چشم‌ها مسئولیت دیدن را به عهده دارند و به دیدگاه‌های ما می‌افزایند. چشم‌ها در رابطه با سلامتی ما حرف‌های زیادی برای گفتن دارند.

تمام اعضای بدن با تغییرات ناگهانی خود تلاش می‌کنند تا وجود یک بیماری یا مشکل را به شما نشان دهند. چشم هم یکی از همین ارگان‌ها محسوب می‌شود. در واقع باید گفت که بروز بعضی از بیماری‌ها پیش از این‌که علامتی از خود نشان دهند در چشم‌ها مشخص می‌گردند. به تعبیری می‌توان گفت که چشم‌ها پنجره‌ای به داخل بدن به حساب می‌آیند. در حقیقت چشم پزشک قادر است مشکلات جسمی زیادی را به وسیله معاینه چشم‌هایتان مشخص نماید که ممکن است از دید پزشک عمومی‌تان خارج باشد. در این مقاله قصد داریم شما را با علائمی که در چشم‌ها بروز می‌نمایند و می‌توانند نشانه‌ای از وجود یک بیماری یا مشکل باشند را به شما معرفی کنیم. امیدواریم تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

نگاه خواب آلود

چنانچه به دلیل پلک‌های افتاده‌تان همیشه خواب آلود به نظر می‌رسید، امکان ابتلا به چند شرایط زمینه‌ای وجود دارد. در کودکانی که کم سن و سال هستند افتادگی پلک‌ها و یا نگاه خواب آلود امکان دارد به علت عدم رشد عضله چشم پدیدار گردد. علاوه بر این، عضله ضعیف امکان دارد منجر به بروز مشکل "تنبلی چشم" گردد. در این مشکل مغز در بینایی به نفع یک چشم عمل می‌نماید. تنبلی چشم نهایتا می‌تواند بر روی بینایی فرد تأثیر بگذارد، زیرا چشم برای مدت طولانی فعالیتی ندارد. البته جای نگرانی نیست چرا که اگر زودتر برای درمان اقدام نموده و به چشم پزشک مراجعه کنید می‌توانید آن را درمان کنید. در حالت جدی‌تر چشم‌های خواب آلود امکان دارد نشانه‌ای از سکته مغزی و یا سرطان باشد که هر دو می‌توانند موجب تضعیف عضلات چشم شوند. چنانچه چشم‌های شما در هر دو طرف افتادگی دارند امکان دارد مبتلا به یک نوع بیماری به نام میاستنی گراو باشید که یک بیماری جدی بود و نیاز به درمان فوری دارد. در رابطه با بیماری میاستنی گراو که برخی اوقات میاستنی گراویس هم نامیده می‌شود باید گفت که به اختلال عملکرد عضلات بالأخص عضلات سر و صورت، به صورت خستگی و ضعف پیش‌رونده ضمن استفاده از این عضلات اطلاق می‌گردد. این اختلال به طور معمول سبب درگیری عضلات اطراف چشم، دهان و گلو و انتهای اندام‌ها می‌شود. این بیماری نوجوانان، جوانان و بزرگسالان از هر دو جنس(خانم‌ها و آقایان) را مبتلا می‌کند اما در خانم‌ها رایج‌تر است و طی آن عملکرد فیزیکی فرد، آرام آرام کاهش یافته و محدود می‌شود.

زرد شدن چشم

زرد شدن چشم‌ها بسیار قابل توجه است بنابراین چنانچه چشم شما هم زرد شود به سرعت متوجه خواهید شد. اگرچه زمان می‌برد تا وضعیت مذکور بدتر شود با این حال امکان دارد در نوزادان به سرعت آشکار گردد. زردی که اصطلاحی است برای توصیف زرد شدن سفیدی چشم و پوست، امکان دارد در نوزادانی که کبد نارس دارند اتفاق بیفتد ولی در بزرگسالان هم می‌تواند این اتفاق رخ دهد که این اتفاق نشانه قطعی برای ابتلا به برخی از انواع مشکلات مرتبط با کبد می‌باشد. البته باید گفت که این مشکل با کیسه صفرا یا مجاری صفرا هم مرتبط می‌باشد از این رو چنانچه شما هم دچار زردی چشم شدید فورا به پزشک مراجعه نمایید.

چشم‌های برآمده

بیماری گریوز موجب می‌شود که غده تیروئید بیش از اندازه هورمون ترشح نماید. این بیماری سبب بروز چشم برآمده و همچنین از بین رفتن بینایی و ایجاد دوبینی شود. علاوه بر این بیماران مبتلا به گریوز امکان دارد ضربان قلب نامنظم داشته باشند، به طور ناخواسته کاهش وزن پیدا کنند، احساس خستگی شدید نمایند و یا این‌که چرخه قاعدگی در خانم‌ها به هم بریزد و یا مردان دچار اختلال نعوظ شوند.

بیشتر بخوانید: توهم چیست؟

چشم ابری، چشم کدر یا ابری شدن سطح چشم

کدر شدن چشم‌ها یا تاری و مبهم شدن دید می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به آب مروارید باشد. اغلب افراد با افزایش سن مبتلا به آب مروارید می‌شوند اما احتمال بروز آن در سنین پایین هم وجود دارد. در افراد جوان آب مروارید امکان دارد به معنای وجود یک مشکل جسمی عمیق‌تر باشد از این رو لازم است به سایر احتمالات نیز دقت کنند. مثلا تومور و دیابت هر دو سبب آب مروارید می‌شوند.

پیچ و تاب در عروق خونی چشم

پیچ و تاب در عروق خونی چشم هم می‌تواند نشانه‌ای دیگر از وجود یک مشکل باشد که احتمالا چشم پزشک قادر به تشخیص آن است. وی چیز غیر طبیعی در چشمان شما مشاهده نمی‌نماید ولی امکان دارد پیچ و تاب یا شکاف‌هایی را در عروق خونی چشم‌هایتان مشاهده کند. توجه داشته باشید که این نشان کوچک نشان‌دهنده وجود مشکلی بزرگ در سیستم گردش خون چشم‌ها می‌باشد به این معنی که عروق خونی شما تنگ هستند. احتمالا فشار خون بالا عاملی می‌باشد که رگ‌های کوچک را به شکل خطرناکی در هم پیچیده می‌کند. به نوبه خود این نشانه‌ها درباره حمله سکته مغزی یا قلب در آینده نزدیک اخطار می‌دهد.

پلک‌های دارای برآمدگی و ناهموار

با این‌که برآمدگی‌ها و ناهمواری‌های روی پلک‌ها زیبا به نظر نمی‌رسند ولی می‌توانید با این مشکل که مشکلی رایج است با آرامش کنار بیایید. چنانچه این برآمدگی خارش و درد داشته باشند امکان دارد نشان‌دهنده گل‌مژه باشند مخصوصا اگر روی پلک پایینی قرار داشته باشند. در بیشتر موارد عفونت باکتریایی سبب به وجود آمدن گل‌مژه می‌گردد، از این رو باید اطمینان حاصل کنید که از لوازم آرایشی قدیمی و لوازم آرایشی قرضی استفاده نکرده‌اید یا این‌که چشم‌هایتان را در مواردی که ضروری نبوده لمس نکرده‌اید. چنانچه دردی را احساس نمی‌کنید این برآمدگی تنها یک غده چربی مسدود شده است. افرادی که پوست چرب دارند امکان دارد دچار این عارضه شوند. باید گفت که این غده چربی مسدود شده طی چند روز خود به خود رفع می‌شود. اما توجه داشته باشید که اگر طی چند هفته غده چربی برطرف نشد لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنید.

دو بینی، تاری چشم و از دست دادن بینایی

چنانچه به طور ناگهانی حس کردید که دید خود را از دست داده‌اید یا این‌که دچار دو بینی شده‌اید و یا این‌که نگاه‌تان تار و ابری شده است حتما این مسئله را پیگیری کنید چرا که علائم مذکور می‎‌تواند نشانه سکته باشد.

مطالب مهم در رابطه با سلامت چشم

تغذیه مناسب داشته باشید

حتما شما هم شنیده‌اید که هویج برای چشم‌ها بسیار مفید است، اما داشتن یک رژیم غذایی مناسب که دارای میوه‌ها و سبزیجات مخصوصا سبزیجات برگ تیره همچون اسفناج و کلم است برای حفظ سلامت چشم اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این مصرف ماهی‌های دارای اسیدهای چرب امگا3 از جمله ماهی تن یا ماهی سالمون برای سلامت چشم بسیار مفید است.

دست‌ها و لنزهای تماسی خود را به درستی تمیز کنید

جهت جلوگیری از خطر عفونت به شما توصیه می‌کنیم همیشه پیش از این‌که لنز بگذارید و یا آن را بیرون بیاورید دست‌های خود را به خوبی بشویید. لنزهای تماسی را بر اساس دستورالعمل ضدعفونی استفاده کنید و در صورت نیاز آن‌ها را تعویض کنید.

وزن مناسب داشته باشید

چاقی و اضافه وزن خطر ابتلا به دیابت و همچنین دیگر بیماری‌هایی که موجب از دست رفتن بینایی می‌شوند همچون گلوکوم را افزایش می‌دهد. از این رو برای حفاظت از بینایی خود لازم است وزن مناسبی داشته باشید.

ایمنی چشم را در محل کار خود را رعایت کنید

محیط‌ کار افراد بایستی به گونه‌ای باشد که ایمنی تمامی پرسنل تامین شود. چنانچه شغل شما طوری است که لازم است از عینک محافظ استفاده کنید به شما توصیه می‌کنیم همیشه از عینک محافظ استفاده نمایید و از همکاران خود هم بخواهید برای حفظ سلامت چشم‌های خود از عینک‌های محافظ استفاده نمایند.

قند خون خود را کنترل کنید

90 درصد نابینایی‌ها که ناشی از دیابت می‌باشند قابل پیشگیری هستند. از این رو برای تعیین و رسیدن به قند خون، فشار خون و کلسترول خون مناسب می‌توانید به پزشک مراجعه کنید.

از سابقه وجود بیماری‌های چشمی و اختلال بینایی در اعضای خانواده خود آگاهی پیدا کنید

لازم است که با اعضای خانواده خود در مورد سابقه وجود بیماری‌های چشمی و اختلال بینایی صحبت کنید و آگاهی یابید. آگاهی از این‌که در خانواده شما آیا فردی دچار اختلال بینایی بوده است یا نه بسیار اهمیت دارد چرا که بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات چشم می‌تواند ارثی باشد. این اطلاعات به شما کمک می‌کنید بدانید که آیا در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری چشمی یا اختلال بینایی هستید یا نه.

عوامل تأثیرگذار بر سلامت چشم

تغذیه

یکی از عوامل موثر بر سلامت چشم، تغذیه مناسب است از این رو تغذیه نامناسب می‌تواند منجر به آسیب بینایی‌تان شود. چشم‌ها جهت پیشگیری از بیماری‌هایی که سبب کوری می‌شوند همچون بیماری دژنراسیون ماکولای وابسته به سن و گلوکوم به مواد مغذی و ویتامین‌ها احتیاج دارند.

سیگار کشیدن

دود تنباکو خطر ابتلا به بیماری‌هایی که موجب آسیب چشم می‌شوند را افزایش می‌دهد.

عفونت‌ها

چشم‌ها به دلایلی از قبیل قرار گرفتن در معرض آب آلوده، التهاب ملتحمه ویروسی یا باکتریایی و یا وارد شدن ضربه ممکن است دچار عفونت شوند. آگاهی از موارد مذکور و رعایت آن‌ها برای سلامت چشم‌ها بسیار اهمیت دارد.

قرار گرفتن در معرض مواد مضر

قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید و مواد شیمیایی سمی سبب آسیب رسیدن به چشم می‌شود.

شرایط سلامتی

بیماری‌هایی همچون فشار خون بالا، دیابت و دیگر بیماری‌ها خطر ابتلا به بیماری‌های چشم و همچنین دست دادن بینایی را افزایش می‌دهد، ولی شما با انتخاب یک سبک زندگی مناسب می‌توانید این بیماری‌ها را مدیریت کنید.

نکات مهم در رابطه با بهداشت چشم

از مهم‌ترین نکات قابل توجه در بهداشت و سلامت چشم می‌توان موارد زیر را نام برد:

به طور منظم معاینات چشم را انجام دهید

یکی از موثرترین راه‌ها برای بهداشت چشم و سلامت آن ویزیت سالانه چشم می‌باشد. معاینات جامع چشم سطح سلامت چشم را اندازه‌گیری می‌کند و مشکلات احتمالی که می‌توانند بر روی بینایی موثر باشند را تشخیص می‌دهد. علاوه بر این‌که عیوبی از قبیل آستیگماتیسم دوربینی و نزدیک بینی در این معاینات چشم تشخیص داده می‌شود، پزشک قادر است شرایطی همچون گلوکوم آب مروارید یا تخریب ماکولا را در حین معاینات چشم تشخیص دهد. در حالت کلی دلایل مهم معاینه منظم چشم شامل موارد زیر می‌باشد:

- بررسی بیماری‌های چشم:

خیلی از بیماری‌های جدی چشم اغلب نشانه‌ای ندارند. مثلا آب مروارید به تدریج به وجود می‌آید و حتی امکان دارد بیمار از کم شدن سطح بینایی خود در اثر این بیماری اطلاعی نداشته باشد از این رو تشخیص به موقع بیماری‌های چشم جهت حفظ سلامت چشم بسیار مهم است.

- آشکار شدن مشکلات رشد:

چنانچه مشکلات بینایی در کودکان اصلاح نشود سبب مشکلات یادگیری و خواندن و دیگر مشکلات پزشکی می‌شود. بینایی اصلاح نشده در کودکان موجب آمبلیوپی یا استرابیسم گردد. چنانچه این عارضه به موقع درمان نشود می‌تواند سبب از بین رفتن دائم بینایی شود.

- سنجش قدرت بینایی:

لازم است قدرت بینایی چشم مرتبا بررسی گردد. باید توجه داشته باشید که سردردهای آزار دهنده و یا خستگی عمومی به علت مشکلات بینایی صورت می‌گیرد.

از عینک آفتابی استفاده کنید

عینک آفتابی با مسدود کردن اشعه ماوراء بنفش خورشید، پیشرفت بیماری آب مروارید را به تاخیر می‌اندازد؛ چرا که نور خورشید بروز این بیماری را سرعت می‌بخشد. عینک آفتابی موجب می‌شود تا شبکیه چشم آسیب نبیند. همچنین از پوست ظریف پلک هم محافظت می‌کند و در نتیجه مانع از ایجاد چین و چروک، سرطان پوست در اطراف چشم و نیز تومورهای سرطانی و غیر سرطانی می‌شود. پس به شما توصیه می‌کنیم برای حفظ سلامت چشم خود حتما از عینک آفتابی‌ استاندارد استفاده کنید.
به اندازه کافی بخوابید
خواب اهمیت فراوانی دارد، به طوری‌که اهمیت آن از تقویت روحیه بالاتر است. داشتن خواب کافی به میزانی که توصیه شده است راهی آسان برای حفظ سلامت چشم می‌باشد. در صورت نداشتن خواب کافی چشم‌ها زمان کافی برای تجدید خود را نخواهند داشت که همین امر موجب خستگی چشم‌ها می‌شود. کمبود خواب موجب اسپاسم چشم و خشکی آن می‌شود. با این حال داشتن خواب کافی می‌تواند مانع از ایجاد کیسه‌های زیر چشم گردد.

کلام آخر

در پایان باید گفت که چشم‌ها پنجره‌ای به سلامت فرد می‌باشند و به افراد و پزشکان کمک می‌کنند تا بسیاری از مشکلات جسمی و بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناسایی نمایند. مطالبی که در این مقاله به ذکر آن پرداختیم هریک می‌توانند به شما در مورد تشخیص بیماری‌ها کمک کنند. برخی از علائم مذکور را می‌توانید خودتان هم شناسایی کنید و با کمک گرفتن از پزشک اقدام به درمان کنید. فقط لازم است که چشم‌های خود را به آن‌چه که چشم‌هایتان سعی می‌کنند بگویند باز نگه دارید.