بیماری آنورکسیا نروزا یا بی اشتهایی عصبی که اغلب برای سهولت آنورکسیا خوانده می شود، یک اختلال مربوط به غذا خوردن است که با علائمی مانند کمبود وزن به شکل غیرعادی، ترس شدید از چاق شدن و برداشت غلط از میزان وزن شناخته می‌شود. افراد دچار اختلال آنورکسیا اهمیت زیادی به کنترل وزن و فرم بدنشان می‌دهند و تلاش وسواس گونه در این مورد، روند زندگی عادی آن ها را مختل می‌سازد.

این افراد معمولا برای جلوگیری از افزایش وزن یا تداوم کاهش وزن به شدت مقدار غذای مصرفی خود را محدود می‌کنند. در مواردی ممکن است سعی داشته باشند میزان دریافت کالری را با استفراغ کردن بعد از غذا خوردن یا به وسیله‌ی استفاده‌ی نا به جا از ملین ها، دارو های کاهش اشتها، دارو های ادرارآور و روش اماله (تنقیه) کنترل کنند. همچنین، ممکن است تلاش کنند با ورزش زیاد وزن خود را کاهش دهند. صرف نظر از این که فرد به چه مقدار وزن کم کرده است همچنان از چاق شدن هراس دارد.

آنورکسیا در واقع مربوط به مسئله غذا نیست. این اختلال روشی بسیار نا سالم و در برخی موارد تهدید کننده‌ی سلامت و زندگی فرد جهت تلاش برای کنار آمدن با مشکلات عاطفی است.زمانی که آنورکسیا دارید لاغری را ارزش مند و باعث مورد پذیرش واقع شدن می‌دانید.

آنورکسیا مانند دیگر اختلالات غذایی می تواند زندگی شما را تحت کنترل بگیرد و غلبه بر آن می‌تواند بسیار دشوار باشد. اما با معالجه می توانید درک بهتری از خودتان داشته باشید، به عادات غذایی سالم تر خود بازگردید و بخشی از عوارض جدی آنورکسیا را از میان بردارید.

علائم بیماری آنورکسیا

نشانه های فیزیکی و علائم آنورکسیا نرووزا به گرسنگی کشیدن مربوط هستند. همچنين این بیماری دربرگیرنده‌ی مسائل رفتاری و عاطفی است که شامل درکی غیر واقعی از وزن بدن و ترسی به شدت قوی از وزن اضافه کردن و چاق شدن می‌باشد .پی بردن و تشخیص  نشانه ها و علائم ممکن است سخت باشد زیرا آنچه به عنوان وزن پایین در نظر می‌شود برای در فردی متفاوت است و بعضی از افراد ممکن است خیلی لاغر به نظر نرسند. از طرفی، افراد دارای آنورکسیا اغلب لاغری، عادات غذایی و مشکلات جسمانی خود را پنهان می‌کنند.

علائم جسمی

نشانه ها و علائم فیزیکی آنورکسیا ممکن است شامل:

- کاهش شدید وزن یا نداشتن افزایش وزن رشدی مورد انتظار

- ظاهر لاغر

- خستگی

- شمار غیر عادی سلول‌های خونی

- بی خوابی

- سرگیجه یا غش و ضعف

- رنگ رفتگی مایل به آبی انگشتان

- موهای نازک، شکننده و ریزش آن ها

- مو های بدن نرم و کرک مانند بدن را می پوشاند

- آمنوره (قطع قاعدگی)

- درد شکمی و یبوست

- پوست خشک و مایل به زرد رنگ

- عدم تحمل سرما

- ضربان نامنظم قلب

- افت فشار خون

- کم شدن آب بدن

- تورم دست و پاها

بعضی از بیماران آنورکسیا زیاد از حد غذا می خورند و بعداً برای کنترل وزن استفراغ می کنند؛ شبیه به افرادی که دچار بیماری جوع هستند با این تفاوت که افراد دچار آنورکسیا عموما با کمبود وزن غیر عادی دست به گریبان هستند، در حالی که بیماران دارای جوع عمدتاً وزن نرمال یا کمی بالاتر از نرمال دارند.

علائم رفتاری و عاطفی

- علائم رفتاری و عاطفی آنورکسیا شامل موارد زیر است:

- تلاش هایی برای کاهش وزن به واسطه ی رژیم سخت گرفتن

- ورزش زیاد

- پرخوری و استفراغ عمدی برای حذف غذا یا استفاده از مسهل ها و تنقیه

- اشتغال ذهنی به غذا که مواقعی شامل پختن وعده‌های غذایی به طور ماهرانه برای دیگران است در حالی که خودشان آن را نمی خورند.

- چشم پوشی یا اجتناب از خوردن وعده‌های غذایی

- انکار حالت گرسنگی یا بهانه آوردن برای غذا نخوردن

- مصرف تنها چند نوع غذای خاص که معمولاً کالری پایینی دارند یا کم چرب هستند

- تف کردن غذا پس از جویدن

- اجتناب از غذا خوردن در میان جمع

- دروغ گفتن درباره‌ی میزان غذایی که مصرف می کنند

- ترس از افزایش وزن که ممکن است با وزن کردن یا اندازه گیری مکرر سایز بدن همراه باشد

- دنبال عیب های ظاهری در آینه گشتن

- شکایت درباره‌ی چاق بودن یا قسمت هایی از بدن که چاق است.

- تغییرات خلقی

- پوشاندن خود در لباس های زیاد

- دوری از اجتماع

- زود رنجی و تحریک پذیری

- بی خوابی

- کاهش میل جنسی

چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه کنیم؟

متأسفانه بسیاری از افرادی که از آنورکسیا رنج می‌برند، حداقل در ابتدای امر نمی خواهند درمان شوند. میل آن ها برای لاغر ماندن بر نگرانی درباره ی سلامتی‌شان غالب می شود.

اگر عزیزی دارید که به این مسئله دچار شده است، او را وادار کنید با پزشک صحبت کند.

اگر هر کدام از این مشکلات بالا را تجربه کرده اید یا فکر می کنید ممکن است دچار اختلال خوردن شده باشید از دیگران تقاضای کمک کنید. فرد قابل اطمینانی را پیدا کرده و با او درباره ی مسئله ای که برايتان پیش آمده صحبت کنید.

علت بیماری آنورکسیا

علت دقیق آنورکسیا هنوز ناشناخته است. مانند بسیاری از بیماری ها، زمینه ی این بیماری ترکیبی از عوامل محیطی، روان شناختی و بیولوژیکی است.

بیولوژیکی:

اگرچه هنوز مشخص نیست کدام ژن ها در این بیماری دخیل هستند، تغییرات ژنتیکی وجود دارد که برخی از افراد را بیشتر در خطر بروز آنورکسیا قرار می دهد. برخی از افراد ممکن است کمال‌ گرا و حساس  باشند؛ یعنی تمام مشخصاتی که با آنورکسیا مرتبط است.

روان شناختی:

برخی از افراد دچار آنورکسیا ممکن است مشکل وسواس فکری_عملی هم داشته باشند که دنبال کردن رژیم غذایی سخت و چشم پوشی از غذا را علی رغم گرسنه بودن آسان می سازد. آن ها ممکن است گرایش شدیدی به کمال گرایی داشته باشند که سبب می‌شود فکر کنند آن ها هیچگاه به اندازه کافی لاغر نیستند. آن ها ممکن است سطح بالایی از اضطراب داشته باشند و برای کاهش آن کمتر غذا بخورند.

محیطی:

فرهنگ مدرن غربی به لاغری تاکید دارد. فشار گروه همسالان میل به لاغری را بیشتر تحریک می کند به خصوص در میان دختران جوان.

عوامل خطر زا

آنورکسیا در میان دختران و زنان رایج تر است. اما، در میان پسران و مردان نیز اختلالات خوردن در حال رشد است احتمالاً مربوط به فشار های اجتماعی رو به رشد.

آنورکسیا همچنین در میان نوجوانان شایع تر است‌؛ به جهت تغییراتی که در بدن هایشان در دوران بلوغ اتفاق می افتد. همچنین ممکن است آن ها با فشار گروه همسالان مواجه شوند و بیشتر نسبت به انتقاد حساس باشند یا حتی به نظرات معمول درباره ی وزن یا فرم بدنشان. با این حال افراد در هر سنی می توانند درگیر این اختلال خوردن شوند گرچه در سنین بالای 40 سال نادر است. عوامل مشخصی ریسک آنورکسیا را افزایش می دهند:

ژنتیک:

تغییرات در ژن های خاصی ممکن است افراد را در ریسک بالاتر آنورکسیا قرار دهد. کسانی که عضوی ازخانواده درجه یک آن ها (پدر یا مادر، خواهر یا برادر) این اختلال را داشته است، ریسک بسیار بالاتر دچار شدن به اختلال آنورکسیا را دارند.

رژیم و گرسنگی:

رژیم گرفتن یک عامل خطر برای رشد یک اختلال خوردن است. شواهد محکمی وجود دارد که بسیاری از علائم آنورکسیا در واقع همان علائم قحطی زدگی است. قحطی زدگی بر مغز تاثیر می‌گذارد و باعث تغییرات خلقی، تفکر محدود، اضطراب و کاهش اشتها می‌شود. قطحی زدگی و از دست دادن وزن می تواند طريق کارکرد مغز در افراد در معرض آسیب را تغییر دهد که ممکن است مصرف محدود غذا را تبدیل به عادت همیشگی کرده و بازگشت به عادات غذایی نرمال را دشوار سازد.

تحول در زندگی:

ورود به مدرسه، خانه یا شغل جدید، مسائل عاطفی و احساسی یا بیماری و مرگ عزیزان همه تغییراتی استرس زا هستند و ریسک بیماری آنورکسیا را افزایش می دهند.

عوارض بیماری آنورکسیا

آنورکسیا می تواند عوارض بسیاری داشته باشد؛ در حادترین حالت می تواند کشنده باشد.

مرگ ناشی از آن می‌تواند ناگهانی باشد حتی زمانی که شخص شدیداً کمبود وزن ندارد. این عارضه ممکن است از ضربان قلب غیر نرمال (آریتمی) یا عدم تعادل مواد معدنی مثل سدیم، پتاسیم و کلسیم که تعادل مایع در بدن را حفظ می کنند.

عوارض دیگر آنورکسیا از جمله موارد زیر است:

- کم خونی

- مشکلات قلبی مانند اختلال دریچه میترال

- ضربان غیر عادی قلب یا نارسایی قلبی

- تحلیل استخوانی(پوکی استخوان)

- افزایش خطر شکستگی استخوان

- تحلیل عضلانی

- در زنان قطعی پریود، مشکلات دستگاه گوارش مانند یبوست، نفخ و تهوع و کاهش هورمون‌

تستوسترون در مردان

اگر فرد دچار آنورکسیا به شدت کمبود تغذيه داشته باشد، همه ی ارگان های بدن می تواند آسیب ببیند مانند مغز، قلب و کلیوی. این آسیب ممکن است به طور کامل بازگشت پذیر نباشد حتی زمانی که آنورکسیا تحت کنترل است.

علاوه بر عوارض جسمانی، افراد دارای آنورکسیا همچنین عموما درگیر اختلالات روانی می شوند.

این اختلالات شامل موارد زیر است:

- افسردگی، اضطراب و دیگر اختلالات خلقی

- اختلالات شخصیتی

- اختلالات وسواس فکری_عملی

- استفاده از مواد مخدر و الکل

- آسیب زدن به خود، تفکرات خودکشی یا تلاش برای آن

پیشگیری

هیچ راه تضمین شده ای برای پیشگیری از آنورکسیا نروزا وجود ندارد. در ابتدای بروز بیماری، پزشکان عمومی می‌توانند علائم اولیه آنورکسیا را تشخیص داده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. برای مثال می‌توانند در  رابطه با عادات غذایی و رضایت از ظاهر سوالاتی از شما بپرسند.

اگر متوجه شدید فردی در خانواده شما یا دوستتان عزت نفس پایین، رژیم غذایی سخت و نارضایتی از ظاهر دارند درباره ی مشکلش و تبعات آن با وی صحبت کنید.

گرچه احتمالاً نمی‌توانید از پیشرفت اختلال‌ جلوگیری کنید، درباره‌ی عادات غذایی بهتر و سالم تر و گزینه های درمانی با وی صحبت کنید.