منتشر کننده
ماه، این قمر شگفت انگیز
ماه، زینت بخش ترین و درخشان ترین جرم در آسمان شب، در نگاه اول یک قمر ساده و قابل گذشت باشد اما در همین چهره‌ی تکراری حقایق و اسرار فراوانی وجود دارد، ماه با قطر حدود 3500 کیلومتری پنجمین قمر بزرگ در منظومه شمسی از میان بیش از 170 قمر محسوب می‌شود. قمر زمین از لحاظ اندازه بسیار منحصر به فرد است، جالب است بدانید هیچ سیاره ای در منظومه شمسی نسبت به اندازه خود، چنین قمری را ندارد. ماه با نیروی گرانش خود باعث ایجاد جزر و مد در آب‌های زمین شده و نقش مهمی در تقویم زمانی ساکنین زمین ایفا می‌کند.
ماه از کجا آمده؟!
حدود پنج میلیارد سال پیش، ماه و زمین به طور همزمان و در فرایند شکل گیری سیارات منظومه شمسی پدید آمدند، اما اینکه ماه چگونه به قمر زمین تبدیل شده همچنان موضوعی است که مورد بحث دانشمندان می‌باشد. عده ای معتقدند ماه به طور جداگانه تشکیل و سپس توسط نیروی گرانشی زمین به دام افتاده و عده ای معتقدند ماه حاصل برخورد مستقیم یک «سیارک» با زمین بوده که خرده سنگ‌های حاصل از آن برخورد به صورت این قمر درآمده، این نظریه در دنیای امروزی مورد مقبولیت بیشتری قرار گرفته است.
شواهد جدید از دوران پیدایش ماه
در سال 2014 پس از بررسی مجدد نمونه هایی از خاک ماه، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که به احتمال زیاد در دوران جوانی زمین، سیاره ای با نام «تیا» که هم اندازه مریخ بوده با زمین برخورد داشته، پس از برخورد این دو سیاره، مقادیر فراوانی از خرده سنگ ها و غبار به فضا پرتاب شده و ماه از به هم پیوستن این قطعات سنگی و غبار متولد شده است. شاهد این نظریه آن است که نمونه های خاک ماه حاوی ترکیباتی به غیر از آنچه که در خاک زمین یافت می‌شود نیز هستند.
اتمسفر و آب و هوای ماه
بر خلاف آنچه که پیشینیان تصور می‌کردند، ماه نه دارای آب و نه هواست. اتمسفر ماه بسیار رقیق و ناچیز است، به علت فقدان مولکول‌های هوا، هیچ صدایی بر روی ماه منتقل نمی‌شود. وقتی اتمسفر نباشد دیگر از پخش شدن نور خورشید و ایجاد رنگ در آسمان نیز خبری نیست بنابراین رنگ آسمان روزهای ماه همواره سیاه است. فقدان اتمسفر همچنین باعث می‌شود تا تمام شهاب سنگ‌هایی که به سمت ماه می‌روند بدون هیچ مقاومتی، مستقیم و با تمام قدرت بر روی ماه اصابت کنند.
خاک ماه چرا به رنگ خاکستری درآمده؟!
تقریبا تمام خاک ماه خاکستری رنگ و یک رنگ است، بر روی سطح ماه سنگ بازالت به فراوانی یافت می‌شود. پس از شهاب باران های فراوان در طول تاریخ پیدایش ماه گدازه‌های بازالتی موجود در زیر سطح ماه به روی سطح آمده و قسمت‌های بزرگی از روی سطح را پوشاند، این گدازه ها شروع به سرد شدن کردند و مناطق تیره تری را بر روی ماه ایجاد کردند. این مناطق هم اکنون از زمین قابل رویت و به نام «دریاوار» معروف هستند. در گذشته این تصور وجود داشت که آن ها دریاهایی واقعی بر روی سطح ماه می باشند.
دهانه‌های موجود بر روی ماه نشانه چیست؟!
بر روی ماه و خصوصا نیمه پنهان آن حفره‌های بعضا عمیقی ایجاد شده که چهره‌ی ماه را دگرگون ساخته اند. ماه به مانند زمین فعالیت کوهزایی ندارد و علت تمام پستی بلندی‌های موجود بر روی سطح آن، برخورد بی رحمانه شهاب سنگ هایی است که در طول زمان به سمت ماه هجوم آوردند. گفته می‌شود بیش از 3.5 میلیارد سال پیش یک شهاب باران عظیم در ماه رخ داد و باعث ایجاد چنین دهانه هایی بر روی ماه شد، قطر برخی از این دهانه‌ها به بیش از 300 کیلومتر می‌رسد. نیمه‌ی پنهان ماه را در تصویر زیر می‌بینید که مورد اصابت شهاب سنگ‌های فراوانی قرار گرفته است.
چرا همیشه یک روی ماه را می‌بینیم؟!
این سوال را شاید در سنین نوجوانی از معلم مدرسه تان پرسیده باشید که چرا ماه همواره یک طرفش به روی زمین است، علت این امر آن است که مقدار زمان چرخش ماه به دور زمین تقریبا همان مقدار زمان برای چرخش به دور خودش است. برای درک بهتر این قضیه می‌توانید ناظری را تصور کنید که در وسط میدان ایستاده، یک اتومبیل وارد میدان می‌شود و یک دور کامل به دور آن می‌زند، این چرخش به گونه ای است که ناظر فقط یک طرف اتومبیل را خواهد دید اما اتومبیل هم به دور خودش و هم به دور میدان یک دور چرخیده است.
حرکت ماه به دور زمین
حدود بیست و هفت روز طول می‌کشد تا ماه در مدارش به دور زمین، یک دور کامل بزند. ماه همواره بعنوان یک رکن مهم در گاهشماری و تقویم‌های انسان‌ها از عهد قدیم تا به امروز بوده است. البته این را باید گفت آنچه در تقویم‌های رسمی مهم است «تناوب هلالی» است و نه مداری. تناوب هلالی همان دوره تغییر فاز ماه از یک هلال به هلال دیگر از دیدگاه زمینیان است که بین 29 تا 30 روز به درازا می‌انجامد.
سفر انسان به ماه
در عهد قدیم افسانه‌های فراوانی در رابطه با ماه نقل می‌شد، داستان هایی که ذهن هر بنی بشری را به سمت خیال سفر به ماه و ایستادن بر روی آن معطوف می‌ساخت. این رویا و خیال سرانجام در قرن بیستم میلادی به واقعیت پیوست و «نیل آرمسترانگ» فضانورد امریکایی در پروژه عظیم آپولو، موفق شد بر روی ماه قدم گذاشته و رویای دیرینه ی بشریت را به واقعیت تبدیل کند. جالب است بدانید سفر انسان به ماه چندان بی حاشیه نبوده و عده‌ای آن را یک فیلم ساختگی از سوی دولت آمریکا با هدف سبقت از شوروی در زمان جنگ سرد می‌دانند و این سفر را قویا رد می‌کنند.
ماه در فرهنگ ملل
در ادبیات و اساطیر موارد فراوانی وجود دارد که به ماه اشاره شده، در برخی ملل و در زمان باستان، ماه به عنوان یک ایزد مورد پرستش واقع میشده و مردم باستان احترام فراوانی به ماه قائل بودند. در لغت نامه دهخدا آمده است که صورت قدیمی این واژه در زبان فارسی «مانگ» بوده است. در فرهنگ ملت ایران، منحوس بودن رد شدن ماه از صورت فلکی عقرب در آسمان همچنان یک اعتقاد راسخ و عمومی است که آن را اصطلاحا «قمر در عقرب» می نامند. همچنین در میان شاعران و نویسندگان ایرانی و خارجی ماه همواره مورد استفاده قرار گرفته است که نشان اهمیت فراوان آن در فرهنگ و ادبیات ملل مختلف می‌باشد.
آیا ممکن است روزی ماه به سمت زمین کشیده شود؟!
یکی از هیجان انگیزترین و در اصل ترسناک ترین فرض‌هایی که می‌توان در مورد ماه داشت، «سقوط ماه» بر روی زمین است. باید بدانید برای رخ دادن چنین پدیده ی فاجعه باری نیاز است نیرویی باعث شود تا ماه از حرکت به دور زمین متوقف شود. پس از این توقف ماه به سرعت به سمت زمین کشیده شده و با آن برخورد سختی خواهد داشت. در صورت رخ دادن چنین اتفاقی، چهره زمین به شدت تغییر کرده و عملا بساط حیات از روی زمین برچیده خواهد شد. اگرچه در برخی رمان‌ها و یا فیلم‌های سینمایی این اتفاق توصیف شده اما چنین پدیده ای تخیلی بوده و هیچ گاه به صورت طبیعی رخ نخواهد داد.
آینده و پایان عمر ماه
آینده و پایان عمر ماه به عنوان یک قمر به مانند تمام قمرهای دیگر موجود در منظومه شمسی، وابسته به سیاره ایست که به دور آن می‌چرخند. بنابراین هر اتفاق و پدیده ی خارجی که برای زمین رخ دهد، بر روی ماه نیز تأثیر فراوانی می‌گذارد. اگرچه گفته می‌شود ماه هرساله حدود 2 سانتی متر از زمین فاصله می‌گیردکه قابل توجه نیست، عمر ماه زمانی به پایان می‌رسد که خورشید پس از پنج میلیارد سال تبدیل به غول سرخ شده و احتمالا زمین و ماهش را به درون خود بکشد، تبخیر در اتمسفر خورشید سرنوشت تلخی است که برای زمین و ماه نوشته شده است
عالی بود. ممنون از شما