منتشر کننده
در بارداری معمولا یکی از شدیدترین تغییر و تحولات جسمی را تجربه می کنید. در این دوران تقریبا همه قسمت های بدن تغییر می کنند. اما قبل از وقوع این اتفاق و حتی پیش از اینکه تست بارداری مثبت شود، احتمالا متوجه می شوید که اشتها و ترجیحات غذایی شما به طرز چشمگیری دستخوش تغییر شده است؛ به طوری که ممکن است از بعضی از غذاهای مورد علاقه خود بیزار شوید و در مقابل هوس کنید غذاهایی بخورید که قبلا آن ها را دوست نداشتید. به تمایل شدید به خوردن نوع خاصی از غذا «ویار بارداری» می گویند. ویار یا هوس بارداری با گرسنگی متفاوت است، چون معمولا به دلیل خالی بودن معده رخ نمی دهد. در این مقاله به این سوال که علت ویار چیست، این پدیده از چه زمانی شروع می شود و... پاسخ خواهیم داد. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
زمان شروع ویار بارداری چه موقع است؟
هر زنی دوران بارداری را به شکل متفاوتی تجربه می کند، اما به طور کلی هوس های بارداری در پایان سه ماهه اول شروع می شوند، در سه ماهه دوم به اوج خود می رسند و سپس در سه ماهه سوم کاهش می یابند. بعضی از زنان که به فرزندشان شیر می دهند ممکن است در دوران شیردهی هم افزایش اشتها و هوس های غذایی خاصی را تجربه کنند. چون بدن در دوران شیردهی مثل دوران بارداری به کالری بیشتری نیاز دارد.
چرا بارداری میل به مصرف بعضی از غذاها را افزایش می دهد؟
علت ویار بارداری به طور دقیق مشخص نیست، اما به نظر می رسد که عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:
تغییرات هورمونی
در بارداری، به خصوص در سه ماهه اول، هورمون ها تغییر می کنند. این تغییرات از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) که اغلب قبل از شروع پریود تجربه می کنید، چند برابر شدیدتر هستند. هورمون ها روی حس بویایی و خلق و خوی شما تاثیر می گذارند و هوس های غذایی تان را مشخص می کنند. برای مثال، بعضی از محققان معتقدند که افزایش هورمون ها در اواسط بارداری می تواند میل به مصرف شیرینی‌جات را افزایش دهد.
تغییرات حسی
حس بویایی در بعضی از زنان باردار به قدری قوی می شود که آن ها می توانند بوها را از فاصله دور استشمام کنند. این موضوع روی غذاهایی که می خورید تاثیر می گذارد و احتمالا تمایل به مصرف غذا با بوی تند را کاهش می دهد و میل به مصرف غذاهای معطر و خوشبو را بیشتر می کند.
تغییر نیازهای تغذیه ای
در دوران بارداری، نیاز بدن به بعضی از مواد مغذی مثل کلسیم و آهن بیشتر می شود و این می تواند تمایل به مصرف غذاهای غنی از این مواد مغذی را افزایش دهد. تنها مشکل این است که احتمال دارد برای تامین نیازهای تغذیه ای خود به سراغ غذاهای ناسالم بروید.
به عنوان مثال، ممکن است برای دریافت کلسیم مقدار زیادی بستنی بخورید. بدون شک می توانید در دوران بارداری از خوردن بستنی لذت ببرید، اما به یاد داشته باشید که نباید در مصرف این نوع غذاها زیاده روی کنید. از سوی دیگر، همیشه غذاهای سالم تری برای تامین نیازهای بدن وجود دارد. برای مثال، هنگامی که از غذاهای حاوی کلسیم صحبت به میان می آید، لبنیات، ماهی، بادام و سبزیجات برگ سبز تیره نسبت به بستنی گزینه های بهتری هستند.
تمایل به بقا
تمایل به محافظت از خود و جنین در حال رشد در برابر آسیب ها ممکن است در شکل‌گیری بعضی از هوس های غذایی نقش داشته باشد. برای مثال، بسیاری از زنان باردار به طور طبیعی از موادی که ممکن است با بارداری سازگار نباشند مثل الکل و قهوه متنفر می شوند. حتی بعضی از آن ها تمایل زیادی به مصرف گوشت ندارند. گفته می شود که مصرف گوشت می تواند شانس آلودگی باکتریایی را افزایش دهد.
میل به آرامش
بسیاری از زنان در دوران بارداری هوس می کنند کربوهیدرات و شیرینی بخورند، چون مصرف این نوع خوراکی ها می تواند به آن ها احساس آرامش بدهد.
انتظارات فرهنگی
یک موضوع جالب در مورد هوس های غذایی این است که فرهنگ جامعه می تواند روی علاقه افراد به بعضی از غذاها تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، هنگامی که از هوس های غذایی مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی صحبت می شود، زنان آمریکایی تمایل زیادی به مصرف شکلات دارند، در حالی که زنان ژاپنی دوست دارند برنج بخورند. در مورد ویار بارداری هم همین الگو صادق است.
زنان باردار تمایل دارند چه غذاهایی بخورند؟
ویار در بارداری از تنوع بسیار زیادی برخوردار است، اما معمولا شامل موارد زیر می شود:
- شیرینی‌جات
- غذاهای پرکربوهیدرات و پرکالری مانند پیتزا یا چیپس
- پروتئین های حیوانی
- میوه
سایر هوس های بارداری عبارتند از: ترشی، بستنی، آبمیوه، لبنیات، سبزیجات و شکلات. همچنین بعضی از زنان باردار ممکن است میل به مصرف ترکیبات عجیب و غریب از غذاهای مورد علاقه خود داشته باشند که این ممکن است به تغییر حس بویایی و چشایی آن ها مربوط باشد.
آیا ویار بارداری با جنسیت جنین مرتبط است؟
بعضی از افراد بر این باورند که ویار جنین دختر با ویار جنین پسر متفاوت است. به عنوان مثال، تمایل به مصرف غذاهای شیرین مانند توت فرنگی یا کلوچه نشان می دهد که جنین شما دختر است. در مقابل، ویار جنین پسر معمولا شامل خوردن غذاهای شور می شود. با این حال، این ادعا توسط تحقیقات علمی تایید نشده است.
علت بیزاری از غذا در دوران بارداری چیست؟
در دوران بارداری، بیزاری از غذا هم مثل ویار شیوع بالایی دارد. علت دقیق بیزاری از غذا ناشناخته باقی مانده است، اما به نظر می رسد که به‌دلیل تغییرات هورمونی، حالت تهوع و عوامل دیگر ایجاد می شود.
بیزاری از غذا ممکن است از بدن مادر و نوزاد متولد نشده در برابر مواد غذایی حاوی سموم یا باکتری های مضر محافظت کند. علاوه بر این، باورهای فرهنگی هم می توانند در بروز آن نقش داشته باشند. به عنوان مثال، زنان هندی از مصرف غذاهایی مانند موز، پاپایا، سبزیجات برگ دار، گوشت و تخم مرغ اجتناب می کنند. در بعضی از فرهنگ ها، اعتقاد بر این است که این غذاها بدن مادر را گرم می کنند و منجر به سقط جنین می شوند.
پیکا چیست؟
گاهی اوقات افراد باردار هوس می کنند از یخ، نشاسته ذرت و مواد غیرخوراکی مانند خاک، مواد شوینده، خمیر دندان، خاک رس، خاکستر یا تراشه های رنگ استفاده کنند. اگر این اتفاق رخ دهد، ممکن است به یک بیماری پزشکی به نام پیکا مبتلا شده باشید. مصرف این اقلام نه تنها برای سلامتی شما و فرزندتان خطرناک است، بلکه می تواند نشان دهنده کمبود مواد مغذی از جمله آهن باشد.
پیکا در کودکان خردسال شایع است، به طوری که یک‌سوم کودکان زیر 6 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. با این حال، احتمال وقوع آن در دوران بارداری هم وجود دارد. معیار تشخیص پیکا این است که استفاده از این مواد غیرخوراکی حداقل به مدت یک ماه طول بکشد.
دقیقا مشخص نیست که چه چیزی باعث وقوع پیکا در دوران بارداری می شود، اما اعتقاد بر این است که این عارضه به دلیل کمبود بعضی از مواد مغذی مانند آهن و روی رخ می دهد. یک بیماری روانی یا جسمی زمینه ای هم ممکن است باعث پیکا شود.
مصرف بعضی از مواد مثل یخ احتمالا بی ضرر است، اما اقلام غیرخوراکی معمولا حاوی سمومی مثل سرب و باکتری هستند که می توانند به شما و جنین در حال رشدتان آسیب برسانند. علاوه بر این، خوردن این مواد ممکن است در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد کند و به کمبود آن ها منجر شود. از مشکلات مرتبط با مصرف مداوم مواد غیرخوراکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسمومیت با سرب در اثر خوردن رنگ یا خاک حاوی سرب
- انسداد روده به دلیل مصرف سنگ یا سایر اجسام سخت
- عفونت های ناشی از انگل های موجود در اقلام غیرخوراکی
- آسیب دیدگی دندان ها
چگونه در دوران بارداری تغذیه‌ی سالم داشته باشید؟
تا زمانی که رژیم غذایی متنوع دارید و از غذاهایی که مواد مغذی کمی دارند در حد تعادل استفاده می کنید، لازم نیست هوس های دوران بارداری را نادیده بگیرید. بدون شک دوران بارداری زمان رژیم گرفتن نیست، اما باید تا حد امکان روی مصرف غذاهای سالم تمرکز کنید. این کار به حفظ سلامت شما و فرزندتان کمک می کند. کالری مورد نیاز بدن در دوران بارداری افزایش می یابد، به طوری که در طول روز تقریبا به 500 کالری انرژی اضافی نیاز دارید. از سوی دیگر، دریافت مواد مغذی زیر اهمیت زیادی پیدا می‌کند:
- کلسیم: در دوران بارداری به حدود 1000 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارید. شیر و محصولات لبنی بهترین منبع کلسیم هستند. اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستید یعنی نمی توانید قند شیر را هضم کنید یا از شیر و فرآورده های آن بیزارید، با پزشک خود در مورد مصرف مکمل کلسیم صحبت کنید. علائم عدم تحمل لاکتوز عبارتند از: اسهال، نفخ یا تولید گاز بعد از خوردن شیر یا فرآورده های حاوی آن. مصرف کپسول یا قرص لاکتاز و استفاده از محصولات لبنی بدون لاکتوز ممکن است به رفع این مشکل کمک کند. از سایر غذاهای حاوی کلسیم می توان به سبزیجات تیره و برگ دار، ماهی و غذاهای غنی شده اشاره کرد.
- اسید فولیک (ویتامین B9): اسید فولیک از جنین در حال رشد در برابر نقص لوله عصبی محافظت می کند. به همین دلیل، پزشکان زنان باردار را تشویق می کنند که قبل از باردار شدن و در طول بارداری (به خصوص ۲۸ روز اول) از مکمل اسید فولیک استفاده کنند. این ماده مغذی مهم در بسیاری از مواد غذایی مثل سبزیجات برگ سبز، مغزیجات، لوبیا، عدس و مرکبات هم یافت می شود.
- آهن: نیاز به آهن در دوران بارداری افزایش می یابد. بنابراین، مهم است که غذاهای غنی از آهن مانند انواع گوشت، سبزیجات با برگ تیره، لوبیا و مغزیجات را به رژیم غذایی خود بیفزایید و تحت نظر پزشک از مکمل آهن استفاده کنید.
- پروتئین: نیاز شما به پروتئین در دوران بارداری بیشتر می شود و به طور میانگین به حدود 75 گرم در روز می رسد. شما می توانید پروتئین مورد نیاز خود را از منابع مختلف از جمله گوشت، ماهی، تخم مرغ، مغزیجات، نخود، لوبیا و سویا دریافت کنید.
پزشکان معمولا شروع رژیم گیاه خواری را هنگام بارداری توصیه نمی کنند. با این حال، اگر قبل از بارداری رژیم گیاه خواری دارید، می توانید در طول بارداری به پیروی از آن ادامه دهید. اما این کار را با دقت انجام دهید و پزشک را از این موضوع مطلع کنید. اگر ماهی، مرغ، شیر، پنیر یا تخم مرغ نمی خورید، ممکن است تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن چالش برانگیز باشد. در این صورت احتمالا به مکمل پروتئین و مکمل بعضی از مواد مغذی مثل ویتامین B12 و ویتامین D نیاز دارید. برای اینکه مطمئن شوید شما و فرزندتان مواد مغذی کافی دریافت می کنید، بهتر است از متخصص تغذیه برای تنظیم وعده های غذایی خود کمک بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه شدید که هوس می کنید مواد غیرخوراکی مثل یخ، خاک و... مصرف کنید، برای درمان ویار بارداری به پزشک مراجعه کنید. پزشک شرح حال شما را بررسی و با آزمایش خون مشخص می کند که آیا به کمبود مواد مغذی مبتلا هستید یا خیر. در بسیاری از موارد، بروز این مشکل به کمبود مواد معدنی مانند آهن مرتبط است که در این صورت باید از مکمل غذایی استفاده کنید. علاوه بر این، ممکن است پزشک رفتارهای جایگزین مانند جویدن آدامس بدون قند یا پیاده روی کوتاه را به شما پیشنهاد دهد.
کلام پایانی
ویار بارداری پدیده ای است که بسیاری از زنان آن را تجربه می کنند. غذای مورد علاقه‌ی زنان باردار از فردی به فردی دیگر متفاوت است و می تواند از میوه و شیرنی تا ترشی متغیر باشد. اگر رژیم غذایی متعادلی دارید و در مصرف غذاهای مختلف زیاده روی نمی کنید، می توانید هر از گاهی در مقابل هوس های غذایی دوران بارداری تسلیم شوید. اما اگر دائما هوس می کنید غذاهای ناسالم بخورید یا تمایل دارید از اقلامی مثل خاک یا یخ استفاده کنید، با پزشک تماس بگیرید. چون این ممکن است نشانه کمبود مواد معدنی یا بیماری های زمینه ای باشد.
