ورزش اگرچه برای سلامت فردی بسیار سودمند میباشد ولی در صورت عدم رعایت اصول آن ممکن فرد دچار آسیبهای زیادی شود. آسیبهای ورزشی بسیار شایع هستند و آسیب در حین ورزش امری اجتناب ناپذیر میباشد. آسیبهای ورزشی هم ساختار اسکلتی بدن و هم بافتهای نرم و ماهیچههای بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. اصولا آسیب اندامهای تحتانی بدن نسبت به اندامهای فوقانی در ورزش بیشتر است. در ادامه به معرفی انواع آسیبهای ورزشی میپردازیم و موارد مرتبط با آن را بررسی میکنیم.
بررسی آسیبهای ورزشی مربوط به پا
پا یکی از بخشهای آسیب پذیر بدن در هنگام ورزش است. به علت کشش زیاد، سرعت زیاد در دویدن، انجام حرکات غیر اصولی و ضربههای شدید، پا دچار آسیبهای ورزشی میشود. مو برداشتن با فشار، رگ به رگ شدن مچ پا، التهاب تاندون آشیل، پیچ خوردگی انگشت پا، آسیب دیدگی زانو و منیسک آن، درد و ورم ساق پا، کشیدگی ماهیچههای پا، تاندونها و رباطها از جمله آسیبهای ناشی از ورزش هستند. با مو برداشتن پا ترکهای کوچکی در استخوان پا ایجاد میکند و باعث آسیب پذیر شدن استخوان آن ناحیه میشود که این به اندازه ی شکستگی و در رفتگی استخوانها دردناک است. در رگ به رگ شدن مچ نیز رباطهای مچ پا آسیب میبینند و باعث تورم آن نواحی میشوند. پیچ خوردگی انگشتان نیز بر اثر خم شدن بیش از حد انگشتان پا اتفاق میافتد و سبب التهاب میشود.
بررسی آسیبهای ورزشی مربوط به کمر
آسیبهای ورزشی مربوط به کمر بسیار جبران ناپذیرند. عدم آگاهی از آسیبها و انجام حرکات غیر اصولی در حین ورزش ممکن آسیبهای شدیدی را در ناحیه ی ستون فقرات وارد کند و باعث پارگی نخاع و در نهایت معلولیت شود. کشیدگی و ضربات مستقیم به بافتها و ماهیچههای کمر منجر به از بین رفتن بافتهای اطراف ستون فقرات میشود. ممکن است ضربات شدید وارد شده به کمر منجر به کبودی پشت شود که در این حالت، فرد دچار اسپاسم عضلانی و درد موضعی میشود. تغییر شکل مهرههای کمر مانند: افزایش قوس مهرهی پنجم کمر (گودی کمر)، آسیب به دیسک کمر، دردهای سیاتیکی، درد در نواحی پایین کمر از دیگر آسیبهای ورزشی مربوط به کمر میباشند.
بررسی آسیبهای ورزشی در سایر اندامها
علاوه بر کمر و پا، سایر اندامهای بدن نیز دچار آسیب دیدگی میشوند. شکستگی شانه و ترقوه که دست ها را تحت تاثیر قرار می دهد، از آسیبهای خطرناک ناشی از ورزش است. درد و ناتوانی در حرکت دستها و بازو از علائم این آسیب دیدگی میباشد. شکستگی انگشتان دست، شکستگی استخوان ناوی، صدمات مغزی مانند: خونریزی و کوفتگی مغزی، ضربه مغزی، ایجاد هماتوم در مغز، آسیبهای گردن مانند کشیدگی و رگ به رگ شدن گردن از دیگر آسیبهای ورزشی میباشد. در صورت حاد بودن آسیبهای گردن، عواقب بدی در انتظار فرد آسیب میباشد. از علائم این آسیب میتوان به بی حسی بازو، مور مور شدن و احساس سوزش اشاره کرد که ناشی از آسیبهای نخاعی و مهره ی گردن میباشد.
عوامل موثر در آسیب های ورزشی
علل آسیبهای ورزشی بسیار بی شمار هستند. آماده نبودن بدن برای ورزش، به علت گرم نکردن در ابتدای ورزش و ریکاوری و یا سرد نکردن بدن در هنگام اتمام زمان ورزش، انجام ندادن اصولی حرکات ورزشی، انجام دادن تمرینات برنامه ریزی نشده و نادرست، تمرینهای بیش از حد و ضربات زیاد، از مهمترین علل آسیبهای ورزشی به شمار میآیند. گاهی علل این آسیبها کاملا فردی و داخلی است. ضعف عضلانی، ساختار بدنی، ساختار بدنی مانند: ضعیف بودن مچ پا، انحراف پا، صاف بودن کف پا باعث آسیب دیدن فرد میشود و از عوامل داخلی به شمار میرود. گاهی، استفاده از تجهیزات نامناسب مانند کفش نامناسب و استفاده از تجهیزات غیر استاندارد و نا امن، نامناسب بودن مکان ورزش سبب بروز این گونه از حوادث میشود.
پیشگیری از بروز آسیبهای ورزشی
انجام اقدامات بسیار ساده و اولیه، به فرد کمک میکند که از بروز بسیاری از آسیبهای ورزشی پیشگیری کند. اگر افراد در تمرینات ورزشی اصول گرم و سرد کردن رعایت شود و نیز به اصول صحیح ورزش کردن تسلط کامل و کافی داشته باشند میتوانند بسیاری از آسیبهای ورزشی را کاهش دهند و از بروز آن پیشگیری کنند. استفاده از تجهیزات مناسب و استاندارد و ایمن یکی دیگر از راههای پیشگیری از آسیبهای ورزشی میباشد. شناخت نقاط آسیب پذیر بدن به فرد کمک میکند که در حین ورزش فشار زیادی به آن نقاط وارد نکند و باعث پیشگیری از آسیبهای ورزشی شود. در صورت نا آشنا بودن با اصول ورزش مورد نظر، کمک گرفتن از یک مربی حرفهای میتواند بسیار سودمند واقع شود.
بررسی درمانهای اولیه آسیبهای ورزشی
اگر آسیب دیدگی ناشی از ورزش حاد نباشد، ممکن است در خانه قابل درمان باشد. اجتناب از حرکت، استراحت، گذاشتن کمپرس آب سرد، ایجاد فشار بر روی محل آسیب دیدگی به وسیلهی بانداژ فشاری و آتل بندی، قرار دادن ناحیهی آسیب دیده در سطحی بالاتر از بدن به منظور کاهش التهاب و تورم، استفاده از داروهای ضد التهاب، جزو درمانهایی به شمار میرود که میواند بسیاری از آسیبهای سطحی را درمان کند. اگر با رعایت این اصول بعد از مدتی آسیب دیدگی درمان نشد، لازم است فرد آسیب دیده به پزشک مراجعه کند. درمان با انواع داروها، فیزیوتراپی، توانبخشی، کرایوگرافی، ترموگرافی، ماساژ، تحریک الکتریکی، شاکویوتراپی، استفاده از کورتیزون و در نهایت جراحی به ترمیم و رفع آسیبهای ورزشی کمک میکند.
معرفی شایعترین روش درمان در آسیبهای ورزشی
فیزیوتراپی یکی از شایعترین روشهای درمان آسیبهای ورزشی میباشد. هنگامی که فرد آسیب دیده روند بهبودی را طی میکند، اصولا برای آمادگی سطح جسمانی فرد و جلوگیری از خشک شدگی بدن، پزشک این نوع از درمان را توصیه میکند. هدف از فیزیو تراپی بازیابی تواناییهای پیشین و آمادگی بافتها و ماهیچهی آسیب دیده و پیشگیری از ضعف عضلات است. در بهبود انواع شکستگیها، پیچ خوردگیها، کشیدگیهای عضلانی، پارگی تاندونها و رباطها و منیسک زانو میتوان از این نوع درمان استفاده کرد. فیزیوتراپی روشهای مختلفی دارد که شامل درمان دستی، تمرین درمانی، مگنت درمانی، طب سوزنی و الکتروتراپی میباشد، که متناسب با نوع و شدت آسیب برای درمان از آنها استفاده میکنند. با فیزیوتراپی امکان بازگشت آسیب کاهش پیدا میکند و روند بهبود سریع تر پیش میرود.