احتمالا شما هم بعد از شانه کردن موهایتان یا دوش گرفتن، به تعداد تار موهایی که از سرتان جدا شدند دقت می کنید و نگران می شوید که آیا این ریزش مو طبیعی است یا باید به پزشک مراجعه کنید؟! در حقیقت تعداد و ضخامت موهای ما نقش مهمی در چهره ما دارند و با ریزش موی بیش از حد، پس از مدتی چهره کاملا متفاوتی خواهیم داشت. هیچ یک از ما به این مسئله بی تفاوت نخواهیم بود و اکنون زمان آن رسیده که به جای در پیش گرفتن درمان های غیر معتبر که مبنای علمی ندارند؛ یک بار برای همیشه با مفهوم ریزش مو و انواع آن آشنا شویم. ریزش مو (آلوپسی) یک اتفاق نسبتاً رایج است. این مشکل نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان نیز دیده می شود گرچه اکثر مراجعین به کلینیک ها بزرگسالان هستند و در آن ها شیوع بالاتری دارد.

در حقیقت ریزش مو علل بسیار گسترده ای دارد و تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله وضعیت تغذیه، سابقه خانوادگی، بیماری های فردی، محصولات آرایشی بهداشتی و..... است. پیدا کردن علت ریزش مو وابسته به همکاری خوب بین شما و متخصص پوست و مو است. در نظر داشته باشید که برای پیدا کردن علت ریزش مو و درمان آن، باید به دستورات پزشک اهمیت دهید و صبوری کنید.

طبق آکادمی پوست آمریکا (AAD) ریزش بین 50 تا 100 تار مو در روز معمول است. با حدود 100000 تار مو روی سر، آن ریزش کوچک با این حجم، قابل توجه نیست. موهای جدید به طور معمول جایگزین موهای از دست رفته می شوند، اما متاسفانه تمام ماجرا به همین سادگی نیست و همیشه جبران پذیر نمی باشد. ریزش مو می تواند به تدریج در طی سال ها ایجاد شود یا به طور ناگهانی اتفاق بیفتد. بسته به علت زمینه ای، این ریزش مو ممکن است موقت یا دائمی باشد.

آیا می خواهید بدانید که واقعاً موهایتان ریزش می کند یا فقط ریزش معمولی را تجربه می کنید؟ مطمئن نیستید که آیا زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده است؟ برای اطلاعات بیشتر در مورد ریزش مو و نحوه مدیریت آن به ادامه مطلب مراجعه کنید.

علائم ریزش مو:

علامت اصلی آلوپسی ریزش موی بیشتر از حد معمول است. این جمله به ظاهر ساده است اما تشخیص اینکه ریزش موی ما معمولی است یا فراتر از آن است، کمی پیچیده تر از این صحبت هاست. علائم زیر می تواند سرنخ هایی را به شما ارائه دهد:

- فاصله بین موها:

اگر فاصله ای بین موهای خود ایجاد کنید و آن را باز کنید متوجه می شوید که این فاصله بیش از حد عادی است و موهایتان ضخامت لازم را ندارد.

- کاهش خط مو:

به همین ترتیب، اگر متوجه شدید که خط موی شما بالاتر از حد معمول به نظر می رسد، ممکن است نشانه ای از نازک شدن موها باشد.

- ریزش مو:

پس از شانه کردن موهای خود، برس یا شانه خود را بررسی کنید. آیا بیشتر از حد معمول مو در لای برس یا شانه شما می پیچد؟ اگر چنین است، این ممکن است نشانه ریزش مو در شما باشد.

- تکه های طاسی در سر شما:

این تکه های خالی می توانند از نظر اندازه متفاوت باشند و در طول زمان رشد کنند.

- گرفتگی فاضلاب:

ممکن است متوجه شوید که سینک یا لوله های حمام شما با مو مسدود شده است.

- درد یا خارش:

اگر یک بیماری پوستی زمینه‌ای دارید که باعث ریزش موی شما می‌شود، ممکن است احساس درد یا خارش در پوست سر خود نیز داشته باشید.

چه چیزی باعث ریزش مو می شود؟

چند نوع اصلی ریزش مو وجود دارد که هر کدام دلایل زمینه ای متفاوتی دارند.

آلوپسی آندروژنیک:

آلوپسی آندروژنیک به ریزش موی ارثی مانند طاسی با الگوی مردانه یا طاسی الگوی زنانه اشاره دارد. این نوع از ریزش مو، شایع ترین علت ریزش مو است که 50 درصد افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.

ریزش موی مربوط به آلوپسی آندروژنیک به تدریج اتفاق می افتد. در حالی که برخی از افراد ممکن است در اوایل بلوغ ریزش مو را تجربه کنند، برخی دیگر ممکن است تا سنین میانی بلوغ خود که بین 6 تا 11 سالگی است متوجه علائم آن نشوند.

طاسی الگوی زنانه اغلب منجر به نازک شدن تمام پوست سر می شود در عین حال، طاسی با الگوی مردانه معمولاً شامل ریزش تدریجی مو در بالای شقیقه ها و نازک شدن در قسمت تاج سر است که شکل "M" را ایجاد می کند.

آلوپسی آره آتا:

آلوپسی آره آتا یک بیماری خودایمنی است که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به فولیکول های مو حمله کند و در نتیجه لکه های طاسی ایجاد شود که می تواند از کوچک تا بزرگ متغیر باشد. در برخی موارد، این نوع از ریزش مو ممکن است منجر به ریزش کامل مو شود. برخی از افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا علاوه بر ریزش موی سر، موهای ابرو، مژه یا سایر قسمت های بدن خود را از دست می دهند.

آناژن افلوویوم:

آناژن افلوویوم شامل ریزش سریع مو می شود. این اتفاق معمولاً به دلیل پرتو درمانی یا شیمی درمانی می افتد. و خوشبختانه پس از توقف درمان، موها دوباره رشد می کنند.

تلوژن افلوویوم:

تلوژن افلوویوم نوعی ریزش موی ناگهانی است که در اثر شوک عاطفی یا فیزیکی، مانند یک رویداد آسیب‌زا، دوره استرس شدید، یا یک بیماری جدی ایجاد می‌شود. این نوع ریزش مو معمولاً پس از رفع علت اصلی خود به خود برطرف می شود. همچنین ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی اتفاق مانند موارد زیر اتفاق بیوفتد:

- بارداری

- زایمان

- یائسگی

- سوء تغذیه

- برخی از اختلالات غدد درون ریز

انواع مختلفی از داروها نیز می توانند باعث آن شوند، از جمله:

- ضد انعقادها

- داروهای ضد تشنج

- رتینوئیدهای خوراکی

- مسدود کننده های بتا

- داروهای تیروئید

کچلی سر:

کچلی سر در واقع یک عفونت قارچی است که می تواند پوست سر و ساقه مو را تحت تاثیر قرار دهد. کچلی سر باعث ایجاد لکه های طاس کوچک می شود که پوسته پوسته و خارش دار هستند. با گذشت زمان، اندازه این تکه ها افزایش می یابد. علائم دیگر کچلی عبارتند از:

- موهای شکننده که به راحتی می شکنند.

- حساسیت پوست سر.

- لکه های پوسته پوسته ای از پوست که خاکستری یا قرمز به نظر می رسند.

این نوع از ریزش مو، با داروهای ضد قارچ قابل درمان است.

آلوپسی کششی:

آلوپسی کششی ناشی از فشار و کشش بیش از حد بر روی مو است که اغلب به دلیل بستن مو به حالت هایی از قبیل دم اسبی و.... ایجاد می شود.

علل دیگر ریزش مو عبارتند از:

بیماری‌هایی که باعث ایجاد اسکار می‌شوند، مانند لیکن پلان و برخی از انواع لوپوس، می‌توانند منجر به ریزش دائمی مو در اثر جای زخم شوند.

ریزش مو چگونه تشخیص داده می شود؟

از آنجایی که بسیاری از موارد می توانند باعث ریزش مو شوند، بهتر است در صورت مشاهده هرگونه تغییر در موهای خود، با یک متخصص پوست و مو وقت ملاقات بگذارید. چرا که تشخیص علت ریزش مو کار ساده ای نیست و نیاز به علم بالایی دارد. پزشکان متخصص پوست و مو علاوه بر معاینه فیزیکی ، از سابقه بیماری های شما و .... استفاده خواهند کرد تا بتوانند دلیل اصلی ریزش موی شما را پیدا کنند. اگر مشکوک به بیماری خودایمنی یا پوستی باشید، ممکن است از پوست سر شما نمونه برداری شود. این نمونه برداری شامل برداشتن دقیق بخش کوچکی از پوست برای آزمایش هایی است که در آزمایشگاه انجام می شود. پزشکان همچنین ممکن است آزمایش خون را برای بررسی کمبود مواد مغذی یا علائم یک بیماری زمینه‌ای درخواست کنند.

راه های درمان ریزش مو چیست؟

طیف وسیعی از گزینه های درمانی برای ریزش مو وجود دارد، اما بهترین گزینه برای شما بستگی به این دارد که چه چیزی باعث ریزش مو شده است.

دارو درمانی:

داروهای بدون نسخه (OTC) معمولاً شامل کرم‌ها، ژل‌ها، محلول‌ها یا فوم‌های موضعی هستند که مستقیماً روی پوست سر مالیده می شوند. رایج ترین محصولات در این زمینه حاوی ماده ای به نام ماینوکسیدیل هستند. داروهای تجویزی، مانند فیناستراید (Propecia) به خصوص برای طاسی با الگوی مردانه، ممکن است کمک کننده باشند. این دارو ها برای کاهش ریز مو مصرف می شوند اما گاها مشاهده شده است که بیماران پس از مصرف این دسته از داروها رشد مجدد مو را تجربع می کنند. اگر به نظر می رسد که ریزش مو مربوط به یک بیماری خودایمنی باشد، پزشک شما داروهای ضد التهابی مانند کورتیکواستروئیدها را تجویز می کند.

اقدامات پزشکی:

اگر دارو کمکی نکرد، پزشک پوست و مو یکی از گزینه های زیر را به شما پیشنهاد خواهد کرد:

جراحی کاشت مو:

جراحی کاشت مو شامل جابجایی شاخه های کوچک پوست، هر کدام با چند تار مو، به قسمت های طاس پوست سر است. این جراحی برای افراد مبتلا به طاسی ارثی به خوبی پاسخگوست زیرا این دسته از افراد  معمولا موهای بالای سر خود را از دست می دهند. از آنجا که برخی از انواع ریزش مو می تواند پیشرونده باشد، ممکن است در طول زمان به چندین روش برای درمان کامل و پاسخ گرفتن نیاز داشته باشید.

کاهش پوست سر:

در روش کاهش پوست سر، جراح بخشی از پوست سر شما را که فاقد مو است برمی دارد و آن ناحیه را با تکه ای از پوست سر شما که دارای مو است می بندد. گزینه دیگر فلپ است که در آن جراح پوست سر را که دارای مو است بر روی یک تکه طاس جمع می کند. انبساط بافت می تواند نقاط طاس را نیز پوشش دهد، اما این گزینه درمانی به دو روش نیاز دارد. در اولین جراحی، جراح یک گشاد کننده بافت را در زیر قسمتی از پوست سر شما که دارای مو است و در کنار نقطه طاسی قرار دارد، قرار می دهد. پس از چند هفته، منبسط کننده قسمتی از پوست سر شما را که دارای مو است، منبسط می کند. در جراحی دوم، جراح شما منبسط کننده را برمی دارد و ناحیه منبسط شده پوست سر را با مو روی نقطه طاس می کشد.

بیشتر بخوانید: ابزار قدرتمند ویرایش ژن - ظهور CRISPR در حوزه‌ی تشخیص بیماری

چگونه می توانم از ریزش مو جلوگیری کنم؟

چند کار ساده وجود دارد که می توانید برای به حداقل رساندن ریزش مو انجام دهید:

- موهای خود را طوری ببندید که به آن فشار وارد نشود و کش نیاید. اگر به طور مرتب موهای خود را به صورت بافته، بسته شده با کش یا دم اسبی حالت می دهید، سعی کنید موهایتان را شل نگه دارید تا فشار زیادی به موهای شما وارد نشود.

- از دست زدن به موهایتان خودداری کنید. تا حد امکان سعی کنید موهای خود را نکشید، نپیچانید یا مالش ندهید.

- موها را خشک کنید. پس از شستن، از حوله استفاده کنید تا موهای خود را به آرامی خشک کنید. از مالیدن موهای خود با حوله یا چرخاندن آن در داخل حوله خودداری کنید.

- یک رژیم غذایی متعادل غنی از مواد مغذی را هدف قرار دهید. سعی کنید مقدار زیادی آهن و پروتئین را در میان وعده ها و وعده های غذایی خود بگنجانید.

- محصولات و ابزارهای حالت دهنده نیز از عوامل رایج ریزش مو هستند. نمونه هایی از محصولات یا ابزارهایی که می توانند بر ریزش مو تأثیر بگذارند عبارتند از:

- سشوار

- شانه های گرم شده

- اتو مو

- محصولات رنگ آمیزی مو

- عوامل سفید کننده

- perms

- آرامش دهنده ها

اگر تصمیم دارید موهای خود را با وسایل گرم کننده مو حالت دهید، این کار را فقط زمانی انجام دهید که موهایتان خشک است و دستگاه را بر روی پایین ترین درجه قرار دهید.  اگر در حال حاضر ریزش مو دارید، از یک شامپوی ملایم بچه برای شستن موهایتان استفاده کنید. مگر اینکه موهایتان بسیار چرب باشد. در نظر داشته باشید که موهایتان را فقط یک روز در میان یا کمتر بشویید.

چه زمانی در مورد ریزش مو به پزشک مراجعه کنیم؟

بهتر است برای هر گونه ریزش موی غیرقابل توضیح به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا آن ها بتوانند علت زمینه ای و بهترین راه درمان را تعیین کنند. در طول قرار ملاقات خود، حتما علائم غیرعادی دیگری را که متوجه شده اید ذکر کنید، از جمله:

- خستگی

- کاهش وزن غیر قابل توضیح

- تورم اندام

- تب

- تغییرات در حرکات روده و مشکلات گوارشی

- بثورات یا سایر تغییرات پوستی روی پوست سر یا بدن

هر گونه اطلاعاتی که می توانید در مورد سرعت وقوع ریزش مو ارائه دهید، همراه با هرگونه سابقه خانوادگی طاسی نیز مفید خواهد بود.