اسپرماستی (موم نهنگ) چیست؟

اول از همه می خواهیم مقاله را با تعریف واژه اسپرماستی آغاز کنیم و آگاه شویم که اصلا این ماده چیست؟ یک ماده موم مانند بوده که در بخش ‌هایی از سر نهنگ عنبر و با مقدار کمتر در روغن سایر نهنگ ‌ها پیدا می ‌شود. در بین عوام به آن روغن نهنگ عنبر و پی نهنگ عنبر هم می گویند. اسپرماستی در دمای بدن به شکل مایع و در دما های پایین‌ تر به حالت کریستالی در می‌آید. این ماده در اندام اسپرماتی که در ناحیه سر نهنگ جای دارد تولید می ‌شود. این اندام می‌تواند دارای تقریبا 1900 لیتر اسپرماستی باشد.

روغن عنبر یا روغن نهنگ عنبر

روغن چربی نهنگ عنبر ویزگی های به خصوصی دارد که آن را از هر گونه روغن دیگر متمایز می‌ کند. یکی از این خصوصیات منحصر به فردش این است که می تواند روانکاری خود را در دمای شدید حفظ می‌کند و آن را برای ماشین آلات سبک و سریع ایده آل می سازد. روغن چربی نهنگ حدود 66٪ موم است. با خنک شدن تا 30 درجه سانتیگراد یا کمتر، موم‌ها شروع به جامد شدن می‌کنند. سرعت صدا در اسپرماستی 2،684 متر بر ثانیه است (در دمای 40 کیلوهرتز، 36 درجه سانتیگراد)، و این باعث می‌شود که رسانای صداها تقریباً دو برابر روغن دلفین باشد.

یکی از دیگر خصلت های این روغن، بالا بودن کیفیت نورپردازی و بدون دود و بو سوختن آن است. همچنین بسیار روشن و واضح عمل می کند. مقادیر زیادی روغن عنبر وارد روشنایی عمومی و خصوصی و همچنین فانوس دریایی می شود. محصول جانبی فرآیند تصفیه روغن عنبر، صابون با کیفیت بسیار بالا است. تقریبا نصف این روغن به صورت خام که حاصل کشتی‌ های آمریکایی بوده در اوج صید به کشورهای دیگر صادر می ‌شده است.

بیشتر بخوانید: ویژگی های گیاه آلوئه ورا

محل حضور اسپرماستی در بدن نهنگ

همان طور که در بالا هم گفته شد اسپرماستی خام داخل سر نهنگ عنبر مایع قرار دارد و تحقیقات نشان داده بوی این ماده بسیار نزدیک به شیرخام است. این ماده بیشتر از استر های مومی (غالبا استیل پالمیتات) و نسبت کمتری تری گلیسیرید مشتق شده است. برخلاف دیگر نهنگ ‌هایی که دندانه دارند، بیشتر زنجیره‌ های کربن موجود در استر های مومی نسبتاً طولانی اند.

ویژگی های ظاهری اسپرماستی

اسپرماستی، متشکل است از کریستال ‌های سفید درخشان که لمس کردن آن سخت ولی روغنی است و طعم و بویی ندارد و به همین خاطر حضور آن به عنوان ماده ای در مواد آرایشی، پوست، چرم سازی و روان کننده بسیار اهمیت دارد. این ماده در آب محلول نیست و در الکل سرد به مقدار بسیار کمی محلول است، اما به آسانی در اتر، کلروفرم، دی سولفید کربن و الکل در حال جوش حل خواهد شد.

عملکرد بیولوژیکی اسپرماستی

امروزه اختلاف عقیده درباره هدف های بیولوژیکی تولید این ماده ایجاد شده است. از آنجا که چگالی این ماده با تغییر فاز، عوض می شود، امکان دارد به عنوان وسیله ‌ای جهت تنظیم شنای نهنگ استفاده شود. یک فرضیه دیگر بیان می کند که از آن به عنوان بالشتک برای محافظت از پوزه ظریف نهنگ عنبر در زمان شیرجه استفاده می ‌شود.

بیشتر بخوانید: مراحل تولید زعفران گلخانه ای

رابطه بین میزان تولید اسپرماستی و سن نهنگ

- استر های موم دار در بخش اسپـرماستی نهنگ با افزایش سن آن بالاتر می رود به حالتی که درصد ها به شرح زیر می‌باشد:

- در وال‌ های جوان سی و هشت تا پنجاه و یک درصد

- در وال ‌های بالغ ماده پنجاه و هشت تا هفتاد و هشت درصد

- در وال ‌های بالغ نر هفتاد و یک تا نود و چهار درصد

کاربرد ها و خواص اسپرماستی

از سال های دور اسپرماستی به عنوان بهترین روغن چراغ مطرح بوده و در حال حاضر به عنوان یک نرم‌ کننده شناخته می شود و ارزش تجاری بالایی دارد. از دیگر کاربردهای آن در تولید شمع ‌هایی است که فتومتریک استاندارد دارند یا در تولید محصولات مختص پانسمان از آن استفاده می شود. یکی دیگر از خواص آن به عنوان ماده تحریک‌ کننده دارویی به خصوص در پماد هاست و به طور عمده در تولید روغن‌ ها، کرم‌ های آرایشی، صابون ها، محصولات بهداشتی و مراقبت های شخصی، شمع ‌های مومی ظریف، پمادها و منسوجات استفاده می‌شود. طی سال های اخیر به عنوان روان ‌کننده‌ های صنعتی مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده می‌تواند به عنوان ماده لعاب دهنده یا پوشش دهنده در صنایع غذایی استفاده شود تا ظاهر براق و محافظ بسازد. از آن به عنوان ماده اولیه رژ لب استفاده میشود، ماده ای که برداشت می شود، اسپرماسیتی خام است و در مخازن چوبی نگهداری می‌شود تا مجددا در زمین پردازش شود.

شمع اسپرماستی به عنوان یک نوآوری

در گذشته از اسپرماستی به عنوان یک ماده دارویی و همچنین یک عنصر در مشخص کردن سایز در شانه زدن استفاده می ‌شد. شانه زدن یک متد جهت آماده کردن فیبر زده برای نخ ریسی است. اما بعدا در صنعت شمع سازی نیز از این ماده بهره گیری شد. شمع ‌ها قدمت زیادی دارند و از همان گذشته های دور از شمع ها استفاده های زیادی می شده است. مطابق اعتقاد پیشینیان شمع در زمان رومیان اختراع شده است، همچنان از شمع به عنوان وسیله ‌ای جهت روشنایی مصنوعی استفاده می ‌شود. شمع های پی حیوانی یکی از اولیه ترین شمع ‌ها هستند و تولید آن بسیار ارزان ‌تر از موم است، اگرچه دود و بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند. برای غالب آمریکایی‌ های معاصر، شمع ‌های پیه فرصتی است جهت طولانی شدن ساعات قابل استفاده در یک روز بدون ایجاد هزینه ‌های گزاف از موم و علاوه بر این شمع های پی سوخت تمیز تری را ارائه می دهند.

جایگزین گیاهی برای موم های اسپرماستی

غالب موم‌ های اسپرماستی که هم اکنون در بازار هستند به شکل تصنعی ساخته می ‌شوند. اما در این بخش می خواهیم برای این ماده مفید یک جایگزین گیاهی مثال بزنیم زیرا به طور معمول مواد گیاهی تاثیر بیشتری از مواد شیمیایی دارند. این ماده گیاهی روغن جوجوبا است، در حقیقت مشتق های روغن جوجوبا یا استرهای جوجوبا موم های جامدی هستند که دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مشابه این ماده است و همچنین می‌تواند جایگزین گیاهی این ماده باشد و در بسیاری از موارد به عنوان جایگزین از آن استفاده می کنند.

مزایای جایگزینی اسپرماستی با روغن جوجوبا

این ماده به طور کلی از ستیل پالمیتات تشکیل شده است و به طور گسترده ‌ای در محصولات آرایشی، به عنوان مرطوب کننده و به عنوان روغن حامل عطرها مورد استفاده قرار گرفته است، به این خاطر که این روغن مثل روغن‌ های طبیعی تولید شده توسط پوست انسان است. اما کشتار ناجوانمردانه ی نهنگ ‌های در معرض خطر تنها راه بدست آوردن ماده ‌ای نیست که از سبوم انسان تبعیت کند. به همین دلیل استفاده از روغن جوجوبا یک جایگزین بسیار مناسب برای این روغن است و بر این اساس می توانید خطر انقراض و نابودی گونه های نهنگ را نیز حفظ کنید.

روغن جوجوبا از این لحاظ که مانند هیچ روغن گیاهی دیگر نیست می تواند لقب یک روغن منحصر به فرد به خود بگیرد. محصولات معمولی دانه ‌های روغنی، غالبا روغن ‌های گلیسیرید تولید می‌کنند که در آن‌ ها اسید های چرب به یک مولکول گلیسرول اتصال می یابند. اما روغن دانه جوجوبا گلیسیرید یا گلیسیرین ندارد و این روغن یک استر مومی با زنجیر مستقیم بسیار طولانی است که از اسید های چرب و الکل ‌های چرب به هم پیوسته تشکیل شده است. ساختار آن نسبت به روغن ‌های گیاهی سنتی به میزان فراوانی به روغن سبوم انسان و اسپرماستی نزدیک است.

دانه ‌های جوجوبا تقریبا پنجاه درصد روغن دارند که اکثر آن ‌ها را می‌توان با پرس‌ های استاندارد بیرون آورد. به آسانی تصفیه می ‌شود که فاقد بو، بدون رنگ و از نظر اکسیداتیو پایدار است. از طرفی روغن جوجوبا توانایی این را دارد که روغن نهنگ را در صنایع دارویی جایگزین کند، جایی که اسپرماستی مدت‌ هاست در فرآیند تخمیر جهت تولید پنی سیلین ‌ها به عنوان عامل ضد کف است. در حقیقت، مطالعات نشان داده است که که جایگزینی اسپرماستی با روغن جوجوبا عملکرد پنی سیلین را بسیار بالا می برد.

از لحاظ عملکرد شیمیایی، اسپرماستی خالص غالبا از ستیل پالمیتات (استر ستیل الکل و پالمیتیک اسید) و دیگر استر های اسید های چرب با الکل‌های چرب و به نسبت کمتری از تری‌گلیسیریدها تشکیل شده است. استر های مومی اکثرا زنجیره‌ های کربن نسبتاً طولانی دارند و در دمای تقریبا چهل و چهار درجه سانتی‌گراد یا (111 درجه فارنهایت) ذوب می شوند و در دمای پایین تر از سی درجه سانتی گراد به شکل جامد در می‌آیند. این ماده در کلروفرم، اتر، دی‌سولفید کربن، روغن‌ها و اتانول گرم به صورت محلول می ‌باشد و در آب نامحلول است. مطابق این اطلاعات شما می توانید ماده ای مشابه استرماستی ها پیدا کنید اما این کار یک کار آسان نیست و بهتر است که به سراغ روغن جوجوبا بروید زیرا تا به امروز دارای بیشترین تشابه با اسپرماستی بوده است.

درآمد زایی با اسپرماستی

اگر تا به امروز چیزی از اسپرماستی نشنیده بودید ایرادی ندارد، حال پیشنهاد ما این است که به دنبال دیگر ویژگی هایی که ممکن است داشته باشد بروید و یا حتی یکبار آن را خریداری کنید تا از نزدیک آن را لمس کنید و به وضوح آن را ببنید بعد از آن به درآمد زایی به آن فکر کنید، زیرا این ماده کاربرد های زیادی در صنعت دارد و می تواند به راحتی برای شما ایجاد اشتغال کند.