حیوانات خانگی همواره مورد توجه عده‌ی زیادی از مردم بوده و هستند. علاقه به نگهداری حیوانات خانگی در دوره های مختلف میان مردم جهان بسیار رایج بوده است اما در سال های اخیر در کشور خودمان نیز شاهد رشدی چشمگیر در ارتباط با میزان تمایل افراد به نگهداری و دوستی با حیوانات خانگی بوده ایم.

نگهداری حیوانات به عنوان حیوان خانگی نیازمند توجه ای ویژه می‌باشد و از آنجایی که عملاً با یک موجود زنده‌ی دارای احساس و عواطف مختلف طرف هستیم، کوتاهی در هر یک از اصول اولیه‌ی نگهداری این موجودات دوست داشتنی ممکن است باعث پیش آمدن مشکلات جبران ناپذیر و یا آزار آن ها بشود. لذا در این مطلب سعی بر این است که اطلاعاتی کلی در زمینه‌ی نگهداری حیوانات خانگی در اختیار شما عزیزان قرار بدهیم تا با دیدی باز تر جهت نگهداری پت قدم بردارید.

نکات مهم در خرید حیوانات خانگی

همیشه نیاز نیست برای داشتن یک پت به دنبال خرید آن ها باشیم و اتفاقا در همین راستا بسیاری از فعالین حقوق حیوانات امر خرید و فروش حیوانات را امری باطل و ظالمانه می‌دادند و تنها با واگذاری حیوانات به صاحبان جدید موافق می‌باشند!

لذا گاهی اوقات با یک جست و جوی ساده میان صفحات مجازی و آگهی های حامیان حیوانات، موارد زیادی جهت واگذاری حیوانات مشاهده می‌فرمایید. اما به هر حال اگر به نژاد و یا حیوان خاصی علاقه مند هستید بهترین راه خرید آن است.

بهتر است حیوان خانگی را در سنین ابتدایی خریداری کنیم زیرا بسیاری از رفتار ها و عادت ها در این حیوانات به خصوص سگ و گربه در همان دوران ابتدایی زندگی شکل می‌گیرد و در سنین بالا تغییر رفتار و عادات آن ها بسیار دشوار می‌شود.

نکته‌ی حائز اهمیت دیگر این است که حتما حیوان خانگی مورد نظرمان را از پت شاپ ها و پرورش دهنده های معتبر تهیه کنیم تا از تاریخچه ی آن اطلاع داشته باشیم. به طور خاص در مورد سگ و گربه اگر حیوان مورد نظر سنی بیش از 45 روز دارد، لازم است حتما به رعایت و عدم رعایت پروتکل واکسیناسیون در مورد آن دقت کرده و از آنجایی که خیلی از افراد به دروغ ادعای رعایت واکسیناسیون را می‌کنند حتما شناسنامه ی حیوان را از فروشنده درخواست کنیم. زیرا اولین دوز تزریق واکسن در 45 روزگی سن حیوان انجام می‌شود.

نکته‌ی دیگر این که اگر از توانایی خود جهت نگداری حیوانات خانگی مطمئن نیستیم هرگز نباید اقدام به خرید آن ها کنیم زیرا اگر در آینده مجبور به واگذاری یا فروش آن ها شویم، دوری از صاحب قبلی و عادت به صاحب جدید می‌تواند برای حیوان بسیار آزار دهنده و سخت باشد.

احتیاجات و معاینات اولیه در حیوانات خانگی

اولین اقدامی که پس از گرفتن حیوان خانگی باید انجام دهیم مراجعه به یک دامپزشک جهت معاینات اولیه و بررسی حیوان از نظر وضعیت سلامت جسمانی ازجمله سلامت گوش، چشم، دستگاه تنفس، دستگاه گوارش و... و بیماری های احتمالی و شایع است. همچنین توصیه های پزشکی دکتر دامپزشک می‌تواند بسیار مفید و یاری دهنده باشد.این عمل باعث می‌شود در صورتی که حیوان ما دچار بیماری باشد، در همان روز های ابتدایی متوجه آن بشویم و در صورت قابل درمان بودن بیماری درمان آن را آغاز کنیم.پس مراجعه به دامپزشکی امری حیاتی است.

پس ازینکه از وضعیت سلامت حیوان اطمینان حاصل کردیم باید لوازم ابتدایی مورد نیاز حیوان خانگی خود را از پت شاپ تهیه کنیم.

به طور کلی در مورد سگ و گربه، ظرف خاک گربه یا سینی دستشویی سگ، ظرف آب و غذا، شامپوی مخصوص،غذای مخصوص سگ و گربه (خشک یا تر) و باکس مخصوص حمل و نقل حیوان در الویت اول و موارد دیگر از جمله قلاده و جای خواب و... در الویت های بعدی قرار می‌گیرند.

در مورد طیور زینتی قفس مناسب،دان مخصوص و اسباب بازی اهمیت دارند.

در مورد جوندگان نیز غذای مخصوص، پوشال بستر، قفس مناسب و سنگ معدنی بسیار حائز اهمیت است. به طور خاص در مورد خوکچه ی هندی خوراک تهیه شده باید از نظر ویتامین C غنی باشد زیرا بدن این حیوان قادر به ساخت ویتامین C نمی‌باشد.

برای خزندگان نیز علاوه بر خوراک و بستر مناسب تأمین لامپ حرارتی و UV اهمیت بسیاری دارد.

بیماری های مهم حیوانات خانگی و خلاصه‌ی روند درمان

حیوانات خانگی همانند انسان ممکن است در طول زندگی خود دچار بیماری های بسیاری شوند اما در بین بیماری های مختلفی که ممکن است عمدتاً عامل باکتریایی یا ویروسی داشته باشند چند بیماری ویروسی خطرناک و کشنده وجود دارد که به آن ها اشاره می‌کنیم.

بیماری پنلوکوپنی: یک بیماری ویروسی و رایج و کشنده در گربه ها مخصوصا بچه گربه ها می‌باشد که تا حد زیادی حیات حیوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف اصلی این ویروس دستگاه گوارش بوده و از علائم شایع این بیماری می‌توان به تب، اسهال و استفراغ گاهاً خونی اشاره نمود. همچنین معمولا حیوان از خوردن آب و غذا ممانعت می‌کند. درمان این بیماری حمایتی بوده و احتمال مرگ بسیار بالاست. با انجام به موقع واکسیناسیون می‌توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد اما ممکن است حتی پس از واکسیناسیون نیز حیوان به این بیماری به صورت خفیف تر دچار شود.

بیماری پاروو: این بیماری معادل پنلوکوپنی اما در سگ ها می‌باشد. عامل این بیماری، ویروسی به نام "پاروو ویروس" بوده که علائمی کاملاً مشابه با پنلوکوپنی دارد. درمان و پیشگیری این بیماری نیز کاملا مشابه پنلوکوپنی می‌باشد.

بیماری دیستمپر: یکی دیگر از بیماری های بسیار خطرناک و کشنده بیماری دیستمپر در سگ ها می‌باشد که معمولا به صورت علائم و تیک های دستگاه عصبی ظاهر می‌شود. درصورت پیشرفت بیماری و عدم درمان ویروس به دستگاه اعصاب مرکزی حمله کرده که باعث مرگ حیوان می‌گردد. حتی ممکن است پس از درمان نیز تیک های عصبی مثل لغزش دست به صورت مادام العمر در سگ باقی بماند. احتمال ابتلا به این بیماری پس از واکسیناسیون تقریباً برابر با صفر است.

بیماری هرپس: یک بیماری ویروسی دیگر در گربه ها میباشد که معمولاً در بچه گربه های تازه به دنیا آمده، خصوصاً در فصل تابستان به صورت عفونت شدید چشم ها ظاهر می‌شود که در صورت عدم درمان به موقع باعث کوری می‌گردد. این بیماری با قطره های مخصوص آنتی بیوتیکی و ضد ویروسی قابل درمان است.

از دیگر بیماری ها میتوان به FIV یا ایدز گربه ها، FIP یا پریتونئوم عفونی گربه ها و کلیسی ویروس اشاره نمود در ابتدای زندگی حیوان از اهمیت کمتری برخوردار است.

تمامی بیماری های ذکر شده با انجام به موقع واکسیناسیون قابل پیشگیری بوده و هیچکدام قابل انتقال به انسان نمی‌باشند. در روند درمان این بیماری ها انجام آزمایشات بالینی تشخیصی از جمله CBC، بیوشیمیایی، کیت های فوری و ... ضروری می‌باشد.

برخی بیماری های مشترک میان انسان و حیوانات خانگی

بیماری های مشترک یا اصطلاحاً "زئونوز" میان انسان و دام بسیار اند اما به به طور خاص در مورد حیوانات خانگی تنها به چند مورد محدود می‌توان اشاره نمود.

انگل های خارجی: برخی انگل های خارجی و جرب های پوستی ممکن است روی بدن حیواناتی که در شرایط بهداشتی مناسبی نگهداری نمیشده اند زندگی کنند و در صورت عدم درمان می‌توانند به بدن انسان نیز منتقل شوند. لذا در هنگام معاینات اولیه باید به این موضوع توجه کرد و روند درمانی که بسیار ساده و کار آمد هم می‌باشد طی نمود.

بیماری های قارچی: انواع قارچ های پوستی نیز در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی در هنگام تماس با حیوان آلوده قابل انتقال به انسان می‌باشند.

بیماری توکسوپلاسموزیس: یکی از بیماری های مشترک بحث برانگیز بیماری توکسوپلاسموز بوده و عامل این بیماری نوعی انگل تک یاخته به نام "Toxoplasma Gondii" می‌باشد. این بیماری موجب سقط جنین در خانم های باردار می‌شود و میزبان اصلی این انگل تک یاخته گربه ها می‌باشند. اما واقعیت این است که احتمال انتقال این انگل به انسان از طریق گربه های خانگی تقریباً صفر بوده و احتمال ابتلا به این بیماری از طریق خوردن گوشت آلوده بسیار بیشتر از گربه ها م‌یباشد. زیرا که یک یک گربه در شرایط خاصی به این انگل آلوده می‌گردد. با این حال توصیه می‌شود خانم های باردار در دوران بارداری از تماس مستقیم با مدفوع،خاک باغچه،خاک گربه و ظرف غذای گربه امتناع کنند و موارد بهداشتی را رعایت بفرمایند.

بیماری هاری و کزاز: دو بیماری قابل انتقال و کشنده به انسان می‌باشند که بر اثر حیوان گزیدگی رخ می‌دهند.علائم این بیماری ها مشخص بوده و بسیار کم پیش می‌آید که حیوان خانگی آلوده به هاری یا کزاز باشد. در کشور ما واکسن ضد هاری و کزاز به طور رایگان در مراکز بهداشتی مشخصی برای عموم تزریق می‌گردد.

پروتکل واکسیناسیون و انگل زدایی در حیوانات خانگی

در کشور ما طبق سیستمی جهانی عمل واکسیناسیون در مورد سگ و گربه انجام می‌شود. به این صورت که اولین دوز واکسن چندگانه در 45 روزگی، دوز دوم واکسن چندگانه 65 روزگی و دوز سوم واکسن چندگانه به همراه واکسن هاری در 85 روزگی به حیوان تزریق می‌شود. پس از این سه دوز اولیه، واکسن هاری و چندگانه سالی یک بار تکرار می‌شود. این روند واکسیناسیون موجب ایمنیت در برابر چندین بیماری خطرناک می‌گردد و معمولاً توصیه می‌شود از آنجایی که پارک ها و معابر عمومی دارای میزان زیادی عامل بیماری زای پایدار در محیط می‌باشند، تا زمانی که روند اولیه ی واکسیناسیون تکمیل نشده است حیوان را از منزل خارج نکنیم. همچنین جهت انگل زدایی دستگاه گوارش هرسه ماه یک بار قرص ضد انگل مخصوص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لازم به ذکر است که تمام مراحل واکسیناسیون و انگل زدایی باید به همراه مهر معتبر دامپزشک و لیبل واکسن ها در شناسنامه‌ی حیوان درج گردد.