عصب سیاتیک بزرگترین عصب در بین اعصاب بدن است که در صورت عود کردن می‌تواند بسیار دردسر ساز باشد. درد سیاتیک بخاطر محدودیت حرکتی یکی از شایع ترین علت ناتوانی و درد شدید در جهان پزشکی می‌باشد. عصب سیاتیک، از ناحیه تحتانی ستون مهره ها شروع می‌شود و از دیسک های پایینی عضلات کمر ریشه گرفته و به سمت استخوان لگن و باسن ادامه می‌یابد و بعد از پشت ران، وارد ساق پا می‌شود. سیاتیک مشکل شایعی است که معمولا همه درگیر آن هستند و باعث درد در پا و باسن می‌شود. این وضعیت درسته آزار دهنده می‌باشد، ولی خیلی خطرناک نست و قابل بهبود می‌باشد. اما، در بعضی از موارد، درد های عصب سیاتیک نشانه اولیه بعضی مشکلات جدی مرتبط با اعصاب یا ستون فقرات می‌باشد. درد سیاتیک معمولا در اثر افتادگی عصب ایجاد می‌شود.

علت درد سیاتیک

علت درد سياتيک به دلیل ایجاد فشار به عصب سیاتیک و یا وارد کردن ضربه به کمر می‌باشد. در واقع عصب سیاتیک نشانه ای از مشکلی دیگر است که در ناحیه آسیب دیده عضلات کمر ایجاد شده است. در حقیقت حرکت دیسک بین مهره ای که بسیار دردناک می‌باشد عضله باسن را بسیار درگیر می‌کند. یکی از رایج ترین و بیشترین دلایلی که عصب سیاتیک را بیشتر می‌کند و درد آن را افزون میکند، بیرون زدگی یا لغزندگی دیسک کمر می‌باشد دیسک کمر زمانی ایجاد می‌شود که مواد داخل دیسک بر اثر فشار های که در طول زمان به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی به دیسک وارد می‌شود،  دیسک را پاره و یا حتی بدون پارگی تحریک کند و به عصب سیاتیک فشار وارد کند و در نهایت موجب درد شدید می‌شود. هر چند شایع ترین علت گرفتگی عصب سیاتیک دیسک کمر می‌باشد اما گرفتگی ماهیچه های لگنی و خصوصا عضله پریفورمیس هم میتواند با فشار بر روی عصب سیاتیک موجب بروز علایم سیاتیک شود.

هر دلیلی که باعث کشیدگی و فشار بر روی شکم شود می تواند موجب درگیری بیشتر سیاتیک شود مانند درد عصب سیاتیک در بارداری و چاقی. بنابراین هر چند چاقی شکمی و درد سیاتیک با هم بی ربط نمی‌باشند اما این که بیماران فکر می‌کنند تنها به علت چاق شدن دچار درد سیاتیک شده اند اشتباه می کنند. استخوان‌های ستون فقرات از طریق غضروف‌هایی از هم جدا می‌شوند که با یک ماده ژله ای مانند، اطراف آن پر شده‌ است و به عنوان ضربه گیر بین استخوان‌ها عمل می‌کنند. هنگامی که پوشش بیرونی دیسک ساییده و یا از هم گسیسته می شوند، مواد داخل آن ممکن است از آن بیرون بیاید و بر عصب سیاتیک فشار آورده یا اصطلاحا آن را گیر بیاندازند و باعث بی‌حسی و یا درد شدید شوند. تنگی نخاع به حالتی گفته می‌شود که در آن کانال ستون مهره ها، یعنی فضایی که نخاع را احاطه کرده است باریک می‌شود و موجب تنگی می‌شود. فشار ناشی از این تنگی که بر نخاع و ریشه‌های عصب سیاتیک وارد می‌شود باعث بروز درد سیاتیک می‌شود اما قابل بهبود می‌باشد.

علائم گرفتن سیاتیک

در بعضی از افراد درد سیاتیک امکان دارد مانند سوزن سوزن شدن همراه با درد در ناحیه باسن باشد اما در افراد دیگر نیز ممکن است شدت درد به حدی باشد که فرد توان حرکت نداشته باشد و پا و ناحیه کمر او بی حس شود. معمولا درد سیاتیک یک طرفه بوده و تنها در یک سمت باسن حس می‌شود اما در برخی دیگر از افراد نیز ممکن است احساس درد شدیدی در ناحیه ای از پا و لگن احساس شود و بی حسی در ناحیه ای دیگر از پا احساس بشود. همچنین درد پا امکان دارد در ناحیه ساق پا و کف پا احساس شود. در این موقعیت، پایی که درد می‌کند ممکن است با ضعف شدید همراه باشد. درد شدید سیاتیک به صورت تدریجی زیاد می‌شود. فشار روی عصب سیاتیک موجب می شود درد آزار دهنده معمولاً در کپل ها احساس شود که تا ران و ساق پا و حتی کف پای ان فرد کشیده شود. درگیری  عصب سیاتیک معمولا با ضعف و بی حسی و خواب رفتگی و گاهی مور مور شدن همراه است. تحریک دیسک و عضلات کمر و التهاب مفصل کمر و مهره ها می‌تواند موجب التهاب عصب سیاتیک شوند و موجب عود آن شود. از جهت دیگر  همانطور که گفتیم درد سیاتیک می‌تواند به تدریج یا ناگهانی ایجاد بشود. درد سياتيک شبیه به گرفتگی و سنگینی در پاها هم احساس شده است و معمولا می تواند با سوزش و مورمور همراه باشد و یا حتی ضعف را در پی داشته باشد. درد سیاتیک اغلب در مراحل اولیه بیشتر است چون دراین مرحله التهاب و فشار عصب سیاتیک نیز بیشتر می‌باشد. این درد اغلب بعد از درمان گرفتگی عصب سیاتیک به صورت صحیح کاهش می‌یابد. زمان تقریبی بهبود آن بین 4 تا 8 هفته می‌باشد.

اگر فشار و ضربه بر روی عصب سیاتیک کمر زیاد باشد ضعف شدیدی در ساق پا که حتی در اثر عدم توجه می‌تواند به لاغری عضلات پاها بیانجامد و اختلال در عملکرد روده و بی اختیاری ادرار و مدفوع ایجاد می ‌شود، این علایم به نوعی اورژانس پزشکی محسوب می‌شوند و در این موارد است که نیاز به جراحی می‌باشد. بنابرابن حتی شدید ترین دردهای سیاتیکی ممکن است توسط متخصص طب فیزیکی و بدون جراحی درمان شود.

تشخیص سیاتیک

بعد از معاینه بالینی مهمترین راه تشخیص سیاتیک، تست نوار عصب می‌باشد. در صورتیکه شک به درگیری عصب سیاتیک به خاطر دیسک کمر باشد MRI کمری کمک کننده خواهد بود و تکلیف آن را مشخص خواهد کرد. یکی از مهمترین خطرات سیاتیک در صورت عدم درمان کاهش تدریجی و غیر قابل بازگشت قدرت پا از باسن به پایین می باشد که بعضی وقت ها خود را با لاغری پا نشان می دهد. نوعی درد مقاوم به درمان هم از خطرات مهم سیاتیک در شرایطی که خیلی طول می‌کشد، می‌باشد. سیاتیک پای چپ همعمولا به دلایل نا معلومی از پای راست بیشتر است ولی سیاتیک عضلات پای راست هم تعدادش کم نیست و هر دوی آن قابل بهبود هستند. تئوری های یاز جمله ضعیف تر بودن پای چپ نسبت به راست عنوان شده که هنوز ثابت نشده است. به هر حال درمان سیاتیک در هر دو پا به یک شکل انجام می شود.

درمان سیاتیک

بسیار مهم است که درمان سياتيک از ابتدا توسط یک متخصص طب فیزیکی درمان شود به دلیل اینکه طولانی شدن و درمان ناقص آن،درد سیاتیک را بسیار شدید و طولانی و برگشت پذیر می کند. استراحت 3 روزه, البته دوره استراحت به هیچ عنوان نباید خیلی طول بکشد، زیرا استراحت مطلق  مانع از ریکاوری و برگشت سریعبیمار به زندگی روزمره می شود و درد  سیاتیک ممکن است روند درمان دیسک و عضلات کمر و سیاتیک را هم به تاخیر بیاندازد. ولی با این حال افراد مبتلا به سیاتیک باید برای یک دوره طولانی از انجام فعالیت های شدید و سنگین و یا طولانی مدت حتما خودداری کنند وفقط فعالیت های سبک و غیر سنگین را انجام دهند انجام فعالیت های ملایم روند بهبودی بیمار را سریع تر کرده و التهابات را کاهش می‌بخشد. سیاتیک درمان های بسیار زیاد و متنوعی دارد اما استفاده از درمان صحیح توسط پزشک متخصص و دکتر سیاتیک از مزمنشدن آن نوع سیاتیک و غیر قابل درمان شدن درد آن جلوگیری خواهد کرد و بهبود ان را ممکن می‌کند. درمان های اولیه هر چه باشد هدف اول کاهش التهاب و کاهش درد است و بعد از آن تمرکز را روی درمان کامل آن عصب خواهند گذاشت.

داروی سیاتیک

مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهاب بدون استروئید مانند بروفن و ناپروکسن می تواند به درمان درد عصب سیاتیک کمک زیادی بکند اما استفاده درست از این نوع داروی سیاتیک با دوز ضد التهابی که توسط پزشک متخصص تجویز می شود، مشخص می‌شود. علاوه بر اثر تسکینی، این دارو ها اثرات ضد التهابی و درمانی دارد. برای گرفتگی عضلات در عصب سیاتیک، مصرف داروی سیاتیک برای شل کردن عضلات استفاده می‌شود، مانند باکلفن می‌تواند برای بهبود آن مفید باشد زمانیکه درد خیلی شدید باشد حتی تجویز داروهای مخدر مانند (پتیدین ومورفین) نیز لازم می‌شود.

امروزه با پیشرفت علم پزشکی یکی از جدید ترین و بهترین درمان ها برای درمان غیر جراحی سیاتیک تحت عنوان ازن درمانی سیاتیک یا درمان سیاتیک با گاز ازن رایج شده است و بسیار مفید خواهد بود. در این روش اول ریشه عصب درگیر به صورت دقیق و تمیز تشخیص داده می شود و سپس از تزریق گاز ازن در محل های منشا و عامل درد استفاده می‌شود. تزریق گاز ازن یا اوزون تراپی به کمک انرژیفوق العاده ای که ایجاد می کند و تاثیری که می گذارد، موجب کاهش التهاب در عصب سیاتیک و آزاد سازی آن می شود و بیماران در طی سه تا پنج جلسه درمان ازن می‌توانند بهبودی فوق العاده ای را تجربه کنند. این روش نتیجه ی خوبی را همیشه به همراه داشته است.

درمان های فیزیوتراپی مثل: درمان های دستی ستون فقرات، به کار بردن متناوب یخ و گرما و لیزر درمانی کمر, آموزش تمرینات تخصصی برای درمان درد عصب سیاتیک پیشنهاد کرد. درمان سیاتیک بدون جراحی و با کمک طب سوزنی از دیر باز و از چندین هزارسال پیش انجام می شده است. امروزه با کمک جدیدترین تکنیک های غربی  طب سوزنی وارد عرصه نوینی شده است. تقریبا 90 درصد بیماران سیاتیک و حتی درموارد مزمن و خیلی حاد می‌توانند درد خود را با کمک طب سوزنی درمان کنند. در جدیدترین تحقیقات سازمان بهداشت جهانی ترکیب طب سوزنی الکتریکی و لیزر و ورزش به عنوان معجزه آساترین درمان غیر جراحی دیسک و سیاتیک مطرح شده است.