منتشر کننده
در مکالمات روزمره احتمالا بسیار پیش آمده باشد که کلمه "فوبیا" را شنیده باشید. اما آیا می توانید تعریف درستی از آن ارائه دهید؟ یا چند مثال خوب برای آن بزنید؟
در این سری از مقالات فوبیاها می خواهیم درباره یکی از رایج ترین فوبیا ها صحبت کنیم. شاید برای شما عجیب باشد اما در اطراف ما افرادی هستند که حضور در اجتماع، آن ها را می ترساند. این ترس ها غیرمنطقی و بیش از حد تلقی می شوند و در طیف اختلالات روانی جای می گیرند. نام این نوع فوبیا، آگورافوبیاست.
هر فردی که به نوع خاصی از فوبیا مبتلاست؛ هنگامی که با منبع ترس خود رو به رو می شود احساس ترس و وحشت عمیقی را تجربه می کند. این موضوع با اختلالات اضطرابی فراگیر کاملا متفاوت است. زیرا افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی فراگیر، تنها با یک منبع احساس اضطراب نمی کنند اما فوبیا تنها مربوط به یک منبع است.
تاثیرات فوبیاها در همه یکسان نیست و به صورت یک طیف است؛ طیفی که از اثرات آزار دهنده تا اثرات ناتوان کننده را شامل می شود. افراد مبتلا به فوبیا اغلب متوجه می شوند که ترس آنها غیرمنطقی است، اما نمی توانند کاری در مورد آن انجام دهند. چنین ترس هایی می تواند در کار، مدرسه و روابط شخصی تداخل ایجاد کند.
عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند باعث ایجاد فوبیا شوند. در حیطه عوامل ژنتیکی، می توان گفت کودکانی که یکی از بستگان نزدیکشان مبتلا به اختلال اضطرابی است در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند و البته نقش محیط را نیز نمی توان نادیده گرفت. افرادی که یک رویداد ناراحت کننده را تجربه می کنند نیز بیشتر احتمال دارد که به فوبیاها دچار شوند.
فوبیا علائم متفاوتی با بیماری های روانی جدی مانند اسکیزوفونیا دارد. در اسکیزوفرنی، افراد دارای توهمات بینایی و شنیداری، هذیان، پارانویا و علائم منفی دیگری مانند بی لذتی هستند. فوبیا ممکن است غیر منطقی باشد، اما افراد مبتلا به فوبیا کاملا به دور از توهمات هستند و واقعیت ها را تشخیص می دهند.
آنچه در این مقاله می خوانید:
- آگورافوبیا چیست؟
- علائم آگورافوبیا چیست؟
- علت ابتلا به آگورافوبیا چیست؟
- آگورافوبیا چگونه تشخیص داده می شود؟
- آگورافوبیا چگونه درمان می شود؟
آگورافوبیا چیست؟
آگورافوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که باعث می شود فرد از مکان ها و موقعیت هایی که موجب ایجاد احساس در دام افتادن، وحشت زده بودن، خجالت زده بودن و ترسیدن می شود دوری کند. افراد مبتلا به آگورافوبیا زمانی که در موقعیت استرس زا قرار می گیرند اغلب علائم حمله پانیک، مانند ضربان قلب سریع و حالت تهوع را دارند؛ حتی ممکن است قبل از اینکه وارد موقعیتی شوند که از آن می ترسند، این علائم را تجربه کنند.
در برخی موارد، این وضعیت می تواند به حدی شدید باشد که افراد از انجام فعالیت های روزانه مانند رفتن به بانک یا فروشگاه مواد غذایی اجتناب کنند و بیشتر روز را در خانه های خود بمانند. مؤسسه ملی سلامت روان (NIMH) برآورد می کند که 0.8 درصد از بزرگسالان آمریکایی به آگورافوبیا مبتلا هستند. حدود 40 درصد این موارد شدید در نظر گرفته می شوند.
افراد مبتلا به آگورافوبیا اغلب متوجه می شوند که ترس آنها غیرمنطقی است، اما نمی توانند کاری در مورد آن انجام دهند. اگر مشکوک به آگورافوبیا هستید، مهم است که در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید. گزینه های درمان در ادامه مطلب بررسی خواهد شد.
علائم آگورافوبیا چیست؟
افراد مبتلا به آگورافوبیا معمولا در یکی از دسته های زیر قرار می گیرند:
- ترس از ترک خانه برای مدت طولانی
- ترس از تنها ماندن در موقعیت های اجتماعی
- ترس از دست دادن کنترل در یک مکان عمومی
- ترس از قرار گرفتن در مکان هایی که فرار از آن دشوار است، مانند ماشین یا آسانسور
آگورافوبیا اغلب با حملات پانیک همزمان است. حملات پانیک مجموعه ای از علائم است که گاهی در افراد مبتلا به اضطراب و سایر اختلالات سلامت روان رخ می دهد. حملات پانیک می تواند شامل طیف گسترده ای از علائم فیزیکی شدید باشد، مانند:
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- تنگی نفس
- سرگیجه
- لرزیدن
- خفگی
- تعریق
- گرگرفتگی
- لرز
- حالت تهوع
افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است هر زمان که وارد یک موقعیت استرس زا یا ناراحت کننده می شوند، حملات پانیک را تجربه کنند؛ در نتیجه این علائم ترس آنها از قرار گرفتن در یک موقعیت ناراحت کننده را بیشتر می کند.
بیشتر بخوانید: پژوهشگران از ارتباط میان بی‌خوابی و قند خون بالا خبر می‌دهند
علت ابتلا به آگورافوبیا چیست؟
علت دقیق آگورافوبیا مشخص نیست. با این حال، عوامل متعددی وجود دارد که خطر ابتلا به آگورافوبیا را افزایش می دهد. در لیست زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- افسردگی
- سایر فوبیاها مانند کلاستروفوبیا و فوبیای اجتماعی
نوع دیگری از اختلال اضطراب، مانند اختلال اضطراب فراگیر یا اختلال وسواس فکری جبری:
افرادی که دارای اختلال اضطراب فراگیر یا GAD هستند، به طور غیرقابل کنترلی در مورد رویدادها و موقعیت های رایج نگران هستند. این مسئله با احساس اضطراب معمول کاملا متفاوت است. یک انسان سالم از لحاظ روانی، گاها به علت قرار گرفتن در شرایط استرس زا مانند پرداخت صورت حساب ها یا امتحان های مهم دچار اضطراب می شود. اما در افراد مبتلا به GAD این احساس اضطراب حتی می تواند در شرایطی که هیچ عامل استرس زایی وجود ندارد به وجود بیاید. GAD یک اختلال نسبتاً شایع است که حدود 3 درصد از جمعیت ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهد.
اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یک اختلال سلامت روان مزمن است که شامل وسواس، اجبار یا هر دو است. طبق گفته انجمن روانپزشکی آمریکا، در ایالات متحده، حدود 2 تا 3 درصد از افراد به این بیماری مبتلا هستند. افراد مبتلا به OCD معمولاً با وسواس‌ها یا افکار تکراری ناخواسته دست به گریبان هستند که میل شدید به تکرار یک رفتار خاص را برمی‌انگیزد. لازم به ذکر است که یک فرد سالم و عادی هم گاهی اوقات برای اطمینان از بسته شدن قفل در خانه، دوباره آن را چک می کند یا مجددا قبل از خروج از خانه، نگاهی به اجاق گاز می اندازد.
ممکن است از کسی بشنوید که می گوید: «من خیلی مبتلا به OCD هستم»، زیرا دوست دارند وسایل روی میزشان به روش خاصی چیده شوند یا ترجیح می دهند بلافاصله بعد از هر وعده غذایی ظروف را بشویند و کنار بگذارند. اما OCD بسیار بیشتر از یک ترجیح شخصی برای تمیزی یا نظم است. علائم OCD بخش قابل توجهی از روز فرد را می گیرد و فعالیت های روزمره او را مختل می کند.
مسئله ای که در این جا وجود دارد این است که باید بتوانید خرافات را با افکار وسواس گونه افتراق دهید. این خرافات شامل ضربه زدن به چوب یا پوشیدن لباس تیم مورد علاقه برای برنده شدن آن و ... است. افراد مبتلا به OCD کاملا به افراطی بودن رفتارشان آگاه هستند اما عمدتا به دو دلیل به این افکار عمل می کنند:
- پریشانی ناشی از افکار وسواسی مزاحم را تسکین دهید
- از تبدیل شدن ترس های مداوم به واقعیت جلوگیری کنید
محتوای افکار وسواسی می تواند بسیار متفاوت باشد، اما چند موضوع رایج عبارتند از:
- نگرانی درمورد میکروب، کثیف بودن محیط یا اجسام و وجود بیماری
- ترس از آسیب رساندن به خود یا شخص دیگری
- ترس از گفتن چیزی توهین آمیز یا زشت
- احساس نیاز به چیده شدن وسایل به صورت بسیار منظم یا متقارن یا ...
- افکار جنسی خشونت آمیز
- نگرانی درباره دور انداختن وسایل
این افکار ناخواسته و مزاحم بدون توجه به اینکه فرد چقدر سعی می کند آن ها را نادیده بگیرد و سرکوب کند، باز می گردند. اگر اقداماتی برای جلوگیری از آن ها انجام نشود این باور که ممکن است این افکار روزی به واقعیت بپیوندند در فرد قوی تر می شوند.
- سابقه سوء استفاده فیزیکی یا جنسی
- مشکل سوء مصرف مواد
- سابقه خانوادگی آگورافوبیا
همچنین آگورافوبیا در زنان شایع تر از مردان است و در سنین نوجوانی شروع می شود. میانگین سن مبتلایان به آگورافوبیا، 20 سال تخمین زده شده است. اما لزوما همه این علائم در شروع بیماری نمایان نمی شوند.
آگورافوبیا چگونه تشخیص داده می شود؟
آگورافوبیا بر اساس علائم و نشانه ها تشخیص داده می شود. هنگام مراجعه به پزشک، او درباره علائم شما از جمله اینکه از چه زمانی شروع شده است و چند بار آن ها را تجربه می کنید و ... از شما سوال می کند. همچنین سابقه خانوادگی شما و سابقه بیماری هایی که در گذشته داشتید برای تشخیص آگورافوبیا حائز اهمیت است.
برای تشخیص آگورافوبیا، علائم شما باید معیارهای خاصی را داشته باشند که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM) ذکر شده است. DSM در حقیقت کتابچه راهنمایی است که اغلب توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای تشخیص اختلالات سلامت روان استفاده می شود. برای تایید تشخیص آگورافوبیا باید در دو مورد از شرایط زیر احساس ترس یا اضطراب شدید کنید:
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مانند قطار یا اتوبوس
- قرار گرفتن در فضاهای باز، مانند فروشگاه یا پارکینگ
- قرار گرفتن در فضاهای بسته، مانند آسانسور یا ماشین
- بودن در یک جمعیت
- تنها بودن در خارج از خانه
معیارهای دیگری نیز برای تشخیص آگورافوبیا وجود دارد. بیمار حملات پانیک را مکررا تجربه می کند و حداقل یکی از این حمله ها با علائم زیر همراه است:
- ترس از مواجه شدن با حملات پانیک بیشتر
- ترس از عواقب حملات پانیک، مانند حمله قلبی یا از دست دادن کنترل
- تغییر در رفتار در نتیجه حملات پانیک
در نظر داشته باشید؛ در صورتی که هر یک از علائم مانند ضربان قلب بالا و ... به علت ابتلا به بیماری خاص دیگری باشد دیگر تشخیص آگورافوبیا برای شما گذاشته نخواهد شد.
آگورافوبیا چگونه درمان می شود؟
تغییر سبک زندگی:
اعمال تغییرات سبک زندگی لزوماً آگورافوبیا را درمان نمی کند، اما می تواند به کاهش اضطراب روزمره کمک کند:
- به طور منظم ورزش کنید؛ ورزش کردن تولید مواد شیمیایی خاصی را در مغز که موجب احساس شادی و آرامش می شود افزایش می دهد.
- در نظر گرفتن یک رژیم غذایی سالم که شامل غلات کامل، سبزیجات و پروتئین بدون چربی است به داشتن احساس بهتر کمک می کند.
- انجام مدیتیشن روزانه یا تمرینات تنفس عمیق برای کاهش اضطراب و مبارزه با شروع حملات پانیک مفید است. در مقالات قبلی به طور مفصل درباره مدیتیشن و تمرینات تنفس عمیق صحبت کردیم. اگر تمایل دارید در این باره بیشتر اطلاعات داشته باشید توصیه می کنیم همه مقالات مرتبط با این موضوع را به طور دقیق مطالعه کنید.
روان درمانی:
روان درمانی که به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می شود، شامل ملاقات منظم با یک درمانگر یا سایر متخصصان سلامت روان است. این درمان به شما این فرصت را می دهد تا در مورد ترس های خود و هر موضوعی که با این ترس ها در ارتباط است صحبت کنید. روان درمانی به عنوان یک روش درمانی کوتاه مدت شناخته می شود و تا زمانی که فرد بتواند با ترس و اضطراب خود کنار بیاید ادامه پیدا می کند.
درمان شناختی رفتاری (CBT):
درمان شناختی رفتاری (CBT) رایج ترین شکل روان درمانی است که برای درمان افراد مبتلا به آگورافوبیا استفاده می شود. CBT می تواند به شما در درک احساسات و دیدگاه های تحریف شده مرتبط با آگورافوبیا کمک کند. همچنین می تواند به شما بیاموزد که چگونه با جایگزین کردن افکار تحریف شده با افکار سالم، در موقعیت های استرس زا به خود کمک کنید و کنترل افکار را به دست بگیرید.
مواجهه:
درمان از طریق مواجهه از دیگر روش های درمانی است و کمک می کند بر ترس های خود غلبه کنید. در این نوع درمان، شما به آرامی در معرض موقعیت ها یا مکان هایی قرار می گیرید که از آنها می ترسید و همین روش باعث می شود ترس شما به مرور از این شرایط از بین برود.
دارو:
برخی از داروها می توانند به تسکین علائم آگورافوبیا از جمله علائم حملات پانیک کمک کنند. برای مثال می توانیم به لیست دارو های زیر اشاره کنیم:
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین، مانند پاروکستین (پاکسیل) یا فلوکستین (پروزاک)
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین، مانند ونلافاکسین (Effexor) یا دولوکستین (Cymbalta)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مانند آمی تریپتیلین (Elavil) یا نورتریپتیلین (Pamelor)
- داروهای ضد اضطراب، مانند آلپرازولام (زاناکس) یا کلونازپام (کلونوپین)
در طول درمان، بهتر است از مصرف مکمل های غذایی و گیاهان دارویی خودداری کنید. این داروهای طبیعی برای درمان اضطراب ثابت نشده اند و ممکن است با اثربخشی داروها تداخل داشته باشند.
منابع:
https://www.healthline.com/health/agoraphobia
https://www.healthline.com/health/anxiety/generalized-anxiety-disorder
