اختلال بیش فعالی کم توجهی (ADHD) نوعی اختلال سلامت روان مزمن است که می تواند باعث بروز بیش از حد طبیعی رفتارهای بیش فعالی و تکانشی شود. افراد مبتلا به ADHD همچنین ممکن است در تمرکز توجه خود به یک کار واحد یا نشستن برای مدت طولانی، مشکل داشته باشند. هم بزرگسالان و هم کودکان میتوانند ADHD داشته باشند. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است با عزت نفس پایین، روابط آشفته و عملکرد ضعیف در مدرسه نیز مواجه شوند. علائم این اختلال گاهی اوقات با افزایش سن کاهش می یابد. در حالی که روش های درمانی موجود ADHD را درمان نمیکند، اما میتوانند به بهبود علائم کمک کنند. درمان معمولاً شامل داروها و مداخلات رفتاری است. تشخیص زودرس و درمان آن میتواند تفاوت زیادی در کسب نتیجه ایجاد کند. در این مطلب هر آنچه که باید درباره ADHD یا اختلال بیش فعالی کم توجهی بدانید، ذکر شده است.
علائم ADHD
طیف گسترده ای از رفتارها همراه با ADHD است. برخی از موارد رایج آن عبارتند از:
- داشتن مشکل تمرکز روی کارها
- فراموش کردن انجام کارها
- پرت شدن حواس به راحتی
- داشتن مشکل در نشستن مداوم
- قطع صحبت دیگران در هنگام صحبت کردن
اگر شما یا فرزندتان مبتلا به ADHD هستید، ممکن است برخی از این علائم را داشته باشید. به طور کلی علائمی که دارید بستگی به نوع ADHD شما دارد.
انواع ADHD
به منظور تشخیص دقیق تر ADHD، این اختلال به سه دسته یا نوع طبقه بندی میشود. انواع ADHD عمدتاً شامل بی توجهی بارز و بیش فعالی-تکانشی بارز و یا ترکیبی از هر دو است. در ذیل در مورد شرایط انواع ADHD توضیح داده شده است.
بی توجهی بارز
همانطور که از نام آن پیداست، افرادی که دارای این نوع ADHD هستند در تمرکز، اتمام کارها و دنبال کردن آموزش ها و دستورالعملها بسیار مشکل دارند. کارشناسان همچنین فکر میکنند که بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی ممکن است تشخیص صحیحی دریافت نکنند، زیرا تمایل به ایجاد اختلال و مزاحمت در کلاس را ندارند. این نوع بیشتر در بین دختران مبتلا به ADHD شایع است.
بیش فعالی-تکانشی بارز
افراد مبتلا به این نوع ADHD در درجه اول رفتارهای بیش فعالی (پرتحرکی) و تکانشی نشان میدهند. این رفتارها میتواند شامل بی قرار بودن، قطع صحبت دیگران در هنگام صحبت کردن و عدم توانایی در منتظر ماندن باشد. اگرچه بی توجهی کمتر با این نوع ADHD مرتبط است، اما افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی-تکانشی بارز همچنان ممکن است در تمرکز بر روی کارها مشکل داشته باشند.
ترکیبی از بی توجهی بارز و بیش فعالی-تکانشی بارز
این رایج ترین نوع ADHD است. افراد مبتلا به این نوع ترکیبی از ADHD علائم بی توجهی و بیش فعالی را نشان میدهند. اینها شامل بی توجهی، تمایل به تکانشگری و فعالیت ها و انرژی بالاتر از حد طبیعی است. نوع ADHD شما یا فرزندتان چگونگی درمان آن را تعیین می کند. نوع اختلال شما میتواند با گذشت زمان تغییر کند، بنابراین ممکن است روش معالجه شما نیز تغییر کند.
تفاوت بین دو اختلال ADD و ADHD
شما ممکن است اصطلاحات "ADD" و "ADHD" را شنیده باشید و فکر کرده باشید تفاوت بین آن ها چیست. ADD یا اختلال کم توجهی یک اصطلاح قدیمی است. پیش از این برای توصیف افرادی که توجه آنها مشکل دارد اما بیش فعال نیستند، استفاده میشد. نوعی از ADHD که عمدتا بی توجهی بارز است، اکنون به جای ADD مورد استفاده قرار می گیرد. ADHD اکنون نام اصلی کل این شرایط است. اصطلاح ADHD در ماه می 2013 رسمی شد، هنگامی که APA نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی را منتشر کرد.
ADHD در کودکان
طبق آمار یک کودک از هر ده کودک بین 5 تا 17 سال دارای اختلال ADHD تشخیص داده میشود و این یکی از شایع ترین اختلالات رشد عصبی دوران کودکی در ایالات متحده است. برای کودکان، ADHD به طور کلی با بروز مشکلاتی در مدرسه همراه است. کودکان مبتلا به ADHD اغلب مشکلاتی در نشستن کنترل شده در کلاس درس خود دارند. پسران نسبت به دختران بیش از دو برابر محتمل برای تشخیص ADHD هستند. این ممکن است به این دلیل باشد که پسران تمایل به نشان دادن نشانهها و علائم بارز بیش فعالی دارند. اگرچه برخی از دختران مبتلا به ADHD ممکن است علائم برجسته بیش فعالی را نشان دهند، اما بسیاری از آن ها اینگونه نیستند. در بسیاری از موارد، دختران مبتلا به ADHD ممکن است:
- خیال بافی مکرر کنند
- به جای بیش فعالی، بیش از حد صحبت کنید
بسیاری از علائم ADHD ممکن است جزئی از رفتارهای معمول کودکانه باشند، بنابراین شناختن موارد مرتبط با ADHD و موارد غیر مرتبط دشوار است.
ADHD بزرگسالان
بیش از 60 درصد از کودکان دارای ADHD همچنان در بزرگسالی علائم خود را نشان میدهند. اما برای بسیاری از افراد، علائم ADHD با افزایش سن کاهش یافته یا کمتر تکرار میشوند. قبلا گفته شد که درمان این اختلال مهم است. ADHD درمان نشده در بزرگسالی میتواند در بسیاری از جنبه های زندگی تأثیر منفی بگذارد. علائمی مانند مشکل در مدیریت زمان، فراموشی و بی صبری میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در محل کار، خانه و انواع روابط فردی و اجتماعی فرد شود.
چه عواملی باعث بروز ADHD میشود؟
علیرغم اینکه ADHD شایع است، پزشکان و محققان هنوز مطمئن نیستند که چه عاملی باعث ایجاد این اختلال می شود. اعتقاد بر این است که ریشه های عصبی دارد و ژنتیک نیز ممکن است نقشی داشته باشد. مطالعات نشان میدهند که کاهش دوپامین یک عامل مهم در ADHD است. دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که به حرکت سیگنال ها (پیام ها) از یک عصب به عصب دیگر کمک می کند. این امر در ایجاد واکنشهای احساسی و حرکات نقش دارد. تحقیقات معتبر دیگر، تفاوت ساختاری در مغز افراد را ذکر کرده اند. یافته ها حاکی از آن است که افراد مبتلا به ADHD از میزان ماده خاکستری کمتری برخوردار هستند. ماده خاکستری شامل مناطقی از مغز است که به عملکردهای زیر کمک میکند:
- سخنرانی و گفتار
- خود کنترلی
- تصمیم گیری
- کنترل عضلات
محققان هنوز در حال مطالعه علل احتمالی ADHD، مانند سیگار کشیدن در دوران بارداری هستند.
تست ها و تشخیص ADHD
هیچ تست منفردی وجود ندارد که بتواند تشخیص دهد آیا شما یا فرزندتان دارای ADHD هستید یا خیر. اخیرا یک منبع تحقیق معتبر، مزایای انجام تست جدیدی را برای تشخیص ADHD بزرگسالان برجسته کرده است، اما بسیاری از پزشکان معتقدند تشخیص ADHD براساس یک تست قابل تایید نیست. برای تشخیص، پزشک علائمی را که شما یا فرزندتان در طی شش ماه گذشته داشته است، ارزیابی خواهد کرد. پزشک شما به احتمال زیاد اطلاعاتی را از معلمان یا اعضای خانواده جمع میکند و ممکن است از چک لیست و رتبه بندی ها برای بررسی علائم استفاده کند. آن ها همچنین معاینه فیزیکی را برای بررسی سایر مشکلات سلامتی انجام میدهند. اگر به اینکه شما یا فرزندتان مبتلا به ADHD مشکوک هستید، درمورد ارزیابی شرایط خود با پزشک خود صحبت کنید. برای فرزند خود نیز میتوانید با مشاور مدرسه خود صحبت کنید. مدارس بطور مرتب فرزندان را برای مشکلاتی که ممکن است بر عملکرد آموزشی آن ها تأثیر بگذارد ارزیابی میکنند. برای ارزیابی، یادداشت ها و مشاهداتی راجع به شما یا رفتار فرزندتان به پزشک یا مشاور خود ارائه دهید. اگر به ADHD مشکوک باشند، بسته به تشخیص آن ها ممکن است پیشنهاد ملاقات با روانپزشک یا متخصص مغز و اعصاب به شما دهند.
درمان ADHD
درمان ADHD معمولاً شامل درمانهای رفتاری، دارویی و یا هر دو است. انواع درمانهای مکمل شامل روان درمانی یا گفتاردرمانی است. با گفتاردرمانی، شما یا فرزندتان در مورد چگونگی تأثیر ADHD بر زندگی شما و روشهایی برای کمک به مدیریت آن صحبت خواهید کرد. یکی از انواع درمان که ذکر شد، رفتار درمانی است. این روش درمانی میتواند به شما یا فرزندتان در یادگیری نحوه نظارت و مدیریت رفتار کمک کند. هنگامی که با ADHD زندگی میکنید، داروها نیز می توانند بسیار مفید باشند. داروهای ADHD به گونه ای طراحی شده اند که مواد شیمیایی مغز را به گونه ای تحت تأثیر قرار دهند که به شما امکان میدهد انگیزه ها و اقدامات خود را بهتر کنترل کنید.
داروهای ADHD
دو نوع اصلی از داروهایی که برای درمان ADHD استفاده میشوند، شامل محرک ها و غیر محرک ها هستند. محرک های سیستم عصبی مرکزی (CNS) رایج ترین داروهای ADHD هستند. این داروها با افزایش مقادیر مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین و نوراپی نفرین کار میکنند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: متیل فنیدات (ریتالین) و محرک های مبتنی بر آمفتامین (آدرال). اگر محرک ها برای شما یا فرزندتان به خوبی کار نکنند، یا اگر عوارض جانبی ناخوشایند ایجاد کنند، پزشک ممکن است داروهای غیر محرک را پیشنهاد کند. برخی از داروهای غیر محرک با افزایش سطح نوراپی نفرین در مغز کار میکنند. این داروها شامل اتوكستین (سترترا) و بعضی از داروهای ضد افسردگی مانند بوپروپیون (ولبوترین) است. داروهای ADHD می توانند در کنار فواید بسیار عوارض جانبی نیز داشته باشند.
درمان های طبیعی برای ADHD
علاوه بر دارو یا به جای آن، درمان های مختلفی برای بهبود علائم ADHD پیشنهاد شده است. پیروی از یک شیوه زندگی سالم ممکن است به شما یا فرزندتان در مدیریت علائم ADHD کمک کند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) موارد زیر را توصیه میکند:
- یک رژیم غذایی سالم و متعادل بخورید
- حداقل 60 دقیقه فعالیت بدنی در روز داشته باشید
- به اندازه کافی بخوابید
- زمان مشاهده روزانه صفحه نمایش تلفن ها، رایانه ها و تلویزیون را برای خود محدود کنید
مطالعات همچنین نشان داده اند که یوگا، تای چی و گذراندن وقت در خارج از خانه میتواند به آرام کردن ذهن فرد بیش فعال کمک کند و علائم ADHD را کاهش میدهد. مراقبه ذهن آگاهی گزینه دیگری است. در بزرگسالان و نوجوانان دارای این اختلال، مراقبه تأثیرات مثبتی بر روند توجه و تفکر و همچنین اضطراب و افسردگی نشان داده است. اجتناب از مواد حساسیت زا معین و مواد افزودنی غذایی نیز راه بالقوه ای برای کمک به کاهش علائم ADHD است.
آیا ADHD یک ناتوانی است؟
در حالی که ADHD یک اختلال عصبی است، اما یک اختلال یادگیری محسوب نمیشود. با این حال، علائم ADHD می تواند یادگیری را برای شما سخت تر کند. همچنین، ممکن است ADHD در برخی از افراد که ناتوانی یادگیری دارند نیز رخ دهد. برای کمک به تسکین هرگونه تأثیر بر یادگیری کودکان، معلمان میتوانند دستورالعمل های فردی را برای دانش آموز دارای ADHD ترسیم کنند. این ممکن است شامل اختصاص زمان اضافی برای تکالیف و تست ها یا ایجاد یک سیستم پاداش دهی فردی باشد. اگرچه از نظر علمی ADHD معلولیت نیست اما میتواند اثرات مادام العمر داشته باشد.
نکاتی برای مقابله با ADHD
مراقبت از کودک مبتلا به ADHD میتواند برای کل خانواده چالش برانگیز باشد. ممکن است والدین از رفتار فرزندشان و همچنین با روشی که دیگران با آن ها برخورد می کنند آسیب ببینند. استرس برخورد با ADHD میتواند منجر به درگیری زناشویی شود. این مشکلات ممکن است با بار مالی که ADHD میتواند بر روی خانواده ها بگذارد همراه باشند. خواهر و برادر کودک مبتلا به ADHD نیز ممکن است مشکلات ویژه ای داشته باشد. آن ها ممکن است تحت تأثیر پرخاشگری باشند و همچنین ممکن است کمتر مورد توجه قرار بگیرند. زیرا کودک مبتلا به ADHD به توجهات طولانی مدت والدین نیاز دارد. به همین دلایل، اگر شما یا فرزندتان ADHD دارید، داشتن یک برنامه مداوم با ساختار و انتظارات منظم ممکن است برای مقابله با ADHD مفید باشد. برای بزرگسالان، استفاده از لیست ها، تقویم و تنظیم یادآورها روش های خوبی برای کمک به شما در سازماندهی کارهای روزانه است و برای کودکان میتواند در نوشتن تکالیف خانه و نگه داشتن وسایل روزمره، مانند اسباب بازی و کوله پشتی مفید واقع شود. به طور کلی، کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال میتواند به شما در یادگیری نحوه مدیریت آن کمک کند. پزشک شما نیز میتواند راهنمایی های بیشتری در مورد راه های مدیریت علائم ADHD به شما ارائه دهد.
منابع: