بیماری صرع ازنوع بیماری‌های مزمن و مغزی است که در دسته ی بیماری های اعصاب و روان قرار می گیرد. دربیماری صرع فرد افزایش فعالیت الکتریکی مغز و تشنج را تجربه می کند. این بیماری چهارمین بیماری از نظر شیوع در جهان است که حدود ۳ تا ۵ درصد از جمعیت کشور ایران با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. میزان گسترش این بیماری در افراد بالای ۲۰ سال دو برابر افراد زیر ۲۰ سال است. برای تشخیص و درمان بیماری صرع باید حتما به سراغ متخصص مغز و اعصاب بروید.

بیماری صرع چیست؟

بیماری صرع اختلالی در سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است که در آن مغزبه فعالیت غیرطبیعی می پردازد درواقع یعنی فعالیت سلول های عصبی در مغز مختل شده و عوارضی مانند: رفتارهای غیرنرمال، علائم و احساسات غیرطبیعی، تشنج و گاهی از بین رفتن هوشیاری را به دنبال دارد. افرادی که مبتلا به بیماری صرع می شوند، به علت زیاد شدن فعالیت الکتریکی مغز که منجر به اختلال در سیستم پیام‌ رسانی میان سلول‌های مغزی می‌شود، با تشنج‌های مکرری روبرو می شوند. تشنج در این بیماری انواع مختلف و طیف گسترده‌ای دارد. افراد مبتلا به بیماری صرع معمولا بیش تر از یک نوع تشنج را احساس می‌کنند که این تشنج‌ها در هر فرد با فرد دیگرتفاوت دارد.

علل بیماری صرع:

علت به وجود آمدن بیماری صرع در افراد متفاوت است. تقریبا نیمی از افرادی که درگیر بیماری صرع می شوند، هیچ علتی مبنی بر ایجاد این بیماری در آن ها یافت نمی شود. در برخی دیگر از افراد ، از نظر پزشکان علت بیماری مستقیماً به ژنتیک، اختلالات خود ایمنی، ضربه مغزی، مسائل متابولیک، ترومای سر، اختلالات تکاملی و یا حتی بیماری های عفونی ارتباط پیدا می کند. گاها دیده می شود در افرادی با سن های بالاترهم بیماری صرع به علت یک بیماری زمینه ای دیگرمانند: تومور مغزی و یا سکته مغزی رخ می دهد. گاهی هم به ندرت ممکن است که عواملی مانند: کمبود خواب یا استرس شدید هم تحریک کننده حملات تشنجی باشند.

انواع بیماری صرع:

متخصصان با توجه به نحوه شروع فعالیت غیر طبیعی مغز، صرع و تشنج ها را به انواع زیر تقسیم می کنند:

- تشنج کانونی یا صرع پارشیال

- صرع پارشیال بدون از دست دادن هوشیاری

- صرع پارشیال با نقص در هوشیاری

- صرع خفیف‌

- تشنج های منتشر یا صرع بزرگ

- تشنج های خاموش

- تشنج های تونیک

- تشنج‌ های آتونیک

- تشنج های کلونیک

- تشنج‌های میوکلونیک

- تشنج های تونیک کلونیک

تشنج کانونی یا صرع پارشیال: در صورتی که تشنج به علت فعالیت غیر طبیعی یکی از ناحیه های مغزایجاد شود تشنج کانونی یا صرع پارشیال(تشنج جزئی)نامیده می شود. دراین نوع صرع تمام نقاط مغز درگیر نمی شود و فقط ناحیه خاصی از مغز باعث بروز علائم صرع می گردد. صرع پارشیال دو نوع دارد.

صرع پارشیال بدون از دست دادن هوشیاری: در این نوع تشنج میزان هوشیاری بیمار کم نمی شود حتی ممکن است بیمار کاملا بیدار و هوشیار باشد و بعد از تشنج، توانایی به یادآوری وقایعی که هنگام تشنج برای او رخ داده است را داشته باشد. در طی این نوع تشنج، فرد قادر به پاسخگویی به اطرافیان نیست. به طور کلی تشنج های کنونی بدون از دست دادن هوشیاری بسیارکوتاه هستند و کمتر از دو دقیقه طول نمی کشند.

صرع پارشیال با نقص در هوشیاری: در این نوع تشنج هوشیاری وآگاهی فرد از بین می رود و فرد مبتلا امکان دارد که برای مدت زمانی به یک نقطه زل بزند و پاسخ صحیحی به صدای اطرافیان خود ندهد. در این نوع تشنج ممکن است بیمار اعمالی مانند: جویدن، بلعیدن، چرخش دست ها و یا راه رفتن حول محور یک دایره را انجام دهد.

صرع خفیف: مدت زمان صرع یا تشنج های خفیف کمتر از تشنج های شدید است و کمتر از ۱۵ ثانیه طول می کشد. تشنج خفیف معمولاً کودکان را درگیر می کند و برای مدتی کوتاه منجربه توقف فرآیندهای مغزی فرد می شود. در صرع خفیف فرد روی زمین نمی افتد و لرزش را تجربه نمی کند. در نوع صرع خفیف امکان دارد فرد بیمار برای مدتی به یک نقطه نگاه کند و برای چند ثانیه مات و مبهوت باقی بماند. یا اندام های او دچار اختلالات حرکتی شوند مثلا فرد لب خود را بگزد یا پلک او پرش پیدا کند.

تشنج های منتشر یا صرع بزرگ: تشنج های منتشر که نام دیگر آن ها صرع بزرگ نیزاست، تمام نقاط مغز را درگیر می کنند. تشنج های منتشر به شش نوع مختلف تقسیم می شوند که در ادامه به بررسی هر یک از آن ها می پردازیم.

تشنج های خاموش: این نوع تشنج معمولاً در کودکان رخ می دهد دراین نوع در فرد مبتلا علائمی همچون زل زدن به یک نقطه، انجام دادن حرکاتی مانند: ملچ مولوچ کردن یا چشمک زدن دیده می شود. گاهی حتی ممکن است تشنج خاموش باعث شود هوشیاری و آگاهی فرد از بین برود.

تشنج های تونیک: تشنج های تونیک باعث سفت شدن ماهیچه های پشت بازوها و پاها می شوند. سفت شدن ماهیچه ها منجر می شود که فرد زمین بخورد و بدن او دچار لرزش شود.

تشنج های آتونیک: در این نوع تشنج کنترل ماهیچه ها و عضلات از دست می رود و امکان دارد  فرد به صورت ناگهانی روی زمین بیفتد.

تشنج های کلونیک: تشنج‌های کلونیک معمولاً صورت، بازو و گردن را درگیر میکند این نوع تشنج ها معمولاً باعث ایجاد حرکات ناگهانی ماهیچه ای نیز می شوند.

تشنج‌های میوکلونیک: معمولا این نوع تشنج در کودکان و نوجوانان شایع تر است. صرع یا تشنج میوکلونیک باعث می شود ماهیچه ها به صورت ناگهانی و ناخواسته دچار انقباض شوند. در این نوع تشنج در هر دو طرف بدن، بازوها و پاها به صورت  تکراری همراه با پرش های ناگهانی به حرکت در می آیند. این مدل تشنج معمولا فقط چند ثانیه طول می کشد.

تشنج های تونیک کلونیک: تشنج تونیک کلونیک از پرالتهاب ترین تشنج‌های صرعی هستند این نوع تشنج ها به صورت ناگهانی منجر به از دست رفتن هوشیاری فرد مبتلا می شوند. لرزیدن و سفت شدن بدن و گاهی اوقات گاز گرفتن زبان و حتی از دست دادن کنترل ادرار ازعلائم این نوع تشنج هستند.

علائم بیماری صرع:

- پلک زدن های ناگهانی

- گیجی و گاهی بیهوشی کوتاه مدت

- سردرگمی موقت

- تشنج بدون داشتن تب

- جویدن های بی دلیل

- حرکات مکرر غیر ارادی

- حرکات غیر ارادی و انقباضی در دست‌ها و پاها

- از دست دادن خود آگاهی و هوشیاری

- عدم پاسخ به کلام برای مدتی کوتاه

- افتادن بر زمین

- مشکلات تنفسی

- سفت شدن بی دلیل و ناگهانی اندام ها

- خیره شدن به یک نقطه

- خواب زدگی

- غش کردن به صورت ضعیف و متناوب و بدون کنترل بر روده و مثانه

- گیج شدن در هنگام برقراری ارتباط

- وحشت یا عصبانیت بی دلیل

- علائم روانی مانند ترس، اضطراب

- خشک شدن بدن

خطرات بیماری صرع:

طبیعتا تشنج مغزی می تواند آسیب های جبران ناپذیری به مغز وارد کند. همچنین به جهت اینکه فرد بیمار هیچ کنترلی بر سایر اعضای بدن خود ندارد، ممکن است آسیب هایی ببیند. از جمله خطرات بیماری صرع عبارتند از:

- احتمال غرق شدن و خفگی

- احتمال سقوط

- مشکلات روانشناختی

- بارداری

راه های پیشگیری و درمان بیماری صرع:

در حال حاضر هیچ درمان صد در صدی برای انواع بیماری صرع موجود نیست. بیش از ۷۰% مبتلايان به بیماری صرع، با داروهاي ضد صرع(AED) بیماری خود را کنترل می کنند. ايـن داروها جلوي وقوع تشنج را می‌گیرند اما صرع را درمـان نمی‌کند. اين داروها انواع متعـددی دارنـد و داروي مورد استفاده در فرد بستگی به نوع تشنجی دارد كه فرد بـه آن مبتلا شده است. اگر داروها اثری نداشته باشند و یا اثرات منفی به جای بگذارند باید به سراغ راه های درمان دیگری مانند: عمل جراحی، تحریک عصب و یا رژیم فتوژنیک رفت. ولی امروزه با استفاده از تکنولوژی لورتا نوروفیدبک که یکی از موثرترین روش های درمان صرع و بدون عوارض جانبی است را برای بیمارانی که دارو درمانی روی آن ها اثر نگذاشته است، استفاده می کنند. در این روش درمانی بیمار تقریبا در 30 جلسه و بدون جراحی و قرص و دارو ( البته به تشخیص پزشک ) توسط دستگاه لورتا نورورفیدبک مورد معالجه و درمان قرار میگیرد.