اوریون یک بیماری مسری می‌باشد که توسط یک ویروس ایجاد شده و می‌تواند از طریق بزاق، ترشحات بینی و تماس نزدیک فرد به فرد منتقل شود و عمدتا بر غدد بزاقی که در نزدیکی گوش شما قرار دارد و بنام غدد پاروتید شناخته می‌شوند، تاثیر می‌گذارد. اوریون می‌تواند یک یا هر دو این غده را متورم کند. تا زمانی که واکسیناسیون اوریون رایج شود، این بیماری به طور معمول دیده میشد. اما از آن زمان، تعداد موارد به طور چشمگیری کاهش یافته است. عوارض اوریون، مانند افت شنوایی، به طور بالقوه جدی اما نادر است. درمان خاصی برای اوریون وجود ندارد.

علائم اوریون چیست؟

برخی از افراد مبتلا به ویروس اوریون هیچ گونه علامتی یا نشانه ای ندارند و یا علائمشان بسیار خفیف است. علائم اوریون معمولا در عرض دو هفته از قرار گرفتن در معرض ویروس پدیدار می‌شود. بزرگسالان نیز به ندرت، مبتلا به اوریون می‌شوند. که در این حالت، علائم بیماری معمولا یکسان بوده و همانند کودکان می‌باشد، اما گاهی اوقات کمی بدتر بوده و عوارض کمی بیشتر خود را نشان می‌دهد.

اولین نشانه از علائم اوریون، تورم غدد بزاقی می‌باشد که باعث می‌شود گونه ها پف کنند. علائم و نشانه‌های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- درد در غدد بزاقی متورم در یک یا هر دو طرف صورتتان

- اشکال در بلع غذا

- درد هنگام جویدن یا بلع غذا

- تب

- سردرد

- دردهای عضلانی بدن

- ضعف و خستگی

- از دست دادن اشتها و احسای حالت تهوع

- خشکی دهان

- درد در مفاصل

دلایل ابتلا به اوریون چیست؟

بیماری اوریون توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود که با تماس فرد به فرد و از طریق ترشحات تنفسی (بزاق آلوده) به سادگی انتقال می‌یابد. در هنگام ابتلا به بیماری اوریون، ویروس از طریق دستگاه تنفسی به غدد بزاقی منتقل می‌شود و در آنجا تکثیر می‌یابد و باعث تورم غدد بزاقی می‌شود.

نمونه‌هایی از نحوه انتشار ویروس اوریون می‌‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

- عطسه یا سرفه

- با استفاده از بشقاب و قاشق یک فرد آلوده

- به اشتراک گذاشتن غذا و نوشیدنی با کسی که آلوده به ویروس است.

- بوسیدن

- زمانی که یک فرد آلوده به بینی یا دهان خود دست می‌زند و سپس آن را بر روی سطوحی می‌زند که اشخاص دیگر ممکن است با آن تماس داشته باشند.

- افرادی که مبتلا به ویروس اوریون هستند تقریبا حدود 15 روز (6 روز قبل از شروع علائم و 9 روز بعد از شروع آن) مسری هستند.

عوارض جانبی اوریون

عوارض اوریون بسیار نادر است، اما اگر پیگیری و درمان نشود، می‌تواند جدی باشد. اوریون بیشتر بر غدد پاروتید تاثیر می‌گذارد. با این حال، اکثر مواقع عوارض اوریون شامل التهاب و تورم در برخی قسمت‌های بدن می‌شود، مانند:

بیضه‌ها: التهاب بیضه‌ها که به عنوان ارکیت شناخته می‌شود، باعث می‌شود که یک یا هر دو بیضه در مردانی که به بلوغ رسیده اند، متورم شوند. ارکیت دردناک است، اما به ندرت منجر به ناباروری و عقیمی در کودکی می‌شود. شما می‌توانید درد ارکیت را با قرار دادن کمپرس سرد بر روی بیضه‌ها چندین بار در روز تسکین دهید. در صورت لزوم، پزشک ممکن است داروهای ضد درد را تجویز کند.

مغز: عفونت‌های ویروسی مانند اوریون می‌تواند منجر به التهاب مغز (آنسفالیت) شود. انسفالیت می‌تواند مشکلات عصبی را ایجاد کند و تهدید کننده حیات شود.در صورتی که اوریون دارید و دچار تشنج، از دست دادن هوشیاری یا سردرد شدید بایستی به پزشک مراجعه کنید.

غشاء و مایع اطراف مغز و نخاع: التهاب و تورم این ناحیه که به عنوان مننژیت شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که ویروس اوریون از طریق جریان خون شما پخش شود و سیستم عصبی مرکزی شما را آلوده کند. در صورتی که اوریون دارید و دچار تشنج، از دست دادن هوشیاری یا سردرد شدید بایستی به پزشک مراجعه کنید.

پانکراس: التهاب پانکراس به عنوان پانکراتیت شناخته می شود. علائم و نشانه ‌ای این بیماری، شامل درد در قسمت فوقانی شکم، تهوع و استفراغ است. پانکراتیت ناشی از اوریون یک وضعیت موقتی است.

عوارض دیگر اوریون نیز عبارتند از:

از دست دادن شنوایی: از دست دادن شنوایی می‌تواند در یک یا هر دو گوش رخ دهد. اگرچه نادر است، اما از دست دادن شنوایی گاهی دائمی است.

مشکلات قلبی: به ندرت، اوریون با ضربان قلب غیرطبیعی و بیماری‌های عضلانی قلب همراه است.

سقط جنین: در هنگام بارداری، به خصوص در اوایل بارداری، آلودگی با ویرووس اوریون می‌تواند منجر به سقط جنین شود. در واقع زنان مبتلا به اوریون ممکن است تورم تخمدان را تجربه کنند. التهاب می‌تواند دردناک باشد اما به تخمک‌های زن آسیب نمی‌رساند. با این حال، اگر یک زن در طی بارداری مبتلا به اوریون شود، خطر ابتلا به سقط جنین در او افزایش می‌یابد.

روش‌های پیشگیری از اوریون چیستند؟

اکثر افراد پس از واکسیناسیون کامل، ایمنی به اوریون پیدا می‌کنند. همچنین ابتلای یکبار به اوریون فرد را نسبت به ابتلای مجدد بیماری ایمن می‌کند.

بهترین راه برای پیشگیری از اوریون، واکسینه شدن نسبت به این بیماری است.

واکسن اوریون معمولا به صورت ترکیبی از سرخک، سرخچه و اوریون(MMR) است که دارای ایمن ترین و موثرترین شکل واکسن است. تجویز دو دوز واکسن MMR پیش از ورود کودک به مدرسه توصیه می‌شود. این واکسن‌ها باید یکبار بین 12 تا 15 ماهگی و یکبار هم بین سنین 4 و 6 سالگی به کودک زده شود. توصیه می‌شود که دانش آموزان کالج، مسافران بین المللی و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی نیز واکسن MMR را دریافت کنند. دوز منفرد در جلوگیری از اوریون کاملا مؤثر نیست.

دوز سوم واکسن به طور معمول توصیه نمی‌شود. اما اگر در ناحیه ‌ای هستید که در معرض شیوع بیماری هستید، پزشک ممکن است دوز سوم را نیز توصیه کند.

همچنین واکسن اوریون برای افراد زیر توصیه نمی‌شود

- افرادی که واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی به آنتی بیوتیک نئومایسین یا هر جزءی از واکسن MMR داشته باشند.

- زنان باردار یا زنان که در طول چهار هفته آینده قصد دارند باردار شوند.

- افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی بسیار شدید.

- کسانی که باید واکسن MMR را دریافت کنند.

- اگر واجد شرایط ذکر شده در بالا نیستید، و همچنین در هر کدام از شرایط زیر باید واکسینه شوید:

- خانمی که باردار نیست اما در سنین باروری است.

- افرادی که در بیمارستان، مرکز پزشکی، مرکز مراقبت از کودکان یا مدرسه کار می‌کنند.

- اگر برنامه برای سفربه خارج از کشور یا سفر دریایی دارید.

- همچنین باید دقت داشته باشید که در صورتی که شدیدا بیمار هستید صبر کنید تا بهبود یابید یا اگر باردار هستید تا بعد از بارداری باید برای دریافت واکسن صبر کنید.

از طرفی در صورتی که سرطان دارید یا دچار اختلالات خونی هستید یا مبتلا به بیمارهایی مانند HIV/ ایدز هستید که بر سیستم ایمنی بدن شما تاثیر می‌گذارد یا اینکه واکسن دیگری را در ظرف چهار هفته گذشته دریافت کرده اید یا حتی در حال درمان با داروهایی نظیر استروئیدها هستید که سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند بایستی قبل از دریافت واکسن اوریون، با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی واکسن اوریون چیست؟

واکسن MMR بسیار ایمن و موثر است. دریافت واکسن MMR بسیار ایمن‌تر از دریافت واکسن اوریون به تنهایی است.

اکثر افراد به دنبال دریافت واکسن دچار عوارض جانبی نمی‌شوند. با این حال برخی از افراد مدت زمان کوتاهی ممکن است دچار تب خفیف یا بثورات پوستی و درد مفاصل شوند. همچنین به ندرت، کودکانی که واکسن MMR را دریافت می‌کنند ممکن است تشنج ناشی از تب را تجربه کنند. اما این تشنج‌ها معمولا با مشکلات بلند مدت مرتبط نیستند. تحقیقات نیز نشان می‌دهند که بین واکسن MMR و اوتیسم ارتباطی وجود ندارد.

تشخیص این بیماری چگونه انجام می‌شود؟

اگر شما یا فرزندتان مبتلا به علائم یا نشانه‌های اوریون هستید، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی شواهدی از ویرووس اوریون در خون را به شما توصیه کند همچنین ممکن است در مورد واکسینه شدن شما یا فرزندتان سوال کند.

درمان اوریون چیست؟

از آنجا که اوریون به دنبال یک عفونت ویروس ایجاد می‌شود، بنابراین مصرف آنتی بیوتیک یا داروهای دیگر معمولا موثر نیست. اما بیشتر کودکان و بزرگسالان در طی چند هفته و بدون هیچ گونه عارضه ای از اوریون بهبود می‌یابند. با این وجود استراحت بهترین درمان این بیماری است. همچنین برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران، خود یا فرزندتان را از فرد مبتلا به اوریون دور نگه دارید. شما معمولا می‌توانید به مدت یک هفته پس از اینکه پزشک اوریون شما را تشخیص داد، به کار یا مدرسه بازگردید. زیرا بعد از این مدت دیگر بیماری شما مسری شما نیست. دوره نهفتگی (از زمانی که ویروس وارد بدن شما شده تا زمانی که علائم ظاهر می‌شود) این بیماری معمولا دو هفته به طول می‌انجامد. معمولا ده روز بعد از ابتلا به بیماری نیز باید احساس بهتری داشته باشید. اکثر افراد مبتلا به اوریون تنها یکبار مبتلا به این بیماری می‌شوند و پس از آن نسبت به ابتلای این بیماری ایمن می‌شوند.

با این حال، شما می‌توانید با انجام هر کدام از کارهای زیر علائم خود را کم کرده و به روند بهبودی خود را تسریع بخشید از جمله:

- هنگامی که احساس ضعف یا خستگی می‌کنید استراحت کنید.

- مصرف مسکن‌ها و تب برهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن

- استفاده ازکمپرس یخ، برای کاهش تورم غدد

- نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای جلوگیری از کم آبی ناشی از تب

- خوردن غذاهای نرم ازجمله سوپ، ماست و دیگر مواد غذایی که جویدنشان سخت نیست(زیرا جویدن ممکن است هنگامی که غدد شما متورم است دردناک باشد).

- اجتناب از خوردن غذاهای اسیدی و نوشیدنی‌هایی که ممکن است باعث درد بیشتری در غدد بزاقی شما شوند.

چه موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما یا فرزندتان دارای علائم و نشانه‌های اوریون هستید، بایستی به دکتر عفونی و گرمسیری مراجعه کنید. اوریون در حدود ۹ روز پس از ظهور علایم همچنان بسیار مسری است. بنابراین تا حد امکان استراحت کنید و همچنین سعی کنید علائم را با استفاده از کمپرس سرد و مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن کم کنید. اوریون دیگر به صورت رایج دیده نمی شود. بنابراین ممکن است بیماری‌های دیگری این علایم و نشانه ها را در شما ایجاد کنند. غدد بزاقی متورم و تب می‌تواند نشان دهنده غده بزاق مسدود شده باشد یا به دنبال عفونت‌های ویروسی متفاوت دیده شود. اگر فرزند شما مبتلا به اوریون شده، و هر کدام از عوارض زیر در حال پیشروی است با پزشک خود تماس بگیرید:

- تب بیشتر از 39 درجه

- اشکال در خوردن یا نوشیدن

- سردرگمی و گیجی

- درد شکم

- درد و تورم بیضه‌ها در پسران

دوران واگیری بیماری اوریون

ویروس بیماری اوریون در ترشحات بزاق کودک مبتلا حدود 6 روز قبل و 9 روز بعد از پیدایش تورم غده وجود دارد، اما دوران واگیری این بیماری یک روز قبل پیدایش تورم غده تا 3 روز بعد از اینکه غده شروع به کوچک شدن می‌کند، می‌باشد. نوزادان به دلیل مصونیت مادری تا سن 6 الی 8 ماهگی به این بیماری مبتلا نمی‌گردند. اغلب یک بار ابتلا به این بیماری موجب مصونیت دائم از آن می‌گردد.

درمان بیماری اوریون

در صورتی که فرزند شما مشکوک به بیماری اوریون است بهتر است او را نزد پزشک ببرید. پزشک با معاینه از تشخیص مطمئن می‌گردد.

به پزشک مراجعه نمایید: اگر فرزند شما دچار سردرد شدید (همراه یا بدون استفراغ) یا درد شکم گشت، سریعاً باید به پزشک مراجعه نمایید. در این صورت به منظور آزمایش آنسفالیت یا مننژیت میکروبی باید در بیمارستان بستری گردد.

دارویی که بتوانید شدت بیماری (اوریون) یا دوران آن را کاهش دهد وجود ندارد و باید دوران بیماری طی شود. به طور معمول کودک در ظرف مدت 10 روز بهبود می یابد. اگر تورم غده در یک سمت صورت گیرد، دوران بیماری کوتاه تر و اگر دو سمت مبتلا گردد طولانی تر خواهد بود. شربت یا قطره استامینوفن باعث کاهش درد و تب به وجود آمده در اثر تورم غده می گردد. همچنین گذاشتن حوله گرم بر روی غده می تواند به تسکین درد کمک کند. نوشیدن مایعات فراوان در دوران بیماری موثر است، اما از دادن آبمیوه به خصوص آبمیوه های ترش و غذاهای ترش خودداری نمایید، زیرا جریان بزاق را تحریک می کند و ممکن است درد غدد بزاقی را افزایش دهد. به دلیل ویروسی بودن بیماری، آنتی بیوتیک برای درمان موثر نمی باشد. در دوران بیماری کودک به استراحت نسبی احتیاج دارد.