منتشر کننده
افزایش سن ازدواج، ارتباط مستقیمی با کاهش نرخ زاد و ولد دارد. در همین حال، درمان ناباروری در سنین بالاتر نیز با چالش های بیشتری همراه است.
به گزارش خبرنگار مهر، پویش حمایت از زوج‌های نابارور، برای دهمین سال پیاپی توسط پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا وابسته به جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود.
سومین روز از پویش حمایت از زوج‌های نابارور، به موضوع «حفظ باروری» اختصاص یافته است.
مینا وردیانی جنین‌شناس، درباره مفهوم حفظ باروری گفت: منظور از حفظ باروری ذخیره کردن توان باروری برای آینده است و این امر از طریق تکنیک‌های فریز یا انجماد گامت، جنین و بافت انجام‌پذیر است. در واقع ما از تکنیک‌های انجماد در نیتروژن مایع برای فریز اسپرم، تخمک و جنین استفاده می‌کنیم تا افرادی که به نوعی در معرض خطر کاهش قدرت باروری قرار دارند، بتوانند توان باروری خود را برای آینده حفظ کنند. یعنی زمانی که تصمیم به فرزندآوری گرفتند، بتوانند با روش‌های کمک باروری و با استفاده از تخمک یا اسپرم یا جنین خود صاحب فرزند شوند.
نیلوفر معترف فلوشیپ ناباروری، درباره کاربردهای فریز تخمک، گفت: مهم‌ترین کاربرد حفظ باروری به روش فریز تخمک، بالا رفتن سن است. حداکثر قدرت باروری خانم‌ها در سنین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است و پس از ۳۵ سالگی، توان باروری خانم‌ها به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند. به دلایل مختلف، سن ازدواج و فرزندآوری در جامعه افزایش یافته است و از آنجا که خانم‌ها سنین باروری محدودی دارند و با افزایش سن، از میزان ذخیره تخمدان و کیفیت تخمک‌ها کاسته می‌شود، خانم‌هایی که در آینده قصد ازدواج و فرزندآوری دارند، بهتر است برای فریز تخمک اقدام کنند. البته خانم‌هایی که ازدواج کرده‌اند می‌توانند جنین‌های خود را فریز کنند.
بیشتر بخوانید: هورمون درمانی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند
وی افزود: دیگر کاربرد حفظ باروری برای خانم‌هایی است که مبتلا به سرطان و بدخیمی‌ها هستند و باید تحت درمان‌های شیمی‌درمانی و پرتودرمانی قرار بگیرند. از آنجا که این درمان‌ها می‌توانند باعث آسیب برگشت‌ناپذیر به گنادهای جنسی و کاهش قدرت باروری شوند، توصیه می‌شود پیش از شروع درمان، فریز تخمک برای این خانم‌ها انجام شود. همچنین، در مواردی که خانمی باید تحت جراحی در ناحیه شکم و لگن قرار بگیرد، مثلاً جراحی اندومتریوز یا کیست‌های تخمدانی، از آنجا که این جراحی‌ها ممکن است باعث کاهش ذخیره تخمدان شوند، بهتر است فریز تخمک انجام شود تا خانم در آینده با معضل ناباروری مواجه نشود.
این فلوشیپ ناباروری در ادامه توضیح داد: به جز موارد پیش‌گفته، خانم‌هایی که در خانواده سابقه یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان دارند یا به مشکلات ژنتیکی مانند سندرم ترنر یا سندرم ایکس شکننده مبتلا هستند نیز در معرض کاهش زودهنگام قدرت باروری قرار دارند. افزون بر این، برخی بیماری‌های خودایمنی و درمان‌های آنها نیز باعث کاهش قدرت باروری می‌شود. در این موارد نیز توصیه می‌شود برای فریز تخمک اقدام کنند.
ناصر امیرجنتی متخصص اورولوژی و ناباروری مردان، نیز درباره کاربردهای فریز اسپرم برای آقایان، گفت: مهم‌ترین کاربرد حفظ باروری از طریق فریز اسپرم در مواردی است که آقا برای درمان بدخیمی‌ها باید شیمی‌درمانی و پرتودرمانی شود. در این موارد حتماً توصیه می‌کنیم که پیش از آغاز درمان، اسپرم فریز شود. همچنین، در مواردی لازم است جراحی‌هایی در ناحیه تناسلی انجام شود. برای نمونه، فرد دچار واریکوسل شدید است و پیش از عمل تعداد و کیفیت اسپرم پایین است. در چنین مواردی که ممکن است پس از جراحی، اسپرم صفر شود، بهتر است همان اسپرم محدود و ضعیف فریز شود تا در آینده بتوانیم از آن برای درمان‌های کمک‌باروری مثل آی وی اف یا میکرواینجکشن استفاده کنیم. یا در مواردی که فرد دچار آزواسپرمی است و ما برای یافتن اسپرم، بیوپسی بیضه انجام می‌دهیم، اگر اسپرم مناسب یافت شود، حتماً فریز می‌کنیم تا بتوانیم در درمان‌های آتی از آن استفاده کنیم.
این متخصص اورولوژی افزود: دیگر کاربرد فریز اسپرم موارد ابتلاء به بیماری‌های سیستمیک، مانند دیابت یا بیماری‌های کلیوی است. از آنجا که ممکن است در آینده این بیماری‌ها شدت بگیرد، بهتر است برای حفظ باروری از طریق فریز اسپرم اقدام شود.
وردیانی جنین شناس، درباره مدت زمانی که می‌توان گامت یا جنین را در وضعیت فریز نگهداری کرد، گفت: با دانش و تکنولوژی امروز ما می‌توانیم تا ۱۰ سال تخمک، اسپرم و جنین را در وضعیت فریز نگه داریم. در واقع، با پیشرفت‌های حاصل در تکنیک‌های فریز و محیط‌های کشت، درصد بالایی از گامت‌ها و جنین‌ها در مراحل فریز و یخ‌زدایی کاملاً سالم می‌مانند و کیفیت آنها حفظ می‌شود. در واقع آنچه تعیین کننده است کیفیت تخمک، اسپرم و جنین در زمان فریز است و فرایند فریز و یخ‌زدایی تغییری در کیفیت آنها ایجاد نمی‌کند.
نیلوفر معترف درباره بهترین سن فریز تخمک گفت: از آنجا که با افزایش سن میزان ذخیره تخمدان و کیفیت تخمک با افت شدید مواجه می‌شود، بهترین سن فریز تخمک زیر ۳۵ سال است. البته ما فریز تخمک را تا سن ۴۰ سالگی نیز انجام می‌دهیم و در مواردی که فوریت وجود دارد، مثل شروع درمان سرطان یا جراحی، ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن خانم را وارد سیکل تخمک‌کشی می‌کنیم تا بتواند زودتر درمان خود را آغاز کند. در دختران مجرد نیز عمل تخمک‌کشی یا پانکچر تخمدان می‌تواند به صورت واژینال یا از طریق لاپاراسکوپی انجام شود. برای فریز تخمک، خانم وارد سیکل تحریک تخمک‌گذاری می‌شود و پس از حدود دو هفته دریافت داروهای تزریقی، عمل پانکچر یا تخمک‌کشی که یک عمل سبک و سرپایی است انجام می‌شود و تخمک‌های بالغ از تخمدان‌ها برداشته و فریز می‌شوند.
وی در پایان یادآور شد: اگرچه با پیشرفت تکنیک‌های انجماد، شانس موفقیت درمان با استفاده از گامت (تخمک و اسپرم) فریز بسیار بالاست اما همچنان در مواردی که خانم متأهل است، فریز جنین به فریز تخمک ارجح است زیرا شانس موفقیت درمان با جنین فریز بیشتر از تخمک فریز است. همچنین، اگرچه می‌توان تا ده سال گامت و جنین را در وضعیت فریز نگه داشت، اما خانم‌ها باید بدانند که با افزایش سن بارداری احتمال بروز عوارض بارداری نیز بیشتر می‌شود.
