همه ی ما می دانیم که ساختار بدن انسان بسیار کامل و پیچیده است و همه ی این ها به دلیل وجود قدرت خدای بزرگ است. اعضای بدنمان با نظم و هماهنگی در کنار هم قرار دارند. وجود این نظم و هماهنگی باعث ایجاد احساس سلامتی در ما خواهد شد؛ اما هرگاه یک اختلال کوچک در این ساختار پیچیده به وجود بیاید، نظم کلی بدن هم به هم می‌ریزد و ما به اصطلاح بیمار می‌شویم. بیماری‌های کوچک و بزرگ همواره بدن ما را تهدید می‌کنند. یکی از بیماری‌های بزرگ و خاص سرطان است؛ سرطان انواع گوناگونی دارد و تقریبا می‌توان گفت هیچ یک از اعضای بدن از دست سرطان مصون نیست. یکی از انواع سرطان، سرطان پوست است که ما در این مطلب به بررسی جنبه‌‌های مختلف آن پرداخته‌ایم.

همان طور که خودتان بهتر می دانید پوست بزرگترین عضو بدن ما است و به نوعی پرده بدن هم نامیده می‌شود. این عضو پوششی، برای حفاظت از تمامی اندام‌های داخلی بدن ما از تمامی عوامل بیرونی تمام تلاشش را می‌کند. پوست بیشتر از سایر اعضا در معرض نور خورشید، گرما، عفونت، آسیب‌های ناشی از بریدگی، سوختگی و ضرب دیدگی قرار دارد. به همین دلیل امکان ابتلای پوست به انواع بیماری‌ها وجود دارد. همچنین پوست محلی برای ذخیره آب، چربی و ویتامین D است. پوست دارای دو لایه درونی و بیرونی است؛ لایه بالایی به وسیله چشم قابل دیدن است و لایه داخلی دیده نمی‌شود. این لایه رویی همیشه در معرض انواع آسیب‌ها قرار دارد.

حال می خواهیم از این مبحث خارج شویم و به مواردی بپردازیم که شاید خوشایند نباشند. در حقیقت می توان اظهار داشت که متاسفانه یکی از آسیب‌های شدیدی که می‌تواند ضربه‌‌های جبران ناپذیری را به پوست وارد کند؛ سرطان پوست است. گاهی پوست بدن دچار تغییراتی در بافت خود می‌شود و سلول‌های بدخیم در بافت پوست تشکیل می‌شوند. این سلول‌ها می‌توانند باعث ایجاد سرطان در این قسمت از بدن شوند.

انواع سرطان پوست

هر بیماری ای معمولا بسته به یک نوع نیست و دارای تنوع زیادی می باشد که گاها این ویژگی خوب و گاها منفی است. در حقیقت بسته به علت ایجاد سرطان و سلول‌هایی که درگیر شده اند؛ سرطان پوست به أنواع مختلفی تقسیم می‌شود. هر یک از این انواع دارای شدت‌های مختلفی هستند و ممکن است در سنین مختلف اتفاق بیفتند. شناخته شده ترین انواع سرطان پوست از قرار زیر هستند:

- سرطان کراتینوسیت (Keratinocyte Carcinoma)

همیشه نوعی از سرطان وجود دارد که رایج تر است و باید بسیار بیشتر از باقی حالات مراقب بود و متاسفانه باید گفت که این سرطان نسبت به سایر انواع سرطان همه‌ گیرتر است و معمولا در افرادی بروز پیدا می‌کند که بیش از حد در معرض نور خورشید قرار دارند و از محصولات مراقبتی استفاده نمی ‌کنند. این سرطان بیشتر در سر و گردن ایجاد می‌شود. در مقایسه با انواع دیگر سرطان، کراتینوسیت خوش‌خیم‌تر است؛ ولی این دلیل نمی‌شود که آن را سرسری بگیرید. عدم مراقبت‌های ویژه و کوتاهی در درمان ممکن است برای شخص گران تمام شود. این سرطان اگر به موقع درمان نشده و جلوی پیشرفت آن گرفته نشود؛ ممکن است به سایر قسمت‌های بدن هم سرایت کند که این موضوع درمان آن را سختتر خواهد کرد.

- ملانوم (Melanoma)

مدل و نوع دومی که می خواهیم از آن صحبت کنیم با قبلی تفاوت دارد. این حالت را نیز بسیار دیده اید گاهی بر روی پوست برخی از ما خال‌هایی با شکل غیرعادی ایجاد می‌شود که در واقع محل تجمع ملانین هستند. وجود همین خال‌ها می‌تواند نشانه‌هایی از سرطان ملانوم باشد؛ به ویژه اگر در سنین بزرگسالی ظاهر شوند. در آقایان خال‌ها در قفسه سینه و پشت قرار دارند و برای خانم‌ها بیشتر در پاها دیده می‌شوند. این سرطان اگر به موقع شناسایی و درمان نشود؛ ممکن است به کل بدن سرایت پیدا کند و در آن هنگام درمانش بسیار سخت خواهد بود. این نوع سرطان پوست نسبت به انواع دیگر آن بسیار خطرناکتر است و سالانه منجر به مرگ افراد زیادی می‌شود.

- کراتوز اکتینیک (Actinic Keratosis)

یکی از حالت هایی که ممکحن است برای بسیار از ما به وجود بیاید در برابر نور قرار گرفتن است در حقیقت گاهی در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب، بر روی پوست لکه‌های قرمز یا صورتی رنگی دیده می‌شوند که به عنوان ضایعات آکتینیک شناخته می‌شوند. هرچند که این دانه‌ها را به سرطان ربط نمی‌دهند؛ ولی اگر بدون درمان رها شوند، می‌توانند عامل ایجاد سرطان کراتوز اکتینیک بشوند. پس بهتر است که با مشاهده این دانه‌های قرمز رنگ حتما به پزشک مراجعه کنید.

- سرطان سلول بازال (Basal Cell Carcinoma)

 بیایید در رابطه با گزینه ی بعدی صحبت کنیم مورد بعدی جز موارد نادر تر است و کم تر در افراد دیده می شود در حقیقت این نوع نوعی از سرطان است که با ایجاد توده‌هایی بر روی گردن و یا سر خودنمایی می‌کند. این سرطان یکی از شایع ترین انواع سرطان‌ها است که در اثر تماس با مواد شیمیایی، تماس با نور آفتاب و اشعه ایکس به وجود می‌آید. این نوع سرطان منجر به ایجاد تومور، اسکار یا لکه‌های قرمز رنگ بر روی پوست می‌شود که رشد کمتری نسبت به انواع دیگر آن دارد.

- سرطان سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma)

در این پاراگراف قصد داریم که از نوع دیگری صحبت کنیم که شاید در افراد به راحتی تشخیص داده می شود و بسیار شایع نیز می باشد. این سرطان یک سرطان تهاجمی است و در لایه‌های میانی و بیرونی پوست به وجود می‌آید. یکی از اصلی ترین راه‌های پیشگیری از این نوع سرطان پوست، رسیدگی به پوست و محافظت از آن است. این سرطان به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه UV یا استفاده بیش از حد از دستگاه‌های برنزه کننده به وجود می‌آید و به شکل ضایعاتی به رنگ قرمز و پوسته پوسته بر روی پوست دیده می‌شود.

علت ایجاد سرطان پوست

شاید تا این جای مقاله برای شما این سوال پیش آمده باشد که به چه علت این سرطان ایجاد خواهد شد و چگونگی آن به چه صورت است، در حقیقت باید گفت که سرطان پوست معمولا زمانی بروز پیدا می‌کند که یک جهش در DNA سلول‌های پوستی ایجاد شود. این تغییر در ساختار DNA باعث رشد غیر قابل کنترل سلول‌های پوستی و در نتیجه ایجاد سرطان خواهد شد. علت اصلی سرطان پوست قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید است. این اشعه به ساختار DNA شما آسیب می‌زند و باعث رشد غیر عادی سلول‌های پوستی می‌شود. اشعه ایکس هم می‌تواند چنین تاثیری را بر روی پوست شما برجای بگذارد.

البته ناگفته نماند که به غیر از موارد بالا مواد شیمیایی هم از جمله دیگر مواردی هستند که می‌توانند منجر به ایجاد سرطان شوند. تماس طولانی مدت با مواد شیمیایی و یا سوختگی بر اثر این مواد می‌توانند باعث ایجاد سرطان پوست بشود. معمولا علت بروز این بیماری را به ایجاد خال‌هایی در قسمت‌هایی از پوست که در معرض نور خورشید هستند؛ ربط می‌دهند. ولی این امر هنوز جنبه کلی پیدا نکرده است. زیرا در برخی موارد این سرطان در قسمت‌هایی از بدن ایجاد می‌شود که اصلا در معرض نور خورشید نیستند.

علایم سرطان پوست

برای هر بیماری علامات و نشانه هایی وجود دارد که این نشانه ها می توانند کمک کننده و به عنوان راهنما برای پزشکان باشند و در حقیقت می توان به جرئت گفت برای هر بیماری این چنین نشانه هایی وجود دارد. هرچند تشخیص سرطان پوست کار نسبتا دشواری است؛ اما با توجه به برخی از نشانه‌ها می‌توان این نوع بیماری را تشخیص داد. نکته مهم اینجا است که باید به محض مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا تشخیص زودهنگام سرطان پوست می‌تواند تا حد زیادی در میزان موفقیت روند درمان تاثیرگذار باشد. شایع ترین علائم سرطان پوست از قرار زیر هستند:

ضایعات در پوست

 امکان دارد به طور ناگهانی یا پیوسته یکسری اضافات بر روی پوسن دیده شود که در گذشته نبوده است در حقیقت هرگونه تغییر در پوست را جدی بگیرید. لکه، زخم، پوسته پوسته شدن، ایجاد خال، رشد غیر معمول یک خال، ایجاد لکه‌های تیره یا قرمز رنگ همگی می‌توانند یک زنگ خطر برای ایجاد سرطان باشند.

ناهماهنگی و در شکل ظاهری خال‌ ها

در واقع این مورد زمانی اتفاق می افتد که شما یک عمل جراحی سطحی داشته باشید. مثلا وقتی یک خال گوشتی در بدن دارید؛ هرگونه ناهماهنگی غیر معمول در ظاهر آن را جدی بگیرید. به علاوه تغییر شکل، رنگ یا اندازه خال ‌های موجود بدن هم می ‌تواند نشانه ‌ای از بروز سرطان باشد.

ایجاد لکه‌‌ های پوستی با رنگ های مختلف

اگر هرگونه لکه پوستی با رنگ ‌های قرمز، سیاه، صورتی، آبی و یا سفید در پوست خود مشاهده کردید، باید جدی بگیرید؛ زیرا می ‌تواند یک زنگ خطر برای شما باشد.

تغییر غیرطبیعی قطر لکه ‌‌ها

یکی از مواردی که به عنوان آخرین مورد باید به آن اشاره کرد این مورد است، اگر یک لکه در بدن شما ایجاد شده و در کوتاه مدت رشد کرده و قطر آن افزایش پیدا کند؛ حتما این علامت را جدی بگیرید.

درمان سرطان پوست به چه شکلی انجام می‌گیرد؟

همان طور که خودتان نیز بهتر می  دانید هر بیماری ای نگرانی های خاص خودش را دارد و یکی از مهم ترین دغدغه ها و نگرانی ها درمان آن بیماری می باشد. بعد از تشخیص اولیه، پزشک برای اطمینان از نوع سرطان اقدام به نمونه برداری از زخم و یا پوست می‌کند. اگر سرطان در مراحل اولیه باشد؛ با تجویز داروهای خوراکی و یا برخی پمادها و دیگر درمان‌های رایج می‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت. علاوه بر این‌ها پزشک توصیه‌هایی را به شما ارائه می‌دهد که رعایت آن‌ها می‌تواند کم کم به درمان کامل سرطان پوست منجر شود.

حالا باید این را بدانید که هر چیزی زمان مشخص خودش را دارد و باید بسیار به آن توجه کرد ولی اگر سرطان به موقع تشخیص داده نشود و یا اینکه از نوع سرطان ملانوم باشد؛ قطعا درمان‌های سخت‌تری را می‌طلبد. گاهی برای درمان سرطان پوست باید از عمل جراحی و یا سرما درمانی(کرایوتراپی) استفاده کرد. بهتر است که افراد حتما به پوست خود توجه ویژه داشته باشند تا هرگونه علامت مشکوک را در پوست مشاهده کنند و به موقع به پزشک مراجعه کنند. مراجعه به موقع می‌تواند از یک فاجعه جلوگیری کند.

بیشتر بخوانید: چشم ها در مورد سلامتی شما چه می گویند؟

چه عواملی منجر به رشد بیشتر سرطان پوست کمک می ‌کند؟

احتمالا این سوال برای شما پیش آمده باشد که چه چیزهای در رابطه با ابتلا به این سرطان دخیل هستند. همانطور که در بخش های بالاتر گفتیم و خودتان نیز بهتر می دانید، تشخیص این سرطان در مراحل اولیه می‌تواند درمان آن را ساده تر کند؛ اما در برخی از موارد، عواملی هستند که می‌توانند شدت این سرطان را افزایش داده و رسعت رشد آن را بیشتر کنند. مهمترین این عوامل از قرار زیر هستند:

ارث و ژنتیک

همیشه پای وراثت درمیان است و در حقیقت می توان گفت متاسفانه یا خوشبختانه سرطان می ‌تواند یک بیماری ژنتیکی باشد؛ اشخاصی که در سابقه فامیلی خود این بیماری را داشته اند، درمعرض خطر بیشتری هستند.

مواد شیمیایی خاص

بعضی از مواد هستند که بسیار تاثیر گذارند مثلا می توان گفت که ترکیبات آرسنیک، رادیوم، کرئوزوت از جمله مواد شیمیایی هستند که تماس مداوم با آن‌ها ممکن است به ایجاد سرطان پوست منجر شود.

نور خورشید

شاید باورکردنی نباشد اما نور خورشید با اینکه بسیار مفید است اما می تواند مضر هم باشد. قرار گرفتن طولانی مدت در مقابل نور خورشید به علت وجود اشعه ماورا بنفش می‌تواند برای پوست بسیار مضر باشد. آفتاب سوختگی‌‌های شدید که با تاول همراه باشد؛ در بیشتر مواقع عامل ایجاد سرطان پوست هستند.

برنزه کردن

یکی دیگر از مواردی که می توان به آن اشاره کرد صحبت کردن در رابطه با برنزه کردن است. افرادی که به وسیله نور مستقیم خورشید و یا دستگاه‌های سولاریوم اقدام به برنزه کردن پوست خود می‌کنند؛ شاید ندانسته یک گام به سوی سرطان پوست برمی‌دارند.

ارتفاع

شاید باورتان نشود اما حتی ارتفاع نیز یک عامل موثر است. کسانی که به دلیل شرایط شغلی ممکن است که در ارتفاع مشغول به کار شوند و در هوای گرم کار کنند؛ ممکن است به سرطان پوست مبتلا شوند. افرادی هم که محیط کاری آن‌ها در یک فضای باز است و مجبورند که زیر نور مستقیم آفتاب کار کنند؛ در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان هستند.