بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس یک بیماری خود ایمنی و ناشی از حمله‌ی گلبول‌های سفید به عوامل خودی است که به اشتباه صورت می‌گیرد. گلبول‌های سفید به سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کنند و پوشش رشته‌های عصبی را تخریب می‌کنند و باعث ایجاد التهاب و تصلب (سفت شدگی) در این رشته ها می‌شوند. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است. بنابراین با تخریب این رشته‌های عصبی و اختلال در نخاع و مغز، پیام های عصبی به مغز منتقل نمی‌شود و هم چنین پیام رسانی مغز به سایر اندام‌های بدن مختل می‌شود. نتیجه‌ی چنین اختلالی سبب می‌شود که کارکرد مغز و اعصاب دچار مشکل شود.

علل موثر در بروز بیماری ام اس

علل بیماری ام اس در حال حاضر قطعی نیستند و عوامل زیادی در ابتلا به این بیماری دخیل هستند. از علل شایع این بیماری می‌توان به ژنتیک اشاره کرد، فردی که این بیماری در خانواده اش سابقه داشته باشد بیشتر در معرض ابتلا قرار دارد. مصرف دخانیات، تغذیه ی نامناسب، آب و هوای گرم، کمبود ویتامین D و استرس‌های مداوم از دیگر علل بیماری ام اس محسوب می‌شوند. زنان، افراد مبتلا به دیابت نوع یک ،تیروئید و سفید پوستان نیز بیشتر از سایرین در معرض ابتلا هستند.

نشانه‌ها و آسیب‌های بیماری ام اس

تقریبا هیچ دو بیمار مبتلا به ام اس نشانه‌های اولیه‌ی یکسانی ندارند و آسیب‌های مربوط به این بیماری متفاوت و بسیار گسترده است. تاری دید و دوگانه بینی، ضعف عمومی، خستگی حتی پس از استراحت، مور مور شدن بدن و بی حسی، درد‌های عضلانی و عصبی مانند سردرد، درد در پست بدن، اسپاسم عضلانی و درد در اندام از نشانه‌های اولیه ی ام اس است. از دیگر علائم بیماری ام اس در مراحل حاد‌تر می‌توان، اختلالات و مشکلات حرکتی، شناختی، ذهنی، احساسی، جنسی، گفتاری و مشکلات مربوط به روده و مثانه را نام برد. ناتوانی در صحبت کردن، عمل بلعیدن، حافظه و نقص توجه، تغییرات خلقی، تکرر ادرار و افسردگی از جمله مثال های این اختلالات هستند.

آیا ام اس انواع مختلفی دارد؟

انواع ام اس براساس شدت، دوره ی عود و فروکش طبقه بندی می‌شوند. نوع اول آن نوع عود کننده و فروکش یابنده است ، به صورتی که یه دوره حمله‌ی بیماری صورت می‌گیرد و بعد از آن دوره‌ی آرامش و فروکش بیماری وجود دارد. نوع دوم آن پیشرونده‌ی ثانویه نام دارد که در صورت پیشروی نوع اول، این نوع بروز می‌کند و بعد از مدتی بیمار ضعیف می‌شود. در واقع از مراحل انتهایی نوع اول محسوب می‌شود. نوع سوم پیشرونده‌ی اولیه نام دارد و بدون هیچ عود و فروکشی بیماری به مرحله‌ی مزمن می‌رسد و فرد را ناتوان تر می‌کند. نوع چهارم آن پیشرونده و عود کننده است که علائم بیماری بعد از یک دوره‌ی پیشرونده‌ی اولیه شدید‌تر شده و بیماری حاد تر می‌شود.

آیا بیماری ام اس درمان پذیر است؟

اگرچه بیماری ام اس درمان قطعی ندارد، ولی می‌توان با استفاده از دارو و درمان‌های احتمالی، برخی از علائم آن را کاهش داد و بهبود بخشید. فینگولیمود اولین داروی درمان ام اس یا همان مالتیپل اسکلروزیس می‌باشد و درد‌های ناشی از آن را تا حدودی کاهش می‌دهد ولی دارای عوارض و اثرات جانبی و هزینه‌های سنگین مالی است.علاوه بر دارو برخی درمان‌های مکمل وجود دارند که جایگزین درمان‌های دارویی می‌شوند. این درمان‌ها در واقع یک نوع اصلاح شیوه‌ی زندگی محسوب می‌شوند و شامل ورزش، یوگا، ماساژ درمانی، عصب درمانی، مراقبه، تغذیه درمانی، گیاه درمانی و طب سوزنی می‌شوند و تا حدودی برای بیمار سودمند هستند و به بهبود درمان بیمای ام اس کمک می‌کنند.

بیماری ام اس چگونه قابل تشخیص است؟

علائم واحدی در مراحل اولیه بیماری وجود ندارد و هم چنین این علائم در همه یکسان نیست. بنابراین تشخیص بیماری ام اس بسیار مشکل است و برای تشخیص آن باید آزمایش‌های متعددی انجام شود تا بتوان به کمک آن‌ها بیماری‌های دیگر با علائم مشابه را رد کرد. در مرحله‌ی اول تشخیص، آزمایش خون را انجام می‌دهند ولی این آزمایش کمکی به تشخیص ام اس نمی‌کند و فقط به منظور رد بیماری‌های دیگر انجام می‌شوند. در مراحل بعدی با آزمایش ام ار آی(MRI)، آزمایش مایع مغزی نخاعی و آزمایش پتانسیل برانگیخته به تشخیص بیماری ام اس می‌پردازند.

بیماری ام اس در کودکان

بیماری ام اس علاوه بر بزرگسالان کودکان را نیز درگیر می‌کند. شیوع این بیماری در کودکان به شدت در حال گسترش است. سرعت شیوع بیماری در کودکان بیمار روند کندی را پیش رو دارد. بیماری ام اس در کودکان می‌تواند در مراحل اولیه نیز بسیار حاد باشد و توانایی حرکتی و جسمانی کودک را دچار اختلال کند. علائم بیماری در کودکان و بزرگسالان تقریبا یکسان است ولی برخی از علائم مانند تشنج و کمبود انرژی در کودکان وجود دارد، که این علائم در بزرگسالان دیده نشده است. اغلب با ابتلا به دیگر بیماری‌ها مانند آنسفالومیت منتشر حاد (ADEM)، زمینه‌ی شروع بیماری ام اس در کودکان فراهم می‌شود.