علائم و نشانه های خونریزی داخلی شامل سبکی سر، درد، تنگی نفس، ضربان قلب سریع و موارد دیگر است. این علائم ممکن است بدون توجه به محل خونریزی بروز کنند، اما تعدادی دیگر از علائم وجود دارد که ممکن است بر اساس محل خونریزی، مانند علائم کبودی در اطراف ناف یا پهلو همراه با خونریزی شکمی، تجربه کنید. خونریزی داخلی به ویژه در کودکان و زنان باردار می تواند چالش برانگیز باشد. بدون درمان اضطراری، عوارض خونریزی داخلی می‌تواند شامل شوک و در نهایت مرگ بافتی باشد.

خونریزی داخلی ممکن است کند و مخفی و یا زیاد باشد، می‌تواند با علائم کم یا بدون علائم رخ دهد یا با شوک و از دست دادن هوشیاری همراه باشد. ممکن است هیچ علت یا منبع مشخصی نداشته باشد و یا علت و احتمال بروز آن واضح باشد. متأسفانه حتی در صورت ضربه، خونریزی داخلی ممکن است بلافاصله مشخص نشود و هنوز هم به سطح بالایی از بررسی نیاز باشد.

میزان خونریزی لزوماً شدت بیماری را نشان نمی دهد. مقادیر زیادی خون ممکن است قبل از بروز علائم یا عوارض در برخی از مناطق بدن جمع شود. در مقابل، حتی مقدار کمی خونریزی در مناطقی مانند مغز می تواند باعث علائم عمده یا حتی مرگ شود. در این مطلب به هر آنچه که باید در مورد خونریزی داخلی بدانید اشاره شده است.

علل خونریزی داخلی

آگاهی از برخی شرایط که می تواند باعث خونریزی داخلی شود، ممکن است در تشخیص علائم کمک کند. برخی از علل خونریزی داخلی عبارتند از:

تروما یا ضربه

تعدادی از مکانیسم ها وجود دارد که به وسیله آنها ضربه می تواند باعث خونریزی داخلی شود و گاهی اوقات به طور همزمان بیش از یکی از آنها وجود دارد. این مکانیسم ها عبارتند از:

- ترومای نافذ: وقتی جسمی وارد بدن می شود، ممکن است به ساختارهای موجود در مسیر خود صدمه بزند و همچنین باعث فشرده سازی ساختارهای اطراف شود.

- ترومای غیرنافذ یا بلانت: ترومای بلانت می تواند موذی تر باشد و در ابتدا علائم ایجاد نکند. با این حال، این یک علت شایع خونریزی داخلی است.

- آسیب های منجر به زوال عقل: در صورت کاهش سریع سرعت، مانند حین تصادف اتومبیل، ممکن است لخته در رگ های خونی یا در "ساقه" هایی که توسط آن اندام ها به یکدیگر متصل هستند، ایجاد شود. این شرایط می تواند باعث آسیب های مغزی مانند هماتوم های ساب دورال شود.

- شکستگی: برخی از شکستگی ها بیش از بقیه دچار خونریزی می شوند. شکستگی استخوان های بلند بازو، پا، لگن اغلب با از دست دادن خون قابل توجهی همراه است. شکستگی قطعات استخوان همچنین می تواند رگ های خونی و سایر بافت ها را پاره کند.

آنوریسم

نازک شدن و بزرگ شدن رگ های خونی می تواند منجر به پارگی آنها شود. گاهی اوقات، پارگی در اثر فعالیت شدید است، در حالی که در زمان های دیگر پارگی ممکن است در هنگام استراحت یا حتی در هنگام خواب رخ دهد. آنوریسم ممکن است تقریباً در هر رگ خونی وجود داشته باشد. آنوریسم های شایعتر از جمله آنهایی که در مغز (آنوریسم مغزی)، در آئورت قفسه سینه و در آئورت شکمی هستند می توانند با خونریزی داخلی همراه باشند.

اختلالات خونریزی و داروهای رقیق کننده خون

اختلالات خونریزی هنگامی که با سایر علل شناخته شده آن ترکیب شود ممکن است باعث خونریزی خود به خودی شود یا احتمال خونریزی داخلی را افزایش دهد. برخی از این اختلالات، مانند هموفیلی، معمولاً از بدو تولد آشکار هستند. در حالی که برخی از اختلالات جزئی خونریزی ممکن است تا بزرگسالی آشکار نشوند. داروهایی مانند داروهای ضد انعقاد خون و مهارکننده های پلاکت نیز می توانند خطر خونریزی داخلی را افزایش دهند. با افزایش استفاده از این داروها، آگاهی از علائم خونریزی داخلی بیش از هر زمان دیگری مهم است. داروهایی مانند آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند Advil (ایبوپروفن) نیز خطر را افزایش می دهند. برخی از ویتامین ها و مکمل های غذایی ممکن است خطر خونریزی را نیز افزایش دهند.

علائم خونریزی داخلی

ممکن است درجه خونریزی با علائم آشکار آن ارتباط نداشته باشد. در مورد تروما، عدم وجود علائم یا نشانه های خونریزی داخلی در اوایل به معنای سلامت فرد نیست. بعضی اوقات، آسیب به کبد یا طحال، مثلاً در اثر تصادف با وسیله نقلیه موتوری، فقط ساعت ها یا حتی چند روز پس از حادثه مشخص می‌شود. علائمی که ممکن است خونریزی داخلی را نشان دهند شامل این موارد است:

- سبکی سر / ضعف. با از دست دادن سریع خون یا از دست دادن مقدار قابل توجهی از خون، سبکی سر و ضعف معمول است. در صورت از دست دادن تدریجی خون یا از دست دادن مقدار کمی از آن، سبکی سر ممکن است فقط در صورت تلاش برای ایستادن فرد (کاهش فشار خون ارتواستاتیک) رخ دهد.

- درد. درد یکی از علائم رایج خونریزی داخلی است، زیرا خون برای بافتها بسیار تحریک کننده است. علائمی مانند درد شدید شکم یا سردرد شدید همیشه باید توسط یک متخصص پزشکی ارزیابی شود. در بعضی از مناطق بدن، درد ممکن است در ناحیه خونریزی حس شود. اما در مناطقی مانند شکم، ممکن است محل درد لزوماً ناحیه خونریزی را نشان ندهد. در حقیقت، وقتی خون در شکم باعث تحریک دیافراگم می شود، درد ممکن است در درجه اول در شانه احساس شود.

- تنگی نفس. تنگی نفس، یا احساس عدم توانایی در نفس کشیدن عمیق، ممکن است نشانه خونریزی داخلی در هر نقطه باشد. با از دست دادن خون، سلول های قرمز خون و هموگلوبین کمتری برای انتقال اکسیژن به بافت ها در گردش خون وجود دارد و کمبود اکسیژن رسانی به بافت ها ممکن است به عنوان تنگی نفس تجربه شود. قطعاً، تنگی نفس در اثر خونریزی در حفره قفسه سینه یا هنگامی که تجمع خون در شکم به دیافراگم فشار می آورد، جریان هوا را به داخل ریه محدود می کند.

- درد قفسه سینه یا شانه. خونریزی در قفسه سینه ممکن است باعث درد قفسه سینه شود و خونریزی در سینه یا شکم (با تحریک دیافراگم) می تواند باعث درد شانه شود. درد قفسه سینه همچنین ممکن است با خونریزی داخلی در هر مکانی به دلیل عدم اکسیژن رسانی کافی به عروق کرونر که قلب را تغذیه می کنند، رخ دهد.

- سوزن سوزن شدن در دست و یا پاها. احساس سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها در اثر خونریزی داخلی شایع است. با از دست دادن خون، بدن اغلب گردش خون را به سمت ساختارهای حیاتی مانند قلب و مغز هدایت می کند. خونریزی داخلی هم به دلیل درد و هم به دلیل تلاش برای افزایش اکسیژن رسانی به بقیه بدن می تواند باعث تهویه بیش از حد ریه ها شود. همچنین ممکن است منجر به سوزن سوزن شدن دست و پا شود.

- تغییرات در بینایی و سایر علائم عصبی. تغییرات بینایی مرتبط با سبکی سر ممکن است با خونریزی داخلی در هر جایی همراه باشد و تغییرات بصری خاص مانند دوبینی، ضعف یا بی حسی یک طرف بدن، سردرد شدید یا از دست دادن هماهنگی ممکن است نشانه خونریزی در مغز باشد.

- حالت تهوع یا استفراغ. تهوع و استفراغ نیز در خونریزی داخلی شایع است و ممکن است فقط به دلیل از دست دادن خون و یا درد یا به طور خاص هنگام خونریزی در دستگاه گوارش یا مغز رخ دهد.

عوارض خونریزی داخلی

خونریزی داخلی می تواند علائم مختلفی یا نگرانی های خاصی را در برخی از گروه ها ایجاد کند. علاوه بر علت اصلی خونریزی، از دست دادن خون ممکن است منجر به عوارض بعدی آن شود. برخلاف بزرگسالان، کودکان ممکن است نتوانند برخی از علائم خونریزی داخلی که در بالا ذکر شد را بیان کنند. به جای شکایت از درد، آنها ممکن است آشفته شوند، به طور مداوم گریه کنند یا به سختی آرام شوند. ممکن است اشتهای کمی داشته باشند یا از خوردن غذا به طور کامل خودداری کنند. توجه به تغییرات در وضعیت روانی کودک می تواند بسیار مهم باشد. کودکی که به طور معمول عاشق بازی است ممکن است بی حال شود. تشخیص علائم عصبی نیز می تواند چالش برانگیز باشد. کودک ممکن است به جای شکایت از تاری دید، ناگهان با دیوار برخورد کند و به جای شکایت از درد اندام، ممکن است شروع به لنگیدن کند.

خونریزی در دوران بارداری هرگز طبیعی نیست و هرگونه درد قابل توجه در لگن باید بلافاصله بررسی شود. در اوایل بارداری، شایع ترین علت سقط جنین خونریزی داخلی است، بعدها، جفت سرراهی، جداشدگی جفت یا پارگی رحم می تواند باعث خونریزی شود. عوارضی از این قبیل اغلب با خونریزی خارجی از واژن همراه است، اما همیشه اینطور نیست. به عنوان مثال، اگر جنین به گونه ای قرار گرفته باشد که از عبور خون از دهانه رحم جلوگیری کند، ممکن است خونریزی قابل توجهی یا پارگی رحم بدون علائم خارجی رخ دهد.

بسیاری از مردم در مورد معنای دقیق شوک یا حداقل نوع شوکی که یک اورژانس پزشکی محسوب می شود گیج می شوند. فشار خون کافی و حجم کافی از خون برای رساندن اکسیژن به بافتهای بدن لازم است. هنگامی که این اتفاق نمی افتد و هنگامی که بافتها از اکسیژن محروم هستند (هیپوکسی)، بدن ابتدا تلاش می کند فشار خون و جریان خون را افزایش دهد. ضربان قلب افزایش می یابد. رگ های خونی بازوها و پاها منقبض می شوند تا به اندازه کافی خون در اندام های حیاتی نفوذ کند (باعث ایجاد اندام های خنک و نرم می شود). اگر این اقدامات کافی نباشد، بافت های بدن قادر به دریافت اکسیژن نیستند و شروع به مردن می کنند.

تمام بافتهای بدن به دریافت اکسیژن و مواد مغذی کافی نیاز دارند، اما برخی از اندامها نسبت به بقیه نسبت به از دست دادن خون و شوک حساسیت بیشتری دارند. هنگامی که کلیه ها آسیب می بینند، نه تنها مرگ بافتی آغاز می شود، بلکه کلیه ها نمی توانند نقش خود را در مدیریت اقدامات پیچیده مورد نیاز برای حفظ هموستاز در بدن بازی کنند. وقتی خون اکسیژنه قادر به تغذیه کافی عروق کرونر نباشد، عضله قلب شروع به مردن می کند. به نوبه خود قلب کمتر قادر به نقش خود در حفظ جریان خون به بقیه بدن است. خوشبختانه، اقدامات اضطراری برای بازگرداندن فشار خون و حجم خون اغلب می تواند از اندام های حیاتی قبل از این مسئله محافظت کند.

در مورد خونریزی داخلی، چه زمانی باید به پزشک یا بیمارستان مراجعه کرد؟

خونریزی داخلی می تواند ادامه زندگی را تهدید کند و اغلب درمان های ناگهانی آن می توانند نجات دهنده زندگی باشند. در صورت داشتن درد شدید شکم یا قفسه سینه، احساس تنگی نفس شدید، احساس سبکی سر (به نظر می رسد ممکن است غش کنید) و علائم عصبی مانند تغییرات بینایی باید سریعا با شماره 115 تماس بگیرید (وقت خود را برای مراجعه به پزشک اختصاص ندهید). بخاطر داشته باشید که تأخیر در خونریزی پس از تروما غیرمعمول نیست، چه این ممکن است به دلیل پارگی جزئی طحال باشد یا به علت هماتوم ساب دورال که به آرامی نَشت می کند. پس حتما در هر شرایطی ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

اولین مرحله درمان خونریزی داخلی یافتن منبع خونریزی و جلوگیری از آن است. برخی از خونریزی ها ممکن است جزئی باشند و به تنهایی متوقف شوند. موارد دیگر شدیدتر هستند و ممکن است به اقدامات عمیق تری از جمله جراحی نیاز داشته باشند. وقتی پزشک برای خونریزی داخلی درمانی تجویز می کند، احتمالاً مواردی مانند شدت آن، وضعیت عضو یا رگ خونی که آسیب دیده و سلامتی کلی فرد را در نظر می گیرد. در موارد خفیف خونریزی داخلی، درمان معمولاً شامل استراحت و کنترل علائم است. استراحت به بدن زمان می دهد تا بهبود یابد در حالی که خون را دوباره بازجذب می کند و التهاب کاهش می یابد. با شناسایی و درمان علت، ممکن است چند روش درمانی اضافی برای کاهش سرعت خونریزی لازم باشد. با این حال، برخی از دلایل خونریزی داخلی نیاز به درمان بیشتری دارند. برای جلوگیری از خونریزی و پاکسازی خون جمع شده ممکن است جراحی لازم باشد. نوع جراحی مورد نیاز شما به شدت خونریزی، محل خونریزی و سلامت کلی شما بستگی دارد. پس از توقف خونریزی، هدف معالجه بر روی ترمیم آسیب ها و ایجاد ثبات در بدن خواهد بود.