آلرژیها، واکنشهای خیلی حساسی هستند که زمانی اتفاق میافتند، سیستم ایمنی یک فرد به موادی که خیلی از انسانهای دیگر به آنها واکنش شدید نشان نمیدهند، واکنش شدید نشان بدهد. این مواد آلرژن یا حساسیتزا نامیده میشوند.
علائم آلرژی، به ماده درگیر آن بستگی دارد، میتواند در مجاری هوایی، سینوسها، بینی، پوست و دستگاه گوارش شما تأثیر بگذارد. واکنشهای آلرژیک میتواند از خفیف تا شدید باشد. در برخی موارد شدید، آلرژی میتواند زندگی فرد را در خطر مرگ قرار دهد که به آنافیلاکسی معروف است.
امروزه تحقیقات پزشکی ثابت کرده است که یک سبک زندگی سالم میتواند کاملا از بروز آلرژی جلوگیری کند. در پنج سال اخیر بیش از سیصد داروی جدید برای مقابله با آلرژی وارد بازار شده است. ولی آلرژی همچنان در برابر درمانهای موثر سرسختانه مقاومت میکند. افراد هنگام قرار گرفتن در معرض آلرژنها، که تقریباً همهجا در محیط اطراف ما وجود دارند، دچار واکنش آلرژیک میشود. برای مثال مو، ذرات غبار، پرهای پرندگان، برخی از غذاها، نور آفتاب و .... همگی آلرژنهای بالقوهاند. اگر پدر و مادر شما آلرژی دارند، امکان این که شما نیز به آن آلرژنها، آلرژی داشته باشید بسیار زیاد است.
اما چرا این اتفاق میافتد؟ سیستم ایمنی بدن با ترشح ایمونوگلوبینها و پروتئینهایی که سلولهای سفید را تولید میکنند، به آلرژن مهاجم واکنش نشان میدهد. آنتیبادیهای ایمونوگلوبین، خود را به سطح سلولهای خاصی در بافتها میچسبانند و همین که یک آلرژن از نوع پیشین ظاهر شود، سیستم ایمنی، آن را شناسایی میکند و رشتهای از واکنشهای بیولوژیکی را آغاز میکند که شامل ترشحات فراوان هیستامین است. این ماده در همهی واکنشهای آلرژیک دخالت دارد و یکی از اولین کارهایی که انجام میدهد، ترشح فوقالعادهی مایعات و گرفتگی عضلانی است. هیستامین از آبریزش چشم و بینی در ارتباط با آلرژی تب یونجه، خلط برونش، مشخصهی آسم و تورم های التهابی که با کهیر و خارش همراهند جلوگیری میکند. در آلرژی فقط یک مکانیزم واحد میتواند طیف وسیعی از علائم متفاوت را ایجاد کند. شدت بروز علائم، بروز مشکل و ناحیهی درگیر در بدن در هر فرد با دیگری متفاوت است. چیزی که روشن است اینست که هرگز نباید آلرژی را دستکم بگیرید مخصوصاً اگر علائم آن شدید باشد. اگر واکنشهای آلرژیک شدید نباشند، و سبک زندگی فرد اگر سالم باشد، خود نوعی درمان است اما اگر شدید باشد نیازمند درمان کامل پزشکی خواهد بود.
بهترین روش جلوگیری از آلرژی اینست که هرگز با آلرژنها تماس نداشته باشید. اگر آلرژنهای خود را نمیشناسید، میتوانید از یک پزشک و آزمایشهای گوناگون کمک بگیرید. آزمایشهای پوستی و آزمایشهای خون، شایعترین آزمایشها برای شناسایی آلرژیها هستند. البته که باید با تجویز پزشک انجام شوند. آزمایشهای خون از آزمایشهای پوست قابل اعتمادتر هستند، به ویژه که اگر بیمار به یک ماده حساسیت داشته باشد.
در آزمایشهای پوستی، شایعترین روش خراش پوست و ریختن یک قطره از محلول آلرژن است. این آلرژنها با کمک سوزن وارد بدن میشوند و برای بروز هر واکنش ده الی پانزده دقیقه وقت میگذارند. آزمایش دیگر پوستی، آزمایش مشمع است که در بیمارانی با علائم اگزاما به کار میرود، تا معلوم شود آیا آلرژنها یا مواد حساسیتزا در مواد آرایشی وجود دارند یا نه؟ مکانیسمهای ایمنی گوناگونی در این امر دخالت دارند و برای بروز هر واکنش ۴۸ ساعت زمان نیاز است. قرمز شدن و التهاب، نتیجهی مثبت آزمایشات را نشان میدهد. در آزمایشهای خونی، نمونهی خون میگیرند و هموگلوبینهای خاص، آنتیبادیهایی که سیستم ایمنی در هنگام وجود آلرژن تولید میکند، را آزمایش میکنند.
وقتی همهی آلرژنها بررسی شدند، بیمار میتواند تحت درمان ضدحساسیت قرار گیرد. طول مدت این درمان ممکن است پنج تا ده سال تغییر کند و شامل آشنا کردن بدن با مقدار ناچیزی از آلرژن است، که این مقدار به تدریج افزایش مییابد. به دلیل وجود خطر شوک حساسیتی شدید (آنافیلاکسی) این تزریقات در بیمارستان انجام میشوند. با وجود اینها درمان همیشه در مورد آلرژی کارساز نبوده، گاهی نتایج خوبی بدست آمده ولی دائمی نبوده و پس از چند ماه یا چند سال دوباره بیمار آلرژی پیدا کرده است.
• چه چیزهایی هست که نمیدانیم؟
۱. از فضای بیرون شهر لذت ببرید:
داشتن آلرژی اصلا دلیل خوبی برای اینکه خود را در خانه حبس کنید، نیست. شما باید زمانها و مکانهای مناسب را برگزینید. هنگام انتخاب مکانی برای گذراندن تعطیلات، آلرژیتان را نیز در نظر بگیرید. اگر به ید حساسید، به جای رفتن به کنار دریا، از فضای بیرون شهر استفاده کنید. اگر به حشرات آلرژی دارید، به کوهستان بروید، این موجودات در ارتفاعات خیلی هم دوام نمیآورند.
۲. از حیوانات دوری کنید:
بعضی افراد به حیوانات حساسیت دارند و نباید به آنها نزدیک شوند. گربهها بیشترین مشکلات را ایجاد میکنند. بیشتر از چهل درصد از مبتلایان به آسم، به آنها واکنش نشان میدهند و بیشترین مواد آلرژیک که گربهها تولید میکنند، در آب دهان، غدد چربی و ترشحات چشم آنها یافت میشود. این مواد، وقتی گربهها خود را میلیسند به موهای آنها انتقال یافته سپس خشک و در هوا پخش میشوند و این زمان آغاز مشکلات است! آلرژنهای سگها، اسبها و گاهی پرندگان از همان نوع است، فقط مشکلات کمتری ایجاد میکنند.
برای وجود مشکلات آلرژیکی، وجود خود حیوان لازم نیست، لایهی شاخی ریخته شده و موهای حیوان نیز باعث بروز مشکلات میشوند و سادهترین راهحل اینست که حیوان خانگی خود را دستکم هفتهای یکبار بشویید.
۳. از گلها دوری کنید:
گلها محیط خانه را شاد میکنند، ولی ممکن است باعث بسیاری از واکنشهای آلرژیک شوند. اگر واقعاً بدون گلها نمیتوانید زندگی کنید بهتر است بدانید گلهای چیده شده هم به گردهافشانی ادامه میدهند پس گلهایی که میچینید باید کاملا شکفته و درشت باشند. همچنین از نگهداری آنها در اتاق خوابتان بپرهیزید. گیاهان را زیاد آب ندهید و همواره به جاهای مرطوب و زیرگلدانها که در معرض رشد کپک هستند رسیدگی کنید.
۴. حشرات را بیرون کنید:
سههزار سال پیش از میلاد مسیح، فرعون مصر بر اثر گزش زنبور کشته شد. نیش حشرات از علل اصلی شوک آنافیلاکتیک است. نیش زنبور، زنبور عسل، پشه و فضلهی سوسکها ممکن است در افراد موجب واکنشهای آلرژیک شدید شود. شما میتوانید پیوسته از حشرهکشها استفاده کنید و بعد از آن هوای خانه را کاملاً تازه کنید.
۵. به جنگ گرد و غبار بروید:
بعضی از افراد به ذرات ریزی که در همه جای خانه جاخوش کردهاند، حساسیت دارند. گرد و خاک شامل طیف وسیعی از مواد است و شما برای از بین بردن کامل آنها نمیتوانید کاری کنید. تنها یک راهحل وجود دارد، آن انجام دادن کار منزل است! یعنی باید پیوسته خانه را گردگیری کنید. برای کم کردن گرد و غبار منزل توصیه میکنیم ماهی یکبار خانهتکانی انجام دهید و از پارچههای مرطوب یا پاک کنندههای بخار استفاده کنید. پردهها و قالیهای منزل را کم کنید. و از کرکره و پنجرههای دوجداره استفاده کنید. مبلمان را با در نظر گرفتن حداقل وسایل و تزئینات انتخاب کنید. کار کنید که گردگیری منزل راحت باشد، اتاقهایتان را با وسیلههای تزئینی انباشته نکنید و جالب است بدانید انتخاب یک جاروبرقی خوب با یک موتور قوی میتواند خیلی به کم شدن گرد و غبار خانهتان کمک کند.
۶. مراقب رژیم غذایی خود باشید:
بعضی از مواد غذایی باعث بروز واکنشهای شدید، به ویژه در کودکان خردسال میشوند. آلرژیهای غذایی جز موذیترین آلرژیها هستند، زیرا موجب بروز واکنش در بسیاری از قسمتهای بدن میشوند. معدهی این افراد به محصولاتی که تازه نیستند یا حاوی مواد شیمیاییاند، حساسیت نشان میدهند. آلرژی غذایی نباید با عدم تحمل غذایی اشتباه گرفته شود. در مورد عدم تحمل غذایی، بدن به یک غذای خاص واکنش نشان میدهد، ولی دستگاه ایمنی دخالتی ندارد. گرچه این دو بهم مرتبطند و ممکن است همزمان روی دهند ولی دو موضوع کاملا مستقل از هم هستند. شایعترین آلرژیهای غذایی، آلرژی به بادامزمینی، شیر، گندم، تخممرغ، موز، کیوی، ماهی، توت فرنگی و صدف است.
• چه کنیم؟
۱. غذاهای اورگانیک بخورید:
از مواد غذایی افزودنی، رنگی و شیمیایی دوری کنید. گرچه غذاهای طبیعی بهترینند ولی آنها هم بدون ایراد نیستند. جایگزین کردن غذاهای طبیعی به این معنا نیست که اکنون شما میتوانید غذاهایی را که در گذشته به آنها حساسیت داشتهاید را حالا با خیال راحت میل کنید. نه! ولی به یاد داشته باشید این غذاها کمتر حاوی ترکیبات شیمیایی یا محرکند و بیشتر به سلامتی شما کمک خواهند کرد.
۲. گیاه درمانی:
گیاهان طبی غالباً میتوانند نشانگان آلرژیهای تنفسی را بطور طبیعی تسکین دهند. گل ختمی، صنوبر، بنفشه، سیراب و بسیاری از گیاهان دیگر، لولههای ملتهب برونش و اندامهای مخاطی را تسکین میبخشند. پس از هر حمله آلرژیک، برای تسریع بهبودی میتوان از آنها استفاده کرد.
۳. طب سوزنی را کشف کنید:
بنا به اعتقاد طب چینی، اکثر آلرژیهای تنفسی به دلیل نبود تعادل انرژی در کبد رخ میدهد، در حالی که امروزه در علم پزشکی کبد تنها به منزلهی یک عضو بدن است که سمزدایی را بر عهده دارد. طب چینی باور دارد که کبد عضوی است که مسئولیت هدایت جریان و تقسیم انرژی در کانالهای انرژی بدن را بر عهده دارد و نیروی دفاعی بدن را در برابر جهان خارج کنترل میکند. بنابراین آنها معتقدند آلرژی به علت افزایش انرژی در کانالهای کبدی به وجود میآید و با فرو بردن سوزنهایی در این مسیر، روی صورت یا بین شانهها، بیماری را به مقدار زیادی بهبود میبخشد.
۴. صورت خود را ماساژ دهید:
ماساژ دادن روش دیگری است که باید نقاط صحیح آن را بیاموزید تا معجزهاش را ببینید. برای اطمینان از موثر بودن ماساژ، با نوک انگشت، با فشارهای کوچک دایرههای کوچکی رسم کنید. این نوع ماساژ بیخطر را میتوان هر مقدار که خواست انجام داد.
۵. سیگار را ترک کنید:
کشیدن سیگار برای افرادی که آلرژی دارند وحشتناک است و این خطر برای همهی آنهاست نه فقط کسانی که دچار آلرژیهای تنفسی هستند! دود تنباکو حاوی تودهای از مواد سمی است که به بینی، گلو، ریهها و سلامت بدن شما آسیبهای جدی وارد میکند. اگر به مدت طولانی سیگاری بودهاید، سه ماه طول خواهد کشید تا ریههایتان به وضعیت سالم برگردند با این حال تنها دو روز پس از ترک سیگار فرایند بهبود آغاز شد و اکسیژن بیشتری در بدن شما جریان خواهد یافت.
۶. تخم بلدرچین بخورید:
برای بیماران آلرژیک معجزه میکند مخصوصاً برای کسانی که دچار حملات آسمی هستند. مصرف تخم بلدرچین تولید ایمونوگلوبولینها را محدود کرده و التهابات را فرو مینشاند. همچنین باعث پیشگیری و درمان تقریبی میشود. اگر دچار آلرژی فصلی هستید، دو ماه پیش از شروع علائم این درمان را شروع کنید.
بیشتر بخوانید: اختلال پردازش حسی چیست؟
۷. باکتریهای خوب روده را تقویت کنید:
لزوماً همهی باکتریها زیانبار نیستند. گاهی ما به علت عادات بد غذایی،استرس و ... بسیاری از این گروه را نابود میکنیم در نتیجه بدن ما ضعیفتر شده و زودتر دچار آلرژی پوستی میشویم. مصرف ماست، پنیر، مکملهای غذایی غنی از مخمرها و گلبنتونایت ( گل سبز فرانسوی) به تقویت آنها کمک شایانی میکند.
۸. مراقب آفتاب باشید:
خورشید برای ادامهی حیات ضروری است، ولی تماس زیاد با آن میتواند موجب بروز واکنشهای آلرژیک شود. بنابراین توصیه میشود سعی کنید در گرمترین اوقات روز خیلی از خانه بیرون نروید و اگر میروید حتما پوستتان را با مغذیهای لازم چون ویتامین A، B ، روغنهای گیاهی و ضدآفتاب بپوشانید.
۹. آب:
آبدرمانی جز موثرترین روشها است. رفتن به چشمههای آب معدنی قرن هاست به عنوان درمانی موثر برای آلرژیهای تنفسی و پوستی توصیه میشود. همیشه لازم نیست از صابونها و شامپوها استفاده شود، گاهی هم بطور طبیعی خود را بشویید چون بسیاری از آنها مهاجم پوست بدن و حساسیتزا هستند. همچنین نوشیدن آب به مقدار کافی و منظم موجب سمزدایی و پاکسازی بدن میشود.
۱۰. وسایل آرایشی خود را با دقت انتخاب کنید:
آرایش کردن و مراقبت از پوست برای زنان مسئلهی سادهای نیست مخصوصاً که اگر آنها دچار آلرژی باشند. تقریباً همهی وسایل آرایشی مواد حساسیتزا بالقوهای دارند، با وجود این حساسیت به یکی از آنها، به معنای حساسیت به همهی آنها نیست کافیست پوست خود را بشناسید و محصولات مناسب آن را استفاده کنید. همان قدر که محصولات عطری عامل آلرژی هستند و توصیه نمیشوند، امتحان محصولات آرایشی بهداشتی بر پایهی آب توصیه میشود.
۱۱. آرام باشید:
متخصصان پوست معتقدند خشم موجب حملات جدی آلرژیک میشود. برای بیان احساستان با آرامش روی آنچه که دوست دارید بگویید تمرکز کنید نه روی آنچه افراد بیان میکنند تا شما تحریک کنند. حرفهایتان را تکرار کنید، ولی هرگز فریاد نزنید. اگر شما صدایتان را پایین بیاورید، متوجه خواهید شد که چقدر از هیجان و خشم درونتان کاسته شده است.