فرض کنید در مراسم عروسی همسر سابق خود هستید و در حالی که قصد دارید از میدان دید اطرافیان خارج شوید به خود نگاهی می اندازید و می بینید که کاملا برهنه هستید یا به محض اینکه دهان خود را برای ارائه یک سخنرانی بزرگ در محل کار باز می کنید به ناگهان همه دندان های شما می افتد یا ممکن است برای شرکت در یک امتحانی حاضر شوید که تا به حال در کلاس آن شرکت نکرده اید.

هنگامی که از خواب بیدار می شوید و متوجه می شوید که خواب دیده اید، تصاویر به سرعت محو می شوند و احتمالا شما هم یک نفس راحت می کشید اما قسمت بد ماجرا آنجاست که این احساسات تا آخر روز در شما باقی خواهند ماند. هنگام خواب، ذهن ما فعال است و داستان ها و تصاویری خلق می کند که می توانند واضح یا زودگذر باشند.

همه انسان ها خواب می بینند و این رویا ها آمیزه ای از خاطره ها و تخیل ها و احساسات آنهاست که توسط خواب به هم پیوند داده می شوند. با وجود اینکه بسیاری از رویاهای ما موضوعات مشترکی دارند اما هر رویا داستانی منحصر به فرد را بیان می کند. اگرچه امروزه کارشناسان نظریه های قانع کننده ای دارند اما همچنان علت اینکه چرا خواب می بینیم و این خواب ها چه معنایی دارند به خوبی درک نشده اند.

البته که عدم اطلاعات کافی امروزه ما در این زمینه به این معنی نیست که می توانیم خواب ها را به عنوان یک فیلم عجیب و غریب در نظر بگیریم و به آن ها بی توجه باشیم بلکه باید سعی کنیم معنی خواب ها را به درستی درک کنیم.

گرچه هر یک از ما رویا پرداز های منحصر به فردی هستیم و خواب هیچ یک از ما دقیقا همانند دیگری نیست اما همان طور که گفته شد موضوعات رایجی در بین رویاهای دیده شده توسط انسان ها وجود دارد. این پدیده کاملا منطقیست چرا که انسان ها احساسات و تجربیات مشترکی دارند.

بر اساس مطالعه ای که در سال 2015 بر روی دانش آموزان چینی و آلمانی صورت گرفت؛ عمده موضوع خواب آنان در حیطه مدرسه، معلمان و به طور کلی درس خواندن بود.  رویدادهای جاری و چالش های عاطفی مداوم مانند اضطراب نیز می توانند در روایت خواب شما نقش داشته باشند. یک مطالعه در سال 2021 بر روی یک جمعیت در ایتالیا نتایج جالب توجهی را در اختیار ما گذاشت.

این آزمایش که در ماه ها ابتدایی همه گیری کووید انجام شد نشان داد که تعداد رویاها و کابوس های افراد شرکت کننده درباره همه گیری و سرایت این ویروس افزایش پیدا کرده است. با این حال می توان گفت که بسیاری از رویاها بر روی احساسات انسان که در نتیجه آسیب پذیری او هستند مانند غم و اندوه، ترس و اضطراب، ... متمرکز است.

در ادامه مطلب قصد داریم به سوالات پر تکرار در زمینه خواب و رویا پاسخ دهیم!

 آیا می دانید رویای استاندارد چیست؟

طبق گفته‌ی بنیاد ملی خواب، ما معمولاً در حدود چهار تا شش بار در شب خواب می‌بینیم. شاید پیش خودتان بگویید که این ارقام کاملا اشتباه هستند زیرا شما در بهترین حالت، تنها یک الی دو رویا را در طی خواب شبانه خود به یاد می آورید و اطمینان دارید که چیز دیگری ندیده اید. اما باید بدانید که این ارقام کاملا درست هستند و متاسفانه این شما هستید که در اشتباه هستید زیرا مغز شما حدود 95 درصد از رویا ها را به طور کامل به دست فراموشی می سپارد.

رویا دیدن در طول شب اتفاق می افتد، اما واضح ترین و اغلب به یاد ماندنی ترین رویاهای ما در طول خواب با حرکات سریع چشم (REM) اتفاق می افتد. رویا می تواند تحت تأثیر آنچه قبل از خواب به آن فکر می کنیم، یا آنچه در روز بیداری تجربه کرده ایم، باشد. رویاها همچنین می توانند چیزهایی را که از فکر کردن به آن اجتناب می کنیم یا اضطراب هایمان را آشکار کنند. طبق تحقیقات، 65 درصد از عناصر رویاها با تجربیات شما در هنگام بیداری مرتبط است.

به بیان بهتر اگر شما به تازگی به یک قرار ملاقات عاشقانه رفته باشید ممکن است خواب شما نیز بسیار رمانتیک و در همین راستا باشد یا اگر استرس شغلی دارید رویای شما نیز به همکارانتان و محل کار شما گره خورده باشد. پس دقت کنید که هرچه استرس کمتری داشته باشید، رویاهایتان نیز خوشایندتر خواهد بود.

بیشتر رویاها عمدتاً بصری هستند؛ به این معنی که تصاویر به جای سایر حواس مانند بویایی یا لامسه، در خط مقدم رویاها قرار دارند و ما به عنوان بیننده رویاها، اکثر خواب ها را به صورت رنگی می بینیم . البته که گاها رویا ها سیاه و سفید هم هستند.

تعریف درست کابوس چیست؟

کابوس ها همان رویاهایی هستند که برای ما آزاردهنده محسوب می شوند و علل گوناگون دارند؛ از جمله:

- تماشا کردن یا مطالعه یک فیلم یا کتاب ترسناک

- محرومیت از خواب

- غذا خوردن قبل از خواب

- عوارض جانبی برخی داروها

- تب

- اختلالات خواب، مانند آپنه خواب، اختلال کابوس، یا نارکولپسی

اختلالات روان:

افرادی که استرس زیادی را تجربه می کنند یا اختلال اضطرابی فراگیر دارند بیشتر در معرض کابوس دیدن هستند. برای مثال تا 71 درصد از افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ممکن است کابوس هایی را تجربه کنند که در صورت عدم درمان ممکن است عود کنند.

سه موضوع رایج کابوس موارد زیر هستند:

- مرگ

- خشونت فیزیکی

- تعقیب شدن

چه چیزی باعث وحشت شبانه می شود؟

وحشت شبانه نوعی اختلال خواب است که در کودکان شایع تر از بزرگسالان است. در این حالت فرد وحشت زده از خواب بیدار می شود و تصویر درست و واضحی از آنچه دیده است به خاطر نمی آورد و تنها یک تصویر مبهم در ذهن خود دارد. وحشت شبانه ممکن است علائم زیر را نیز به همراه داشته باشد:

- جیغ زدن

- لگد زدن یا هر حرکت شدید دیگر

- تعریق

- تنفس سخت

- ضربان قلب بالا

- سرگشته و گیج بودن

تفاوت بین کابوس و وحشت شبانه چیست؟

وحشت های شبانه معمولاً در طول خواب غیر REM اتفاق می افتد، در حالی که کابوس ها معمولاً در طول خواب REM رخ می دهند. وحشت های شبانه در کودکان بسیار شایع تر است که خواب غیر REM بیشتری را تجربه می کنند؛ در حالی که کابوس ها می توانند در هر سنی رخ دهند.

منظور از رویای شفاف چیست؟

رویای شفاف بدین معنی است که شما هنگامی که در حال دیدن رویا هستید کاملا به این موضوع آگاه هستید که خواب می بینید و آنچه در پیرامون شماست واقعیت ندارد. برخی تحقیقات گزارش می کنند که 55 درصد از مردم حداقل یک بار در زندگی خود آن را تجربه می کنند پس دیدن رویای شفاف در واقع چیزی نیست که دائما در زندگی ما رخ دهد.

رویاهای تکراری چه هستند؟

رویاهای تکرار شونده خواب هایی هستند که بیش از یک بار تکرار می شوند. آنها اغلب مضامینی مانند رویارویی، تعقیب شدن یا افتادن دارند. این رویاها لزوما کابوس نیستند و ممکن است خنثی باشند و احساس بدی در شما ایجاد نکنند. این اتفاق ممکن است به علت یک بیماری روانی زمینه ای، مصرف دارو یا ... رخ دهد.

بیداری کاذب چیست؟

بیداری کاذب را احتمالا تجربه کرده اید! بیداری های کاذب نوعی رویا هستند که در آن فرد معتقد است که بیدار شده اما در واقع بیدار نشده است. اگر تا به حال دیده اید که خواب دیده اید که از خواب بیدار شده اید، اما در واقع بخشی از رویا بوده است، این یک بیداری کاذب است. بیداری کاذب معمولا همراه با فلج خواب و رویای شفاف رخ می دهد.

فلج خواب از دست دادن موقت عملکرد عضلانی در هنگام خواب است. طبق گفته آکادمی پزشکی خواب آمریکا، افراد مبتلا به فلج خواب معمولاً برای اولین بار در سنین 14 تا 17 سالگی این وضعیت را تجربه می کنند. محققان تخمین می زنند که بین 5 تا 40 درصد افراد این عارضه را تجربه می کنند. دوره‌های فلج خواب حتی ممکن است همراه با اختلال خواب دیگری به نام نارکولپسی رخ دهد. نارکولپسی یک اختلال خواب مزمن است که باعث خواب آلودگی شدید و "حملات خواب" ناگهانی در طول روز می شود. با این حال، بسیاری از افرادی که به نارکولپسی مبتلا نیستند، همچنان ممکن است فلج خواب را تجربه کنند.

شایع ترین ویژگی یک دوره فلج خواب ناتوانی در حرکت یا صحبت کردن است. این ناتوانی می تواند از چند ثانیه تا 2 دقیقه متغیر باشد و احساسات زیر را به همراه داشته باشد:

- احساس می کنید که چیزی شما را به سمت پایین هل می دهد

- احساس می کنید کسی یا چیزی در اتاق است

- مشکلات تنفسی

- تعریق

- سر درد

- پارانویا

این اپیزودها معمولاً خود به خود یا زمانی که شخص دیگری شما را لمس می کند یا حرکت می دهد پایان می یابد. البته در این اتفاق، گاها افراد به اینکه این توهمات واقعی نیستند آگاهی دارند اما نمی توانند حرکت کنند یا صحبت کنند.

اگر تا اینجای مقاله شما هم به یاد خواب های عجیب و غریب خود افتاده اید توصیه می کنم که ادامه مطلب را با دقتی دوچندان بخوانید! هنگامی که می خواهید یک زبان جدید را بیاموزید اولین کاری که می کنید تهیه یک دیکشنری یا لغت نامه آن زبان است. ما هم در اینجا قصد داریم همین کار را برای ورود به دنیای رمز آلود خواب و رویا انجام دهیم.

برای استفاده از این لغت نامه از دکتر کریستوفر وینتر کمک می گیریم. دکتر کریستوفر وینتر، رئیس بخش عصب شناسی و پزشکی خواب شارلوتزویل در ویرجینیا و نویسنده کتاب های " راه حل خواب " و " کودک آرام " به ما می گوید که علم پزشکی مشروعیت خواب و رویا ها را تایید نمی کند اما با این حال برخی تفاسیر از نظر علمی اثبات نشده اند درباره موضوعات رایج رویاهای ما وجود دارند:

تحت تعقیب بودن:

هنگامی که خواب می بینید تحت تعقیب هستید؛ احتمالا در زندگی واقعی خود از یک فرد یا یک موضوع که احساس می کنید برای شما مضر و آسیب رسان است دوری می کنید. در این حالت شما واکنش ستیز و گریز را در بدن خود فعال کرده اید.

افتادن و سقوط :

در این حالت احتمالا شما بر روی یک موضوع خاص کنترلی ندارید و همین امر موجب می شود که خواب سقوط ببینید و احساس ترس کنید.

حضور در مدرسه:

در این حالت فرد معمولا انتظارات برآورده نشده ای دارد یا احساس می کند که برای یک چیز مهم آمادگی کافی ندارد.

پرواز یا شناور بودن:

ممکن است احساس آزادی یا امید داشته باشید، به خصوص اگر بتوانید مسیر پرواز خود را در خواب کنترل کنید. پرواز با تعبیر مثبتی همراه است و به عنوان آزادی و رهایی از موانع تعبیر می شود.

دیر دویدن:

رویاهای عجله برای قطار، هواپیما یا اتوبوس ممکن است نشان دهنده یک فرصت از دست رفته باشد. آنها همچنین می توانند با ترس از برآورده نشدن انتظارات یا ناامنی عمومی مرتبط باشند.

افتادن دندان ها:

در وهله اول؛ دیدن خواب هایی از این قبیل مانند افتادن دندان ها، شکسته شدن استخوان ها یا موضوعات دیگر در حیطه به خطر افتادن سلامت جسمانی، منعکس کننده از دست دادن عمیق شخصی هستند یا می توانند به نگرانی درباره آینده نیز اشاره کنند.

برهنه بودن:

این رویا می تواند با احساس ناامنی، آسیب پذیری یا مورد قضاوت قرار گرفتن مرتبط باشد خصوصا اگر افراد کنار شما لباس بر تن داشته باشند.

احتمال خواب دیدن در چه افرادی بالاتر است؟

فقط به این دلیل که ما همیشه رویاهای خود را به خاطر نمی آوریم به این معنی نیست که خواب نمی بینیم. در حقیقت همه خواب می بینند حتی افرادی که نابینا هستند نیز قادر به دیدن خواب هستند البته رویاهای این دسته از افراد بیشتر از حواس دیگر مانند صدا، لامسه و بویایی تشکیل شده است. در برخی شرایط و در برخی سنین احتمال بیشتری برای خواب دیدن وجود دارد:

- دوران کودکی

- دوران بارداری:

تغییرات هورمونی در این دوره مسئول این اتفاق است. خانم های باردار حتی بیشتر از سایرین در معرض دیدن خواب های تکراری و حتی کابوس ها هستند.

- دوران سوگواری:

در این دوره رویاها واضح تر و یا معنی دار تر هستند. همین موضوع می تواند بخشی از گذراندن روند سوگواری تلقی شود.

- دورانی که استرس بیشتری دارید یا مبتلا به یک اختلال روان هستید/

منابع:

https://www.healthline.com/health/types-of-dreams

https://www.healthline.com/health/sleep/why-dreams-matter#1

https://www.healthline.com/health/sleep/isolated-sleep-paralysis