امیدواریم تا آخر مطالب ما را همراهی کنید تا در مورد موضوعی صحبت کنیم که قطعاً طرفداران خاص و بی‌شماری در سراسر جهان و به خصوص ایران دارد! بر اساس گزارشات موجود، چای ۳۰ نوع آنتی اکسیدان دارد و بررسی‌ها نشان داده است که مصرف چای احتمال ابتلاء به سرطان کلیه را کاهش می‌دهد و افرادی که در روز یک فنجان چای می‌نوشند در مقایسه با افرادی که چای نمی‌نوشند ۱۵ درصد کمتر دچار سرطان کلیه می‌شوند. بهبود سلامت قلب، کاهش ریسک سرطان تخمدان، بالا بردن ایمنی، بهبود سلامت استخوان، هاضمه سالم و بهبود هضم غذا، کاهش کلسترول، کاهش خطر سنگ کلیه، ایجاد حس شادی و آرام، کاهش وزن از فواید نوشیدن چای است.

خواص چای سیاه

همه ما می‌دانیم که پر استفاده‌ترین نوشیدنی در دنیا، آب است. از این رو اگر بحث آب را جدای از بقیه نوشیدنی‌ها در نظر بگیریم، چای سیاه پس از آن به پر مصرف‌ترین نوشیدنی جهان شناخته می‌شود که در کشورمان نیز، این نوشیدنی بسیار محبوب است. چای سیاه که از گیاه Camellia sinensis به دست می‌آید، اغلب با گیاهان دیگر می‌تواند ترکیب و مصرف شود، چای سیاه، طعم دلچسبی دارد و در مقایسه با دیگر چای‌ها، از کافئین بیشتری برخوردار است، هر چند کافئین چای سیاه نسبت به قهوه کمتر است. چای سیاه فواید مختلفی برای سلامتی دارد زیرا حاوی آنتی اکسیدان و ترکیباتی است که می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند.

شاید اغراق نباشد اگر این گیاه خوش عطر را به دلیل فواید و خاصیت‌هایی که دارد، جزء گیاهان دارویی به حساب بیاوریم! در همین خصوص چای سیاه، به عنوان یک نوشیدنی روزانه، سالم‌ترین چای است، چای سیاه، به خاطر خواص و ویژگی‌هایش شناخته شده که به ویژه برای برخی از اهداف سلامتی، مفید است. از مهم‌ترین مزایای چای سیاه برای سلامتی، می‌توان به ارزش غذایی، فواید ضد سرطانی، هضم گوارشی، اثرات مفید بر سلامت پوست، مو اشاره کرد. در ادامه به طور مفصل به 8 ویژگی مهم چای از نظر دارویی می‌پردازیم.

۱ - پیشگیری از سرطان با مصرف چای سیاه

تا به حال چیزی بیشتر از ۱۰۰ نوع گوناگون سرطان شناسایی شده است و متأسفانه بعضی از آن‌ها قابل پیشگیری نیستند. با این حال، یک ترکیب گیاهی به نام پلی ‌فنول‌ در چای سیاه وجود دارد که ممکن است به جلوگیری از بقای سلول‌های سرطانی کمک کند؛ چرا که می‌تواند مانند یک آنتی اکسیدان عمل کند و رادیکال‌های آزاد را که باعث آسیب به سلول‌های بدن و بروز سرطان و بیماری‌های دیگر می‌شوند را خنثی کند. در یک مطالعه آزمایشی، اثرات پلی‌فنول موجود در چای بر روی سلول‌های سرطانی بررسی و تحلیل شد. این تحلیل نشان داد که چای سیاه ممکن است در تنظیم رشد سلول‌های سرطانی و کاهش رشد سلول‌های جدید، نقش داشته باشد.

۲ - تأثیر چای سیاه بر سلامت قلب

این گیاه پرخاصیت و دارویی دارای گروه دیگری از آنتی‌اکسیدان‌ها به نام فلاونوئیدها هستند که برای سلامت قلب مفید می‌باشند. علاوه بر چای، فلاونوئیدها را می‌توان در سبزیجات، میوه‌ها و شکلات تلخ نیز یافت. مصرف منظم آن‌ها ممکن است به کاهش بسیاری از عوامل خطر بیماری قلبی از جمله فشار خون بالا، کلسترول بالا، افزایش سطح گلیسیرید و چاقی کمک کند. افزودن چای سیاه به برنامه روزانه، راهی ساده برای ترکیب آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی است. بنابراین اگر دچار مشکلات قلبی هستید، احتمالاً با توصیه چای از طرف پزشک متخصص خود هم روبرو شده‌اید.

۳ - سلامت دهان و دندان با مصرف چای سیاه

سلامت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین اصول زیبایی و پاکیزگی در جهان به شمار می‌رود که برای تعداد زیادی از افراد بسیار حائز اهمیت می‌باشد، به طوری که در انتخاب مواد غذایی و نگهداری دندان‌ها وسواس زیادی دارند. در همین راستا چای سیاه تأثیر مثبتی بر روی سلامت دهان و دندان دارد. در واقع پلی‌فنول‌های چای و تانن، باعث از بین رفتن و جلوگیری از باکتری‌های ایجاد کننده پوسیدگی دندان می‌شود و باکتری‌های دهان را که باعث بوی بد و آزار دهنده دهان می‌شوند را به شدت کاهش می‌دهند.

۴ - تأثیر مثبت چای سیاه بر روی دستگاه گوارش

بد نیست بدانید که تانن‌ها یک گروه از مولکول‌ها هستند که به پروتئین‌‌ها و دیگر ترکیبات ارگانیک مثل اسیدهای آمینه و آلکالوئیدها متصل شده و رسوب می‌کنند و علاوه بر بهبود سیستم ایمنی بدن، تأثیر درمانی بر بیماری‌های معده و روده دارد و به فعالیت هضم نیز کمک می‌کند. همچنین، پلی‌فنول‌های موجود در چای سیاه ممکن است با تقویت رشد باکتری‌های خوب و جلوگیری از رشد باکتری‌های بد مانند سالمونلا، به حفظ روده سالم کمک کنند. چای سیاه حاوی خواص ضد میکروبی هم می‌باشد که با کمک به ترمیم مخاط دستگاه گوارش، مواد مضر را از بین می‌برد و باکتری‌های روده را بهبود می‌بخشد و ایمنی بدن را بالا می‌برد. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه برای تأیید موضوع لازم است.

۵ - فشار خون با مصرف چای سیاه کاهش می‌یابد

باورکردنی نیست که چیزی فراتر از یک میلیارد نفر در سراسر دنیا از فشار خون رنج می‌برند و کارهایشان را تحت الشعاع قرار داده است! متأسفانه فشار خون بالا، می‌تواند خطر ابتلاء به نارسایی قلبی، سکته مغزی، از دست دادن بینایی و حملات قلبی را افزایش دهد. اما جای خوشحالی دارد که تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی شما، می‌تواند فشار خون شما را کاهش دهد. البته باید در نظر داشت که برنامۀ مناسبی را برای مصرف چای سیاه، باید در نظر گرفت و مصرف بیش از حد هر نوشیدنی، برای بدن می‌تواند مضر باشد.

۶ - چای سیاه به افزایش تمرکز کمک می‌کند

چیزی که امروزه دانش آموزان در مدرسه، دانشجویان در دانشگاه و یا سایر افراد در محل کار یا زندگی روزمره خود به آن نیاز دارند، تمرکز است! چای سیاه، با در بر داشتن کافئین و یک اسید آمینه به نام L-theanine قادر است تا هوشیاری و تمرکز شما را بهبود بخشد. این اسید آمینه (L-theanine) فعالیت آلفا را افزایش می‌دهد و در نتیجه، باعث آرامش و تمرکز بهتر می‌شود. اگر به دنبال بهبود انرژی و تمرکز بدون استفاده از کافئین زیاد هستید، چای سیاه تبدیل به یک نوشیدنی عالی می‌شود.

۷ - چای سیاه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند

اگر جزء آن دسته افرادی هستید که نسبت به بقیه و در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها از سیستم ایمنی ضعیف‌تری برخوردارید، باید خدمت شما عرض کنیم که چای سیاه به دلیل این که حاوی آنتی‌ژن آلکیلامین است، قادر است تا به تقویت پاسخ ایمنی بدن شما کمک ‌کند. علاوه بر این موضوع، (همان طور که در مطالب قبلی اشاره کردیم) چای سیاه حاوی تانن‌هایی است که توانایی مبارزه با ویروس‌ها را دارند و از این رو، ما را در برابر آنفولانزا، آنفولانزای معده و سایر ویروس‌های معمول در زندگی روزمره محافظت می‌کنند.

۸ - چای سیاه ممکن است کلسترول بد (LDL) را کاهش دهد

اگر بخواهیم به طور تخصصی به مزیت چای بپردازیم، این نکته را هم باید بیان کنیم که بدن انسان حاوی دو لیپوپروتئین است که کلسترول را به بدن انتقال می‌دهد؛ یکی لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و دیگری، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL). در همین حال، HDL به عنوان لیپوپروتئین خوب شناخته می‌شود، زیرا کلسترول را از سلول‌های شما به کبد منتقل می‌کند تا دفع شود. اما وقتی LDL بیش از حد در بدن وجود داشته باشد، می‌تواند در عروق جمع شده و باعث رسوبات مومی موسوم به پلاک شود. همچنین می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند نارسایی قلبی یا سکته مغزی شود. خوشبختانه، برخی مطالعات نشان داده است که مصرف چای ممکن است به کاهش کلسترول LDL کمک کند.

خواص چای سبز

امروزه چای سبز طرفداران خاص خود را پیدا کرده است (شاید خود شما هم جزء علاقه مندان به این چای خوش طعم باشید!). این نوع چای یکی از فرآورده‌هایی است که از برگ چای تهیه می‌شود. چای سبز از گذشته‌های خیلی دورتر به خاطر محتوای غنی از آنتی‌اکسیدان خود شناخته شده است و در کشورهای خاور دور استفاده می‌شده است. چای سبز حاوی انواع فلاونول‌ها است که بعضی از انواع آن به عنوان کاتچین شناخته می‌شود. فراوان‌ترین و قدرتمندترین کاتچین موجود در چای سبز اپیگالوکاتچین گالات است که با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و انواع خاصی از سرطان در ارتباط است. از خواص چای سبز برای جلوگیری از ریزش مو و بهبود سلامت مو استفاده می‌شود.

خواص چای سبز برای مو

آدمیزاد از دیرباز اهمیت زیادی به موهای خود میداده است و آن را عامل اصلی زیبایی چهره قلمداد می‌کند. امروزه مشخص شده که اثر چای سبز بر روی ترشح هورمون‌ها به خصوص تستوسترون و هیدروتستوسترون، سبب ایجاد خواص چای سبز برای مو می‌شود که جلوگیری از ریزش مو و رویش موی جدید و بهبود سلامتی و کیفیت مو است. چای سبز حاوی مقادیر بسیار زیادی از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها است که برای بهداشت پوست و مو فایده دارد؛ از این ‌رو امروزه در تمام کرم‌ها و مواد آرایشی برای حفظ سلامتی پوست از یک قسمت چای سبز در فرمولاسیون کرم‌ها، ماسک موها، شوینده‌های پوستی و مواد آرایشی استفاده می‌شود.

بد نیست بدانید که طبق بررسی‌های صورت گرفته توسط محققان، چای سبز نه تنها به دلیل وجود اپیگالوکاتچین، بر روی ریزش موی هورمونی (آندروژنیک) تأثیر می‌گذارد و از اثر هورمون تستوسترون و دی هیدروتستوسترون بر روی موها جلوگیری می‌کند، بلکه دارای ترکیب دیگری به نام کویرستین است که از تولید پروتئین التهابی به نام پروستاگلاندینD2  که علت دیگری از ریزش مو است، جلوگیری کرده و سبب افزایش خواص چای سبز برای مو می‌گردد. همچنین چای سبز دارای مقداری کافئین بوده که این ماده با تحریک  IGF-1در  فولیکول مو باعث افزایش رشد مو می‌شود. برای همین امروزه در بیشتر شامپوهای جلوگیری از ریزش مو و تقویتی از عصاره چای سبز استفاده می‌شود.

و اما نوبت می‌رسد به طرز مصرف و استفاده از چای سبز! اگر قصد داشتید در منزل خود از این گیاه به منظور تقویت موهای خود استفاده کنید، علاوه ‌بر نوشیدن آن می‌توانید پس از حمام چای سبز دم کشیده را صاف کرده و آب آن را بر روی تمام سطح سر و موهای خود ریخته و ماساژ دهید و بعد از یک ربع آبکشی نمایید. شفافیت، پرپشتی و رشد دلخواه موها را بعد از مصرف چند ماه خواهید دید. اگر تجربه‌ای در این خصوص دارید حتماً با ما در میان بگذارید!

بیشتر بخوانید: مطالعه جدید: زیاده روی در تمرین ورزشی می‌تواند تاثیر منفی روی خلق و خو داشته باشد

خواص چای سبز برای ریه

یکی از مهم‌ترین اعضای بدن ما که کار تنفس و رساندن اکسیژن به تمام بدن را دارد ریه است. به علت این که ریه دروازه ورود اکسیژن از محیط خارج به بدن نامیده می‌شود، در معرض انواع آلودگی‌ها و بیماری‌ها قرار دارد و علاوه‌ بر ورود اکسیژن، نقش محافظت از بدن در مقابل این آلودگی‌ها را نیز دارد. مصرف و نوشیدن چای سبز به افزایش سلامت ریه‌ها کمک بسیار زیادی کرده به طوری که از مهم‌ترین خواص چای سبز برای ریه، می‌توان به برطرف کردن برخی از انواع بیماری‌ها و آلودگی‌ها اشاره کرد.

در علم پزشکی بیماری‌های تنفسی بی شماری شناخته شده‌اند که سلامت ریه‌ها را تهدید می‌کنند؛ ولی مهم‌ترین آن‌ها ۱- برونشیت مزمن (COPD) است که سرفه و خلط طولانی مدتی ایجاد می‌کند و دیگری ۲- آمفیزم است که در طول زمان به ریه‌ها آسیب می‌رساند. مطالعات روی خواص چای سبز برای ریه نشان داده است چای سبز سرشار از پلی فنول‌ها بوده که دارای خواص ضدالتهابی هستند؛ از انسداد مزمن ریه ها و بیماری‌های نامبرده جلوگیری می کند. تحقیقات نشان داده است که نوشیدن دو فنجان چای سبز در روز با کاهش خطر (COPD) همراه است.

چای یک محرک است و یا یک آرام‌بخش؟

لازم است بدانید که طبق آزمایشات صورت گرفته هر دو چای یعنی هم چای سیاه و هم چای سبز تا چیزی حدود دو دقیقه قبل از این که دم بکشد اثر محرک دارد، ولی بعد از این مدت به مرور زمان از خاصیت محرک بودن آن کاسته شده و به خاصیت آرام بخشی آن افزوده می‌گردد. پس از گذشت ۵ دقیقه از دم کشیدن چای کاملاً به یک آرام بخش مبدل می‌گردد. هر دو نوع چای سیاه و سبز برای سلامتی انسان مفید می‌باشند اما چای سبز به سبب آنکه عمل اکسیداسیون روی برگ‌های آن صورت نگرفته، خاصیتش از چای سیاه بیشتر است.

مضرات چای سیاه در طب سنتی

طبیعی است که تمامی گیاهان دارویی اگر به ‌جا و درست مورد استفاده قرار نگیرند، می‌تواند موجب بروز عوارضی شود؛ چای هم از این قضیه مستثنا نیست. از جمله عوارض چای را می‌توان احساس ترشی در دهان، سردرد، دامن ‌زدن به گرمی و خشکی بدن در برخی افراد، بی‌خوابی و ... ذکر کرد. یکی از مزیت‌های چای این است که یک لیوان از آن، فلوئور مورد نیاز یک فرد را در طول روز تأمین می‌کند و مصرف ۳ لیوان چای در روز مانعی ندارد. اما اگر بیش از ۵ لیوان چای سیاه در روز مصرف شود، به بدن ضرر رسانده و موجب افزایش فلوئور بدن و بروز فلوئوریست و همچنین نقاط قهوه‌ای رنگ بر روی دندان می‌شود، دندان‌ها را از بین می‌برد و استخوان را نیز پوک می‌کند.

حتماً شما هم شنیده‌اید که توصیه شده است چای را با فاصله و حدود 30 دقیقه پس از صرف غذا بنوشید؛ در غیر این صورت از جذب آهن در بدن پیشگیری می‌کند. همچنین نباید چای همراه با غذا مصرف شود. از طرفی چای سرشار از آنتی اکسیدان است و زمانی که حرارت می‌بیند و دم می‌کشد، تغییراتی را از خود نشان می‌دهد. مواد آنتی اکسیدانی موجود در چای بر اثر حرارت طولانی مدت از بین می‌روند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد. بهتر است که چای را بعد از غذا و با فاصله ۲ ساعت مصرف کرد به دلیل اینکه مصرف چای بعد از غذا، تمام آهن غذا را از بین می‌برد و مانع جذب آن در بدن می‌شود.