همه ما بار ها و بار ها کلمه "کیست" را شنیده ایم و تصوری درباره آن داریم؛ به طوری که اگر کسی به ما بگوید کیست دارم، ناخودآگاه به یاد یک برآمدگی کروی شکل که در داخل آن مایعی تجمع پیدا کرده است، می افتیم. اما می دانید چند نوع کیست داریم؟ یا اینکه آیا همه این کیست ها به یک شکل هستند؟ آیا روش درمان هر کیست مخصوص به خود است یا برای تمام کیست ها می توان یک نسخه پیچید؟

دنیای کیست ها تنوع زیادی دارد و محدود به همان برآمدگی هایی که ما گاها ممکن است بر روی دست یا پا خود ببینیم نیستند. از آن جایی که کیست ها بسیار شایع هستند و ممکن است دچار التهاب یا عفونت شوند یا حتی برخی از آن ها در کنار عصب یا رگ خونی رشد کنند و مشکل ایجاد کنند، بهتر است همه ما اطلاعات جامعی از انواع کیست ها و شناسایی آن ها داشته باشیم. در نتیجه اگر شما هم پاسخ سوالات بالا را نمی دانید پیشنهاد می کنیم تا آخر این مطلب همراه ما باشید تا با انواع کیست آشنا شوید!

کیست یک بسته کیسه مانند از بافت غشایی است که حاوی مایع، هوا یا مواد دیگر است؛ کیست ها می توانند تقریباً در هر جایی از بدن یا زیر پوست شما رشد کنند. کیست ها انواع مختلفی دارند و خوشبختانه اکثر کیست ها خوش خیم یا غیرسرطانی هستند.

اینکه کیست نیاز به درمان دارد یا نه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

- نوع کیست

- محل کیست

- ایجاد درد یا ناراحتی توسط کیست

- وجود التهاب یا عفونت در کیست

در ادامه یازده نوع از انواع کیست را بررسی میکنیم و نکات مهمی را که درباره هر یک از آن ها باید بدانید، ذکر می کنیم:

کیست اپیدرموئید:

کیست اپیدرموئید یک کیست کوچک و خوش خیم با رشد آهسته است که بیشتر روی صورت، سر، گردن، پشت یا اندام تناسلی رشد می کند. این کیست معمولاً به دلیل تجمع کراتین در زیر پوست ایجاد می شود.

آن طور که از مشاهده کیست برداشت می شود، به نظر می رسد یک برآمدگی به رنگ پوست، قهوه ای مایل به زرد یا زرد و پر از مواد غلیظ است. کیست اپیدرموئید، اگر ملتهب یا عفونی باشد ممکن است متورم، قرمز یا دردناک شود.

کیست سباسه:

کیست سباسه روی صورت، گردن یا بالاتنه دیده می شود و معمولاً در اثر ضربه یا آسیب به غدد چربی به علت بریدگی یا زخم هایی جراحی ایجاد می شود.

کیست بزرگ ممکن است باعث فشار و ایجاد درد در بیمار شود. خوشبختانه این کیست هم غیر سرطانی است و بسیار کند رشد می کند.

کیست های پستان:

بیشتر توده‌های سینه (مانند کیست ها) غیرسرطانی هستند، اما دلیل اینکه چرا آن توده به وجود آمده حتی اگر غیر سرطانی باشد، بسیار حائز اهمیت است. متخصصین زنان توصیه می کنند که هر خانم با اصول خودآزمایی سینه آشنا باشد و هر ماه پستان ها را از جهت وجود توده یا هر تغییر دیگری ارزیابی کند. بهتر است ارزیابی سینه ها در دوران قاعدگی انجام نشود، چرا که بالا و پایین شدن برخی هورمون ها در این دوران ممکن است موجب ایجاد تغییراتی در پستان ها شود که با توده ها اشتباه گرفته شود.

برای ارزیابی پستان در مطب ها که توسط متخصص زنان انجام می شود؛ پوزیشن های مختلفی انتخاب می شود. پزشک ممکن است شما را در حالت خم شده به سمت زمین، دراز کشیده یا .... معاینه کند تا به خوبی از تفاوت های دو پستان با یکدیگر و همچنین وجود بافت مشکوک در پستان ها مطلع شود.

در کنار انجام خودآزمایی سینه، مهم است که با حس معمول سینه های خود آشنا باشید تا بتوانید در صورت وجود تغییرات، به سرعت متوجه آن شوید و به پزشک مراجعه کنید. شما ممکن است:

- یک توده جدید کشف می کنید.

- احساس کنید که یک ناحیه از سینه شما به طور محسوسی با بقیه متفاوت است.

- یک توده تغییر می کند یا بزرگتر می شود.

- ترشحات غیرمنتظره و غیرعادی از نوک پستان وجود دارد.

- نوک پستان جهتی معکوس آنچه همیشه بوده است دارد.

کیست گانگلیون:

کیست گانگلیون یک توده بافت گرد و پر از ژل است که معمولاً در امتداد تاندون‌ها یا مفاصل به‌ویژه در دست‌ها، مچ، مچ پا و پا ظاهر می‌شود. تجمع مایع ممکن است به دلیل آسیب، ضربه یا استفاده بیش از حد اتفاق بیفتد، اما اغلب علت ناشناخته است. کیست گانگلیونی، شایع و بی ضرر است و باعث درد یا مشکل نمی شود مگر اینکه رشد کند و بر ساختارهای دیگر فشار بیاورد.

کیست پیلونیدال:

کیست پیلونیدال یک بیماری شایع پوستی است که در شکاف بالای باسن ایجاد می شود. این کیست، معمولا بعد از بلوغ اتفاق می افتد. اعتقاد بر این است که این بیماری به دلیل ترکیبی از تغییر هورمون ها، رشد مو، و اصطکاک ناشی از لباس یا نشستن طولانی مدت ایجاد می شود. این کیست شامل یک سوراخ یا تونل کوچک در پوست است که ممکن است عفونی شده و پر از مایع یا چرک شود.

علائم عفونت عبارتند از:

- درد هنگام نشستن یا ایستادن

- پوست قرمز یا دردناک اطراف ناحیه

- ترشح چرک یا خون از آبسه که باعث ایجاد بوی بد می شود

- تورم کیست

- موهای بیرون زده از ضایعه

کیست تخمدان:

کیست های تخمدان کیسه های پر از مایعی هستند که روی یک یا هر دو تخمدان ایجاد می شوند. آن ها ممکن است به عنوان بخشی طبیعی از چرخه تولید مثل ایجاد شوند یا پاتولوژیک باشند. منظور از پاتولوژیک، این است که بیماری تلقی شوند و نیاز به درمان داشته باشند. همچنین کیست های تخمدان ممکن است بدون علامت یا دردناک باشند. این علائم عبارتند از:

- نفخ یا تورم شکم

- حرکات روده دردناک

- درد لگن قبل یا در طول سیکل قاعدگی

- مقاربت دردناک

- درد در قسمت پایین کمر یا ران

- حساسیت سینه

- حالت تهوع

- استفراغ

- پارگی یا پیچ خوردگی تخمدان.

- علائم شدید مانند درد ناگهانی و تیز لگن، تب، غش یا سرگیجه از علائم کیست هستند.

کیست بیکر:

کیست بیکر یک تورم پر از مایع است که باعث ایجاد توده در پشت زانو می شود. این وضعیت به دلیل مشکلی است که مفصل زانو را تحت تاثیر قرار می دهد؛ آرتریت، التهاب ناشی از استرس های مکرر، یا آسیب غضروف از جمله این مشکلات هستند. علائم کیست بیکر عبارتند از:

- درد خفیف تا شدید

- تنگی

- کاهش محدوده حرکتی

- تورم پشت زانو

- کبودی روی زانو و ساق پا

- پارگی کیست

کیست بیکر اغلب نیازی به درمان ندارد و خود به خود از بین می رود.

کیست پیلار:

کیست پیلار یک برآمدگی غیرسرطانی، به رنگ پوست و گرد است که در زیر سطح پوست ایجاد می شود. کیست پیلار، معمولاً روی پوست سر قرار دارد. این نوع کیست به دلیل تجمع پروتئین در فولیکول مو ایجاد می شود. از مشخصه های این کیست این است که بدون درد، سفت، صاف و کند رشد می کند.

کیست مخاطی:

کیست مخاطی یک تورم پر از مایع است که روی لب یا دهان ایجاد می شود. این بیماری زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی دهان با مخاط مسدود شود. کیست مخاطی معمولاً در اثر ضربه به حفره دهان، مانند گاز گرفتن لب، سوراخ کردن، و اختلال در غدد بزاقی ایجاد می شود. کیست های مخاطی ندول های کوچک و نرمی هستند که رنگ آن ها مایل به صورتی یا آبی است.

کیست شکاف شاخه ای:

کیست شکاف شاخه ای نوعی بی نظمی رشدی است که در آن یک توده در یک یا هر دو طرف گردن یا زیر استخوان ترقوه ایجاد می شود. این نوع از کیست ها، در طول رشد جنینی رخ می دهد که بافت های گردن و استخوان ترقوه یا شکاف شاخه ای به طور متفاوتی رشد می کنند.

در بیشتر موارد، کیست شکاف شاخه ای خطرناک نیست. با این حال، ممکن است باعث تحریک پوست، عفونت پوست یا - در موارد بسیار نادر بزرگسالان - سرطان شود. علائم در کودکان عبارتند از:

- گودی

- توده

- یک علامت پوستی روی گردن یا بالای شانه

کودکان و بزرگسالان ممکن است تورم یا حساسیتی را تجربه کنند که معمولاً با عفونت دستگاه تنفسی فوقانی تظاهر پیدا می کند.

کیست پری نورال:

کیست پری نورال یک کیسه پر از مایع است که روی ستون فقرات تشکیل می شود. علل پیدایش این کیست ناشناخته است؛ اما ممکن است ناشی از ضربه به کمر باشد. انواع ضربه های مرتبط با این کیست عبارتند از سقوط، جراحات، و فعالیت های سنگین. علائم این کیست نادر است اما در این موارد ممکن است باعث درد در ناحیه کمر، باسن یا پاها شود.

چگونه می توان کیست را تشخیص داد؟

کیست می تواند به صورت برآمدگی روی پوست شما ظاهر شود. همچنین اگر درست زیر پوست شما رشد کند، مانند یک توده کوچک به نظر می رسد و شما به راحتی می توان آن را تشخیص دهید. برخی از کیست ها در اعماق بدن شما رشد می کنند، در نتیجه نمی توانید آن ها را احساس کنید. با این حال، ممکن است علائم دیگری را ایجاد کنند که از طریق آن علائم بتوانید به وجود کیست شک کنید.

به عنوان مثال، کیست های تخمدان، مانند آن هایی که در نتیجه سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ایجاد می شوند، ممکن است مشکلاتی در عملکرد تخمدان و تولید مثل ایجاد کنند. بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD) که باعث ایجاد کیست در کلیه می شود، می تواند بر عملکرد کلیه تأثیر منفی بگذارد. کیست ها معمولا به آرامی رشد می کنند و سطح صافی دارند. آن ها می توانند ریز یا بسیار بزرگ باشند. اکثر کیست ها دردناک نیستند و آن ها معمولاً مشکلی ایجاد نمی کنند مگر اینکه:

- بسیار بزرگ باشند.

- با عصب یا رگ خونی برخورد داشته باشند.

- در یک منطقه حساس رشد کرده باشند.

- بر عملکرد یک اندام تأثیر گذاشته باشند.

چرا کیست ها و کیست های کاذب تشکیل می شود؟

کیست ها و کیست های کاذب به دلایل مختلف ایجاد می شوند.

- عفونت ها

- بیماری های ارثی

- ژنتیک

- التهاب مزمن

- انسداد در مجاری

علت دقیق به نوع کیست یا کیست کاذب بستگی دارد. حالا سوالی که پیش می آید این است که چه زمانی باید برای درمان کیست کمک گرفت؟ اگر کیست شما بسیار دردناک یا ملتهب شد، با یک متخصص قرار ملاقات بگذارید. این علامت می تواند نشانه پارگی یا عفونت باشد. پزشک باید کیست شما را بررسی کنند حتی اگر باعث درد یا مشکلات دیگری نشده باشد. تفاوت در این رشدها می تواند نشانه سرطان باشد در نتیجه ممکن است پزشک بخواهد قسمتی از توده را به عنوان نمونه بردارد تا از نوع آن با خبر شود.

کیست چگونه درمان می شود؟

هرگز نباید سعی کنید خودتان کیست یا کیست کاذب را فشار دهید یا بیرون بیاورید. این کار اشتباه می تواند منجر به عفونت شود. در برخی موارد، خود کیست ها به خودی خود بهبود می یابند و نیازی به انجام کار خاصی نیست. قرار دادن کمپرس گرم روی کیست می تواند با کمک به تخلیه آن، روند بهبودی را تسریع کند. در موارد دیگر، مراقبت های پزشکی مورد نیاز است.

روش رایج درمان پزشکی برای کیست عبارتند از:

استفاده از سوزن برای تخلیه مایعات و سایر مواد از کیست؛ قبل از تخلیه کیست به شما دارو داده می شود، مانند تزریق کورتیکواستروئید. این تزریق برای کاهش التهاب در کیست در حین برداشتن جراحی کیست انجام می شود.

آیا می توان از ایجاد کیست ها و کیست های کاذب پیشگیری کرد؟

اکثر انواع کیست ها و کیست های کاذب قابل پیشگیری نیستند اما با این حال چند استثنا هم وجود دارد. کسانی که مستعد ابتلا به کیست تخمدان هستند ممکن است بتوانند با استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی از تشکیل کیست های جدید جلوگیری کنند.

شما می توانید با تمیز و خشک نگه داشتن پوست در ناحیه آسیب دیده از تشکیل کیست پیلونیدال جلوگیری کنید. اگر شغل یا زندگی روزمره شما طوریست که مدت زمان زیادی روی صندلی می نشینید بهتر است سبک زندگی خود را اصلاح کنید و تحرک را به زندگی خود اضافه کنید. هر از چند گاهی با بلند شدن از جای خود، می توانید از این کیست ها پیشگیری کنید.

از سوی دیگر، تمیز کردن پلک ها نزدیک خط مژه با یک پاک کننده ملایم می تواند به جلوگیری از مسدود شدن مجاری چربی کمک کند. همین کار ساده می تواند به جلوگیری از شالازیا کمک کند.