ریز مغذیها که ویتامینها و مواد معدنی را شامل میشوند، در مبارزه با بیماریهایی که با پیری و افزایش سن در ارتباط هستند، مانند یک ارتش بسیار قوی عمل میکنند. محققان و متخصصان تغذیه میگویند بهترین راه ساختن این ارتش، رعایت یک رژیم غذایی سالم و کامل است. همه ما میدانیم که بدن ما همان کارکردی که در 20 سالگی دارد نمیتواند در 40 سالگی داشته باشد. توده های عضلانی شروع به پیر شدن میکنند، احتمال اضافه وزن و چاقی افزایش می یابد، خطر بیماری هایی مانند سرطان، بیماری های قلبی و دیابت افزایش مییابند. بنابراین برای کم کردن روند پیری و سالم نگه داشتن بدن، باید ویتامینهای ضروری و مواد مغذی را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
ریز مغذیها چه هستند؟
ریز مغذیها همان گونه که از نام آنها پیداست ترکیبات مغذی هستند که بدن همانند سایر مواد مغذی مانند پروتئینها برای فعالیت و سوخت و ساز سلولها و ارگانهای مختلف خود به آنها نیاز دارد. البته ضرورت مصرف ریزمغذیها به اندازهی سایر مواد غذایی مانند کربوهیدراتها، پروتئینها و چربیها نیست اما کمبود یا نبود آنها در بدن موجب اختلال در عملکرد طبیعی سلولها و پیدایش بیماریهای گوناگون در بدن انسان میشود. بدن ما در هر ساعت از شبانه روز برای تأمین انرژی، تولید آنزیمها و هورمونها از دهها نوع ریزمغذی استفاده میکند. ریز مغذیها دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند که نقش بسیار زیادی در مبارزه با سلول های سرطانی ایفا میکنند.
انواع ریز مغذیها
ریز مغذیها را میتوان به دو دستهی اساسی ویتامینها و مواد معدنی تقسیم بندی کرد. گروه ویتامینها خود شامل دو دستهی ویتامینهای محلول در آب (ویتامینهای B و C) و ویتامینهای محلول در چربی (ویتامینهای A, K, D, E) میشوند. مواد معدنی ضروری برای بدن نیز به دو دسته تقسیم میشوند: مواد معدنی اصلی که شامل کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، سدیم، سولفور میشوند. مواد معدنی اثرگذار که شامل ید، آهن، روی، سلنیوم، فلوراید، مس، منگنز و ... که مقدار کم آنها برای سلامت بدن کافی است.
نقش اصلی ریزمغزیها در بدن
سنتز
کمک به رشد بدن
متابولیسم سلولها و سوخت و ساز بدن
تولید آنزیمهای گوارشی
تجزیه و تبدیل کربوهیدراتها و چربیها و پروتئینها به چربی
کمک به ساختن سلولهای استخوانی و ممانعت از پوکی استخوانها
کند شدن علائم پیری ناشی از وجود رادیکالهای آزاد یا آسیب اکسیداسیون سلولها
تسهیل حرکت عضلات و کمک به ترمیم بافتها
محافظت از مغز
کاهش ریسک ابتلا به سرطان
مبارزه با کم خونی
حفظ سلامت قلب تنظیم فشار خون
تنظیم قند خون
سلامت غدد تیروئید
ریز مغذیهایی که در مواد غذایی یافت میشوند
بسیاری از ریز مغذیهایی که بدن ما از طریق مواد غذایی جذب میکند و نقش اساسی در بدن ما، سوخت و ساز سلولها و کاهش روند پیری و جلوگیری ازابتلا به انواع بیماریها ایفا میکنند، انواع ویتامینها و مواد معدنی هستند، این ریز مغذیها شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین C، ویتامین E، ویتامین K، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین ویتامین B6، فولات، ویتامین B12، اسید پانتوتنیک، کولین، بتایین، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، فسفر، سدیم، روی، مس منگنز، ید، سلنیوم، منگنز، فلوراید میباشند.
چرا ریزمغذیها برای بدن ما ضروری اند
بسیاری از ریز مغذیها مواد غذایی اصلی هستند، یعنی این مواد مغذی در بدن ساخته نمیشوند. بدن ما این ریز مغذیها را از طریق مواد غذایی که مصرف میکنیم دریافت میکند. در غیر این صورت کمبود ریز مغذی هایی مانند پتاسیم، آهن، ویتامین B12 و منیزیم میتواند سلامت ما را به خطر اندازد. علاوه بر ریز مغذیهایی نظیر ویتامینها و مواد معدنی، ریز مغذیهای دیگری نیز وجود دارند که باید از طریق مواد غذایی جذب کنیم. بدن ما برای سالم ماندن و عملکرد درست دست کم به 18 نوع ماده ی معدنی مختلف احتیاج دارد. به همین دلیل گنجاندن ریز مغذیها در رژیم غذایی از اهمیت بسیار زیادی بر خوردار است.
فواید ریز مغذیها
ریز مغذیها در سلامت بدن نقش اساسی دارند و در اینجا به برخی از مهمترین ریزمغذیها و فواید آنها می پردازیم.
ویتامینB12: موجب تولید هموگلوبین میشود و مانع ایجاد خستگی در بدن میشود.
پتاسیم: موجب کاهش فشار خون میشود و از بیماری های قلبی جلو گیری میکند.
ویتامینA: رادیکال های آزاد را خنثی می کند. به سلامت چشم ها و پوست کمک میکند. مانع جهش سلولی و درنهایت ابتلا به سرطان میشود.
ویتامینC: موجب جذب آهن، عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن، جلوگیری از استرس، کاهش خطر ابتلا به سرطان و.. میشود.
ویتامینD: موجب تقویت استخوانها میشود. از افسردگی جلوگیری میکند. در بعضی موارد خاصیت ضد سرطانی دارد.
ویتامینK: مانع از لخته شدن خون میشود. از پوکی استخوانها و بیماریهای قلبی جلوگیری میکند.
ویتامینE: با خاصیت آنتی اکسیدانی خود از غشای سلولی محافظت میکند.
ید: در رشد جنین و سلامت تیروئید نقش دارد.
روی: موجب تقویت سیستم ایمنی میشود و به عملکرد مغز و سلامت قلب کمک میکند.
کلسیم: موجب حفظ استحکام استخوانها و تنظیم فشار خون میشود.
کروم: به کنترل قند خون کمک میکند.
کولین: به رشد مغز و بهبود عملکرد کبد کمک میکند.
مس: با آرتریت مبارزه میکند و ضد التهاب است.
آهن: مانع از کم خونی و کمبود انرژی میشود.
منگنز: موجب تراکم استخوانها و تنظیم خون میشود. مانع از التهاب میشود و با رادیکال های آزاد مبارزه میکند.
تیامین: موجب تنظیم متابولیسم انرژی میشود.
بیوتین: موجب سلامت پوست، مو و ناخنها میشود.
ریزمغذیها در طب سنتی
در طب سنتی، اهمیت ریز مغزیها در بسیاری از موارد به رسمیت شناخته شده است. به همین دلیل غذاهای سالم و رژیم غذایی سرشار از ریز مغذیها در طب سنتی اغلب به صورت دارو برای درمان انواع مختلف بیماریها استفاده میشوند. میتوان گفت که در طب سنتی ریز مغذی کاربرد فراوانی دارند. در طب سنتی همچنین از ریزمغزها برای درمان چاقی و اضافه وزن و حتی لاغری نیز استفاده میشود و متخصصان طب سنتی بر این باورند با ریز مغذیها میتوان به بسیاری از بیماریها و کاستی های بدن غلبه کرد.
مواد غذایی که دارای ریزمغذیهای بیشتری هستند
سبزیجاتی که دارای برگ سبز هستند: کلم بروکلی، کدو، فلفل سبز، فلفل قرمز گل کلم، کنگر فرنگی، هویج، گوجه فرنگی مارچوبه، قارچ که حاوی منیزیم، پتاسیم فیبر، ویتامین A و ویتامین C بسیار زیادی هستند.
میوه ها: تمشک، توت فرنگی، زغال اخته، خربزه، آناناس، سیب، گلابی و سرشار از آنتی اکسیدان و ویتامین C و A پتاسیم و فیبر هستند.
آجیلها: دانههایی مانند کتان، کنف، چیا و آجیلهایی نظیر بادام، گردو که حاوی اسیدهای چرب امگا3 و سرشار از فیبر و منبع آنتی اکسیدانها و ریز مغذیهایی مانند سلنیم، منیزیم، بور، ویتامینE، و کولین هستند.
حبوبات: سرشار از کلسیم، فسفر، آهن، منگنر و فولات هستند.
غلات: مواد معدنی مانند فسفر و منگنز را تأمین میکنند.
علائم کمبود ریزمغذیها در بدن
کمبود ویتامینها یا انواع مواد معدنی در بدن میتواند عوارض جدی و حتی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. البته علائم کمبود ریز مغذیها در بدن بسته به نوع آنها، اعم از انواع ویتامینها یا مواد معدنی میتوانند متفاوت باشند. اما بعضی از آنها دارای علائم مشابه هستند. کمبود ریز مغذیها در بدن به طور کلی موجب ضعف و خستگی، خشکی پوست، کم خونی، خونریزی لثه، زوال عقل و از دست دادن حافظه، گرفتگی عضلات و کبودی رنگ پوست، افزایش خطر ابتلا به سرطان و.. میشوند.