هزاران سال است که از ریشه گیاه زنجبیل برای تسکین مشکلات معده استفاده می شود. معمولاً از زنجبیل به دلیل اثرات ضد التهابی طبیعی آن برای درمان آرتروز، کلسترول بالا، گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی و سایر شرایط سلامتی نیز استفاده می‌شود. زنجبیل، که به صورت تازه یا ادویه پودر شده استفاده می‌شود، یک چاشنی اصلی در بسیاری از دستور العمل های غذایی است. همچنین برای اهداف دارویی استفاده می‌شود. این ادویه از ریشه گیاه تهیه می‌شود که به طور گسترده در مناطق گرمسیر آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی رشد می کند. قرن ها است که از زنجبیل برای درمان مجموعه ای از بیماری ها استفاده می‌شود، از جمله:

- حالت تهوع

- سوهاضمه

- گرفتکی مفاصل صبحگاهی

- اختلال رفلاکس معده به مری (GERD)

- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

- روماتیسم مفصلی

- آرتروز

- درد عضلانی (میالژی)

- درد مفصل (آرترالژی)

- درد قاعدگی (دیسمنوره)

- کلسترول بالا (هایپرکلسترولمی)

- دیابت

بسیاری از پزشکان طب داروهای مکمل جایگزین نیز معتقدند که زنجبیل می‌تواند از بروز بیماری های قلبی، سرطان و آلزایمر جلوگیری کند. برخی از این ادعاها بهتر از بقیه، مورد حمایت تحقیقات قرار گرفته اند.

بیشتر بخوانید:‌ با انیسون، این گیاه شگفت انگیز آشنا شوید - دمنوش انیسون و رازیانه

فواید سلامتی زنجبیل

فواید سلامتی زنجبیل را می توان به طور کلی در زمینه بهبود مشکلات گوارشی، التهاب یا متابولیک دسته بندی کرد.

تعدادی از مطالعات از اثرات تسکین دهنده زنجبیل به معده پشتیبانی کرده اند. علاوه بر تسکین حالت تهوع و استفراغ پس از جراحی، به نظر می‌رسد این گیاه باعث کاهش حالت حرکتی و علائم تهوع صبحگاهی می شود. شاید بهترین اثبات این اثر ضد تهوع در افرادی باشد که تحت درمان سرطان هستند. فواید زنجبیل در مورد دیگر بیماری های دستگاه گوارش کمتر مشخص شده است. مطالعه ای در سال 2014 از دانشگاه کارولینای شمالی نتیجه گرفت که زنجبیل بیش از دارونماها علائم IBS را تسکین نمی بخشد. در حالی که به نظر می رسد زنجبیل کمترین تأثیر را در ریفلاکس اسید دارد، اما طبق یک مطالعه در سال 2012 از هند، این ماده ممکن است در بهبود زخم معده مربوط به GERD در صورت استفاده ترکیبی با یک پروبیوتیک کمک کند.

زنجبیل حاوی ماده ضد التهابی به نام گینجرول است و ممکن است در درمان دردهای مزمن یا حاد کمک کند. اگرچه در بررسی در سال 2016 ذکر شده است که زنجبیل ممکن است به عنوان داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی در تسکین دردهای شدید دوران قاعدگی عمل کند، اما محققان خیلی زود اعتراف کردند که کیفیت کلی مطالعات پایین است. آنچه همه این ها نشان می‌دهند این است که زنجبیل می تواند به عنوان داروی جایگزین مسکن های استاندارد استفاده شود که برای درمان آرتروز و سایر اختلالات مزمن یا حاد استفاده می شوند.

شواهد محدود اما قانع کننده ای وجود دارد که نشان می‌دهد زنجبیل می‌تواند به درمان بیماری هایی مانند کلسترول بالا یا قند خون بالا کمک کند. زیرا با مصرف آن، تری گلیسیرید، کلسترول تام و کلسترول "بد" (LDL) کاهش می یابد، در حالی که کلسترول "خوب" با چگالی بالا (HDL) به طور قابل توجهی افزایش می یابد. کاهش این مقادیر به تنهایی مربوط به کاهش کلی خطر بیماری قلبی و سکته مغزی است. به همین ترتیب، یک مطالعه در سال 2015 از ایران گزارش داد که مصرف روزانه مکمل زنجبیل توانست بسیاری از علائم دیابت نوع 2 را بهبود بخشد؛ مانند 10 درصد کاهش در میزان HbA1c. نتایج مشابهی در مطالعه ای در سال 2018 از چین نیز مشاهده شد.

تا به امروز، شواهد محدودی وجود دارد که نشان دهد زنجبیل می‌تواند از سرطان جلوگیری یا آن را درمان کند. مجموعه تحقیقات فعلی عمدتا به آزمایشگاه محدود می شود. در حالی که به نظر می رسد گینجرول رشد برخی از سلول های سرطانی را در شرایط برون تن (به ویژه سلول های سرطانی روده بزرگ و تخمدان) کاهش می‌دهد، در این مرحله دستیابی به نتیجه انسانی به نوعی دشوار است. همین امر در مورد بیماری آلزایمر نیز صدق می‌کند. در حالی که تحقیقات در سال 2017 از مصر نشان می‌دهد که گینجرول ممکن است به جلوگیری یا کند شدن روند پیشرفت آلزایمر کمک کند، اثرات ضد التهابی از آن بر روی مغز مانند داروی ضد التهاب غیراستروئیدی Celebrex (سلکسیب) دیده شد.

عوارض جانبی احتمالی زنجبیل

وقتی زنجبیل به شکل ادویه استفاده می‌شود یا به عنوان چای و دمنوش میل می‌شود، برای بزرگسالان و کودکان بی خطر محسوب می‌شود. در برخی از افراد، زنجبیل ممکن است عوارض جانبی خفیفی از جمله ناراحتی معده، سوزش معده، اسهال و گاز روده ایجاد کند. همچنین مشخص شده است که زنجبیل تولید صفرا را افزایش می دهد و ممکن است لازم باشد در افراد مبتلا به بیماری های کیسه صفرا از آن اجتناب شود. بی خطری کامل مکمل ها و عصاره های زنجبیل هنوز ناشناخته است. همچنین تحقیقات محدودی در زمینه تداخل دارویی احتمالی بخصوص در دوزهای بالاتر زنجبیل وجود دارد. پس پیش از مصرف، در مورد عوارض جانبی احتمالی زنجبیل با پزشک طب سنتی خود مشورت کنید.

مقدار و نحوه مصرف زنجبیل

زنجبیل به صورت تازه در دسترس است و می تواند به صورت تازه خورده شود، و یا به صورت چای دم شود. برخی از افراد حتی برای تسکین حالت تهوع، زنجبیل را زیر زبان خود قرار می دهند. امروزه آب زنجبیل تهیه و به عنوان یک نوشیدنی مصرف می شود. زنجبیل همچنین به عنوان ادویه، عصاره یا قرص خوراکی یا کپسول موجود است. اسانس زنجبیل بیشتر به جای مصرف خوراکی برای درمان التهاب مفاصل استفاده می شود. حتی پمادهای موضعی حاوی زنجبیل که برای ماساژ استفاده می شوند در بازار موجود هستند.

هنوز هیچ دوز استانداردی برای مکمل های زنجبیل وجود ندارد. تولیدکنندگان به طور کلی دوز 500 میلی گرمی را که دو بار در روز مصرف می شود، برای رفع حالت تهوع توصیه می کنند. از طرفی دوزهای 250 تا 500 میلی گرم که دو تا چهار بار در روز مصرف می شود، برای تسکین گرفتکی مفاصل صبحگاهی، گرفتگی های قاعدگی و درد آرتروز نیز توصیه می شوند.

مکمل های زنجبیل

اگر قصد دارید زنجبیل را به صورت قرص های مکمل مصرف کنید، معمولاً می توانید آن را در داروخانه ها، فروشگاه های مواد غذایی یا فروشگاه های تخصصی مکمل های غذایی پیدا کنید. همچنین می توان به راحتی از طریق اینترنت آنها را تهیه کرد. برای اطمینان از اینکه مکمل مورد نظر شما با بالاترین استانداردها تولید می شود، در مورد شرکت تولید کننده آن تحقیق کنید. اگر به استفاده از مکمل های زنجبیل به هر شکلی فکر می کنید، با پزشک خود صحبت کنید تا اطمینان حاصل کنید که از خطرات و مزایای بالقوه آن آگاهی کامل دارید.

طرز تهیه آب زنجبیل

دستور العمل های متفاوتی برای تهیه آب زنجبیل وجود دارد، اما اکثر آنها مراحل اصلی مشابهی را دنبال می کنند که عبارت است از:

- ابتدا با زنجبیل تازه شروع کنید. حدود یک فنجان از آن را پوست بگیرید و خرد کنید.

- با دو فنجان آب به مخلوط کن اضافه کنید.

- به آن آب لیمو همراه با عسل یا شکر اضافه کنید.

- به مدت 20-30 ثانیه با دور بالا مخلوط کنید.

- سپس آب آن را صاف کنید تا تکه های ریشه زنجبیل جدا شوند.  

آب زنجبیل را در یک ظرف بزرگ در یخچال خود نگهداری کنید. روی آن یخ و نعنا یا تکه های لیمو بریزید و آن را سرو کنید. برخی از دستورالعمل های آب زنجبیل پیشنهاد می‌کنند که نوشیدنی را به مدت 1-3 روز در معرض آفتاب قرار دهید تا عطر و طعم آن قوی تر شود.

آلرژی و واکنش های ناخواسته به آب زنجبیل

اگرچه آب زنجبیل ممکن است برخی از مزایای سلامتی را به همراه داشته باشد، اما برخی از افراد باید در مصرف آن در رژیم های غذایی خود محتاط باشند. به عنوان مثال، حتی اگر ادعاهایی وجود دارد که زنجبیل می تواند به زنان باردار کمک کند و از تهوع صبحگاهی جلوگیری کند، اما متخصصان بهداشت توصیه می کنند که زنان باردار و شیرده از مصرف مکمل ها و آب زنجبیل خودداری کنند. علاوه بر این، منابع پزشکی می گویند که بیماران باید از مصرف زنجبیل و آب آن به مدت دو هفته قبل از جراحی و بعد از آن به دلیل داشتن خاصیت رقیق کننده خون خودداری کنند. بنابراین بیماران با اختلالات انعقاد خون مانند هموفیلی نیز باید از مصرف مکمل ها و آب زنجبیل خودداری کنند. طبق منابع مختلف زنجبیل و اشکال مختلف مصرفی آن، همیشه برای کسانی که سنگ صفرا دارند ایمن نیست.

افرادی که از داروهای رقیق کننده خون، NSAID (داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی)، تاکرولیموس، انسولین یا هر دارویی برای کاهش قند خون استفاده می کنند، باید از مصرف مکمل ها و آب زنجبیل خودداری کنند و قبل از قرار دادن زنجبیل در رژیم غذایی خود با پزشک صحبت کنند.

منابع:

https://www.verywellfit.com

https://www.verywellfit.com