واکنش بدن افراد مختلف نسبت به سرما کمی متفاوت است و بعضی از افراد بیشتر از دیگران احساس سرما می کنند. به این حالت «عدم تحمل سرما» می گویند. جنسیت در عدم تحمل سرما نقش دارد و زنان بیشتر از مردان احساس سرما در بدن را تجربه می کنند. چون متابولیسم زنان در حالت استراحت پایین‌تر است، یعنی بدن آن ها به طور طبیعی انرژی یا گرمای کمتری تولید می کند.  با این حال اگر علیرغم پوشیدن لباس کافی و انجام سایر اقدامات برای گرم ماندن همیشه احساس سرما می کنید، ممکن است به یک بیماری زمینه‌ ای مبتلا باشید. به همین دلیل قصد داریم در این مقاله شما را با رایج ترین دلایل احساس سرما در بدن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

احساس سرما در بدن نشانه چیست؟

سردی بدن می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که هر کدام از آن ها شامل طیف وسیعی از علائم می شوند. گاهی اوقات، احساس سرما با علائم دیگری مانند لرز، سوزن سوزن شدن یا بی حسی دست ها و پاها و سفتی اندام ها همراه است.

کم خونی

کم خونی به این معنی است که تعداد گلبول های قرمز سالم کاهش پیدا کرده است. این مشکل زمانی ایجاد می شود که:

- بدن گلبول قرمز کافی نمی سازد

- بدن این سلول ها را از بین می برد

- دچار خونریزی شدید می شوید

کم خونی می تواند شدید باشد، به خصوص اگر برای مدت طولانی به آن مبتلا باشید.کم خونی ناشی از فقر آهن رایج ترین نوع کم خونی است و زمانی ایجاد می شود که بدن شما آهن کافی برای ساخت گلبول های قرمز سالم دریافت نمی کند. مهم ترین دلایل کمبود آهن عبارتند از:

- سوء تغذیه و کمبود آهن در رژیم غذایی

- بیماری التهابی روده (IBD)

- از دست دادن خون

- بارداری

علائم کم خونی به علت اصلی بروز آن بستگی دارد، اما معمولا شامل موارد زیر می شود:

- خستگی

- ضعف

- احساس سرما در دست ها و پاها

- تنگی نفس

- پوست رنگ ‌پریده

- سرگیجه

- سردرد

- درد قفسه سینه

کم کاری تیروئید

هورمون های تیروئید در تنظیم متابولیسم و دمای بدن نقش دارند. غده تیروئید در مبتلایان به کم کاری تیروئید قادر نیست به اندازه کافی هورمون بسازد. اگرچه این بیماری درمان قطعی ندارد، اما می‌ توان با دارو علائم آن را کنترل کرد. علائم معمول کم کاری تیروئید عبارتند از:

- خستگی

- خشکی پوست

- فراموشی

- افسردگی

- یبوست

- افزایش وزن

آترواسکلروز

در آترواسکلروز یا تصلب شرایین، عروق خونی به دلیل تجمع پلاک تنگ و باریک می شوند. آترواسکلروز انواع مختلفی دارد، اما اگر در شریان های محیطی رخ دهد باعث احساس سرما در بدن می شود. بیماری شریان محیطی به معنی باریک شدن شریان هایی است که خون را به سر و اندام های انتهایی بدن می رسانند. سایر علائم عبارتند از:

- درد، بی حسی و گرفتگی در پاها بعد از فعالیت

- نبض ضعیف در پاها

- کاهش سرعت التیام زخم های پا

- آبی شدن پوست

- کاهش رشد موهای پا

- کاهش رشد ناخن پا

پدیده رینود

بیماری رینود یا پدیده رینود، یک بیماری نادر است که باعث می ‌شود عروق خونی، معمولا در انگشتان دست و پا، در هنگام مواجهه با سرما یا استرس باریک شوند. در نتیجه ناحیه آسیب دیده رنگ پریده یا آبی به نظر می رسد و احساس سرما می کند، چون خون به آنجا نمی رسد. وقتی خون‌رسانی به حالت عادی برمی گردد، آن ناحیه قرمز رنگ می شود. علت بیماری رینود ناشناخته است، اما آسیب یا بیماری زمینه ای می تواند در بروز آن موثر باشد. بیماری رینود در افراد زیر شایع است:

- زنان

- افراد بالای 30 سال

- افرادی که در آب و هوای سرد زندگی می کنند

- کسانی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند

دیابت

دیابت می تواند با ایجاد مشکلاتی در کلیه و گردش خون و همچنین آسیب رساندن به اعصاب باعث احساس سرما در بدن شود. دیابت نوع 2 ممکن است نسبت به دیابت نوع 1 علائم خفیف تری داشته باشد. سایر علائم دیابت عبارتند از:

- تکرر ادرار

- تشنگی یا گرسنگی شدید

- خستگی

- تاری دید

- کاهش سرعت التیام زخم ها

بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی یک نوع اختلال خوردن است که با ترس شدید از افزایش وزن مشخص می شود. اگرچه بعضی از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی به طور غیرعادی وزن کمی دارند و مصرف غذای خود را به شدت محدود می کنند، اما همه آن ها لاغر یا کم وزن نیستند. علائم بی اشتهایی عصبی عبارتند از:

- کاهش وزن شدید

- خستگی

- بی خوابی

- سرگیجه

- نازک شدن موهای سر

- نامنظم شدن دوره های قاعدگی یا قطع آن

- پوست خشک یا زرد

- یبوست

- فشار خون پایین

- ضربان قلب نامنظم

- کم آبی بدن

علائم عاطفی و رفتاری، مانند ترس شدید از افزایش وزن، تحریک پذیری، میل شدید به ورزش و انزوای اجتماعی

کمبود وزن

کمبود وزن یا شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از 18/5به این معنی است که بدن چربی کافی به عنوان عایق ندارد و به همین دلیل نمی تواند شما را گرم نگه دارد. گاهی اوقات، کمبود وزن به دلیل بیماری های زمینه ای مانند پرکاری تیروئید اتفاق می افتد. در این شرایط احتمالا علائم مرتبط دیگری را هم تجربه می کنید. کمبود وزن می تواند به بروز مشکلات زیر منجر شود:

- ضعف سیستم ایمنی

- کمبودهای تغذیه ای

- مشکلات باروری (به ویژه در زنان)

گردش خون ضعیف

گردش خون ضعیف که به معنی کاهش خون‌رسانی به اندام ها است، معمولا به سایر بیماری ها مانند دیابت و بیماری های قلبی مربوط می شود. این مشکل علاوه بر احساس سرما در بدن علائم دیگری هم دارد که عبارتند از:

- سوزن سوزن شدن و بی حسی اندام ها به خصوص دست ها و پاها

- درد اندام ها

- گرفتگی عضلات

کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 زمانی اتفاق می افتد که شما نتوانید ویتامین B12 را جذب یا به اندازه کافی آن را از طریق رژیم غذایی دریافت کنید. معمولا در افراد زیر احتمال بروز این مشکل بیشتر است:

- گیاه‌خواران

- افراد بالای 50 سال

- کسانی که جراحی دستگاه گوارش انجام داده اند

- مبتلایان به مشکلات گوارشی

سایر علائم کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

- یبوست یا اسهال

- خستگی

- تنگی نفس

- از دست دادن اشتها

- ظاهر رنگ ‌پریده

- تحریک پذیری

- کم خونی

- از دست دادن تعادل

- سوزن سوزن شدن و بی حسی اندام ها

- ضعف

بیشتر مردم می توانند با خوردن محصولات حیوانی از جمله گوشت، ماهی و لبنیات ویتامین B12 کافی دریافت کنند. این ویتامین ضروری در محصولات گیاهی غنی شده و مکمل ها هم یافت می شود.

عوارض داروها

گاهی اوقات، احساس سرما در بدن عارضه جانبی بعضی از داروها مانند بتا-بلوکرها است که فشار خون بالا و سایر مشکلات قلبی- عروقی را درمان می کنند. از سایر عوارض جانبی این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- خستگی

- سرگیجه

- حالت تهوع

داروهای دیگری هم وجود دارند که می توانند باعث احساس سرما در بدن شوند، از جمله:

- داروهای اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD)، از جمله دکستروآمفتامین/آمفتامین

- داروهای میگرن که حاوی ارگوتامین هستند

- داروهای ضداحتقان، از جمله سودوافدرین

با این حال، تحقیقات سال 2018 میلادی نشان می دهد که داروها به احتمال زیاد نمی توانند علت اصلی سردی بدن باشند.

کم آبی بدن

برای اینکه بدن بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد، باید آب کافی بنوشید. وقتی بدن شما کم آب می شود، عروق خونی منقبض می شوند تا آب را حفظ کنند. در زمستان ها که زیاد عرق نمی کنید، ممکن است مصرف آب را فراموش کنید. پس به یاد داشته باشید که در همه فصول سال به اندازه کافی آب بنوشید. میزان نیاز بدن به آب به عوامل مختلفی مثل سن، جنسیت یا باردار و شیرده بودن بستگی دارد، اما به طور کلی توصیه می شود که حداقل 6 لیوان آب در طول روز بنوشید.

علت سردی بدن چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک می تواند با بررسی سابقه پزشکی شما، معاینه بدنی و انجام آزمایش خون علت احساس سرما در بدن را تشخیص دهد. معمولا سوالاتی که پزشک از شما می پرسد شامل موارد زیر می شود:

- علائم شما چیست و از چه زمانی شروع شده است؟

- آیا عدم تحمل سرما در طول زمان تغییر کرده است؟

- مشخصات رژیم غذایی شما چیست؟

- وضعیت سلامت عمومی شما چگونه است؟

- آیا اخیرا مصرف داروی جدیدی را شروع کرده اید یا وضعیت سلامتی شما تغییر کرده است؟

بسته به سایر علائمی که تجربه می کنید، ممکن است پزشک برای بررسی موارد زیر آزمایش خون درخواست کند:

- تعداد گلبول های قرمز

- قند خون

- هورمون های تیروئید

چگونه با احساس سرما در بدن مقابله کنیم؟

اگر همیشه سردتان است، می‌توانید با استفاده از پتو، پوشیدن لباس های بیشتر یا افزایش دمای اتاق با این مشکل مقابله کنید. اگر این استراتژی ‌ها خیلی موثر نبودند، راهکارهای زیر را امتحان کنید:

- اگر فکر می کنید ممکن است دچار کم خوابی شده اید، چرت بزنید یا زودتر بخوابید.

- اگر فکر می کنید ممکن است کم خونی یا کمبود تغذیه ای داشته باشید، رژیم غذایی خود را اصلاح کنید. یک رژیم غذایی متعادل شامل مقدار زیادی میوه، سبزی، غلات کامل و گوشت بدون چربی است.

- سعی کنید استرس را در زندگی روزمره خود کاهش دهید.

- مطمئن شوید که مایعات کافی می نوشید. برای رفع احساس سرما آب گرم یا دمنوش مصرف کنید. همچنین می توانید از غذاهایی مانند ملون یا سیب استفاده کنید که مملو از آب هستند.

- اگر فکر می کنید داروهای شما در سردی بدن نقش دارند، با پزشک خود صحبت کنید.

- فعالیت بدنی داشته باشید. ورزش می تواند بدن را گرم کند و خون را به جریان بیاندازد. پس پیاده روی، یوگا و حرکات کششی را امتحان کنید.

چه راه هایی برای درمان سردی بدن وجود دارد؟

اگر هیچ کدام از راهکارهایی که در بالا به آن ها اشاره کردیم موثر نبودند، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با درمان علت زمینه ای سردی بدن می تواند به بهبود علائم شما کمک کند. درمان های رایج عبارتند از:

کم خونی: ممکن است به مصرف مکمل آهن یا اصلاح رژیم غذایی و در صورت شدید بودن کم خونی به تزریق خون نیاز داشته باشید. پزشک می تواند به درمان مشکلاتی که باعث کم خونی می شوند، کمک کند.

کم کاری تیروئید: معمولا برای درمان این بیماری هورمون های جایگزین تیروئید تجویز می شود.

آترواسکلروز: تغییر سبک زندگی، از جمله اصلاح رژیم غذایی و ورزش، به درمان این بیماری کمک می کند. ممکن است برای رفع انسداد شدید شریان به جراحی نیاز داشته باشید.

بیماری رینود: اصلاح سبک زندگی در کاهش استرس و گرم ماندن بدن موثر است.

دیابت: شما باید قند خونتان را به کمک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی کنترل کنید. در بعضی موارد، ممکن است به داروهایی مانند انسولین نیاز داشته باشید.

بی اشتهایی عصبی: این مشکل به مشاوره، دارو درمانی و مراقبت های تغذیه ای نیاز دارد. در بی اشتهایی شدید ممکن است بیمار در بیمارستان بستری شود.

کمبود وزن: متخصص تغذیه به شما کمک می کند تا با خوردن غذاهای مغذی و انجام فعالیت بدنی منظم، وزن خود را افزایش دهید.

گردش خون ضعیف: درمان این مشکل به علت زمینه ای بروز آن بستگی دارد، اما پوشیدن جوراب های فشاری ممکن است مفید باشد.

کمبود ویتامین B12: مصرف غذاهای غنی از ویتامین B12 را افزایش دهید یا از مکمل استفاده کنید.

عوارض داروها: پزشک می تواند با تغییر دوز دارو یا جایگزین کردن آن با سایر داروها به رفع احساس سرما در بدن کمک کند.

کم آبی بدن: آب و نوشیدنی های ورزشی کم قند که حاوی الکترولیت هستند، به درمان کم آبی بدن کمک می کنند. اگر نمی توانید مایعات بخورید، پزشک برای شما مایعات داخل وریدی (IV) تجویز می کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

چنانچه علیرغم تلاش های فراوان عدم تحمل سرما برطرف نشد، باید با پزشک تماس بگیرید. اگر علاوه بر سردی بدن علائم زیر را هم تجربه کردید، وقت آن فرا رسیده است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

- سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها

- خستگی مفرط

- کاهش وزن ناخواسته

- بی حسی پوست

- درد ضربان دار در اندام ها

کلام پایانی

زنان به دلیل داشتن متابولیسم پایین بیش از مردان احساس سرما می کنند. اما گاهی اوقات، احساس سرما به بیماری های زمینه ای مربوط می شود که باید درمان شوند. اگر سردی بدن بهبود نمی یابد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر احساس سرما در بدن با علائم دیگری مانند خستگی، کاهش وزن ناخواسته، سوزن سوزن شدن اندام ها و... همراه است.