یکی از مشکلاتی هر فرد حداقل یک بار در زندگی خود با آن مواجه می شود، اسهال نام دارد. اسهال هان مدفوع شل و آبکی است که می تواند به دلایل گوناگون ایجاد شود . در طی این پدیده فرد نیاز به دفع مکرر پیدا می کند و چندین بار در روز به دستشویی می رود. اسهال گاها می تواند بدون هیچ درمانی ناپدید شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی اسهال و تمام سوالات شما بپردازیم.

آنچه در این مقاله می خوانید

- انواع اسهال

- چه چیزی باعث اسهال می شود؟

- علائم اسهال چیست؟

- علت اسهال چگونه تشخیص داده می شود؟

- درمان اسهال

- چگونه می توانم از اسهال جلوگیری کنم؟

انواع اسهال

اسهال به طور کلی به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می شود؛ طبق این تقسیم بندی اسهال حاد زمانی رخ می دهد که این بیماری یک تا دو روز طول بکشد . حال اسهال حاد می تواند به علت عفونت های باکتریایی یا سایر عفونت ها باشد یا می تواند به علت مسمومیت غذایی رخ داده باشد.

اسهال مزمن به اسهالی گفته می شود که حداقل چهار هفته طول بکشد. در این شرایط پزشک به دنبال علل جدی تر مانند  اختلالات روده ای می گردد و سلامت کامل دستگاه گوارش را بررسی می کند.

در حالتی خاص فرد با مسافرت به کشور های در حال توسعه در معرض ابتلا به باکتری ها و سایر ارگانیسم ها قرار می گیرد؛ به این حالت اسهال مسافرتی می گویند که در دسته اسهال حاد جا می گیرد.

چه چیز هایی باعث اسهال می شود؟

- عدم تحمل غذایی، مانند عدم تحمل لاکتوز

- یک آلرژی غذایی

- واکنش نامطلوب به یک دارو

- عفونت ویروسی

- عفونت باکتریایی

- بیماری روده ای

- عفونت انگلی

- جراحی کیسه صفرا یا معده

- روتاویروس

روتاویروس یکی از علل شایع اسهال دوران کودکی است. عفونت های باکتریایی ناشی از سالمونلا یا E. coli از شایع ترین عفونت های باکتریایی هستند . اسهال مزمن ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر مانند سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری التهابی روده باشد. اسهال مکرر و شدید می تواند نشانه بیماری روده یا اختلال عملکرد روده باشد.

علائم اسهال

علائم مختلفی برای اسهال وجود دارد و فرد مراجعه کنند ممکن است یکی از این علائم یا ترکیبی از چند علائم را همراه داشته باشد.

- حالت تهوع

- درد شکم

- گرفتگی

- نفخ

- کم آبی بدن

- تب

- مدفوع خونی

- اصرار مکرر برای تخلیه روده

- حجم زیاد مدفوع

کم آبی بدن و اسهال

اسهال می تواند باعث از دست دادن سریع مایعات شود و بیمار را در معرض خطر کم آبی قرار دهد. همان طور که میدانید تنظیم مایعات و الکترولیت های بدن بسیار حائز اهمیت است و کمبود یا افزایش هر یک از آن ها می تواند صدمات جبران ناپذیری را بر بدن وارد کند. از طرفی برخی ارگان های بدن مستقیما با حجم مایعات و مواد محلول در آن سروکار دارند. مانند کلیه ها. در نتیجه این قبیل اختلالات می تواند عملکرد آن ها را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم کم آبی بدن عبارتند از:

- خستگی

- خشکی غشاهای مخاطی

- افزایش ضربان قلب

- سردرد

- سبکی سر

- افزایش تشنگی

- کاهش ادرار

- دهان خشک

اسهال یک بیماری جدی در افراد بسیار جوان است اما این مسئله در نوزادان اهمیت بیشتری دارد زیرا اسهال فقط در یک روز می تواند باعث کم آبی شدید در بدن نوزاد شود. علائم اورژانسی کمبود آب در بدن نوزاد عبارتند از :

- اسهال 24 ساعت یا بیشتر

- تب 102 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) یا بالاتر

- مدفوع حاوی خون

- مدفوع حاوی چرک

- مدفوع سیاه و قیر مانند

علت اسهال چگونه تشخیص داده می شود؟

طبق روال معاینات، ابتدا معاینات فیزیکی توسط پزشک انجام خواهد شد اما پزشک ممکن است در خواست انجام آزمایشات اضافی مانند آزمایش خون یا ادرار را داشته باشد. برای مثال :

- آزمایشات ناشتا برای تعیین اینکه آیا عدم تحمل غذایی یا آلرژی علت آن است یا خیر

- تست های تصویربرداری برای بررسی التهاب و ناهنجاری های ساختاری روده

- کشت مدفوع برای بررسی وجود باکتری، انگل یا علائم بیماری

- کولونوسکوپی برای بررسی کل کولون از نظر علائم بیماری روده

- سیگموئیدوسکوپی برای بررسی رکتوم و پایین روده بزرگ از نظر علائم بیماری روده

بیشتر بخوانید: کمبود مواد مغذی در مبتلایان به بیماری کرون

درمان اسهال

درمان اسهال معمولاً نیاز به جایگزینی مایعات از دست رفته دارد. این بدین معنی نیست که باید از نوشیدنی های خاص یا داروهای خاص استفاده شود. نوشیدن مرتب آب و سایر مایعات در دسترس می تواند حجم آب از دست رفته بدن را به راحتی برگرداند. در موارد جدی تر، ممکن است از طریق درمان داخل وریدی مایعات به بدن فرد بیمار تزریق شود.

اگر علت اسهال عفونت های باکتریایی باشد؛ در کنار مصرف مایعات، پزشک آنتی بیوتیک مناسب را نیز تجویز می کند. توجه داشته باشید که همه آنتی بیوتیک ها بر روی همه انواع باکتری ها پاسخگو نیستند و از طرفی انتخاب آنتی بیوتیک به عوامل دیگر مانند سن، سابقه سلامتی، بارداری، ... بستگی دارد.

چگونه می توانم از اسهال جلوگیری کنم؟

اگرچه اسهال می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، اما اقداماتی وجود دارد که افراد می توانند برای جلوگیری از آن انجام دهند:

- شستن مکرر قسمت هایی از آشپزخانه که طبخ و آماده سازی غذا در آنجا انجام می شود تا از ابتلا به مسمومیت غذایی جلوگیری شود .

- مصرف غذا بلافاصله پس از تهیه آن

- انتقال باقی مانده غذا به یخچال

هنگام سفر به یک کشور در حال توسعه می توانید با انجام اقدامات زیر از اسهال مسافرتی جلوگیری کنید :

- مصرف آنتی بیوتیک البته با مشورت پزشک

- استفاده نکردن از آب لوله کشی، تکه های یخ و محصولات تازه ای که با آب شیر شسته شده اند

- مصرف آب فقط از طریق بطری های آب آشامیدنی

- مصرف غذا های پخته شده

جلوگیری از گسترش عفونت های ویروسی یا باکتریایی

اگر مبتلا به عفونت هستید با شستن مکرر دست ها از انتقال عفونت به سایرین جلوگیری کنید. هنگام شستن دست ها، از صابون استفاده کنید و به مدت 20 ثانیه بشویید. زمانی که شستن دست ها ممکن نیست از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید .