دارو درمانی در گروه‌های ویژه به روش های مختلفی انجام می‌گیرد. افراد واکنش های مختلفی به یک درمان دارویی نشان می‌دهند. با مصرف یک نوع دارو امکان دارد یک فردی دچار عوارض ناخواسته جانبی شود ولی دیگری مشکلی برایش پیش نیاید. گروه‌های ویژه ای که در معرض بروز مشکل در دارو درمانی هستند در عناوین بعدی مورد اشاره قرار می‌گیرند. پزشکان در هنگام تجویز دارو برای گروه‌های ویژه در زمینه انتخاب دارو ی مناسب، تنظیم دوز دارو و نظارت به امر درمان دقت بیشتری به خرج می‌دهند. اگر شما تصور می‌کنید که به هر دلیل در معرض خطر ویژه‌ای قرار دارید، پرشک را از وضعیت خاص خود آگاه نمایید.

دارو درمانی در گروه شیر خواران و کودکان

شیر خواران و کودکان به علت داشتن وزن کمتر نسبت به بالغین، مقدار کمتری دارو جهت درمان نیاز دارند. با وجود این مسئله نمی‌توان شیرخوار یا کودک را در مورد تجویز دارو‌ها نظیر یک فرد بزرگسال کوچک شده محسوب نمود، زیرا این گروه سنی در مقدار ترکیبات بدن، پراکندگی مقدار چربی آب در بدن و همچنین تکامل و عملکرد برخی اعضا نظیر کبد و کلیه، تفاوت‌های قابل توجهی با دیگر گروه‌های سنی و بزرگسالان دارند. به همین علت دارو درمانی در گروه شیرخواران و کودکان نباید به صورت خود سرانه انجام بگیرد و نیاز به تجویز پزشک است. سه مورد از تفاوت‌های عمده کودکان با افراد بالغ شامل عملکرد کبد، کلیه و پراکندگی آب در بدن می‌باشد.

تاثیرات دارو در دوره بارداری

در طول بارداری مراقبت‌های زیادی جهت حفاظت از جنین لازم است تا بتواند به یک نوزاد سالم تبدیل شود. تاثیرات دارو در دوره بارداری برای افراد، متفاوت است و بسته به نوع دارو و سن بارداری ممکن است خطر بوجود آورد، مانند اختلالات تکاملی، تاخیر رشد یا مشکلات پس از تولد نوزاد. علاوه بر نوراد بعضی دارو‌ها بر روی سلامت مادر نیز برجا گذارد. مهم ترین قانون: اگر شما باردار هستید و یا تصمیم به بارداری گرفته‌اید قبل از مصرف هرگونه دارو با پرشک خود مشورت نمایید.در دوران بارداری باید از مصرف دارو هایی نظیر مخدر‌ها، نیکوتین‌ها و الکل‌ها پرهیز شود. پزشک منافع و مضرات دارو‌ها را با وضعیت شما می‌سنجد و در تجویز دارو تضمیم گیری می‌کند. دوران بارداری به یه دوره تقسیم می‌شود که دارو‌ها بر اساس ماهی که مادر در آن قرار دارد، اثرات مختلفی دارد.

درمان زنان شیرده با استفاده از دارو

همانگونه که در یک مادر حامله دارو تاثیر دارد، این امکان در یک مادر شیر ده نیز وجود دارد. داروی مصرفی بداخل شیر ترشح شده و وارد بدن کودک می‌شود. بدین معنی که کودک شیر خوار مقادیر کمی از هر دارویی که مادر مصرف می‌کند را دریافت می‌کند. به همین علت درمان زنان شیرده با استفاده از دارو باید زیر نظر پزشک انجام شود و مراقبت‌های لازم صورت گیرد. بعضی از دارو بر روی مقدار شیر مادر تاثیر می‌گذارد. پزشکان معمولا در این دوران به مادران شیرده توصیه می‌کند که تنها دارو های ضروری را مصرف نمایند. در مواقعی که یک مادر شیرده نیاز به مصرف دارو به طور مرتب را دارد، ممکن است کودک شیرخوار وی احتیاج به مراقبت و بررسی دقیق از نظر بروز عوارض سو احتمالی داشته باشد.

استفاده از دارو‌ها در سالمندان

افراد سالمند بطور قابل توجهی در معرض مخاطرات ناشی از مصرف دارو‌ها قرار دارند. بخشی از این مسئله به علت تغییرات بدن در اثر کهولت سن بوده و بخش دیگر به علت استفاده از چند دارو به صورت همزمان باشد. افراد مسن به علت عدم کارایی موثر کبد و کلیه‌ها در تجزیه و دفع دارو‌ها از بدن در معرض خطر تجمع یافتن دارو‌ها در بدنشان قرار دارند. به همین علت در بعضی از مواقع تنها نیمی از میزان دارو بر روی یک فرد بالغ کافی است. با پیرتر شدن افراد، احتمال مصرف دارو به صورت همزمان پیدا می‌کند. همچنین با بالا رفتن سن حساسیت‌های برخی از قسمت های بدن مانند مغز و دستگاه عصبی افزایش پیدا می‌کند. بنابر این احتمال بروز عوارض جانبی دارو‌ها بر این قسمت‌ها بیشتر می‌شود.

مصرف نادرست دارو‌ها در کهنسالی

مصرف نادرست دارو‌ها در کهنسالی موجب می‌شود که آن‌ها بیشتر از عوارض جانبی ناخواسته رنج ببرند. احتمال دارد که افراد پیر به سبب فراموشی یا حواس پرتی زمان مصرف دارو را از یاد ببرند و یا برعکس با فراموش کردن مصرف وعده قبل دارو را مجددا مصرف نموده و دچار بیش از اندازه دارو گردند. دستور العمل دارو‌های تجویز شده به  ویژه در افراد پیر باید دقیقا و به روشنی بر روی دارو‌ها چسبانده و یا راهنمای روش صحیح مصرف دارو در اختیار بیمار و یا مراقب وی قرار داده شود. بعضی از افراد کهنسال دچار اختلال بلع هستند به ویژه در مورد مصرف قرص یا کپسول در این موارد تجویز دارو‌های مایع جایگزین قرص یا کپسول می‌شود.

دارو درمانی در گروه بیماری‌های کبد و کلیه

دارو درمانی در گروه بیماری‌های کبد و کلیه به زمان طولانی تری نیاز دارد. کبد ساختمان شیمیایی بسیاری از دارو‌های مصرف شده را تغییر داده و آن‌ها را مواد ساده تر تجزیه می‌کند در حالی که کلیه‌ها کار دفع دارو را از راه ادرار به عهده دارند. بیماری‌هایی که کارایی کبد یا کلیه را دچار مشکل می‌کنند می‌توانند باعث تغییراتی در عملکرد این اعضا بر روی دارو شوند. در بیشتر بیماران کبدی یا کلیوی تجویز دارو با تنوع کمتر و مقادیر پایینتر صورت می‌گیرد. در برخی موارد نادر ممکن است دارو ها به کبد یا کلیه‌ها آسیب وارد کنند مثلا تتراسایکلین در فرد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه می‌تواند موجب نارسایی کلیه شود به همین دلیل برای جلوگیری از آسیب بیشتر پزشکان از تجویز چنین دارو هایی در افراد مبتلا به اختلالات کبدی یا کلیوی امتناع می‌ورزند.

مصرف دارو‌ها در بیماری های کلیه

افراد دچار ضعف عملکرد کلیوی به طور جدی در معرض بروز عوارض ناخواسته جانبی دارو ها می‌باشند. مصرف دارو‌ها در بیماری‌های کلیه به دو دلیل باید با احتیاط انجام گیرد اول اینکه به علت اختلال در عملکرد کلیه‌ها و کاهش توانایی آن‌ها در دفع دارو از بدن دارو در بدن تجمع می‌یابد و دوم اینکه بیماری‌های کلیوی می‌توانند موجب دفع غیر طبیعی پروتئیین‌ها از طریق ادرار و کاهش سطح پروتئین‌ها در خون شوند. از آن‌جا که برخی از دارو‌ها در خون به پروتئین‌ها متصل و حمل می‌شنود با کاهش میزان پروتئین‌ها در خون مقادیر آزاد و فعال دارو در خون افزایش یافته، تاثیرات دارو از جمله عوارض جانبی آن بیشتر می‌شود.

مصرف دارو‌ها در بیماری‌های کبد

بیماری‌های شدید کبد نظیر: سیروز کبدی و هپاتیت موجب اختلال در روند تجزیه‌ی دارو‌ها در بدن می‌شوند. این اختلال می‌تواند سبب تجمع خطرناک برخی از دارو‌ها در بدن گردد. به همین علت قبل از مصرف دارو‌ها در بیماری‌های کبد باید با پزشک خود مشورت نمود. از مصرف بسیاری از دارو‌ها باید خودداری کرد زیرا می‌توانند موجب بروز حالت اغما در افراد مبتلا به آسیب دیدگی کبد گردند. عوارض نا خواسته بعضی از  دارو‌ها می‌تواند کاملا شدید باشد. به هرحال تمامی دارو‌ها مواد شیمیایی هستند که بالقوه ممکن است واکنش‌های سمی شدید به بار آورند. چون بعضی از اشخاص بیشتر از افراد دیگر در خطر بروز واکنش‌های ناخواسته قرار می‌گیرند، پرشنک معمولا بررسی می‌کند که آیا دلیلی برای عدم تجویز یک دارو وجو دارد یا نه؟

هشدار‌هایی در مورد استفاده از دارو در مداوای کودکان

هشدار‌هایی در مورد استفاده از دارو در مداوای کودکان وجود دارد که شما را با آن‌ها آشنا می‌کنیم. تعدادی از دارو‌های با فروش آزاد اختصاصا برای مصرف کودکان مهیا گردیده‌اند. در بسیاری از دارو‌های دیگر ،هم مقدار مصرف بزرگسالان و هم مقدار مصرف کودکان تعریف شده است. به منظور سهولت در تعیین مقدار مصرف دارو، کلیه افراد زیر 12 سال را کودک تلقی می‌کنند. هنگام دادن دارو‌های بدون نسخه به کودکان، دقیقا مطابق دستور العمل آن رفتار کرده و هرگز از مقدار توصیه شده مجاز برای کودکان تجاوز نکنید و هرگز حتی مقدار کمی از دارو بزرگسالان را به کودک خود ندهید.