دوریان ( Durian) یا خارگیل، میوه‌ای درشت با پوستی خشک و خاردار و گوشتی بد بو و دانه هایی بزرگ است که در نواحی گرمسیری استوایی عمدتا در کشور‌های جنوب شرقی آسیا مانند مالزی، تایلند و اندونزی می‌روید. این میوه که دارای پوستی سبز یا قهوه ای رنگ است، می‌تواند تا حدود ۳۰ سانتیمتر طول و ۱۵ سانتیمتر عرض، رشد کند. دوریان میوه سنگینی است که وزن آن به یک تا سه کیلوگرم می‌رسد. گوشت و دانه های این میوه‌ی خوشمزه و محبوب خوراکی هستند و حاوی مواد مغذی فراوان و ارزش غذایی بسیار بالایی هستند.

دوریان میوه‌ی خوشمزه ی بد بو

اگر میوه‌ی دوریان را دیده باشید اما از خوردن این میوه‌ی خوشمزه امتناع کرده باشید هیچ جای تعجبی ندارد زیرا این میوه دارای بوی بد تیزی است که حتی شرکت‌های هواپیمایی و مسافربری حمل آن را ممنوع کرده اند. اما این بوی بد چیزی از خوشمزگی آن کم نمی‌کند. بافت نرم و زرد رنگ دوریان دارای طعمی تند است که خوردن آن را لذت بخش می‌سازد. شاید باور نکنید اما اگر تنها یک بار طعم این میوه را بچشید علیرغم بوی بدش، عاشقش می‌شوید. برخی افراد بوی دوریان را دوست دارند برخی دیگر از بوی آن متنفرند. برخی معتقد اند که این میوه بویی مانند ترکیبی از بوهای پیاز، گوگرد، فاضلاب و تخم مرغ گندیده دارد .

چه چیزی دوریان را به سلطان میوه‌ها تبدیل کرده است

دوریان میوه‌ای است که به آن سلطان میوه‌ها لقب داده اند. چیزی که باعث شده این میوه‌ی گرمسیری در میان تمام میوه‌ها لقب سلطان دریافت کند ارزش غذایی بالای این میوه، در مقایسه با میوه‌های دیگر است. به طوری که هیچ میوه‌ی دیگری را نمی‌توان یافت که به اندازه ی دوریان بتواند بیشتر مواد مغذی بدن را تأمین کند و علاوه بر آن به سلامت بدن انسان کمک کند. برخی افراد دوریان را با جمله (بوی جنمی و طعم بهشتی) توصیف می‌کنند. خصوصیات متمایز دوریان سبب شده تا در نوع خود و در میان تمام میوه‌ها متمایز باشد و حتی در صدر قرار گیرد.

فواید بی‌شمار دوریان برای سلامت بدن

تمام بخش‌های مختلف دوریان شامل پوست، گوشت، دانه و حتی برگ میوه‌ی دوریان در طب سنتی کشورهای مالزی و اندونزی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله زردی، سرطان، مشکلات دستگاه گوارش، مشکلات پوست و مو، بیماری‌های قلبی و رگ‌ها، مشکلات روانی، سلامت دندان‌ها و لثه و... استفاده می‌شود. دوریان سرشار از ترکیبات گیاهی و مواد معدنی سالم مانند آنتوسیانین‌ها،کاردتونوئیدها، پلی فنول‌ها و فلانوئیدها است که بسیاری از آن‌ها به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند. همچنین با دوریان غذاهای متنوعی پخته می‌شود که هر کدام به خودی خود تضمین کننده‌ی سلامت بدن هستند.

ارزش غذایی دوریان

دوریان شامل مواد مغذی بسیار و سرشار از آنتی اکسیدان‌ها، اسیدفولیک و مواد معدنی و انواع ویتامین ها است.

برای مثال ۲۳۴ گرم از میوه دریان شامل:

۳۵۷ گرم کالری

۱۳ گرم چربی

۶۶ گرم کربوهیدرات

۴ گرم پروتئین

۹ گرم فیبر

۸۰ درصد ویتامین C

۳۰ درصد پتاسیم

61 درصد تیامین

۳۹ درصد منگنز

۳۸ درصد ویتامین ب ۶

۲۵ درصد مس

۱۸ درصد منیزیم

۱۳ درصد نیاسین

22 درصد فولات

29 درصد ریبوفاوین

می‌باشد که در مقایسه با دیگر میوه‌ها از لحاظ ارزش غذایی دارای تفاوتی فاحش است و این باعث می‌شود که دوریان در میان میوه‌ها مغذی ترین باشد.

خواص دوریان

تحقیقات متخصصان تغذیه بر روی دوریان نشان می‌دهد که این میوه با داشتن مواد مغذی فراوان می‌تواند تضمین کننده‌ی سلامت انسان‌ها باشد برای مثال مقدار کالری موجود در این میوه می تواند مقدار زیادی از انرژی بدن انسان را تأمین کند حتی بعضی از ورزشکاران ترجیح می‌دهند که این میوه را برای افزایش انرژی قبل از ورزش مصرف کنند. دوریان میوه‌ای انژی زا، ضد افسردگی، ضد سرطان، جوان کننده، محافظ پوست و استخوان و غیره است اما مصارف پزشکی دوریان بیشمارند که در اینجا به برخی از آن‌ها می پردازیم.

دوریان و کاهش خطر ابتلا به سرطان

مصرف دوریان به خاطر داشتن مواد مغذی معدنی و آنتی اکسیدان‌ها و بعلاوه فیبر که در تماس با سلول‌های دیگر، مواد زائد خون را به حداقل می‌رساند، می تواند همانند میوه‌های دیگر خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد. این میوه می‌تواند با کمک کردن به کاهش بار اکسیداسیون در سلول‌ها و حتی در DNA خطر جهش‌های سلولی را کاهش دهد. همچنین از طریق آنتی اکسیدان‌ها، می‌تواند رادیکال های آزاد موجود در بدن را خنثی کند. برخی تحقیقات نشان داده اند که آنتی اکسیدان‌های موجود در دوریان در درمان و کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه موثر بوده اند.

دوریان و درمان افسردگی و بی خوابی

تحقیقات نشان داده اند که مقدار پایین سروتونین در بدن منجر به افسردگی می‌شود. سروتونین یک انتقال دهنده‌ی عصبی است که مغز برای تنظیم حالات روحی به آن نیازمند است. درمان طبیعی افسردگی، با مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B 6 میسر است که برای تجزیه و سنتز سروتونین ضروری می باشد، دوریان سرشار از ویتامین B6 است و مصرف آن سبب تنظیم حالات روحی می‌شود. B6 موجود در میوه دوریان نیز حاوی تریپتوفان است. در حقیقت، در بدن، تریپتوفان به سروتونین تبدیل می‌شود که منجر به آرامش اعصاب و روان می‌شود و بی خوابی را درمان می‌کند. دوریان به عنوان قرص خواب قوی شناخته می‌شود.

دوریان و کاهش روند پیری

فرآیند پیری در انسان‌ها مسئله ای اجتناب ناپذیر است و نباید به گونه‌ای باشد که روندی سریع را طی کند که منجر به پیری زود رس شود. دوریان با داشتن ویتامین C می‌تواند به کاهش این روند کمک بسزایی کند. یکی از مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌های مورد نیاز بدن ویتامین C است که می‌تواند با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و به حداقل رساندن سطح فرآیندهای  اکسیداتیو در بدن سرعت فرآیند پیری را کاهش دهد. محتوای ویتامین C موجود در دوریان، تشکیل بافت جدید پوست را تشویق می‌کند که در درمان درماتیت و دیگر اختلالات پوستی ضروری است. ویتامین C به همراه آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند در برابر آسیب‌های سلولی از بدن محافظت کنند.

دوریان و سلامت دستگاه گوارش

دوریان دارای مقادیر قابل توجهی فیبر است که برای تنظیم حرکات روده و کارایی دستگاه گوارش بسیار ضروری می‌باشد. ترکیب مقدار زیادی فیبر همراه با چربی حرکت مواد زائد در طول روده و در کل، انتقال مدفوع را در طول دستگاه گوارش تضمین می‌کند. این میوه همچنین با افزایش جذب آب از طریق فیبرها و افزایش حجم مدفوع موجب درمان ییوست و بیماری‌های مقعدی از جمله بواسیبر یا هموروئید می شود. مواد غذایی پر فیبر مانند دوریان در درمان بیماری‌های هموروئید و سندرم روده ی تحریک پذیر موثر اند.

دوریان و تنظیم فشار خون

دوریان حاوی مقادیر قابل توجهی پتاسیم است. پتاسیم یک الکترولیت معدنی است که نقشی حیاتی در حفظ تعادل فشار خون دارد. پتاسیم با متعادل کردن مقادیر سدیم به تخلیه ی مواد زائد خون کمک می کند و موجب انبساط رگ ها ی خونی می شود. پتاسیم در حقیقت بر فشار خون اثر کاهنده دارد بنابر این مصرف دوریان برای کسانی که فشار خون دارند مفید است. کلسیم موجود در میوه‌ی دوریان نیز می تواند نقش موثری در انعطاف رگ‌های خونی ایفا کند، به طوری که می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی و حتی سکته، که با فشار خون مرتبط است، کمک کند.

دوریان برای درمان کم خونی

میوه دوریان شامل مقادیر زیادی آهن، اسید فولیک و ویتامین C و مس می‌باشد که به حفظ گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کنند. وجود ویتامین C در میوه دوریان به جذب آهن خون کمک می‌کند. بنابر این مصرف دوریان می‌تواند یک درمان طبیعی برای کم خونی و حتی پیشگیری از ابتلا به کم خونی باشد. اسیدفولیک موجود در دوریان می‌تواند منجر به حفظ سلول های بدن شود، علاوه بر آن در درمان کم خونی به خصوص در دوران بارداری موثر باشد. این میوه‌ی دارای اسید فولیک می‌تواند موجب افزایش تعداد سلول‌های خونی شود.

دوریان برای سلامت قلب

مقادیر فیبر موجود در دوریان به کاهش کلسترول خون (کلسترول بد) کمک می‌کند و سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری سخت شدن رگ‌ها یا آترواسکلروز می‌شود. تحقیقات نشان داده اند که میوه‌هایی که دارای پتاسیم بالایی هستند از بروز نارسایی قلبی جلوگیری می‌کنند. از آنجا که کمبود این ماده ی مغذی می تواند منجر به حمله‌ی قلبی شود، خوردن مواد غذایی درای کلسیم بسیار ضروری است. از آنجایی که کلسترول، و فشار خون بالا زمینه ساز بروز بیماری‌های قلبی هستند مصرف میوه دوریان به دلیل دارا بودن مواد مغذی برای کنترل کلسترول و فشار خون و سلامت قلب بسیار مفید است.

دوریان و درمان یرقان

یرقان یا زردی، زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشم‌ها است. این بیماری هنگامی ایجاد می‌شود که بیلی روبین بیش از حد در بدن وجود داشته یاشد. علت یرقان در بزرگسالان مشکل حاد در کبد و مجاری صفرا است اما دوریان می‌تواند درمان طبیعی برای یرقان باشد. از ریشه‌ها و برگ‌های دوریان در طب سنتی به عنوان دارو برای درمان تب و یرقان استفاده می‌شود. بیلی روبین که یک ماده‌ی زائد در خون است افزایش و کاهش مقادیر آن موجب تغییر رنگ پوست می‌شود. دوریان می‌تواند میزان بیلی روبین خون را تنظیم کند.

دوریان و سلامت استخوان

دوریان منبعی سرشار از پتاسیم، منیزیم، منگنز و مس است که به طور کلی نقش اساسی در محافظت، استحکام و دوام استخوان‌ها ایفا می‌کنند. پتاسیم موجب افزایش جذب مواد مغذی معدنی از طریق سلول‌ها می‌شود، این مواد معدنی ضروری مانع پوکی استخوان می‌شوند و به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کنند. علاوه بر این پتاسیم با خنثی کردن انواع اسیدها در بدن موجب تقویت استخوان‌ها می‌شود. منیزیم نیز نقش مهمی در متابولیسم کلسیم و استحکام  استخوان‌ها دارد. بنابراین مصرف دوریان موجب سلامت و تقویت استخوان‌ها می‌شود.

دوریان برای درمان مشکلات جنسی

اسید فولیک موجود در دوریان یکی از مواد مغذی ضروری برای بارداری و همچنین باروری است. اثر اسیدفولیک برای رشد منظم بافت‌ها و اندام‌ها و همچمین سلامت جنین قابل ملاحضه است البته مصرف هر مواد غذایی بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود. گوشت دوریان نیز تقویت کننده‌ی قوای جنسی است و به حرکت اسپرم کمک می‌کند و در نتیجه احتمال ناباروری در زنان و مردان را کاهش می‌دهد. در گذشته از  دوریان در طب سنتی، برای افزایش میل جنسی نیز استفاده می‌شده است.

دوریان را چگونه مصرف کنیم

برای مصرف دوریان به منظور حفاظت از پوست دستتان، از دستکش استفاده کنید و با چاقو  پوست سخت و خاردار دوریان را بشکنید و با استفاده از یک قاشق گوشت خوشمزه‌ی داخل آن که غالبا زرد رنگ است را جدا کنید و  داخل یک ظرف قرار دهید. هسته‌های میوه دوریان را قبل از استفاده از آن جدا کنید. می‌توانید آن را به صورت تازه مصرف کنید یا از دستورهای غذایی مختلفی که برای پختن دوریان استفاده می‌شوند، کمک بگیرید. دانه‌های دوریان نیز قابل خوردن هستند می‌توانید آن‌ها را به صورت بو داده مصرف کنید. دست های خود را بشویید زیرا همانطور که قبلا گفته شد بوی دوریان بسیار تند و نیز است و پوست کندن دوریان موجب بوی نامطبوع دست‌ها می‌شوند.

عوارض مصرف زیاد دوریان

بدن بعضی افراد ممکن است با خوردن دوریان واکنش آلرژیک از خود بروز دهد. واکنش هایی مانند، دل درد و احساس ناراحتی در ناحیه‌ی شکم، اسهال و استفراغ و سایر واکنش‌های آلرژیک، همچنین کالری بیش از حد آن نیز می‌تواند منجر به چاقی شود. قند سرشار دوریان ممکن است موجب افزایش قند خون شود یا حتی برای بیماران مبتلا به دیابت بسیار مضر باشد. مصرف دوریان و الکل نیز ممکن است باعث بروز مشکلات شود. دوریان ترکیبات سمی الکلی را وارد خون می کند که این امر می‌تواند موجب تهوع، استفراغ و تپش قلب شود. خوردن دانه دریان نیز در برخی افراد ممکن است موجب افزایش تپش قلب شود.