ویتامین‌ها موادی هستند که بدن قادر به تولید آن‌ها نیست.ولی ویتامین D با دریافت نور خورشید توسط پوست و جذب آن توسط خون، در بدن تولید می‌شود، بنابراین می‌توان گفت که نوعی هورمون است و برای اینکه نیاز بدن به این ویتامین تامین شود،لازم نیست حتما مانند ویتامین‌های دیگر، از راه خوراکی مصرف شوند. زیرا بدن آن را تولید و ذخیره می‌کند. البته در این صورتی که بدن نتواند به اندازه‌ی کافی نور خورشید را دریافت کند، ممکن است که کمبود این ویتامین در بدن رخ دهد.

ویتامین D و فواید آن

ویتامین D در تامین سلامت و استحکام استخوان‌ها ضروری می‌باشد. این ویتامین در واقع جذب کلسیم را افزایش می‌دهد و همه‌ی ما به تاثیر کلسیم در سلامت استخوان و دندان‌ها واقف هستیم. در واقع جذب ویتامین D و کلسیم باهم مرتبط هستند. در کودکان در حال رشد این ویتامین بسیار ضروری می‌باشد و موجب رشد سریع آن‌ها می‌شود. میزان کافی این ویتامین به جذب فسفات هم کمک می‌کند و فسفات مواد غذایی دریافتی در بدن را تبدیل به انرژی می‌کند. کنترل قند خون، حفظ توانایی‌های شناختی، داشتن انرژی زیاد از دیگر فواید ویتامین است. از دیگر فواید ویتامین D می‌توان به جوان سازی پوست، تقویت و رشد مو، درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس درمان آفتاب سوختگی اشاره کرد.

بررسی علائم کمبود ویتامین  D

از مهم‌ترین علائم کمبود ویتامین D، می‌توان به تعریق سر و ضعف سیستم اسکلتی بدن اشاره کرد. ریزش مو و درد مزمن در بدن، ضعف در ایستادن و حتی راه رفتن و در مراحل پیشرفته، لنگیدن و ناتوانی در حرکت می‌تواند از علائم کمبود ویتامین D باشد. ضعف سیستم ایمنی،ضعف عمومی و عضلانی ماهیچه‌های بدن به خصوص ماهیچه‌ی قلب، از دست دادن تعادل، سر درد و سرگیجه، عفونت‌های مکرر، بی حوصلگی، از دیگر از علائم کمبود ویتامین D است. داشتن مشکلات جذب مانند بیماری‌های مربوط به لوزالمعده، انسداد مجاری صفراوی می‌توانند مانع از جذب این ویتامین شود.

خطرات ناشی از کمبود ویتامین D در بدن چیست؟

کمبود ویتامین D، بدن و به خصوص استخوان‌ها را دچار آسیب‌های فروانی می‌کند. کمبود این ویتامین فرد را دچار پوکی استخوان می‌کند و باعث می‌شود که فرد حتی با یک زمین خوردن ساده دچار شکستگی تنشی در ناحیه ی استخوان‌ها بشود. شکستگی تنشی، شکستگی کامل استخوان نیست و به علت کاهش تراکم استخوان اتفاق می‌افتد. بروز مشکلات گوارشی، استئومالاسیا یا نرمی استخوان، افزایش ابتلا به ام اس، افسردگی، شیزوفرنی، آلزایمر و زوال عقل، بیماری‌های کلیوی و زخم روده بزرگ از دیگر بیماری مربوط به کمبود ویتامین D است.

چه افرادی بیشتر در معرض کمبود ویتامین D هستند؟

کمبود ویتامین D در افرادی که از منبع اصلی این ویتامین دور هستند ودر مناطقی زندگی می‌کنند که نور خورشید کم است بسیار بیشتر است. کمبود این ویتامین در مناطق بارانی و ابری و نیز در ماه‌های فصل سال بیشتر می‌باشد. نوزادان، کودکان زیر چهار سال، زنان باردار، سالمندان بالای 65 سال، کسانی که بیشتر وقت خود را درخانه می‌گذرانند، سیاه پوستان، افراد گیاه‌خوار، افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی و افرادی که به طور دائم از کرم‌های ضد آفتاب استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند. هم چنین کمبود ویتامین D در افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن شایع است، زیرا که این ویتامین محلول در چربی است و به راحتی در سلول‌های چربی حل می‌شود و مقدار کمی از آن در بدن ذخیره و به مصرف می‌رسد.

ویتامین D در کودکان

اهمیت ویتامین D برای رشد و سلامت بدن به خصوص در کودکان انکار ناپذیر است. ویتامین D در کودکان سبب کاهش ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها مانند: آلژی، آسم و درماتیت آتوپیک (نوعی بیماری التهابی پوستی) می‌شود. کمبود ویتامین D در کودکان موجب بیماری راشیتیسم یا ریکتز می‌شود، این بیماری سبب بروز زانوی پرانتزی و تغییرات در استخوان مچ دست می‌شود. اگر کودکان در طی نوزادی فقط از شیر مادر تغذیه کنند به علت اینکه شیر مادر فاقد ویتامین D است بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. دیر راه افتادن، دیر دندان در آوردن، کوتاهی قد، در کودکان به علت کمبود ویتامین D است. البته که مصرف مقادیر زیاد این ویتامین به صورت دارویی و مکمل سبب بروز مسمومیت می‌شود.

چگونه می‌توانیم کمبود ویتامین D را جبران کنیم؟

منبع اولیه ویتامین D نور خورشید می‌باشد. با قرار گرفتن در معرض نور خورشید (با رعایت اصول پوستی و حفاظت از پوست)، می‌توان بخش زیادی از ویتامین D بدن را کسب کرد. برای جدب این ویتامین لازم است تنها دست و پاها نور خورشید را دریافت کنند. مصرف ماهی‌های چرب، زرده ی تخم مرغ، مواد غذایی غنی شده با ویتامین D مانند شیر و غلات غنی شده، پنیر چدار، جگر گاو، قارچ هایی که در معرض نور خورشید رشد می‌کنند (قارچ اصولا در مکان‌های تاریک رشد می‌کند) و میگو می‌تواند منجر به جذب این ویتامین شود، اگرچه جذب ویتامین D از طریق مواد غذایی بسیار سخت است، ولی مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین می‌توانند مفید واقع شوند. مصرف مکمل‌های دارویی حاوی ویتامین D نیز می‌تواند سودمند باشد. لامپ هایی که دارای نور اشعه ی فرابنفش می‌باشند نیز به تولید ویتامین D کمک می‌کند، زیرا نور خورشید دارای این اشعه می‌باشد.