انسان ها همواره در معرض آلودگی به میکروب ها، باکتری ها و ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا قرار دارند. بسیاری از بیماری ها از گذشته تا کنون میزان وجود آن ها کاهش پیدا کرده است و کم شدن آمار مبتلا به این بیماری ها بر اثر کشف واکسن های مربوطه می باشد. تولید واکسن برای بیماری های مسری، جز خدمت های بسیار مهم بشر برای بشر است! یکی از انواع این بیماری های مسری، که امروزه آمار ابتلا به آن بسیار کاهش پیدا کرده است، دیفتری می‌باشد. دیفتری یک نوع عفونت مسری است که توسط نوعی باکتری ایجاد می شود. این باکتری با آزاد کردن نوعی سم، منجر به بروز مشکلاتی در بلع و تنفس می شود.

همان گونه که گفته شد ابتلا به این نوع بیماری امروزه رایج نیست، به دلیل اینکه شرایط زندگی بهتر شده است و کودکان به طور مرتب واکسن زده می شوند. اما این وضعیت خوب در گذشته وجود نداشته است و تعداد زیادی از مردم بر اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می دادند. این بیماری همچنان نیز در کشورهایی که عمل واکسیناسیون انجام نشده است، وجود دارد. دیفتری یا خُنّاق بیشتر کودکان خردسال و افراد مسن را درگیر می کند، که در اکثر موارد منجر به مرگ می شود. در این بیماری کشنده یک غشای چسبناک مسیر تنفسی را مسدود می کند. باید توجه داشت که دوره نهفتگی این بیماری دو تا پنج روز می باشد.

این عفونت معمولاً در ماه های بهار یا زمستان شیوع پیدا می‌کند و بیشتر نیز در فصل سرما کودکان زیر پنج سال را مورد حمله قرار می دهد! این بیماری به وسیله تماس فیزیکی مستقیم یا ورود ذرات معلقی که حاوی باکتری کورینه باکتریوم دیفتریا باشد انتقال می‌یابد. امروزه داروهایی برای درمان این نوع بیماری وجود دارند که اکثرا علائم را کاهش می دهند و بعد درمان قطعی صورت می گیرد. باکتری که منجر به بروز این بیماری می‌شود، توسط دو باکتری شناس آلمانی به نام های ادوین کلبز و فردریش لفلر کشف و شناسایی شده است. انواع مختلفی از دیفتری وجود دارد که تفاوت آن بستگی به محل شیوع اولیه باکتری کورینه باکتریوم دیفتریا در بدن دارد.

علل بیماری دیفتری ؟

بیماری های مختلفی در سراسر جهان وجود دارد که هر کدام از آنها علل و دلایلی برای شیوع پیدا کرده اند. در بیماری مدنظر ما گونه ای از باکتری که گرم مثبت می باشد دخیل است. این بیماری، از آن جایی که مسری است، پس انسان هایی که ناقل هستند یا دارای علائم می باشند عاملان اصلی انتشار عفونت هستند. علاوه بر آن قرار گرفتن در شرایطی خاص می تواند ما را در خطر ابتلا قرار دهد. به عنوان مثال زندگی در خوابگاه ها یا خانه های سازمانی یا زندگی کردن در شرایط بد خطر ابتلا به بیماری دیفتری را افزایش می دهد. همچنین این بیماری توسط مجاری تنفسی قابل انتشار است. تماس فیزیکی نیز یکی از دلایل بیماری است.

علائم بیماری دیفتری ؟

همواره افراد متخصص در پی آن هستند که با شناخت هرچه بهتر بیماری ها به مبارزه با آن ها برخیزند. از جمله این روش‌ها برای ریشه کن کردن برخی بیماری ها تولید واکسن است. برای تولید واکسن نیز ابتدا باید علل و علائم آن بیماری مربوط را بشناسیم. پس حال به ذکر علائم بیماری دیفتری می پردازیم، اگرچه که واکسن این بیماری تولید شده و تا حد زیادی به سمت ریشه کن کردن آن پیشرفته ایم. در برخی از افراد که مبتلا به این بیماری می شوند، علائم بالینی آشکاری از خود بروز نمی دهند و تنها ناقل بیماری محسوب می شوند و علائم آن دو تا پنج روز بعد ظهور پیدا می‌کند.

افرادی که ناقل هستند امکان دارد که علائم خفیفی نیز دارا باشند که این علائم شبیه به بیماری سرماخوردگی می باشد. از جمله علائم قابل رویت این بیماری پوشش ضخیم و خاکستری در گلو و لوزه است. از جمله علائم قابل مشاهده دیگر می توان به، تب، لرز، سرفه، گلو درد، خستگی زیاد، گرفتگی صدا، عرق کردن، تورم غدد در گردن اشاره کرد. علائمی که نام بردیم ، علائم رایج و ابتدایی شمرده می‌شود اما علامت در مراحل پیشرفته شامل، مشکل در تنفس یا بلع ، تغییر در دید، لکنت زبان، رنگ پریدگی پوست، زرد رنگی پوست، کاهش فشار خون  و تپش قلب می شود.

در کودکان به دلیل این که انتشار بیشتر است علائم دیگری هم در آن ها مشاهده می شود، علائمی هم چون تهوع و استفراغ. این بیماری انواع مختلفی دارد که در شیوع اولیه آن نام های متفاوتی به خود گرفته است. اگر بهداشت فردی را رعایت نمی کنید یا بهداشتی ضعیف دارید و یا در منطقه های دارای آب و هوای گرم زندگی می کنید ممکن است دچار دیفتری پوستی شوید که در این نوع از انواع این بیماری زخم و قرمزی در ناحیه آسیب دیده را به دنبال دارد.

این بیماری دارای انواع گوناگونی است ، که این تنوع به سبب تفاوت در محل شیوع در بدن است. شناخت هر نوع از این بیماری کمک می کند تا ما بتوانیم هرچه بهتر این بیماری را بشناسیم و نسبت به علائم آن اطلاعات مفید تری کسب کنیم. انواع این بیماری شامل، دیفتری حلق، حنجره، لوزه ، پوستی و چشمی می باشد. در دیفتری حلق و لوزه اثرات سمی باکتری و عوارضی که از آن ناشی می شود، شدیدتر و شایع تر از از انواع دیگر است. در دیفتری حنجره مجرای تنفسی دچار انسداد می شود، صدای شخص می گیرد و سرفه های شدیدی می کند. اگر راه تنفسی باز نشود بیمار به دلیل تلاش زیاد از حال رفته و بر اثر خفگی خواهد مرد.

این بیماری عوارض گوناگونی نیز دارد از جمله مشکلات تنفسی که به علت سم تولید شده صدماتی در ناحیه بینی و گلو ایجاد می‌کند، که به صورت غشا باعث انسداد لوله تنفسی شده و عواقب خطرناکی دارد . وقتی سم باکتری وارد جریان خون شود به بافت های بدن مثل عضلات قلبی آسیب می رساند، التهاب عضلات قلب نیز از جمله این صدمات است. این آسیب به عضلات قلب علائمی همچون تب، درد قفسه سینه، درد مفاصل و افزایش ضربان قلب را در پی دارد. اگر به سرعت درصدد درمان آن نباشیم منجر به نارسایی قلب و مرگ ناگهانی می گردد.

سمی که از این نوع باکتری تولید می‌شود، گاهی نیز در عملکرد کلیه ها خلل ایجاد می کند و باعث می‌شود که توانایی تصفیه خون در کلیه ها کاهش پیدا کند. این نوع سم به اعصاب گلو نیز امکان دارد که آسیب بزند و در پی این آسیب عمل بلع دشوار می شود و هم چنین اعصاب بازوها و پاها را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به ضعف در این اعضا می گردد. در موارد شدیدتر عضلات تنفسی آسیب می‌بیند و و نتیجه آن مشکل در نفس کشیدن خواهد بود.

تشخیص بیماری دیفتری چگونه است؟

بیماری از هر نوعی که باشد تاثیرات مخربی علاوه بر جسم بر روح نیز می گذارد. روان انسان همواره تحت تاثیر عوامل محیطی خود قرار دارد و این ناسلامتی در بدن، ذهن را آزرده خاطر می سازد. پس چه خوب است که به دنبال ناراحتی های جسم خود باشیم تا با شناخت علائم ناراحت کننده در صدد درمان آن باشیم. علاوه بر تمام علائمی که هر نوع بیماری دارا می باشد، انسان ها روش های متفاوتی برای پیشگیری از بروز بیماری ها و محافظت از خود دارند. اولین اصل مهم برای اینکه به انواع بیماری ها دچار نشویم قرار ندادن خود در مکان ها و نزدیک اشخاصی که مشکوک به بیماری هستند . همچنین واکسن زدن از جمله این پیشگیری هاست.

افراد متخصص همواره به دنبال آن هستند که، انسان ها را از خطر ابتلا به انواع بیماری ها دور نگه دارند. در بیماری مورد نظر ما همواره باید توجه داشت که در صورت مشاهده علائم موجود هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنیم. پزشک در وهله اول معاینه فیزیکی در ناحیه گردن ( غدد لنفاوی ) انجام می دهد. هم چنین وی از سابقه پزشکی و علائمی که به آن دچار هستید سوالاتی می پرسد. در صورت مشاهده پوشش خاکستری در گلو یا لوزه ها، بیماری دیفتری تشخیص داده می شود اما گاهی برای تشخیص بهتر، پزشک نمونه‌ای از بافت آسیب دیده را نمونه برداری می کند و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می کند.

بیشتر بخوانید: پیر چشمی چیست؟

پزشک هم چنین امکان دارد آنتی بیوتیک هایی را برای کم کردن عفونت مورد نظر تجویز کند. گاهی نیز امکان دارد به دلیل شدیدتر شدن بیماری، پزشک شما حالتی از قرنطینه را در بیمارستان برای شما ایجاد کند و برای جلوگیری از ابتلا افراد نزدیک به شما، به این بیماری، برای آن ها نیز داروهایی که شامل آنتی بیوتیک ها هستند تجویز کند. هم چنین برای تشخیص دیفتری پوست قسمتی از بافت گلو برداشته می شود و برای آزمایش کشت میکروبی به آزمایشگاه ارسال می شود. با توجه به مطالبی که گفته شد ضرورت زدن واکسن بیماری دیفتری مشخص می شود.

درمان بیماری دیفتری ؟

همه ما به این موضوع آگاه هستیم که، برای اینکه به بیماری ای  دچار نشویم ابتدا باید راه های پیشگیری از آن را دنبال کنیم. یکی از انواع راه های پیشگیری برای بسیاری از بیماری ها تزریق واکسن است. خود واکسن نیز عوارض جانبی نیز دارد. این عوارض شامل، تب، درد، قرمزی در محل سوزن و در بعضی مواقع واکنش آلرژیک می باشد. در مورد بیماری دیفتری، موثرترین راه پیشگیری همین واکسن زدن است، که در اوایل زندگی به افراد تزریق می شود. واکسن این بیماری معمولاً با واکسن کزاز و سیاه سرفه ترکیب می شود و یکی از پر اهمیت ترین واکسن ها است که در اغلب کشورها برای کودکان انجام می شود.

استفاده از واکسن نیز احتمال ابتلای مجدد را از بین می برد. همان گونه که اشاره شد کودکان و افرادی با سن بالا بیشتر تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند و گروه بزرگتری از مبتلایان را تشکیل می دهند. اولین مرحله ای که برای درمان انجام می شود، تزریق آنتی توکسین است، که برای خنثی کردن سموم ایجاد شده توسط باکتری استفاده می شود. پزشک برای اطمینان حاصل پیدا کردن به این که شما به آنتی توکسین حساسیت ندارید از شما تست می گیرد. گرفتن این تست جز موارد ضروری می باشد، زیرا ممکن است آنتی توکسین با دوزهای پایین به شما تزریق شود و به مرور مقدار آن زیاد شود، پس اطمینان از این مطلب حائز اهمیت است.

در طول درمان پزشک معالج امکان دارد که شما را در بیمارستان بستری کند تا از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری به عمل آورد. هم چنین امکان دارد تا برای افراد نزدیک شما آنتی بیوتیک نیز تجویز کند. پزشک برای این که عفونت را از بدن شما پاکسازی کند آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین تجویز می کند. در مواردی که بیماری خیلی پیشرفت داشته باشد تا زمانی که فرد بهبودی کامل به دست بیاورد به حمایت تنفسی یا همان دستگاه تنفس احتیاج پیدا می کند. دیفتری چون عوارض متعددی دارد همه آن‌ها باید مورد درمان قرار بگیرند.

همان گونه که گفته شد واکسن زدن یکی از راه های پیشگیری است که این واکسن در سنین دو ماهه، چهار ماهه، شش ماهه، پونزده تا هجده ماهه ، چهار تا شش سال به کودکان تزریق می شود . لازم به ذکر است که این واکسن ها هر ده سال یک بار باید مجدداً دریافت شود. این نکته نیز حائز اهمیت است که اکثر عفونت های گلو به ویژه در کشورهایی که عمل واکسیناسیون و ایمن سازی در آن انجام شده است، دیفتری نمی‌باشد. اما باز هم باید با شناخت علائم، خانواده خود و هم چنین خود را از ابتلا به این بیماری مصون نگه داریم و در صورت مشاهده ی علائم این بیماری ، فوراً به پزشک مراجعه کنیم.