بدون شک یکی از لذت بخش ترین کارهای روزمره، آشپزی یا صرف غذای مورد علاقه است. بعد از یک روز کاری خسته کننده یک شام عالی می تواند بهترین راه رفع خستگی باشد. حتی در مهمانی ها هم، یک میزبان واقعی به کیفیت پذیرایی و غذاهای روی میز اهمیت زیادی می دهد. اما اگر این غذا خود عامل بسیاری از بیماری ها از جمله مسمومیت باشد چه می توان کرد؟ بهترین راهی که می توانید با آن مقابله کنید داشتن اطلاعات به روز و به کار بردن آن ها در زندگی روزمره است.

چه بپذیریم چه نپذیریم؛ زندگی ما ارتباط ناگسستنی ای با غذاهایی که مصرف می کنیم دارد. این غذا ها نه تنها انرژی ما را تامین می کنند بلکه زمان زیادی هم برای پخت و پز و سایر کارهای جانبی از ما می گیرند. فرقی نمی کند که شما آشپزی می کنید یا از بیرون غذا تهیه می کنید؛ آنچه که باید بدانید یک لیست عالی و دقیق از موادی است که می تواند شما را به راحتی مسموم کند. با ما همراه باشید.....

مسمومیت غذایی چیست؟

به زبان ساده مسمومیت غذایی زمانی اتفاق می افتد که افراد مواد غذایی آلوده به باکتری های مضر، انگل ها، ویروس ها یا سموم را مصرف کنند. این بیماری که به عنوان بیماری های ناشی از غذا نیز شناخته می شود، می تواند باعث طیف وسیعی از علائم شود. بر اساس آمار همه ما، حداقل یک بار در طی عمرمان با مسمومیت غذایی مواجه می شویم و اکثرا علائمی مانند تهوع و استفراغ و درد شکمی را تجربه می کنیم.

برخی از غذاها بیشتر از سایرین باعث مسمومیت غذایی می شوند، به خصوص اگر به طور نامناسب نگهداری، تهیه یا پخته شوند. اهمیت این موضوع برای کسانی که سالمند یا باردار هستند یا کمتر از پنج سال سن دارند دو چندان می شود چرا که با چنین شرایطی بدن توانایی مقابله عادی با مسمومیت غذایی را ندارد. در ادامه به طور کامل این لیست را بررسی می کنیم:

- طیور:

طیور خام و نیم پز مانند مرغ، اردک و بوقلمون خطر بالایی برای ایجاد مسمومیت غذایی دارند. این امر عمدتاً به دلیل دو نوع باکتری کمپیلوباکتر و سالمونلا است که معمولاً در روده و پرهای این پرندگان یافت می شود. این باکتری ها اغلب گوشت تازه طیور را در طول فرآیند کشتار آلوده می کنند و تا زمانی که پختن آنها را از بین ببرد می توانند زنده بمانند. در واقع، تحقیقات بریتانیا، ایالات متحده و ایرلند نشان داد که 41 تا 84 درصد مرغ خام فروخته شده در سوپرمارکت ها آلوده به باکتری کمپیلوباکتر و 4 تا 5 درصد به سالمونلا آلوده بودند. میزان آلودگی با کمپیلوباکتر در گوشت خام بوقلمون کمی کمتر بود و عدد مربوطه چیزی حدود 14 تا 56 درصد اعلام شده، در حالی که میزان آلودگی برای گوشت اردک خام 36 درصد بود. خبر خوب این است که اگرچه این باکتری‌های مضر می‌توانند در طیور خام زندگی کنند، اما وقتی گوشت کاملاً پخته شود کاملاً از بین می‌روند. در نتیجه برای کاهش خطر، اطمینان حاصل کنید که گوشت مرغ کاملاً پخته شده است، گوشت خام را نشویید و اطمینان حاصل کنید که گوشت خام با ظروف، سطوح آشپزخانه، تخته‌های خرد کردن و سایر غذاها تماس پیدا نمی‌کند، زیرا این امر می‌تواند منجر به آلودگی متقابل شود.

- سبزیجات برگ دار

سبزیجات برگدار منبع رایج مسمومیت غذایی هستند، به ویژه زمانی که خام مصرف شوند. در واقع، میوه ها و سبزیجات، به ویژه کاهو، اسفناج، کلم، کرفس و گوجه فرنگی، باعث بروز مسمومیت های غذایی متعددی می شوند. سبزیجات برگدار می توانند به باکتری های مضر مانند E. coli، سالمونلا و لیستریا آلوده شوند. این آلودگی ممکن است در هر مرحله از زنجیره تولید در مزرعه تا انتقال به خانه ها رخ دهد. آلودگی می تواند ناشی از آب ناخالص و رواناب کثیف باشد که می تواند به خاکی که میوه ها و سبزیجات در آن رشد می کنند نفوذ کند. همچنین ممکن است ناشی از کثیف بودن تجهیزات فرآوری و اقدامات غیربهداشتی تهیه غذا باشد. سبزیجات برگ دار به علت مصرف خام و پخته نشدن بیش از سایر موارد ذکر شده می توانند خطرناک باشند.

در واقع، بین سال‌های 1973 و 2012، 85 درصد از شیوع مسمومیت‌های غذایی در ایالات متحده ناشی از سبزیجات برگ‌دار مانند کلم، کلم پیچ، کاهو و اسفناج بود که به مراکز غذایی و رستوران ها مربوط بود. برای به حداقل رساندن خطر، همیشه برگ های سالاد را قبل از خوردن کاملاً بشویید. از خرید کیسه های مخلوط سالاد که حاوی برگ های فاسد و لطیف هستند خودداری کنید و از سالادهای از پیش آماده شده که در دمای اتاق گذاشته شده اند خودداری کنید.

ماهی و صدف

ماهی‌هایی که در دمای مناسب نگهداری نشده‌اند، در معرض خطر بالایی برای آلوده شدن به هیستامین هستند. هستامین همان سمی است که توسط باکتری ها در ماهی تولید می شود. هیستامین با دمای طبیعی پخت و پز از بین نمی رود و منجر به نوعی مسمومیت غذایی می شود که به نام مسمومیت اسکمروید شناخته می شود. علائمی که فرد مسموم با هیستامین از خودش نشان می دهد عبارتند از: حالت تهوع، خس خس سینه و تورم صورت و زبان.

یکی دیگر از انواع مسمومیت های غذایی ناشی از ماهی های آلوده، مسمومیت با ماهی سیگواترا (CFP) است. این به دلیل سمی به نام سیگواتوکسین است که بیشتر در آب های گرم و مناطق گرمسیری یافت می شود. طبق برآوردها، حداقل 10000 تا 50000 نفر که در مناطق گرمسیری زندگی می کنند یا از آنها بازدید می کنند، هر سال CFP دریافت می کنند. این سم هم مانند هیستامین در دمای معمولی پخت از بین نمی رود و بنابراین سموم مضر پس از پختن وجود دارند. از سوی دیگر، جلبک‌هایی که توسط صدف‌ها مصرف می‌شوند؛ سموم زیادی تولید می‌کنند، و این سموم می‌توانند در گوشت صدف‌ها تجمع کنند و در هنگام مصرف صدف‌ها برای انسان خطرآفرین باشند.

برای کاهش خطر، غذاهای دریایی را از یک مرکز مطمئن تهیه کنید و در مرحله بعد اطمینان حاصل کنید که ماهی ها و صدف ها و... در یخچال و در سرما نگهداری شده اند. صدف ها را طوری بپزید که پوسته ها از هم باز شوند و آن هایی که باز نمی شوند را دور بریزید.

برنج

برنج یکی از قدیمی ترین غلات و غذای اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان است. با این حال، باز هم یک ماده غذایی پر خطر از نظر مسمومیت غذایی به شمار می رود. برنج نپخته می تواند به اسپورهای باسیلوس سرئوس آلوده شود. این اسامی نام باکتری هایی هستند که سموم تولید شده از آن ها می تواند انسان ها را مسموم کند. این هاگ ها می توانند در شرایط خشک زندگی کنند. به عنوان مثال، آنها می توانند در یک بسته برنج نپخته در انبار شما زنده بمانند و حتی از فرآیند پخت و پز نیز جان سالم به در ببرند. اگر برنج پخته شده در دمای اتاق بماند، این هاگ ها به باکتری تبدیل می شوند که در محیط گرم و مرطوب رشد کرده و تکثیر می شوند. هر چه برنج مدت طولانی تری در دمای اتاق بماند؛ احتمال اینکه خوردن آن بی خطر باشد کمتر است. برنج را به محض پخته شدن سرو کنید و باقی مانده برنج را پس از پخت در سریع ترین زمان ممکن در یخچال بگذارید. هنگام گرم کردن مجدد برنج پخته شده، مطمئن شوید که به خوبی بخار کرده و پخته شده.

گوشت های موجود در فروشگاه ها

گوشت های اغذیه فروشی از جمله ژامبون، بیکن، سالامی و هات داگ می توانند منبع مسمومیت غذایی باشند. این گوشت ها می توانند در مراحل مختلف پردازش و ساخت به باکتری های مضر از جمله لیستریا و استافیلوکوکوس اورئوس آلوده شوند. آلودگی می‌تواند مستقیماً از طریق تماس با گوشت خام آلوده یا عدم رعایت بهداشت توسط کارکنان فروشگاه، شیوه‌های ناکارآمد تمیز کردن و آلودگی ناشی از تجهیزات ناپاک مانند چاقو و سایر ابزار ها رخ دهد. میزان گزارش شده لیستریا در گوشت گاو، بوقلمون، مرغ، ژامبون و پاته از 0 تا 6 درصد متغیر است. توجه به این نکته ضروری است که تمام گوشت ها اگر به درستی پخته یا نگهداری نشود، خطر مسمومیت غذایی را به همراه دارند. هات داگ، گوشت چرخ کرده، سوسیس و کالباس باید کاملا پخته شده و بلافاصله پس از پخت مصرف شود. گوشت های تکه تکه شده غذا را باید تا زمانی که آماده مصرف شوند در یخچال نگهداری کنید.

لبنیات غیرپاستوریزه

به طور خلاصه، پاستوریزه کردن فرآیند گرم کردن مایع یا غذا برای از بین بردن میکروارگانیسم های مضر است. تولید کنندگان مواد غذایی، محصولات لبنی از جمله شیر و پنیر را پاستوریزه می کنند تا مصرف آن ها ایمن باشد. پاستوریزاسیون باکتری ها و انگل های مضر مانند بروسلا، کمپیلوباکتر، کریپتوسپوریدیوم، ای کولای، لیستریا و سالمونلا را از بین می برد. فروش شیرهای غیرپاستوریزه در بیست ایالت آمریکا غیرقانونی اعلام شده است. بین سال‌های 1993 و 2006، بیش از 1500 مورد مسمومیت غذایی، 202 مورد بستری شدن در بیمارستان و دو مورد مرگ در ایالات متحده ناشی از نوشیدن شیر یا خوردن پنیر ساخته شده با شیر غیر پاستوریزه وجود داشت. علاوه بر این، شیر غیر پاستوریزه حداقل 150 برابر بیشتر از لبنیات پاستوریزه احتمال ایجاد مسمومیت غذایی و 13 برابر بیشتر احتمال دارد که منجر به بستری شدن در بیمارستان شود. برای به حداقل رساندن خطر مسمومیت غذایی ناشی از لبنیات غیر پاستوریزه، فقط محصولات پاستوریزه را خریداری کنید. تمام لبنیات را در دمای 40 درجه فارنهایت (5 درجه سانتیگراد) یا کمتر از آن نگهداری کنید و لبنیاتی را که تاریخ مصرف آنها گذشته است دور بریزید.

بیشتر بخوانید: جزئیات انتقال قلب نوجوان اصفهانی به تهران

تخم مرغ

در حالی که تخم مرغ فوق العاده مغذی و همه کاره است، اما زمانی که خام یا نیم پز مصرف شود می تواند منبع مسمومیت غذایی باشد. تخم مرغ می تواند حامل باکتری سالمونلا باشد که می تواند هم پوسته و هم داخل تخم مرغ را آلوده کند. در دهه‌های 1970 و 1980، تخم‌مرغ‌های آلوده منبع اصلی مسمومیت با سالمونلا در ایالات متحده بودند. خبر خوب این است که از سال 1990، پیشرفت هایی در فرآوری و تولید تخم مرغ انجام شده است که منجر به شیوع کمتر سالمونلا شده است. با وجود این، طبق گزارش سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) هر ساله تخم مرغ های آلوده به سالمونلا باعث حدود 79000 مورد مسمومیت غذایی و 30 مورد مرگ می شود. آسان ترین راه برای جلوگیری از مسمومیت با تخم مرغ این است که تخم مرغ هایی با پوسته ترک خورده یا کثیف را مصرف نکنید.  

میوه ها

میوه‌هایی که روی زمین رشد می‌کنند مانند طالبی، هندوانه و خربزه عسلی در معرض خطر بالایی برای ایجاد مسمومیت غذایی به دلیل باکتری لیستریا هستند که می‌تواند روی پوست رشد کرده و به بافت داخل میوه گسترش پیدا کرده باشد. طالبی به دلیل پوست خشن و توری آن که از لیستریا و سایر باکتری ها محافظت می کند، میوه ای پرخطر است. این امر حذف کامل باکتری ها را حتی با تمیز کردن دشوار می کند. انواع توت های تازه و منجمد از جمله تمشک، شاه توت، توت فرنگی و زغال اخته نیز منبع شایع مسمومیت غذایی به دلیل ویروس ها و باکتری های مضر، به ویژه ویروس هپاتیت A هستند. علل اصلی آلودگی توت ها عبارتند از: رشد در آب آلوده، اقدامات بهداشتی نامناسب جمع کننده های توت و آلودگی ناشی از تماس با توت های آلوده در طول فرآوری.

جوانه ها

جوانه های خام از هر نوع، از جمله یونجه، آفتابگردان، ماش و جوانه شبدر، خطر بالایی برای ایجاد مسمومیت غذایی دارند. مسمومیت این مواد عمدتا به دلیل وجود باکتری هایی از جمله سالمونلا، E. coli و لیستریا است. دانه ها برای رشد جوانه ها به شرایط گرم، مرطوب و غنی از مواد مغذی نیاز دارند. این شرایط برای رشد سریع باکتری ها ایده آل هستند. FDA توصیه می کند که زنان باردار از مصرف هر نوع جوانه خام خودداری کنند چرا که زنان باردار در برابر اثرات مخرب باکتری های مضر آسیب پذیرتر هستند. خوشبختانه پختن جوانه ها به از بین بردن هر گونه میکروارگانیسم مضر کمک می کند و خطر مسمومیت غذایی را کاهش می دهد.

پس به طور خلاصه:

- قبل از تهیه غذا دستان خود را با آب گرم و صابون بشویید.

- از شستن گوشت خام و مرغ پرهیز کنید.

- از ابزار جدا برای خرد کردن گوشت و مرغ استفاده کنید.

- به تاریخ انقضا دقت کنید.

- مواد غذایی را کامل بپزید.

-  غذا را در دمای ایمن خود نگهدارید.

منبع:

https://www.healthline.com/nutrition/foods-that-cause-food-poisoning?utm_source=ReadNext