سال ‌ها است که مردم از زنجبیل تازه یا خشک برای پخت و پز یا درمان بیماری ها استفاده می کنند یا مکمل‌ های حاوی آن را برای سلامتی مفید می دانند. ریشه زنجبیل از گیاه Zingiber officinale به دست می آید و با زردچوبه و هل ارتباط نزدیکی دارد. زنجبیل از خاصیت ضد التهابی برخوردار است و می‌ تواند حالت تهوع و سایر مشکلات گوارشی را برطرف کند. همچنین آنتی اکسیدان ها و سایر مواد مغذی موجود در آن به درمان مشکلات مفصلی و عفونت های مختلف کمک می‌ کنند و خطر ابتلا به دیابت و سرطان را کاهش می دهند. در این مقاله در مورد خواص زنجبیل و عوارض احتمالی آن صحبت می‌ کنیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

مهم‌ترین خواص زنجبیل برای سلامتی

زنجبیل خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد ویروسی دارد. در ادامه به معرفی بعضی از کاربردهای دارویی زنجبیل که توسط تحقیقات علمی تائید شده اند می‌ پردازیم.

کاهش تولید گاز در دستگاه گوارش و بهبود هضم

محققان در چند مطالعه مختلف تاثیر زنجبیل را روی گازهایی که در طول هضم در روده تشکیل می ‌شوند بررسی کردند و دریافتند که آنزیم‌ های موجود در زنجبیل می ‌توانند به تجزیه و دفع این گازها کمک کنند و مشکلات ناشی از آن ها را تسکین دهند. علاوه بر این، تحقیقات درباره فواید زنجبیل نشان می دهد که این ادویه به افزایش حرکات دستگاه گوارش کمک می کند و به همین دلیل می توان از آن برای درمان یبوست استفاده کرد. همچنین به نظر می رسد که زنجبیل روی آنزیم لیپاز ترشح شده توسط پانکراس (لوزالمعده) تاثیر مثبت دارد و از این طریق به هضم غذا در روده کوچک کمک می کند.

خواص زنجبیل برای درمان سوء هاضمه مزمن

زنجبیل با افزایش سرعت عبور غذا از معده به کنترل سوء هاضمه کمک  می کند. سوء هاضمه عملکردی زمانی رخ می‌ دهد که فرد بدون دلیل واضح علائمی مانند درد شکم، نفخ، احساس سیری بیش از حد و حالت تهوع را تجربه می کند. این مشکل اغلب در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) دیده می‌ شود. در یک مطالعه، دانشمندان دریافتند که مصرف زنجبیل و کنگر فرنگی قبل از خوردن وعده‌ غذایی اصلی، در مقایسه با مصرف دارونما، علائم گوارشی را در افراد مبتلا به سوء هاضمه عملکردی به طور قابل توجهی بهبود می‌ بخشد.

درمان حالت تهوع

زنجبیل در درمان حالت تهوع مرتبط با بارداری که معمولا به عنوان «بیماری صبحگاهی» شناخته می شود موثر است. همچنین می تواند به تسکین حالت تهوع و استفراغ ناشی از جراحی کمک کند و حالت تهوع مرتبط با شیمی درمانی را کاهش دهد. در یک مطالعه که به منظور شناسایی خواص زنجبیل انجام شد، محققان متوجه شدند که جینجرول و شوگائول موجود در این ادویه در جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ نقش دارند. با این حال، بسته به شکل زنجبیل، مقدار این ترکیبات می تواند متفاوت باشد. برای مثال، زنجبیل خشک، زنجبیل تازه و دمنوش تهیه شده با پودر زنجبیل به ترتیب دارای بالاترین غلظت جینجرول هستند.

به طور کلی مصرف این ادویه بی خطر است، اما توصیه می شود در دوران بارداری قبل از مصرف مقادیر زیاد آن با پزشک صحبت کنید. زنجبیل ممکن است برای زنانی که نزدیک به زمان زایمان هستند و کسانی که سابقه سقط جنین یا خونریزی واژینال دارند مناسب نباشد. همچنین کسانی که به اختلالات لخته شدن خون مبتلا هستند نباید از آن استفاده کنند.

خواص زنجبیل برای کاهش وزن

بر اساس مطالعات انجام شده روی انسان و حیوان، زنجبیل ممکن است در کاهش وزن نقش داشته باشد. محققان با انجام یک مطالعه متوجه شدند که مکمل زنجبیل می ‌تواند به طور قابل توجهی وزن بدن و نسبت دور کمر به دور باسن را در افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی کاهش دهد. توانایی زنجبیل برای کاهش وزن احتمالا به مکانیسم های خاصی از جمله توانایی آن برای کاهش التهاب مربوط است.

درمان استئوآرتریت (آرتروز)

استئوآرتریت (OA) به دلیل تخریب مفاصل رخ می‌ دهد و با علائمی مانند درد و سفتی مفاصل همراه است. محققان با بررسی چند مطالعه مختلف به این نتیجه رسیده اند که زنجبیل می تواند به کاهش درد ناشی از این بیماری کمک کند. در این تحقیقات، ‌شرکت کنندگان به مدت سه تا 12 هفته هر روز 0/5 تا یک گرم زنجبیل دریافت می ‌کردند. البته ذکر این نکته ضروری است که شواهد علمی در مورد خواص زنجبیل برای بیماران مبتلا به استئوآرتریت ضد و نقیض است و در بعضی از مطالعات چنین اثری مشاهده نشده است.

خواص زنجبیل برای کاهش قند خون

بعضی از تحقیقات نشان داده ‌اند که زنجبیل خواص ضددیابتی دارد. در یک مطالعه که روی 41‌ فرد مبتلا به دیابت نوع 2 انجام شد، مصرف روزانه 2 گرم پودر زنجبیل با کاهش قند خون ناشتا همراه بود. در یک مطالعه دیگر مشخص شد که استفاده از مکمل زنجبیل می‌ تواند قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c)‌ را به طور قابل توجهی کاهش دهد. البته نتایج همه تحقیقات در مورد خواص زنجبیل برای بیماران دیابتی شبیه هم نیست. به عنوان مثال، در یک مطالعه زنجبیل HbA1c را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کاهش داد، اما روی قند خون ناشتا تاثیر نداشت.

پیشگیری از سرطان

زنجبیل پروتئین یا سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین نمی کند، اما منبع عالی جینجرول و ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی دیگری است که همگی ممکن است خواص ضدسرطانی داشته باشند. تحقیقات نشان می‌ دهد که به همین دلیل زنجبیل می تواند استرس اکسیداتیو را کاهش دهد. استرس اکسیداتیو زمانی رخ می دهد که رادیکال های آزاد بیش از حد در بدن جمع می شوند. رادیکال های آزاد مواد سمی هستند که در اثر متابولیسم طبیعی بدن ساخته می‌ شوند، اما عوامل محیطی مثل آلودگی هوا، سیگار کشیدن و رژیم غذایی ناسالم می‌ توانند تولید آن ها را افزایش دهند. هنگامی که رادیکال های آزاد در بدن تجمع می یابند به سلول ها آسیب می‌ زنند و خطر ابتلا به بیماری های مختلف مانند روماتیسم، حمله قلبی، التهاب مزمن و سرطان را افزایش می دهند. خوشبختانه، آنتی اکسیدان های موجود در غذاها می توانند به بدن در خلاص شدن از شر رادیکال های آزاد کمک کنند.

نتایج به دست آمده از یک مطالعه نشان داد که زنجبیل احتمالا می تواند از شما در برابر بعضی از سرطان های دستگاه گوارش از جمله سرطان روده بزرگ، سرطان معده، سرطان پانکراس (لوزالمعده) و سرطان کبد محافظت کند. به اعتقاد محققان این مطالعه، زنجبیل ممکن است رشد سلول‌ های سرطانی را مهار کند یا به مرگ آن ها منجر شود. در یک مطالعه دیگر، محققان 20 نفر که در معرض خطر سرطان روده بزرگ بودند را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که مصرف 2 گرم زنجبیل به مدت 28 روز می تواند از تغییر دیواره پوششی روده جلوگیری کند.

بهبود عملکرد مغز و پیشگیری از بیماری آلزایمر

بهبود عملکرد مغز هم از مهم ترین خواص زنجبیل است. شواهد علمی بیانگر آن است که ترکیبات موجود در زنجبیل می ‌توانند به پیشگیری از بیماری های مرتبط با مغز از جمله آلزایمر، پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) کمک کنند. در افراد سالمند ممکن است استرس اکسیداتیو و التهاب مزمن محرک ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال شناختی در افراد سالمند باشند. بعضی از مطالعات حیوانی نشان داده اند که آنتی اکسیدان ها و سایر ترکیبات موجود در زنجبیل می توانند پاسخ های التهابی را مهار کنند و از این طریق احتمال ابتلا به زوال شناختی را کاهش دهند.

خواص زنجبیل برای مبارزه با عفونت

هنگامی که از خاصیت زنجبیل صحبت به میان می آید لازم است به نقش آن در مبارزه با عفونت های باکتریایی و قارچی اشاره کرد. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که زنجبیل می تواند استافیلوکوکوس اورئوس (عامل طیف وسیعی از بیماری ها)، اشریشیا کلی (عامل عفونت های روده ای) و کاندیدا آلبیکنس (عامل عفونت قارچی دهان، واژن و...) را از بین ببرد. با این حال، محققان معتقدند که برای درک بهتر خواص زنجبیل در درمان عفونت ها باید مطالعات بیشتری انجام شود.

تقویت سیستم ایمنی بدن

بسیاری از مردم از زنجبیل برای کمک به درمان سرماخوردگی یا آنفولانزا استفاده می کنند. با این حال، شواهد علمی زیادی برای حمایت از این کار وجود ندارد. در یک مطالعه قدیمی، محققان اثرات زنجبیل تازه و خشک را روی یک ویروس تنفسی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که زنجبیل تازه ممکن است از سلامت سیستم تنفسی محافظت کند، در حالی که زنجبیل خشک چنین تاثیری ندارد. در یک مطالعه بزرگ که بعدا انجام شد، مصرف روزانه زنجبیل با تقویت سیستم ایمنی همراه بود. سیستم ایمنی از بدن در برابر بیماری های مزمن محافظت می کند و سرعت درمان بعضی از بیماری ها از جمله سرماخوردگی و آنفولانزا افزایش می دهد.

کاهش التهاب

نتایج به دست آمده از یک تحقیق نشان داد که مصرف خوراکی زنجبیل برای درمان التهاب ناشی از استئوآرتریت (آرتروز) موثر و بی خطر است. با این حال، محققان این مطالعه معتقد بودند که باید تحقیقات بیشتری در مورد این موضوع انجام شود. علاوه بر این، گروه دیگری از محققان با بررسی 16 مطالعه مختلف متوجه شدند که زنجبیل می تواند با التهاب مبارزه کند.

خواص زنجبیل برای تسکین درد

از سایر خواص زنجبیل می توان به نقش آن در کاهش درد اشاره کرد. بر اساس تحقیقات، این ادویه می‌ تواند به درمان دیسمنوره (دردی که درست قبل از پریود یا در حین آن اتفاق می‌ افتد) کمک کند. حتی بعضی از تحقیقات نشان داده اند که زنجبیل در تسکین درد قاعدگی از استامینوفن و ایبوپروفن موثرتر است. با این حال، برای درک بهتر ارتباط زنجبیل با تسکین درد به تحقیقات بیشتری نیاز است.

حفظ سلامت قلب و عروق

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد عصاره زنجبیل ممکن است به پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی کمک کند. یک مطالعه که روی 4628 نفر انجام شد، نشان داد که مصرف روزانه زنجبیل احتمال ابتلا به بیماری‌ عروق کرونر قلب، فشار خون بالا، دیابت، چربی خون بالا، بیماری عروق مغزی، کبد چرب و سایر بیماری ‌های مزمن را کاهش می دهد. علاوه بر این، در یک مطالعه کوچک مشخص شد که عصاره زنجبیل می‌ تواند به کاهش بروز ناهنجاری های قلبی در موش های دیابتی کمک کند. به اعتقاد محققان، این امر ممکن است تا حد زیادی از خواص آنتی اکسیدانی عصاره زنجبیل ناشی شود.

خواص زنجبیل برای کاهش چربی خون

افزایش کلسترول بد (LDL) ممکن است به بیماری قلبی-عروقی منجر شود. بررسی 26 مطالعه مختلف نشان داد که مصرف زنجبیل می تواند به طرز چشمگیری سطح کلسترول بد و تری گلیسیرید را در خون کاهش دهد و به افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک کند.

عوارض زنجبیل برای مردان و زنان

اکنون که با خواص زنجبیل آشنا شدید، بهتر است در مورد عوارض آن هم اطلاعات کسب کنید. مصرف زنجبیل در حد اعتدال برای اکثر افراد بی خطر است. با این حال، در دوزهای بالا ممکن است در بعضی از افراد به بروز مشکلات زیر منجر شود:

- مشکلات گوارشی

- سوزش سر دل

- اسهال

- تحریک دهان و گلو

استفاده از زنجبیل در دوران بارداری و شیردهی احتمالا خطرناک نیست و حتی ممکن است به کاهش حالت تهوع ناشی از بارداری کمک کند. اما بهتر است قبل از اضافه کردن آن به رژیم غذایی خود با متخصص تغذیه یا دکتر زنان مشورت کنید.

به یاد داشته باشید که محققان بسیاری از ترکیبات موجود در زنجبیل را بررسی نکرده اند. از سوی دیگر، شواهد علمی کافی در مورد بعضی از خواص درمانی آن وجود ندارد. بنابراین بهتر است قبل از مصرف زنجبیل (به خصوص به شکل مکمل) با پزشک مشورت کنید. رعایت این نکته برای همه افراد، به ویژه کسانی که بیمار هستند یا دارو مصرف می‎‌ کنند، ضروری است.

کلام پایانی

زنجبیل حاوی مواد مغذی و ترکیبات گیاهی مفیدی است که می توانند فواید زیادی برای بدن و مغز داشته باشند. تحقیقات در مورد خواص زنجبیل نشان می دهد که این ادویه پرکاربرد به درمان حالت تهوع، جلوگیری از عفونت و کاهش خطر سرطان کمک می کند. با این حال، برای درک بهتر تاثیر آن روی بیماری های مختلف به تحقیقات بیشتری نیاز است.