به طور کلی هر زمان که بدن انسان به مصرف یک ماده ی خارجی نیاز و احتیاج پیدا می کند یعنی در نقطه ای قرار گرفته است که در کنار همه ی نکات مثبتی که وجود دارد باید یک سری نکات منفی را نیز بپذیرد. به طور مثال وقتی دارویی به شما کمک می کند تا برای مدتی سرپا بایستید و حالتان خوب باشد یک سری عارضه هم به صورت بسیار نامحسوس بر روی بدن شما خواهد گذشت زیرا تمامی داروهای شیمیایی ساخته ی دست انسان اند و این موضوع یک موضوع عادی و طبیعی است. البته ناگفته نماند که گاهی اوقات داروها بدون هیچ گونه عوارضی تولید می شوند و یا برعکس داروهای گیاهی ای نیز وجود دارد که با وجود ارگانیک بودنشان عوارض بدی بعد از مصرف بر بدن خواهد داشت.

احتمالا از عارضه های موقت و یا دراز مدت بر روی جنین تا حدودی آگاهی دارید، استفاده از داروها غالبا در دوران بارداری امکان دارد مشکلاتی را ایجاد کند و با توجه به نوع و شدت این عوارض به نوع دارو و شکل دارویی آن و یا طول مدت مصرف دارو و عمر جنین و مراحل رشد آن بستگی دارد. با توجه به میزان احتمال بروز عوارض ناشی از مصرف داروها برروی جنین داروها به 5 گروه تقسیم می شوند. داروهای گروه A و B داروهایی هستند که مصرف آنها در دوران بارداری با توجه به اطلاعات اعلام شده از سوی پزشکان مجاز اعلام شده است.

در صورت ضرورت افراد باردار می توانند از داروهایی که در گروه C قرار دارند استفاده کنند. در دوران بارداری، امکان دارد مادر در شرایط خاصی قرار بگیرد در صورتی که در این شرایط قرار گرفت فقط می تواند از داروهایی که در گروه D قرار دارند استفاده کند و آن هم با حداقل مقدار مصرف و حداقل دوره مصرف غیر مجاز است. داروهای گروه X  به هیچ عنوان نباید دردوران بارداری مصرف شوند .لیست تعدادی از این داروها به صورت بسیار خلاصه در زیر آمده است تا شما با انواع مختلف داروها آشنا شوید.

- در طی 6 ماه اول بارداری معمولا داروهای غیر استروئیدی درگروه  B و در 3 ماه آخر در گروه D قرار دارند.  

- در طی 6 ماه اول بارداری سولفونامیدها در گروه B و از ماه 6 ام به بعد در طبقه D قرار می گیرند.

- به طور کلی ویتامین ها اگر با مقادیر مجاز مصرف شوند درگروه B می باشند اما در صورت مصرف با مقادیر زیاد درگروه D قرار می گیرند.

- دارویی که در سه ماه ابتدای بارداری در گروه C و در سه ماهه بعدی در گروه D است کاپتوپریل می باشد.

با در نظر گرفتن گروه های دارویی درست و صحیح می توانید به سلامت جنین خود کمک شایانی کنید فقط فراموش نکنید در این رابطه باید با پزشک خود مشورت کرده و از مصرف خودسرانه بپرهیزید.

داروهای ممنوعه در دوران بارداری

بدون شک بانوان باردار در طی دوران حاملگی استرس زیادی دارند و طبیعتا می خواهند که همه چیز به بهترین نحو ممکن پیش برود و مادری را ندیده ایم که بدون دغدغه این دوران را از سر بگذراند. یکی سری از سوالات بسیار رایجی که خانم های باردار بسیار می پرسند این است که در دوران بارداری چه کارهایی نباید انجام بدهیم، چه چیزهایی نباید بخوریم و یا مصرف چه داروهایی غیر مجاز و دارای اثر مضر بر جنین هست؟ پاسخ به این سؤال کار ساده ای نیست. زیرا لیست موادی که نباید استفاده شوند طولانی و شاید غیر قابل دسترسی باشد. تأثیر بسیاری از مواد هم هنوز به طور قطعی مشخص نشده است. ما سعی کرده ایم در این مقاله به مهم ترین و شایع ترین موارد و داروهای خطرناک در بارداری بپردازیم.

در این دوران مصرف یک سری از محصولات آرایشی و بهداشتی و یا شیمیایی، داروهای به خصوص و غیره در این دوران می توانند موجب صدمه زدن به فرزند شوند. استفاده از جیوه که بسیار سنگین است نیز موجب اختلالات عصبی، رشد نکردن جمجمه و سیستم عصبی جنین خواهد شد. به همین خاطر توصیه می شود زنان باردار از خوردن ماهی هایی که بسیار بزرگ هستند و مسمومیت با جیوه آنها بالاست پرهیز کنند. همچنین در صورت مصرف کپسول امگا 3 که روغن ماهی دارد به درج بدون جیوه بر روی بسته بندی دارو دقت کنند. توصیه می کنیم مادران باردار مخصوصا افرادی که سابقه سقط مکرر و یا ناباروری دارند، از محصولات کارخانه ای و مواد خوراکی آماده که دارای مواد نگهدارنده و بسیار مضر برای جنین هستند اکیدا پرهیز کنند.

به غیر از مواردی که در بالا گفته شد به خاطر ترکیبات خاص لاک ناخن و رنگ مو این مواد برای فرزند شما خطر آفرین است. مواد خطرناکی که در ساخت لاک و پاک کننده های آن مورد استفاده قرار می گیرند بسیار برای جنین مضرند و در صورت استفاده مداوم می توانند عوارضی همچون اختلالات باروری، آسم و اختلالات تنفسی، آلرژی شدید، اختلالات عصبی و سرطان خون را به همراه داشته باشند. به همین دلیل توصیه می شود حتی الامکان از لاک و استون در بارداری استفاده نکنید.

پیشنهاد ما به شما این است که اگر برای زیبایی خود ارزش قائلید و استفاده از لاک و رنگ مو در این دوران برای شما اهمیت یادی دارد، بعد از سه ماهه اول و ان هم از نوع مرغوب استفاده کنید.درهنگام کاشت ناخن و لاک زدن از ماسک استفاده کنید. اگر دچار الرژی تنفسی هستید باز هم توصیه ما به پرهیز از این مواد است. خانم های بارداری که شغل ارایشگری دارند و با این مواد رنگ مو و لاک ناخن زیاد سر و کار دارند توصیه می کنیم به طور موقت از انجام این کارها خود داری کنند. مواد آرایشی نیز حاوی سرب و دیگر مواد مضر هستند. مادران حامله ای که اصرار به مصرف این مواد در دوران بارداری دارند می توانند از مواد آرایشی کم سرب و سالم تر که دارای مجوز بهداشت هم هستند استفاده کنند.

مصرف بیش از اندازه ویتامین هایی مثل D و A در دوران بارداری سبب ایجاد سمیت و عوارض آن بر جنین می شود. استفاده از بعضی داروها مثل وارفارین، ضد تشنج، ضد فشار خون (انالاپریل و کاپتوپریل)، داروهای ضد اکنه و جوش (راکوتان) و داروهای شیمی درمانی با ناهنجاری های قلبی، سیستم مغزی عصبی و مخچه جنین، سیستم بینایی، کلیه ها و دستگاه ادراری جنین، شکاف کام و لب، محدودیت رشد جنین، کاهش مایع امنیون ، سقط جنین و... را به همراه دارد و تجویز آن ها در دوران بارداری ممنوع است.

مکمل های ضروری در دوران بارداری

مکمل آهن

نیاز به آهن در دوران حاملگی بیش از هر زمان دیگری در مادران احساس می شود. احتیاج داشتن به عنصر مفید آهن به جهت نمو جنین به قدری اهمیت دارد که به هیچ عنوان به وسیله ی مصرف مواد غذایی به تنهایی تامین نمی شود. خوردن روزانه یک عدد قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه بعد از زایمان جهت جلوگیری از فقر آهن و کم خونی ناشی از آن  و عارضه های نامطلوبی که بر رشد و تکامل جنین و سلامت مادردارد، امری بسیار ضروری است. نکته ی مهم این است که مصرف مکمل آهن در مورد خانم های باردار مبتلاء به تالاسمی نیز طبق برنامه کشوری مانند سایر خانم های باردار توصیه می شود. امکان دارد مصرف قرص آهن عوارضی مثل تهوع، درد معده، اسهال و یا یبوست به دنبال داشته باشد به همین دلیل توصیه می شود قرص آهن بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن شب قبل از خواب می باشد.

مکمل مولتی ویتامین

مصرف مواد غذایی در طول روز، می بایست به گونه ای باشد که مواد مغذی مورد نیاز مادر را برآورده کند علی الخصوص در شرایطی که ترکیب برنامه غذایی خانم باردار از تعادل و تنوع کافی برخوردار نیست و یا خانم باردار به علت حاملگی های مکرر و به ویژه با فاصله کم، ذخایر بدنی کافی ندارد باید مصرف مکمل های مولتی ویتامین توصیه شود. نیاز به ویتامین ها و املاح معدنی در طول دوره حاملگی افزایش می یابد و باید اطمینان کسب کرد که این گونه مواد غذایی به بدنشان برسد.

مکمل اسید فولیک

این نوع مکمل بهتر است قبل از اقدام به حاملگی در برنامه ی غذایی مادر قرار بگیرد و برای افرادی که ناگهانی متوجه شده اند که حامله هستند استفاده روزانه چهار صد میکرو گرم از این مکمل توصیه می شود. خوردن منابع غذایی غنی از اسید فولیک مانند سبزی های سبز تیره مثل اسفناج، میوه ها مثل مرکبات و حبوبات در برنامه غذایی روزانه توصیه می شود.

بارداری آسان

خانم هایی که می خواهند راحت و بدون دغدغه برای بارداری اقدام کنند، بهتر است نکاتی را رعایت کنند. اگر شما هم جزو خانم هایی هستید که قصد دارید در آینده ای نزدیک برای بارداری اقدام کنید، این نکته ها می توانند برای یک بارداری ایمن و آسان به شما بسیار کمک کنند.

عدم کنترل بارداری

بدیهی است که برای حامله شدن می بایست استفاده از روش های کنترل بارداری را حذف کرد. اما نباید انتظار داشت که بعد از یک هفته از عدم کنترل، بارداری اتفاق بیفتد. مصرف قرص های ضد بارداری باید متوقف شود. حذف روش ضد بارداری IUD یک ماه قبل از بارداری و قطع روش های تزریقی ضد بارداری، سه ماه قبل از لقاح (ترکیب اسپرم و تخمک ) باید انجام گیرد. این مورد از همه ی موارد مهم تر است و در صورت نادیهد گرفتن آن ممکن است هیچ اتفاقی در این رابطه برای شما نیفتد اما موارد دیگری نیز وجود دارند که با رعایت آن ها بارداری آسان در انتظار شما خواهد بود.

فعالیت بدنی و بارداری آسان

به طور کلی به غیر از بحث حاملگی و بارداری داشتن تعادل وزنی نشان دهنده ی سلامت بدنی است. درمورد خانم های باردار باید گفت اگر وزن مادر ایده آل باشد، داشتن فعالیت بدنی مناسب (نه مثلا دوی ماراتن یا بلند کردن وزنه سنگین) قبل از بارداری یا در طول آن، موجب می شود تا او بارداری و زایمان راحت تری داشته باشد. برای داشتن فعالیت بدنی مناسب باید با پزشک مشورت کرد چون این فعالیت ها نباید زیاد به بدن فشار وارد کنند.

عدم مصرف مواد انرژی زا و زایمان راحت

بعضی از تحقیقات نشان داده است که کافئین بر روی حاملگی امکان دارد که منجر به سقط جنین شود این در حالی است که بعضی دیگر از مطالعات نشان داده که این موضوع صحت ندارد. بنابراین کارشناسان توصیه می کنند که مادران مصرف کافئین خود را به 200 میلی گرم (حدود دو فنجان قهوه) در روز محدود کنند. اما باید دقت کنید که فقط قهوه یا چای کافئین ندارند بلکه شکلات، نوشیدنی های انرژی زا و برخی داروهای سرد درد نیز دارای کافئین هستند.

رژیم غذایی سالم

هرچیزی که ما می خوریم بر روی کل سیستم بدنمان تاثیر می گذارد. آن چه یک مادر می خورد، کودکش نیز همان را می خورد. پس خوردن غذا های هر پنج گروه غذایی شامل میوه، سبزیجات، غلات، پروتئین بدون چربی (مانند مرغ، تخم مرغ و حبوبات) و لبنیات در شروع و طول بارداری ضروری است.

واکسینه شدن علیه بیماری ها

هنگامی که یک مادرقصد دارد برای بارداری اقدام کند، بهتر است خود را علیه بیماری هایی که ممکن است در طول بارداری به آنها مبتلا شود واکسینه کند. از جمله این واکسن ها می توان به واکسن علیه بیماری های آنفلوآنزای فصلی، سرخک، اوریون و سرخجه، کزاز، دیفتری، سیاه سرفه و آبله مرغان اشاره کرد. از آنجایی که برخی از واکسن ها حاوی ویروس زنده هستند باید یک تا سه ماه قبل از باردار شدن به دریافت آنها اقدام نمود.

مراجعه به دندانپزشک

محققان ثابت کرده اند که خانم های مبتلا به بیماری های لثه به طور تقریبی 4 تا 7 برابر بیشتر از زنان سالم، کودکانی با وزن کم و یا زودرس به دنیا می آورند. بنابر این خانم هایی که قصد بارداری دارند باید قبل از اقدام به بارداری به دندانپزشک مراجعه کنند.

بارداری آسان و مصرف با احتیاط ماهی

به دلیل اینکه جیوه برای زنان باردار ماده ی غذایی مناسبی نیست به همین خاطر این افراد در این دوران باید از ماهی هایی که بدنشان جیوه دارد مثل کنسرو ماهی تن، میگو و ماهی قزل آلا استفاده نکنند به این خاطر که مقدار زیاد جیوه به مغز در حال رشد و سیستم عصبی کودک آسیب می رساند.