امروزه با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی می‌ توان از بسیاری از بیماری های مختلف پیشگیری کرد. واکسن یکی از بهترین اختراعات بشر است که او را در برابر بیماری ها مصون می کند. آگاهی از بیماری ها برای هر انسانی واجب است. برخی بیماری های مقاربتی مانند زگیل تناسلی با اینکه بسیار مهم هستند و می توان از آن ها نیز پیشگیری کرد، باز هم آنقدر که باید مورد توجه عموم مردم قرار نگرفته اند. در حالی که این بیماری یک تهدید پرخطر برای زندگی افراد محسوب می شود. در این مقاله راجع به این بیماری مهم و پرخطر و راه پیشگیری از آن بیشتر توضیح می دهیم. اگر به فکر سلامتی خود و عزیزانتان هستید توصیه می کنیم این مقاله را از دست ندهید.

HPV چیست؟

ویروس HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی عامل سرطان دهانه رحم و زگیل های تناسلی است. این ویروس عامل شایع ترین بیماری مقاربتی انسانی یعنی زگیل تناسلی به شمار می رود. انواع دیگری از سرطان ها مثل سرطان مقعد، پنیس، واژن و .... به این ویروس مرتبط هستند. راه انتقال HPV این ویروس از طریق تماس پوست با پوست یا مخاط با مخاط است. شایع ترین راه انتقال HPV از طریق رابطه جنسی با فرد آلوده است. این ویروس ممکن است از طریق غیرجنسی هم منتقل شود که شایع ترین مدل آن انتقال ویروس از مادر آلوده به نوزاد تازه متولد شده در زمان تولد می باشد. مهم ترین سویه های ویروس HPV که در ایجاد سرطان دهانه رحم موثرند، سویه های 16 و 18 هستند. امروز خوشبختانه می توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد. اما متاسفانه سطح اطلاعات عمومی در رابطه با این ویروس و روش پیشگیری از آن بسیار کم است.

در همه انواع سرطان گردن رحم ویروس HPV عامل اصلی است. سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع در بین زنان در جهان است و متاسفانه تا وقتی گسترش پیدا نکند، علامت خاصی ندارد. علائمی که می‌ تواند داشته باشد شامل موارد زیر است:

- خون ریزی غیرطبیعی از واژن

- ترشحات واژن خون دار باشند

- احساس درد در هنگام رابطه جنسی

واکسن گارداسیل چیست؟

گارداسیل یک نوع از واکسن های HPV است که در برابر نوع خاصی از ویروس HPV مقاومت ایجاد می کند و مانع از ابتلای فرد به آن ویروس می شود. گارداسیل متشکل از 4 نوع ویروس 6، 11، 16 و 18 است که این ویروس ها از شایع ترین فرم های HPV به شمار می روند. ویروس تیپ 6 و 11 ویروس های شایع در ایجاد زگیل تناسلی هستند. تیپ 16 و 18 این ویروس هم عامل اکثر سرطان های دهانه رحم به شمار می روند. واکسن زگیل تناسلی حاوی ذراتی مشابه به ویروس HPV انسانی است که از پروتئین دیواره خارجی ویروس ساخته می شود.

واکسن گارداسیل روی بدن چه تاثیری دارد؟

آمارها نشان می دهد که تزریق این واکسن تا 90 درصد میزان ابتلا به سرطان گردن رحم را کاهش می دهد. همچنین احتمال ابتلا به زگیل تناسلی در دریافت کنندگان این واکسن تا حد زیادی کم می شود. البته این واکسن در پیشگیری از بیماری زگیل تناسلی موثر است و در درمان آن نقشی ندارد. استفاده از این واکسن در بانوان به معنی عدم نیاز به تست های غربالگری سرطان دهانه رحم نیست و این تست ها باید حتما انجام شوند.

چه کسانی و در چه سنی باید واکسن گارداسیل دریافت کنند؟

واکسن گارداسیل برای تمامی افراد بالای 9 سال قابل تزریق است؛ البته بجز در افرادی که مجاز به دریافت آن نیستند مثلا افراد بارده یا شیرده و افرادی که دچار نقص ایمنی هستند. بهترین سن برای تزریق این واکسن قبل از شروع فعالیت های جنسی و قرارگیری در معرض ابتلا به این ویروس است. بهترین سن برای تزریق گارداسیل در بانوان، از 11 سالگی تا 26 سالگی است. در مردان هم بهترین سن 1 تا 21 سالگی است. امکان تزریق واکسن بعد از این سن هم وجود دارد.

در بسیاری از منابع استفاده از این واکسن به خانم ها توصیه شده است اما مردان هم با صلاح دید پزشک می توانند این واکسن را در بازه سنی 1 تا 21 سال دریافت کنند. نکته مهم درباره این واکسن، عدم تزریق خودسرانه آن است و حتما باید طبق نظر پزشک تزریق شود.

واکسن گارداسیل به صورت 3 دوزی و در طی هشت ماه تجویز می شود:

- دوز اول : همین الان

- دوز دوم : 1تا 2 ماه پس از دوز اول

- دوز سوم :  6 ماه پس از دوز اول

درباره این واکسن تزریق دوز تقویتی توصیه نمی شود.

مزایای دریافت واکسن گارداسیل چیست؟

همان طور که گفته شد، با تزریق این واکسن می توانید از ابتلا به بیماری زیر پیشگیری کنید:

- انواع مختلف ویروس های HPV

- سرطان دهانه رحم

- زگیل های تناسلی

- سرطان روده

- سرطان مقعد

- سرطان پنیس (آلت تناسلی آقایان)

واکسن گارداسیل چه عوارضی می تواند داشته باشد؟

واکسن گارداسیل مانند هر ماده دارویی یا عمل جراحی دیگری در کنار فوایدش می تواند عوارضی به همراه داشته باشد. برای همین همیشه توصیه می شود حداقل تا نیم ساعت پس از تزریق این واکسن محل تزریق را ترک نکنید تا در صورت بروز عوارض اقدامات درمانی فوریتی انجام شوند.

برخی عوارضی که واکسن گارداسیل ممکن است به همراه داشته باشد:

- تورم:

قرمزی و درد در محل تزریق (بازو) : یکی از شایع ترین عوارض واکسن است که صرف چند روز خود به خود از بین می رود.

- سردرد:

این عارضه هم گذرا است و طی چند روز رفع می شود.

- افزایش دمای بدن و تب و لرز:

اگر تب و لرز ادامه داشت باید پیگیری شود و به پزشک مراجعه کنید.

- حالت تهوع:

اگر حالت تهوع فقط برای مدت کوتاهی پس از تزریق واکسن در فرد ایجاد شود، جای نگرانی نیست. اما اگر حالت تهوع ادامه پیدا کند باید حتما پیگیری شود.

- تنگی نفس/ اختلالات تنفسی:

بروز این عارضه بسیار نادر است.

- احساس درد در بازوها، دست ها و پاها:

میزان بروز این عارضه بسیار کم است و در درصد کمی از افراد رخ می دهد.

- احساس سرگیجه و ضعف:

در صورتی که پس از دریافت واکسن احساس سرگیجه و ضعف پیدا کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

- خارش و کهیر پوستی:

بروز مشکلات پوستی بعد از دریافت واکسن گارداسیل بسیار نادر است. اما در صورت بروز حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

در صورت بروز علائم زیر پس از دریافت واکسن سریعا به پزشک مراجعه کنید:

- احساس ضعف و خستگی

- احساس سرگیجه و سبکی سر

- مشکلات تنفسی

- خس خس کردن سینه

- بالا رفتن ضربان قلب

- ایجاد عرق سرد

- سردرگمی

- استرس و اضطراب

- از دست دادن سطح هوشیاری

یکی از عوارض مهمی که در رابطه با دریافت این واکسن وجود دارد، ابتلا به بیماری PUF یا نارسایی زودرس تخمدان است. گفته می شود این واکسن ممکن است ذخیره تخمدانی را کاهش دهد. طبق مقالات آلومینیوم موجود در این واکسن می تواند روی تخمدان رسوب کند و باعث نارسایی زودرس تخمدان و بیماری PUF شود. البته این عارضه تاکنون اثبات نشده است و تنها در برخی مقالات بیان شده است.

بیشتر بخوانید: هپاتیت چیست؟

تداخلات واکسن گارداسیل

در حالت کلی واکسن گارداسیل منع استفاده به علت تداخل با داروهای خاصی ندارد. اما در برخی شرایط ممکن است با داروها تداخل ایجاد کند. بنابراین خیلی مهم است که قبل از استفاده از این واکسن پزشک را از تمامی داروهای مصرفی خود مطلع کنید.

برخی داروهایی که ممکن است با گارداسیل تداخل ایجاد کنند:

- داروهای استروئیدی

- داروهای مربوط به دوران شیمی درمانی

- داروهای مربوط به درمان آرتریت، روماتوئید و بیماری های خود ایمنی دیگر

- داروهای مربوط به درمان یا پیشگیری از رد پیوند عضو در افراد

سخن پایانی

در این مقاله به هر آنچه لازم است در رابطه با واکسن گارداسیل و HPV بدانید، پرداختیم. با این حال باز هم برای اطلاعات بیشتر باید به پزشک مراجعه کنید. دریافت این واکسن بسیار ضروری است و به افراد توصیه می شود حتما آن را تحت نظر پزشک تزریق کنند. البته تزریق این واکسن ضروری و الزامی نیست اما در برخی افراد در معرض خطر توصیه این است که حتما تزریق شود.