سال 1983 بود که کمپانی مایکروسافت برای اولین بار تصمیم گرفت تا اولین واسط گرافیکی کاربر را طراحی کند. واسط گرافیکی کاربر، مجموعه ای از نمادهای گرافیکی - دیجیتالی بود که در یک نرم افزار گنجانده میشد و بر روی یک صفحه‌ی دیجیتالی که وظیفه‌ی پخش پیکسل ها را برعهده داشت، نمایش داده شود. این نمادهای گرافیکی در نرم افزار به اشکال متفاوتی به تصویر گذاشته شدند. نرم افزار مربوطه به جای تایپ دستوری و علنی کاربر از فرمان های پیچیده‌ی درون برنامه ای استفاده می‌کرد. اینگونه بود که دیگر نیاز به اجرای فرمان ها به صورت دستی نبود و نرم افزار خودکار فرامین را انجام می‌داد. در حقیقت مایکروسافت یک محیطی گرافیکی را در پوشش رایانه برای بهبود رابط کاربری انسان ها طراحی کرد. در گذشته، نماها و نمادها در رایانه ها به شکل نشان های تایپی بود، اما امروزه این نمادها را به صورت اشکال گرافیکی جذاب و رنگین در صفحه نمایش ها می‌بینیم. اما اینکه مایکروسافت چه زمانی شروع به کار کرد و چه زمانی به اوج رسید موضوع اصلی ماجرا است. در ادامه مقاله با فراز و نشیب های کمپانی مایکروسافت در طراحی و عرضه ویندوز همراه باشید.

1985، تاریخ شروع اولین ویندوز مایکروسافت

مایکروسافت برای اولین بار در سال 1985 اولین ویندوز خود را بر پایه‌ی DOS طراحی کرد. این ویندوز که بیشتر از اینکه یک سیستم عامل باشد، یک رابط گرافیکی مبتنی بر DOS بود. DOS مجموعه ای از سیستم عامل های مجزا ولی مرتبطی بود که بر پایه ی کامپیوترهای سازگار با imb ساخته شده بودند. نمایش گرافیکی این ویندوز بسیار ابتدایی بود و تنها نمونه‌ی پیشرفته ای که در آن دیده می شد اضافه شدن نشانک ماوس و محیط های پنجره ای بود که دسترسی کاربر را به محیط های سیستم عامل و پنجره ها میسر می‌ساخت.

در کنار اینکه با یک ویندوز بسیار ساده و ابتدایی مواجه بودیم برنامه هایی از جمله نقاشی، Notepad و ماشین حساب در آن پشتیبانی میشد. رابط کاربری نه چندان پیشرفته‌ی این ویندوز در همان روزهای ابتدایی نیز مورد ذوق و شوق کاربران قرار نمی‌گرفت. برای بستن پنجره ها هیچ نشانه ضربدری وجود نداشت و فقط از طریق منوی کشویی باید بین پنجره ها جا به جا می‌شدید. تنها بازی ای که در این ویندوز در مورد آن تبلیغ می شد بازی ای بود که استیو بالمر از آن صحبت می کرد.

این نسخه از ویندوز بالاخره در سال 1985 در آمریکا عرضه شد و علی رغم چند موفقیت اولیه در طراحی یک برنامه تازه به دوران رسیده با مخالفت هایی نیز رو به رو شد.

بیشتر بخوانید: بهترین تم های دارک ویندوز از نگاه رایامگ

ویندوز 2، 3، 95 و 98 دستاوردهای اولیه ی مایکروسافت

دو سال پس از عرضه ویندوز 1، نوبت به عرضه ویندوز 2 رسید. در سال 1987 مایکروسافت ویندوزی را عرضه کرده بود که نه تنها پنجره ها می‌توانستند بسته شوند بلکه پنجره ها بر روی هم دیگر هم می‌توانستند قرار بگیرند. برای اولین بار آیکون ها وارد محیط سیستم عامل شدند و رابط گرافیکی سنگین تر و حجیم تر شد. همچنین برای اولین بار نمادهای کامپیوتر و ماشین حساب از بخش زیرین پنل ویندوز حذف شد و رابط کاربری جدیدی با نام مالتی تسکینگ وارد سیستم عامل شد. مالتی تسکینگ ویندوز 2.0 که مبتنی بر سیستم عامل DOS طراحی شده بود در خود از نوآوری های جدیدی پشتیبانی می‌کرد.

سه سال بعد و در اکتبر 1990 نوبت به ویندوز 3.0 رسید. ویندوز 3 یک رابط کاربری گرافیکی بهتری به خود دیده بود. اما علی رغم مالتی تسکینگ خبری از منوی تسک بار و منوی استارت نبود. اما پیشرفت در ویندوز 3 آنجا به چشم می‌خورد که سیستم عامل قادر بود تا از کارت گرافیک های 256 رنگ و 16 مگابایت رم استفاده کند. 16 مگابایت رم به کامپیوتر اجازه می داد تا در کنار بهبود رابط گرافیکی، سنگینی بخش زیادی از سیستم عامل را به دوش بکشد.

ویندوز 95 همانطور که از نامش پیداست در سال 1995 توسط مایکروسافت معرفی شد. بازسازی رابط کاربری در ویندوز بسیار گسترده تر شده بود و نماهای جدیدتری به کامپیوتر اضافه شد. در ابتدا ویندوز 95 را Windows Password می‌نامیدند. ویندوز 95 به خوبی انتظارات را در زمان خود برآورده کرد و فروش خوبی هم داشت. آیکون ها با طراحی ساده در سمت چپ ویندوز قرار داشتند و منوی تسک بار کار را برای کاربران راحت کرده بود. همچنین اینترنت اکسپلورر 4 هم برای کاربران اختیار شده بود.

سه سال بعد مایکروسافت نسخه به روز شده 95 را عرضه کرد و با نام ویندوز 98 به عهد خود جامه‌ی عمل پوشاند. مایکروسافت پس از دو سال سپری شدن نسخه ویندوز 95 گفته بود که تحولی در اینترنت اکسپلورر ایجاد می‌کند و بالاخره یک نسخه مجزا و و مستقل از مرورگر خود را عرضه کرد. کاربران از این پس می توانستند به راحتی در ویندوز به وبگردی مشغول شوند. همچنین دریافت و ارسال نامه های الکترونیکی در دسترس کاربران قرار گرفت و آن ها می توانستند نسبت به ایمیل رسیدها و نامه های خود اقدام کنند. برای اولین بار در ویندوز 98 پشتیبانی از فایل های با فرمت FAT32 انجام می‌گرفت و همچنین اولین بار بود که سیستم عامل مایکروسافت می توانست از USB و DVD پشتیبانی کند. اما چیزی که انتظارات برآورده نکرد ضعف این ویندوز در عملکرد درایوها بود. اگرچه آیکون و نرم افزارها جای خوبی را دست و پا کرده بودند و منابع سیستم عامل به صورت منظم تقسیم بندی شده بود ولی درایوها در هنگام اجرا و حتی نمایش با مشکل مواجه بودند.

ویندوز ME، ویندوزی که جانشین ویندوز 98 شد

ویندوز ME که جدیدترین سیستم عامل مایکروسافت در سال 2000 بود جایگزین ویندوز 98 شد تا در کنار برطرف کردن رابط های کاربری، بتواند مشکل درایوها را حل کند. تا حدودی مشکل درایوها حل شد و کامپیوترهای شخصی به این ویندوز مجهز شد. در این ویندوز نسخه پنجم اینترنت اکسپلورر ارائه شد و ویندوز مدیا پلیر 7 رابط نمایشی ویندوز را به خود اختصاص داد. MY Network امکان متصل شدن چند سیستم به هم را می‌داد و Windows Movie Maker اولین نرم افزاری بود که وظیفه تدوین ساده ویدئو و آهنگ های شما را بر عهده داشت. اگرچه پشتیبانی از این ویندوز تا سال 2006 به طول انجامید ولی طول استفاده آن فقط یکساله بود. چرا که یک سال بیشتر طول نکشید که ویندوز XP جایگزین آن شد.

ویندوز 2000، زیر مجموعه سیستم عامل های NT

ویندوز 2000 را بیشتر از اینکه یک ویندوز برای سیستم های خانگی بدانیم، یک سیستم عامل گرافیکی شبکه ای برای محیط های کاری است. در حقیقت مایکروسافت این ویندوز را برای ایستگاه های کاری، شرکت ها و مکان های اداری تولید کرده بود که به صورت سرورهای شبکه به هم متصل باشند. این کار به این دلیل صورت گرفت که در ویندوزهای نسل گذشته MY Network نمی‌توانست در متصل کردن سرورهای دارای پهنای باند بزرگ به خوبی ایفای نقش کند. لذا این ویندوز در شاخه سیستم عامل های NT (شبکه ای) قرار می‌گیرد.

ویندوز XP و عرضه آن در دو نسخه خانگی

ویندوز XP مبتنی بر هسته های ویندوز های NT و 2000 پایه ریزی شد و و جانشین ویندوز های تلفیقی 2000 و ME شد. یکی از موفقیت های مایکروسافت در سال های اولیه طراحی و عرضه همین ویندوز بود. به حدی ویندوز XP موفق بود که از سال 2004 تا 2011 در زمره پر فروش ترین سیستم عامل های دنیا قرار گرفت. رابط کاربری ویندوز XP در نسخه متفاوت Home Edition و Professional مستحکم تر از همیشه شد، ویژگی های جدیدی به سیستم عامل اضافه شد و پیوستگی رابط گرافیکی نشان دهنده یکدست بودن مایکروسافت در طراحی ویندوزها داشت. سیستم عامل قوی XP موجب شده بود که پلتفرم ها ثبات بیشتری داشته باشند و ویندوز را به محبوب ترین سیستم عامل دوران خود تبدیل کند.

هنوز هم سیستم های قدیمی از این ویندوز استفاده می‌کنند. اتفاقا این ویندوز یکی از راه های حل مشکل عدم نصب ویندوز در حالت GPT است که کمک می‌کند بدون فرمت کردن درایوها اجازه نصب ویندوزهای بالاتر را به هارد شما دهد. ویندوز XP در بیت ریت های 32 و  64 روانه بازار شد. بیت ریت های 32 بیتی از نسخه های x86 بهره می‌بردند و بیت ریت های 64 از نسخه های x64. در طول این چندسالی که مایکروسافت ویندوز XP را عرضه کرد سه ویرایش مهم را روی ویندوز ارائه نمود که در نام های Service Pack I و Service Pack II و بعدها service pack III شناخته می‌شود. حتی گفته شد که برخی از کارآیی های ویندوز ویستا در سرویس پک 3 ویندوز XP استفاده شده است.

بیشتر بخوانید: پیشینه مایکروسافت

ویندوز ویستا با رابط تعاملی گرافیک بالا

پس از عرضه ویندوز ویستا در سال 2007 شاهد یک رابط تعاملی با گرافیک بالاتری نسبت به ویندوز XP بودیم. تقریباً مایکروسافت راه ویندوز XP را رفته بود، اما رابط گرافیکی ویستا قوی تر از قبل شده بود. اما پیچیدگی محیط ویستا بسیاری از کاربران تازه وارد به این سیستم عامل را سردرگم می‌کرد. علت آن هم همان تغییراتی بود که در ویندوز داده شده بود. اما برخلاف پیچیدگی خاصی که داشت محیط گرافیکی جذاب آن خستگی ناپذیر بود و سرعت خوب جا به جا شدن بین پنجره ها به دسترسی سریع تر کاربر کمک شایانی می‌کرد. ویندوز ویستا آنچنان که ویندوز XP موفق بود نتوانست گلیم خود را موفق از آب بیرون بکشد. تنها دلیل آن هم عرضه ویندوز 7 در دو سال بعد بود. در حقیقت ویندوز ویستا یک مقدمه برای طراحی ویندوز 7 بود. ویندوزی که کاربران در طی دو سال، خود را با محیط پیچیده آشنا کردند و سپس وارد ویندوز 7 شدند.

ویندوز 7، پر استفاده ترین ویندوز کمپانی مایکروسافت

ویندوز 7، ویندوزی است که به صدقه‌ی ویندوز ویستا پا به دنیای تکنولوژی نهاد. ویندوز هفتم مایکروسافت در عین حال پر استفاده ترین ویندوزی بوده که تاکنون شناخته شده است. در سال 2009 وارد بازار شد. کامپیوترهای شخصی خانگی را در برگرفت و اکنون در تمامی اداره ها و کارهای اداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. قابلیت های جدیدی از جمله قابلیت های چند لمسی، نوار وظیفه متفاوت و سه بعدی بودن محیط ویندوز و آیکون ها جدیدترین خصوصیاتی بود که به جذابیت ویندوز 7 کمک کرد. نوارهای جا به جایی بین پنجره ها با Start + Tab، باز و بسته شدن پنجره ها با کیبوردها و اجرای فرامین دستی دیگر روند رسیدن به درایوها و سایر فایل ها را سریع تر از همیشه می‌کرد. دسترسی کاربران به اینترنت تقریباً موفق تر شده بود و مایکروسافت یک سیستم عامل بدون مشکل را به کاربران هدیه داده بود.

ویندوز 7 در نسخه های متفاوت Home Basic، Home Premium، Home Professional، Enterprise و Ultimate روانه بازار شد.

ویندوز 8 و 8.1، نسخه شکست خورده ی کمپانی

ویندوز 8 شاید تنها ویندوزی است که مایکروسافت پس از عرضه، نسبت به آن احساس پشیمانی می‌کند. این ویندوز که مورد استفاده بسیاری از رایانه های خانگی قرار می‌گرفت با این حال با انتقادهای سختی رو به رو شد. مشکلات زیادی بود که نه تنها کار را برای رایانه های شخصی سخت می‌کرد بلکه برای رایانه های اداری هم غیر ممکن می‌ساخت. از جمله مشکلاتی که در ویندوز 8 دیده شد:

- عدم پوشش بسیاری از فایل های موجود در System32 بیت.

- عدم پشتیبانی بسیاری از بازی ها

- منوی دشوار دسکتاپ و خانه

- حذف شدن Start منو از محیط کاربری

- دسترسی سخت کاربران به اجزای مختلف ویندوز

- عدم اتصال موفق درایوهای خارجی از جمله نت وورک، پرینترها و ... به ویندوز

مایکروسافت اگرچه نسخه‌ی ویرایش شده 8.1 را با تغییرات زیادی به بازار عرضه کرد اما باز هم به دلیل محیط کاربری نه چندان جالب آن مورد توجه کاربران قرار نگرفت.

ویندوز 10 و بازگشت غرورمندانه مایکروسافت به دنیای سیستم عامل

ویندوز 10 نشان غرورآفرین مایکروسافت به شمار می‌رود. دو ارگونومی مشخص لمسی و غیر لمسی اولین وعده ای بود که مایکروسافت به آن وفا کرد. ویندوز 10 در واقع همان بنای ویندوز 8 را داشت ولی منوی استارت بازگشته بود، محیط کاربری آن جذاب تر شد و آیکون و منوی تسک بار حالت کلاسیکی ولی مفرح به خود گرفته بود. در حقیقت مایکروسافت با عرضه ی ویندوز 10 آب سردی بر آتش انتقادها ریخت.

موفقیت هایی که در ویندوز 10 حاصل شد:

- محیط کاربری ویندوز 10 بسیار جذاب تر از سایر ویندوزهاست.

- امکان رنگ بندی و تنظیمات متفاوت پوسته ها در این ویندوز وجود دارد.

- اگر در ویندوزهای قبلی قادر به نصب آنلاین درایورهای سخت افزاری نبوده اید در این ویندوز به راحتی پشتیبانی می‌شود.

ویندوز 10 در سال 2015 عرضه شد و به گفته مایکروسافت، ویندوز دیگری نیاز به عرضه نیست.

ویندوز 10 در نسخه های Home، Pro و Enterprise با عنوان All Edition مشمول رایانه های خانگی قرار گرفته و برخی از نسخه های دیگر بیشتر در زمینه های اداری،اقتصادی و محیط گیمینگ مورد استقبال قرار گرفته اند.