آیا تاکنون برای شما هم این اتفاق افتاده است که با خوردن موز احساس کنید که در گوارش آن با مشکل مواجه شده‌اید و یا اینکه تجربه مصرف آن مثل همیشه نیست و مقداری معده شما را درگیر کرده است؟ شاید از بروز این اتفاق تعجب کرده باشید و از خود پرسیده باشید که چرا با این مشکل مواجه شده‌اید؟ در پاسخ به این سوال شما باید گفت که ممکن است شما به جای موز، پلانتین خورده باشید! بله پلانتین! تعجب نکنید چرا که ممکن است افراد زیادی در تشخیص موز و پلانتین که شباهت زیادی به یکدیگر دارند دچار اشتباه شوند. پلانتین نه تنها به طرز عجیب و غریبی با موز شباهت دارد بلکه از نظر خواص معدنی و مواد مغذی که در آن وجود دارد تا حدود زیادی مشابه آن است. به عنوان مثال می‌توان گفت که هر دوی آن ها سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند، به هضم غذا کمک می‌کنند و همچنین منبع سرشاری از پتاسیم می‌باشند. با این اوصاف ممکن است این سوال برایتان پیش آید که با وجود شباهت ظاهری این دو میوه به همدیگر حال چگونه می‌توان آن‌ها را از هم تشخیص داد؟ در پاسخ باید گفت که پلانتین یک نوع موز عجیبی است که به آن موز سبز گفته می‌شود که تنها به شکل و بافتی که دارد به موز شباهت دارد این در حالیست که پلانتین از موز معمولی طولانی‌تر بوده و دارای پوسته ضخیم‌تر است و طعم آن شیرین نیست و بیشتر شبیه سیب زمینی خام است. بنابراین اغلب از آن به عنوان سبزی استفاده می‌کنند در حالی‌که از موز به عنوان میوه استفاده می‌کنند از این رو قبل از مصرف پلانتین باید آن را پخت و سپس میل کرد. با این حال پلانتین خواص بی‌شماری دارد که ما قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم پس چنانچه دوست دارید با این میوه بیشتر آشنا شوید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

مواد مغذی پلانتین

پتاسیم: پتاسیم عنصر مهمی در حفظ حجم مایعات در سلول‌ها به حساب می‌آید. به علاوه، این عنصر مهم به کاهش فشار خون که از افزایش سدیم در بدن ناشی می‌شود کمک می‌کند. اغلب ورزشکاران برای این‌که بتوانند مقادیر مناسبی از پتاسیم را دریافت کنند موز مصرف می‌کنند و از آنجائیکه پلانتین هم دارای مقادیر زیادی پتاسیم نزدیک به پتاسیم‌های موجود در موز می‌باشد می‌توانند از آن هم برای تامین پتاسیم مورد نیاز بدنشان استفاده کنند.

ویتامین A: پلانتین دارای ویتامین A است که به بینایی خوب، رشد سالم بدن، ایمنی، تولید مثل و نیز یکپارچگی بافت اپیتلیال کمک می‌نماید.

نشاسته مقاوم: میوه‌های نارس درخت پلانتین دارای مقادیر خوبی از نشاسته مقاوم می‌باشند که سبب احساس سیری در فرد می‌شود و همچنین موجب افزایش قند خون نمی‌شود و با تغذیه باکتری‌های مفیدی که در آن وجود دارد باعث حفظ سلامتی روده می‌شود. لازم به ذکر است که امکان دارد موز رسیده نباشد اما به همان میزان نشاسته مقاوم دارد.

ویتامین C: پلانتین دارای ویتامین C می‌باشد که به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌نماید و سلول‌های را از آسیب در امان نگه می‌دارد. خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد و همچنین سلامت دندان و استخوان را تقویت می‌نماید. افزون بر این، از جذب آهن هم پشتیبانی می‌کند که برای بافت همبند و تشکیل کلاژن و نیز التیام زخم‌ها کمک می‌کند.

ارزش غذایی پلانتین و تفاوت آن با ارزش غذایی موز

پلانتین و موز از لحاظ ظاهری و همچنین طبقه‌بندی گیاه‌شناسی شباهت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. اما باید گفت که تشابه این دو، تنها به مورد ذکر شده ختم نمی‌گردد بلکه موز و پلانتین از لحاظ تعدادی خصوصیات تغذیه‌ای و خواص شباهت‌هایی با یکدیگر دارند.

موز و پلانتین هر دو مقوی هستند و  منابع خوبی از چندین ماده حیاتی برای سلامتی بدن از قبیل منیزیم، فیبر، پتاسیم، ترکیبات آنتیاکسیدان و ویتامین C  به حساب می‌آیند. با این حال تفاوت‌هایی هم دارند. از جمله‌ی این تفاوت‌ها می‌توان به ارزش غذایی‌ای که هریک دارند اشاره کرد. در ادامه جدول مقایسه ارزش غذایی 100 گرم پلانتین و موز آورده شده است:

ارزش غذایی              پلانتین             موز                        

 پتاسیم                    465 میلی‌گرم     358 میلی‌گرم

کالری                       116                 89

فیبر                       2 گرم                3 گرم

ویتامین C                11 میلی‌گرم         9 میلی‌گرم

کربوهیدرات             31 گرم             23 گرم

منیزیم                    32 گرم             27 گرم

موز و پلانتین هر دو مقادیر خوبی کربوهیدرات‌های پیچیده دارند، با توجه به جدول بالا می‌توان گفت که میزان کربوهیدراتی که در پلانتین وجود دارد از سطح کربوهیدرات موجود در موز بیشتر است البته باید گفت که این مقدار، بستگی به میزان رسیده بودن آن ها هم دارد. افزون بر این بیشتر کربوهیدراتی که در موز وجود دارد از نوع قند می‌باشد این در حالیست که بیشتر کربوهیدرات‌هایی که در پلانتین موجود می‌باشد از نوع نشاسته است.

کالری موجود در این دو میوه به طور تقریبی برابر است و هیچ یک از این دو منبع قابل توجهی از چربی و یا پروتئین نیستند. از آنجائیکه پلانتین منبع مناسبی برای پروتئین و چربی نمی‌باشد بنابراین فقط یک قسمت از یک رژیم غذایی سالم و متعادل را می‌تواند تشکیل دهد.

پلانتین و احساس سیری

یکی از خواص پلانتین این است که موجب سرکوب شدن اشتها شده و به احساس پر شدن کمک می‌نماید و از آنجائیکه مقدار زیادی فیبر غذایی دارد به احساس کامل کمک می‌نماید. غذاهایی که مملو از فیبر باشند سبب ایجاد احساس پر بودن می‌شوند و موجب می‌شوند که فرد احساس سیری کند. مطالعات مختلف ثابت کرده است که بین الیافی که در پلانتین وجود دارد و افزایش احساس سیری پس از غذا مرتبط است. در حقیقت این فیبرها موجب می‌شوند که معده تخلیه شود و فرد برای وعده‌های غذایی، غذای کمتری مصرف کند.

پلانتین و دستگاه گوارش

الیافی که در پلانتین وجود دارد موجب می‌شود تا سلامتی دستگاه گوارش بهبود قابل توجهی داشته باشد. چرا که این الیاف به جای تخریب شدن در روده، باکتری‌های مفید موجود در روده را تغذیه می‌نماید. لازم است بدانید که این باکتری‌ها برای تولید برخی از مواد شیمیایی برای سلامتی دستگاه گوارش، مفید و همچنین تخمیر فیبرها مهم می‌باشند. افزون بر این، این مواد، مشابه اسیدهای چرب می‌توانند برای از بین بردن بسیاری از مشکلات دستگاه گوارش کمک کنند.

پلانتین و آنتی اکسیدان

به طور تقریبی پلانتین دارای 32 درصد از میزان مصرف توصیه شده روزانه ویتامین C در هر فنجان میباشد. امکان دارد که ویتامین C از بدن در برابر بیماری قلبی، آسیب رادیکال‌های آزادی که با افزایش سن در ارتباط می‌باشند و حتی برخی از انواع سرطان‌ها محافظت نماید. علاوه بر این، عملکرد این ویتامین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان است و در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش دارد. طبق مطالعه‌ای که صورت گرفته است بین مصرف ویتامین C و سرطان‌های مختلف اعم از سرطان روده بزرگ، سرطان ریه، سرطان معده و مری و نیز سرطان پستان رابطه‌ای معکوس وجود دارد. افزون بر این مشخص شده است که افرادی که مبتلا به سرطان می‌باشند در پلاسمای خون خود دارای تراکم پایین‌تری از ویتامین C هستند.

پلانتین و سلامت قلب

مقدار زیادی از پتاسیم که در پلانتین وجود دارد برای حفظ مایعات سلولی و بدن که موجب کنترل فشار خون و ضربان قلب می‌شود ضروری است. علاوه بر این، پلانتین منبعی خوب برای ویتامین B6 می‌باشد. یک فنجان از پلانتینی که برش خورده است به طور تقریبی 34 درصد از میزان مصرف توصیه شده روزانه ماده مغذی را تامین می‌نماید. ویتامین B6 می‌تواند به کاهش سطوح هموسیستئین که بیشتر با بیماری سکته مغزی و نیز عروق کرونر ارتباط دارد کمک کند. افزون بر همه موارد ذکر شده فیبری که در پلانتین وجود دارد به کاهش کلسترول کمک می‌نماید که به حفظ سلامت قلب در بهترین حالت ممکن کمک می‌کند.

سایر خواص پلانتین

از دیگر خواص پلانتین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مفید برای بیماران دیابتی: چنانچه قند خون مورد درمان قرار نگیرد امکان ابتلا به دیابت در فرد وجود خواهد داشت و منجر به افزایش دیگر مشکلات سلامتی خواهد شد. پلانتین می‌تواند به کنترل وعده‌های غذایی قند خون کمک کند از این رو چنانچه نگران ابتلا به بیماری دیابت هستید و یا تمایل به کاهش دادن علائم این بیماری می‌باشید پیشنهاد ما به شما این است که پلانتین را با رعایت اعتدال و با مشورت پزشک مصرف نمائید.

کنترل وزن: علی رغم تصوری که اغلب مردم دارند، الزاما کربوهیدرات‌ها مواد بدی برای مدیریت وزن نیستند. نشاسته و فیبری که در پلانتین موجود است، کربوهیدرات‌های پیچیده می‌باشند. فیبر و کربوهیدرات‌های پیچیده در مقایسه با کربوهیدرات‌هایی که در غذاهای پردازش شده وجود دارد، کمتر پردازش شده و آرام‌تر گوارش می‌شوند. در واقع آنها احساس پری و سیری را به مدت زمان بسیاری بعد از وعده غذایی حفظ می‌نمایند که این امر خود می‌تواند به معنای پرهیز از پرخوری و مصرف مواد غذایی ناسالم باشد.

درمان زخم معده: افرادی که به دلیل دردهای مزمن و همچنین آرتروز روماتیسمی مجبور هستند تا داروهای ضد التهاب استروئیدی مصرف کنند در مقایسه با سایر افراد، بیشتر در معرض زخم معده قرار دارند. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است، با مصرف پودر پلانتین خشک شده می‌توان به رشد لایه داخلی معده و نیز بهبود آن کمک نمود.

تقویت سیستم ایمنی بدن: به طور تقریبی پلانتین 32 درصد از مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین C در هر فنجان را دارا می‌باشد. همان‌طور که خود مستحضرید ویتامین C به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل نموده و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن را ایفا می‌کند. این ویتامین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان امکان دارد از بدن در برابر برخی از سرطان‌ها، آسیب رادیکال‌های آزادی که با افزایش سن مرتبط هستند و ... محافظت نماید.

پیشگیری از پوکی استخوان: پلانتین منبعی سرشار از منیزیم است. منیزیم می‌تواند به جذب بهتر و بیشتر کلسیم کمک کند بنابراین به تقویت استخوان کمک می‌کند و جهت پیشگیری از پوکی استخوان مفید می‌باشد. افسردگی، سردردهای میگرنی و بی‌خوابی از جمله اختلالاتی هستند که با مصرف منیزیم علائم آن خفیف خواهد شد.

تنظیم فشار خون: افرادی که دارای فشار خون بالایی هستند می‌توانند با مصرف پلانتین به تنظیم فشار خون خود کمک کنند چرا که دارای مقادیر زیادی پتاسیم است. اما باید گفت که این نوع مواد غذایی که سرشار از پتاسیم می‌باشد مناسب همه افراد نیست از این رو چنانچه بیماری خاص بهداشتی دارید بالاخص بیماری کلیوی، به شما توصیه می‌کنیم پیش از اینکه پلانتین را به میزان زیادی میل نمائید به پزشک مراجعه کنید.

کاهش تعداد رادیکال‌های آزاد مضر بدن: رادیکال‌های آزاد هنگامی‌که مواد خوراکی در بدن تجزیه می‌شوند، تولید می‌گردند. علاوه بر این، این رادیکال‌ها زمانی‌که فرد در معرض عناصر زیان‌آوری همچون تنباکو و یا تشعشعات قرار می‌گیرد به وجود می‌آیند. پیری زودرس، افزایش خطر بروز برخی اختلالات و نیز سرطان از زیان‌های رادیکال آزاد برای بدن محسوب می‌شوند. ویتامین C آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند از بدن در برابر این رادیکال‌ها دفاع کند که همان‌طور که قبلا هم گفته شد این ویتامین در پلانتین وجود دارد.

موارد استفاده از پلانتین

امکان مصرف پلانتین به صورت خام وجود ندارد، بنابراین باید آن را بپزید، سرخ کنید و یا به صورت کبابی میل کنید.

می‌توانید با پلانتین چیپس درست کنید و به عنوان آرد استفاده نمائید چرا که دارای 81.67٪ کربوهیدرات، 3.55٪ پروتئین و 1.15٪ چربی است.

پلانیتن در طبخ غذاهای محبوب مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مناطقی که این میوه رشد می‌کند یعنی مناطق استوایی شناخته می‌شود.

جوانه‌های گیاه پلانتین را هم همراه با میوه برداشت می‌نمایند. این جوانه‌ها مشابه پیاز لایه لایه بوده و از آن‌ها در تهیه ادویه کاری و همچنین تهیه سالاد استفاده می‌کنند. فیبر زیادی که در جوانه‌ها وجود دارد درمان بسیار مناسبی برای یبوست به شمار می‌رود. علاوه بر این اقوام محلی از این جوانه‌ها برای تهیه شربت استفاده می‌کنند که این شربت برای زخم معده، کاهش درد ناشی از نیش مار و همچنین سنگ کلیه استفاده می‌کنند.

برای مصرف نوزادان و سالمندان می‌توان آن را بخارپز کرد.

می‌توان از تکه‌های آن و یا پوره آن در طبخ سوپ و یا خورش استفاده کرد.

می‌توان آن را سرخ کرد و به عنوان میان وعده آن را میل کرد.

پوست میوه پلانتین را هم می‌توان به عنوان خوراکی مصرف کرد. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است آردی که از پوست این میوه تهیه می‌شود دارای فیبر بوده که خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و می‌توان از آن برای تهیه شیرینی‌جات مختلف استفاده کرد.

پلانتین را می‌توان خشک کرد و از آن آرد تهیه نمود. این آرد را می‌توان به شیر مخلوط کرد و به نوزادان داد.