واریس، کلمه ای آشنا برای ماست به طوری که با شنیدن این کلمه می توانیم علت های شایع آن را نام ببریم. واریس هیچ گاه یک خطر تهدید کننده زندگی نبوده است و برخی از افراد تنها به علت جنبه زیبایی آن نگران می شوند و به دنبال درمان می روند. قبل از اینکه به سراغ راه و روش های موثر برای درمان بپردازیم؛ بهتر است اطلاعات دقیق تری درباره آن داشته باشیم. پس با ما همراه باشید...

واریس چیست؟

هر سیاهرگی که نزدیک سطح پوست باشد می تواند دچار واریس شود. در واقع رگ های واریسی، رگ های بزرگ شده و پیچ خورده ای هستند که عموما در پایین پا مشاهده می شوند چرا که ایستادن و راه رفتن منجر به افزایش فشار در رگ های پایین تنه خواهد شد.

اگر شما هم بر روی پای خود، رگ هایی به رنگ بنفش یا آبی می بینید و یا سیاهرگ های پیچ خورده ای را مشاهده می کنید که مانند طناب بر روی پا ظاهر می شوند می توانید نتیجه بگیرید که شما هم مبتلا به واریس هستید.

گاها افرادی که دچار واریس هستند؛ نشانه های دردناکی را تجربه می کنند، برای مثال:

· احساس درد یا سنگینی در پا ها

· سوزش، ضربان، گرفتگی عضلات و تورم در ساق پا

· تشدید درد پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت

· خارش در اطراف یک یا چند ورید

· تغییر رنگ پوست در اطراف ورید واریسی

با یک توضیح ساده می توان به چگونگی رخ داد واریس پی برد. به طور کلی شریان ها، خون را از قلب به ارگان های بدن می برند و ورید ها مسئولیت برگرداندن این خون از ارگان ها به قلب هستند. هنگامی که دریچه های وریدی آسیب می بینند یا ضعیف می شوند، واریس ها مشاهده خواهند شد. زیرا در این شرایط، خون قادر به بازگشت نیست و با تجمع در پشت دریچه ها، باعث کشیده شدن یا پیچ خوردن ورید می شود.

تفاوت بین واریس و رگ های عنکبوتی چیست؟

وریدهای واریسی و وریدهای عنکبوتی هر دو نوعی از بیماری های وریدی هستند؛ اما ظاهر متفاوتی دارند. رگ های عنکبوتی کوچکتر و نازکتر از رگ های واریسی هستند. رگ های عنکبوتی شبیه تار عنکبوت قرمز یا آبی یا شاخه های یک درخت هستند و نزدیک به سطح پوست هستند. رگ های عنکبوتی معمولاً دردناک نیستند. آنه ا می توانند در هر نقطه از بدن شما ظاهر شوند اما اغلب در پشت زانو، روی پاها یا روی صورت شما مشاهده می شوند. رگ های واریسی معمولاً روی پاها و ساق های شما ظاهر می شوند.

پیشگیری از واریس

- از پوشیدن کفش های پاشنه بلند اجتناب کنید.

- جوراب های تنگ نپوشید.

- رژیم غذایی پر فیبر و کم نمک پیش بگیرید.

- ورزش کردن را فراموش نکنید.

- هنگام نشستن یا دراز کشیدن پاهای خود را بالا نگه دارید.

- وزن خود را تحت کنترل داشته باشید.

واریس ها تنها محدود به اندام های تحتانی بدن نیستند و در دیگر نقاط بدن مانند دست ها و صورت نیز یافت می شوند. درمان های سنتی که در این مقاله به آن اشاره خواهند شد فاقد محدودیت هستند و در صورتی که شما به هر یک از انواع واریس مبتلا باشید می توانید از آن بهره ببرید.

موارد زیر جزو عوامل خطر برای این بیماری به شمار می روند:

· افزایش سن:

افزایش سن باعث ساییدگی و پارگی دریچه های موجود در ورید ها می شود. همین ساییدگی ها موجب می شود تا دریچه ها اجازه دهند، مقداری از خون در پشت دریچه ها تجمع پیدا کنند.

· رابطه جنسی:

زنان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. تغییرات هورمونی قبل از دوره قاعدگی یا در دوران بارداری یا یائسگی، عواملی هستند که ریسک خطر را افزایش می دهند زیرا هورمون های زنانه تمایل به شل کردن دیواره سیاهرگ ها دارند. در نتیجه درمان های هورمونی مانند قرص های ضدبارداری می توانند زمینه ساز ابتلا به واریس باشند.

· بارداری:

در دوران بارداری، حجم خون در بدن افزایش پیدا می کند. این افزایش حجم خون به حمایت بیشتر از جنین منجر می شود و در همین حین موجب اتساع ورید های پا نیز خواهد شد.

· سابقه خانوادگی:

به طور کلی، همه بیماری ها از ژنتیک و عوامل محیطی منشا می گیرند و این قاعده در واریس نیز صادق است. اگر در یک خانواده، فردی مبتلا به واریس باشد؛ احتمال بروز واریس در سایر اعضای خانواده نیز بالا می رود.

· چاقی:

چاقی زمینه ساز بسیاری از بیماری هاست که متاسفانه با این نوع سبک زندگی در عصر جدید، در اکثر جوامع شاهد آن هستیم. دور از ذهن نیست که اضافه وزن فشار بیشتری را بر روی رگ ها وارد می کند و احتمال بروز واریس را بالا می برد.

· ایستادن یا نشستن طولانی مدت:

همان طور که اشاره شد، ایستادن یا نشستن طولانی مدت با ایجاد فشار بر روی ورید های تحتانی، فرد را مستعد ابتلا به واریس خواهد کرد.

درمان واریس:

در بخش درمان می خواهیم ببینیم که طب سنتی، چه توصیه ای برای ما دارد. برخی از ما تقریباً هر کاری را برای خلاص شدن از شر رگ‌های واریسی انجام می‌دهیم، اما از بین بردن آن‌ها بسیار دشوار است. یکی از محبوب ترین درمان ها، گوتو کولاست که گفته می شود جریان خون را افزایش می دهد و تورم را کاهش می دهد.

گفته می شود که مقادیر کم این گیاه برای افراد بی ضرر است؛ البته خانم های باردار و شیرده، قبل از مصرف می بایست با پزشک خود در این مورد مشورت کنند. نکته مهم دیگر این است که مصرف گوتو گولا برای افرادی که مشکلات کبدی دارند توصیه نمی شود.

نام رسمی این گیاه، Centella asiatica است و با چندین نام دیگر از جمله پنی ورت و گیاه ببر نیز شناخته می شود. این گیاه از خانواده جعفری است و در هند، آسیای جنوب شرقی و آفریقا رشد می کند. گوتو کولا به عنوان دارو در سنت آیورودای هند و همچنین در طب آفریقایی و چینی استفاده شده است. جالب است بدانید که کاربرد این گیاه تنها به واریس محدود نمی شود و برای درمان بیماری هایی مانند سیفلیس، آسم و پسوریازیس نیز کاربرد دارد.

گوتو کولا حاوی یک ماده شیمیایی به نام بخش تری ترپنیک سنتلا آسیاتیکا (TTFCA) است. TTFCA به طور ویژه برای وریدهای واریسی مفید است زیرا تولید کلاژن و الاستین را تحریک می کند. این بافت های همبند برای تقویت پوشش داخلی و دیواره رگ ها مورد نیاز هستند.

کلاژن و الاستین از جمله مواردی است که در پوست سالم یافت می شود و با افزایش سن، میزان این دو ماده کاهش پیدا می کند.

شاید در طب سنتی ایرانی، پیدا کردن این گیاه مشکل باشد اما جای نگرانی نیست چرا که روغن های بی شماری که به راحتی در دسترس هستند برای درمان واریس کاربرد دارند.

· روغن درخت سرو

گفته می شود که مالش روغن درخت سرو، دو مرتبه در روز و به مدت چند هفته، با افزایش گردش خون و تقویت آن می تواند واریس را بهبود ببخشد.

· روغن بابونه

همان طور که اشاره کردیم؛ برخی از مبتلایان به واریس، درد و سنگینی را تجربه می کنند که این علائم با مصرف روغن بابونه که خاصیت تسکینی دارد بهبود پیدا می کند.

· روغن گل بی مرگ

این روغن با جلوگیری از لخته شدن خون های راکد در رگ های بزرگ، خواص بی حس کنندگی و ضد انعقاد دارد. دو قطره از این روغن برای کاهش تورم عروق کفایت می کند.

· روغن اسطوخودوس و رزماری

اسطوخودوس از آن دست گیاهانی است که عصاره و اسانس های آن به علت خاصیت ضدالتهابی و مسکنی برای داشتن خواب با کیفیت تر نیز توصیه می شود. از همین خاصیت این گیاهان می توان برای بهبود واریس بهره برد.

· روغن آووکادو و جوجوبا

برای ترمیم دریچه های آسیب دیده نیاز به تولید کلاژن در بدن داریم. روغن آووکادو و جوجوبا این کار را با تحریک کلاژن سازی به خوبی انجام می دهد.

· روغن لیمو

روغن لیمو با سفت کردن دیواره عروق موجب تقویت رگ ها خواهد شد.

از دیگر مواردی که برای واریس کاربرد دارد می توان به خاک شیر اضافه کرد. خاک شیر به علت خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهاب و ضد درد نه تنها برای درمان واریس، بلکه برای درمان بیماری هایی از قبیل واریکوسل و بواسیر نیز کاربرد دارد.

اگر به دنبال درمان سریع تری هستید می توانیم استفاده از فلفل قرمز را توصیه کنیم. استفاده از این ادویه سرشار از ویتامین سی در وعده های غذایی، به کاهش درد و التهاب کمک می کند. دیگر راه سریع درمانی برای واریس، استفاده از زنجبیل است.

این ماده نه تنها دستور مصرف ساده ای دارد بلکه به راحتی در دسترس است. برای استفاده از زنجبیل به منظور درمان واریس تنها کافیست پوست زنجبیل و سیر را بکنید و آن ها را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. سپس تا جایی که ترکیب به صورت خمیری در بیاید، آن ها را هم بزنید. خمیر را در پلاستیک ضخیم بریزید و حدود 6 ساعت بر روی اندامی که به واریس مبتلا شده است قرار دهید.

برای علاقمندان به نوشیدنی و چای ها، خبر خوبی داریم و آن هم این است که چای سبز با خواص معجزه آسای خود می تواند در درمان واریس بسیار کمک کننده باشد. این نوشیدنی فوق العاده به علت دارا بودن مقادیر فراوانی از آنتی اکسیدان، نه تنها خاصیت ضد پیری دارد بلکه می تواند التهاب ها را کاهش دهد.

در صورتی که درد های واریسی امان شما را برید می توانید با قرار دادن پای خود در تشتی پر از یخ، به راحتی این درد را تسکین دهید.

تشخیص واریس

اگر به پزشک مراجعه کنید و بخواهید از بابت داشتن یا نداشتن واریس مطمئن شوید؛ پزشک ابتدا با نگاه کردن به پاها یا سایر نقاط بدن شما، ورید ها را بررسی می کند و از شما درباره سایر علائم مانند خارش و درد و ... می پرسد. گاها پزشک برای بررسی جریان خون، درخواست سونوگرافی می کند. در طی این آزمایش، پزشک رنگ مخصوصی را به پاهای شما تزریق می کند و از ناحیه مورد نظر با اشعه ایکس عکس می گیرد. رنگ بر روی اشعه ایکس ظاهر می شود و به پزشک شما دید بهتری از نحوه جریان خون شما می دهد. آزمایشاتی مانند اولتراسوند یا ونوگرافی کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که اختلال دیگری مانند لخته شدن خون یا انسداد باعث درد و تورم در پاهای شما نمی شود.

درمان پزشکی واریس

اگرچه درمانی برای واریس وجود ندارد، اما این درمان‌ها می‌توانند ظاهر آن‌ها را بهبود ببخشند و ناراحتی را از بین ببرند:

- ارتفاع:

برای افزایش جریان خون و کاهش فشار در وریدهای خود، باید پاهای خود را چندین بار در طول روز از کمر خود بلند کنید و در سطح بالاتری نسبت به بدن قرار دهید.

- جوراب های الاستیک:

جوراب های حمایتی وجود دارند که رگ ها را فشرده می کنند و ناراحتی را کاهش می دهند. فشرده سازی از کشش رگ های شما جلوگیری می کند و به جریان خون کمک می کند. از جمله ساده ترین راه ها برای درمان واریس استفاده از همین جوراب هاست.

- تزریق درمانی (اسکلروتراپی):

در طول اسکلروتراپی، پزشک  محلولی را به رگ شما تزریق می کند. محلول باعث می شود که دیواره های سیاهرگ به هم بچسبند. در نهایت، رگ شما به بافت اسکار تبدیل می شود و محو می شود.

- لیزر درمانی:

در یک روش کم تهاجمی به نام فرسایش حرارتی درون وریدی، پزشک از یک کاتتر (یک لوله بلند و نازک) و لیزر برای بستن ورید آسیب دیده استفاده می کنند.

- جراحی ورید:

در طی این روش‌ها، که ligation and stripping نیز نامیده می‌شود، جراح ورید آسیب‌دیده شما را می‌بندد تا از تجمع خون جلوگیری کند. جراح ممکن است برای جلوگیری از ظهور مجدد رگ‌های واریسی، ورید را بردارد.

عوارض واریس

متاسفانه نیمی از افراد پس از جراحی در عرض پنج سال دوباره دچار واریس می‌شوند و واریس می‌تواند پس از ابلیشن داخل وریدی نیز دوباره اتفاق بیفتد.

- بر جای ماندن زخم

- سوختگی پوست

- عفونت

- آسیب به عصب

- ترومبوز ورید عمقی

از عوارض اسکلروتراپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- قرمزی یا کبودی برای چند روز در جایی که سوزن وارد بدن شما شده است.

- نواحی قهوه ای رنگ (به مدت چند ماه) روی ناحیه ای از پوست که سوزن وارد شده است.

- احساس وجود توده طی چند ماه

ناگفته نماند که در این روش هم، واریس ها باز هم می توانند بازگردند و نیاز به درمان داشته باشند.