خستگی در واقع یک اصطلاحی است که برای توصیف کمبود انرژی به کار می رود. خستگی تنها احساس خواب آلودگی نیست. وقتی خسته هستید، هیچ انگیزه و انرژی ندارید. اگر خستگی شما علت معقول و منطقی دارد طی یک مدت کوتاه باید برطرف شود اما اگر فکر می کنید این خستگی ریشه در بیماری های جسمی و روانی دارد بهتر است سریع تر به پزشک خود مراجعه کنید. هم چنین بهتر است بدانید که اضافه کردن یا کم کردن برخی عادات به زندگی می تواند خستگی را از بین ببرد و شادابی و نشاط را به زندگی شما برگرداند. در ادامه به بررسی دقیق خستگی و علل آن می پردازیم.

به طور کلی می توان علل خستگی را به سه دسته تقسیم کرد:

- علل جسمی

- علل مربوط به روان

- عادات و سبک زندگی

عواملی که در دسته عادات و سبک زندگی هستند کدام ها هستند؟

عدم فعالیت بدنی

اگر از شما بپرسند از فواید ورزش چه می دانید احتمالا پاسخ خواهید داد:

تقویت عضلات و رسیدن به تناسب اندام. اما حقیقت فراتر از این هاست. ورزش کردن نه تنها می تواند شما را به بدن دلخواه و ایده آل تان برساند بلکه می تواند زندگی جنسی شما، خلق و خو، سلامت روانی، خواب و دیگر ابعاد زندگی را بهبود ببخشد. هر نوع ورزش ای می تواند سبب ترشح اندورفین شود. اندورفین نام هورمونی است که مسکن درد است و همچنین موجب ایجاد حس لذت و خوشحالی می شود. اگر شغل سختی دارید یا در برهه ای از زندگی خود به سر می برید که استرس زیادی را تحمل می کنید بهتر است ورزش را رها نکنید و در طول روز زمانی هر چند کوتاه را به آن اختصاص دهید.

 کمبود خواب

اضافه وزن یا چاقی

برای متوجه شدن اینکه تناسب قد و وزن دارید بایستی BMI خود را محاسبه کنید؛ برای محاسبه BMI ابتدا قد خود را به متر محاسبه کنید.مثلا فردی که 157 سانتی متر قد دارد به این معناست که 1.57 متر است. در مرحله دوم وزن خود را به طور دقیق به کیلوگرم اندازه گیری کنید. فرض کنید وزن در این مثال ما 60 کیلوگرم است.

حال وقت محاسبه است. در مرحله اول دو بار قد خود را در هم ضرب کنید. مثلا در مثال بالا 1.57×1.57 را باید محاسبه کنیم که می شود: 2.46 در مرحله بعدی وزن را به این عدد تقسیم می کنیم؛ یعنی 60 تقسیم بر 2.46 که می شود 24.39

اکنون که با محاسبات آن آشنا کنیم باید ببینیم عدد به دست آمده چه مفهومی دارد:

- اگر این عدد بین 20 تا 25 باشد شما در تناسب کامل هستید

- اگر این عدد بین 18.5 تا 20 باشد سوتغذیه درجه 1 دارید

- اگر کمتر از 18.5 باشد سو تغذیه درجه 2 دارید

اما قسمت مهم اینجاست که بدانیم تفاوت بین اضافه وزن و چاقی چیست؛ در حقیقت چاقی یک مرحله بعد تر از اضافه وزن است. اگر عدد به دست آمده بین 25 تا 30 باشد فرد دچار اضافه وزن است اما بالاتر از 30 در دسته چاق قرار می گیرد.

اگر با این محاسبات شما در دسته افرادی قرار گرفتید که اضافه وزن یا چاقی دارید؛ مطلب دیگر ما که به شما 20 راه برای کاهش وزن را آموزش می دهد مطالعه کنید.

استرس های عاطفی

یک روش مناسب برای کاهش سطح استرس و بازگرداندن آرامش، آروماتراپی است. رایحه درمانی به طور کلی یک درمان شفابخش است که طی آن از عصاره گیاهان طبیعی برای ارتقای سلامت و تندرستی استفاده می شود. در واقع بخارپز کردن یا فشار دادن گیاهان باعث آزاد شدن روغن های غنی از عطر می شود. استخراج عرقیات از گیاهان با روش های طبیعی باعث تولید روغن های خالص و با کیفیتی می شود که این رایحه ها یا جذب پوست می شوند یا از طریق بویایی وارد بدن می شوند. هر اسانس و گیاه خاص تاثیر متفاوتی دارد اما به طور کلی آروماتراپی بر روی کاهش سطح استرس، بهبود کیفیت خواب، کاهش درد های مفصلی، بهبود هضم و گوارش غذا و ... کاربرد دارد.

- بی حوصلگی

- غم و اندوه

- مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد افسردگی یا آرام بخش

سرعت زندگی امروز بسیار بالاست و انسان ها دیگر فرصت چندانی برای تمرکز روی سلامت روح و روان خود و رسیدگی به آن ندارند . به همین دلیل در طی سالیان اخیر، نرخ این قبیل بیماری ها بالا رفته و بدون شک افسردگی، رتبه یک را از آن خود کرده است . تصویری که از افسردگی در ذهن داریم؛ فردی است که بی حال و غصه دار است، از تخت خود بیرون نمی آید و انگیزه ای برای زندگی ندارد اما بهتر است بدانیم که افسردگی در افراد مختلف به شیوه های گوناگون خود را نمایان می کند .پس اگر تمایل دارید اطلاعاتی جامع تر و واضح تر در مورد افسردگی خندان داشته باشید به سراغ مقالات قبلی سایت در این زمینه بروید.

مصرف الکل

یکی از بیماری هایی که همواره سلامت این دسته افراد را تهدید می کند کبد چرب الکلی است. کبد چرب به دو دسته؛ کبد چرب الکلی یا AFLD و کبد چرب غیر الکلی یا NAFLD تقسیم بندی می شود . همان طور که از اسم آن پیداست، کبد چرب الکلی در افرادی بروز پیدا می کند که مقدار زیادی الکل مصرف می کنند اما سایر افراد در دسته کبد چرب غیر الکلی قرار می گیرند. این بیماری با روش های ساده مانند عکس برداری، آزمایش خون و ... قابل تشخیص است اما معمولا مبتلا به کبد چرب از بیماری خود آگاهی ندارند و تشخیص بیماری ها طی یک مراجعه با علت ساده به پزشک انجام می شود . از آنجایی که کبد در قسمت راست و بالای شکم و درست زیر دیافراگم و قفسه سینه قرار گرفته است وجود درد در این ناحیه می تواند نشانه مشکلات کبدی از جمله کبد چرب باشد .

استفاده از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین

کوکائین که با نام مستعار کوک، باد یا Blow، برف یا Snow در جامعه شناخته شده است؛ یک محرک قوی است که از برگ های گیاه کوکا ساخته می شود. دلیل نام گذاری آن به برف این است که معمولا کوکائین به صورت پودر های کریستالی سفید در دسترس عموم قرار می گیرد.

کوکائین از هیدروکلراید و آلکالوئید ساخته می شود و شکل آزاد و سنگی آن به عنوان کراک شناخته می شود. این نام به علت صدای ترق ترق ناشی از دود شدن آن انتخاب شده است و جنبه علمی ندارد. این ماده اعتیاد آور گرچه کاربرد دارویی بسیار کمی دارد اما مصرف شخصی آن در کشور ایالات متحده آمریکا غیر قانونی اعلام شده است. کوکائین توانایی اثر گذاری بالایی بر روی روان و ایجاد حس سرخوشی شدید و افزایش اعتماد به نفس دارد که عموما مردم به همین دلیل به مصرف کوکائین روی می آورند اما می تواند برخی از اثرات روحی و جسمی نه چندان خوشایند را نیز ایجاد کند. هنگامی که کوکائین وارد بدن می شود، باعث تجمع دوپامین می شود. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که با احساس پاداش و لذت مرتبط است. از جمله اثرات ناخوشایند کوکائین می توان به پارانویا، اضطراب و تحریک پذیری اشاره کرد. اگر تمایل دارید در این باره بیشتر بدانید به مقاله قبلی سایت درباره کوکائین مراجعه کنید.

- مصرف بیش از حد کافئین

- نداشتن یک رژیم غذایی سالم

عواملی که در دسته سلامت و مشکلات جسمانی هستند

- کم خونی

- آرتروز

- فیبرومیالژیا

سندرم خستگی مزمن

سندرم خستگی مزمن (CFS) یک اختلال است که با خستگی مشخص می شود؛ خستگی ای که با استراحت از بین نمی رود و ماندگار است. CFS همچنین می تواند به عنوان آنسفالومیلیت میالژیک (ME) یا بیماری عدم تحمل فشار سیستمیک (SEID) نامیده شود. علل CFS هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما برخی نظریه ها بیان می کنند که علل این بیماری، عفونت ویروسی، استرس روانی یا ترکیبی از این عوامل است.

سندرم خستگی مزمن اگرچه در بین زنان 40 و 50 ساله شایع تر است اما می تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد.

- عفونت هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا

- بیماری آدیسون و سایر اختلالی که می تواند بر سطح هورمون های بدن تأثیر بگذارد

- کم کاری تیروئید

- پرکاری تیروئید

اختلالات خواب، مانند بی خوابی

برای درک اهمیت خواب در زندگی انسان بهتر است نگاهی به زمانبندی یک انسان معمولی بیندازیم . به طور میانگین یک فرد 8 ساعت از 24 ساعت شبانه روز خود را در خواب سپری می کند و این بدان معناست که یک انسان تقریبا یک سوم عمر خود را خواب است که این میزان واقعا قابل توجه است .

خواب خوب و با کیفیت می تواند انرژی از دست رفته را برگرداند به این صورت که پس از فعالیت ای خاص که ذخیره نورون ها و سلول های بدن تمام می شود فرد احساس خستگی می کند و آماده به خواب رفتن است؛ در طی خوابیدن، مواد مورد نیاز سلول مجدد ساخته می شود و پس از بیدار شدن آن فرد ذخایر کافی را برای ادامه فعالیت ها به همراه خواهد داشت .

در کنار این موارد خواب خوب و اصولی نه تنها می تواند نقش مهمی در بیماری های جسمانی داشته باشد بلکه رعایت نکات می تواند زیبایی و سلامت پوست شما را تضمین می کند . در این زمینه دو مقاله کامل و مفید در سایت وجود دارد؛ اگر دوست دارید بهترین حالت بدن برای داشتن خواب با کیفیت و 10 راه دیگری که می تواند برای شما خواب مناسب به ارمغان بیاورد را بدانید دیگر مقاله های ما را از دست ندهید.

- اختلالات خوردن، مانند بی اشتهایی

- اختلالات خود ایمنی

- نارسایی احتقانی قلب

- سرطان

- دیابت

- بیماری کلیوی

- بیماری کبد

- بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)

- آمفیزم

مشکلات در حیطه سلامت روان نیز می تواند منجر به خستگی شود. به عنوان مثال، خستگی یکی از علائم رایج اضطراب، افسردگی و اختلال عاطفی فصلی است.

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که علائم زیر را دارید بهتر است با پزشک خود قرار ملاقاتی ترتیب دهید:

- دمای بدن بالاتر از حالت طبیعی

- کاهش وزن قابل توجه بدون وجود علت خاص؛ مثلا فرد بدون گرفتن رژیم های لاغری و ورزش کردن این کاهش وزن شدید را تجربه کرده است.

- حساس شدن به سرما

- دائما در طول خواب یا به خواب رفتن مشکل دارند

- احتمال وجود افسردگی

اگر شما برای رفع شایع ترین علل خستگی تلاش کرده اید؛ مثلا استراحت کردید یا عادات غذایی نامناسب خود را برطرف کردید و همچنین استرس را از خود دور کردید؛ اما باز هم خستگی حداقل دو هفته همراه شماست بهتر است با پزشک خود صحبت کنید زیرا در برخی موارد، خستگی شما ممکن است ناشی از یک بیماری جدی باشد. در صورت احساس خستگی همراه با هر یک از علائم زیر فوراً به بیمارستان مراجعه کنید:

-خونریزی از رکتوم

- استفراغ خون

- سردرد شدید

- درد در ناحیه قفسه سینه

- احساس غش

- ضربان قلب نامنظم

- تنگی نفس

- درد شدید در ناحیه شکم، پشت یا لگن

- افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خود و دیگران

پزشک چگونه خستگی را درمان می کند؟

برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک بستگی به این دارد که چه چیزی باعث خستگی شما شده است. قبل از شروع درمان، پزشک سوالات زیر را برای تشخیص بهتر از شما می پرسد:

-سبک زندگی و منبع استرس شما

- علائمی که تجربه می کنید

- داروهایی که مصرف می کنید

- بیماری یا مشکل جسمانی خاصی اگر داشته باشید

اگر پزشک شما مشکوک باشد که شما یک بیماری زمینه ای دارید که باعث خستگی شما می شود؛ از پاراکلینیک کمک می گیرد. پاراکلینیک به طور کلی به مجموعه خدماتی گفته می شود که برای تشخیص گذاری کاربرد دارند مانند آزمایش خون، انواع عکس برداری ها و ... حال در این شرایط و برای تشخیص خستگی پزشک ممکن است برای شما آزمایش خون یا ادرار بنویسد.

بیشتر بخوانید: یبوست ، مهمان گاه به گاه بدن شما

چه تغییراتی می توان در سبک زندگی در راستای رفع خستگی ایجاد کرد؟

تعدادی از اقدامات می تواند به کاهش خستگی ناشی از فعالیت های روزانه کمک کند. برای کمک به افزایش سطح انرژی و سلامت کلی:

- مایعات کافی بنوشید تا هیدراته بمانید

- عادات غذایی سالم را تمرین کنید

- به طور منظم ورزش کنید

- به کمیت و کیفیت خواب خود اهمیت دهید

- اجتناب از عوامل استرس زا

- از برنامه های کاری یا اجتماعی که بیش از حد سخت است اجتناب کنید

- در فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا شرکت کنید

- از الکل، تنباکو و سایر مواد غیرقانونی خودداری کنید