یکی از قسمت های اصلی و اساسی کامپیوترهای شخصی (اعم از لپ ‌تاپ ‌ها و تبلت ‌ها)، گرافیک آن می‌باشد. اگر بخواهیم تعریف مختصری از واحد پردازش گرافیکی که با کلمه اختصاری GPU شناخته می‌شود را ارائه دهیم، باید ذکر کنیم که در واقع پردازنده‌ی گرافیکی مسؤول نمایش تصاویر در مانیتور سیستم به حساب می‌آید. اگر از کامپیوتر فقط برای انجام کارهای بسیار ساده مانند سر زدن به سایت ‌ها یا اجرای برنامه ‌های اداری و ساده استفاده می‌کنید، لازم نیست درباره‌ی پردازنده‌ گرافیکی اطلاعات بیشتری کسب کنید و همان طور که گفتیم به زبان ساده بخشی از سیستم محسوب می‌شود که مسؤولیت نمایش محتواهای مختلف در مانیتور را بر عهده دارد.

با همه این تفاسیر چنانچه از آن دسته افرادی باشید که بازی کردن با کامپیوتر از کارهای مورد علاقه و روزانه شماست و یا به عنوان مثال با کارهایی همچون تدوین و رندر تصاویر سه بعدی سر و کار دارید، آن گاه پردازنده‌ی گرافیکی اهمیت بسیار بیشتری پیدا می‌کند. چنین افرادی برای انجام کارهای خود تا حد زیادی به این بخش از سیستم نیاز دارند و به همین دلیل تا حد ممکن باید اطلاعات زیادی درباره‌ آن داشته باشند. از طرفی در گذشته جی پی یو ای نبود و به جای آن پردازنده مرکزی (CPU) هم تصاویر را رندر می‌کرد و هم سایر اعمال کامپیوتری (اجرای برنامه‌ها، محاسباتشان و ...) را انجام می‌داد.

از آنجایی که رندر کردن تصاویر نیازمند قدرت پردازشی بسیار بالایی است، به همین جهت شاهد افت نسبتاً زیادی در راندمان و کارکرد پردازنده مرکزی در مورد محاسبات نرم افزاری بودیم. پس از آن واحدهای پردازش گرافیکی طراحی و ساخته شدند. پردازنده ‌های گرافیکی تقریباً مثل پردازنده‌ های مرکزی کار می‌کنند (با سرعت کمتر ولی هسته‌ های زیاد) که بار رندرینگ و تصویر سازی چند بعدی را از روی دوش سی پی یو ها برداشته و خود، کار تولید تصاویر و انتقال آن به نمایشگر را بر عهده می‌گیرند. بدین صورت قدرت پردازشی زیادی را که قبلاً سی پی یو ها انجامش می‌دادند، آزاد شده و کار سی پی یو را فقط به محاسبات برنامه‌ ها محدود می‌کنند.

همچنین از نظر نوع پردازنده‌ی گرافیکی‌ در بین رایانه‌های پیشرفته امروزی، دو نوع عمده وجود دارد که قادر خواهید بود تا از میان آنها انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دهید:

1- پردازنده گرافیکی یکپارچه

2- پردازنده گرافیکی مجزا

کارت‌های گرافیک قطعات بزرگ و حجیم برای کامپیوترهای دسکتاپ هستند که یک یا دو و گاهی اوقات از سه فن بهره می‌برند. این کارت ‌ها علاوه بر تراشه پردازنده‌ی گرافیکی، از حافظه رم برای مدیریت نرم‌افزارهای سنگین گرافیکی مانند بازی ‌ها استفاده می‌کنند. فن‌ ها هم سعی می‌کنند اجزای این کارت‌ ها را خنک نگه دارند.

اگر سررشته کمی از کامپیوتر داشته باشید، حتماً می‌دانید که کارت‌های گرافیک کامپیوترهای دسکتاپ جزء آن دسته از لوازمی هستند که به آسانی می‌توان آن ‌ها را عوض کرد. فقط لازم است تا کارت گرافیک را در اسلات PCIe x16 قرار دهید، اگر لازم بود کابل آن را به منبع انرژی وصل کنید و در نهایت درایورهای مربوطه را نصب کنید. لپ تاپ ‌ها هم می‌توانند دارای پردازنده‌ی گرافیکی مجزا باشند. البته به جای یک کارت گرافیک بزرگ، پردازنده گرافیکی لپ‌ تاپ یک تراشه است که به مادربرد متصل شده و برخلاف کامپیوترهای دسکتاپ، ارتقای آن‌ ها کار راحتی نیست.

از طرف دیگر نباید گرافیک ‌های یکپارچه را از یاد ببریم چرا که به‌ عنوان قسمتی از پردازنده‌ی سیستم، وظایف مهمی را بر عهده دارد. اما از یاد نبریم که همه پردازنده ‌ها از چنین قابلیتی بهره نمی‌برند و مثلاً پردازنده ‌های رایزن ساخت AMD فاقد چنین مشخصه‌ای هستند. پردازنده ‌های دسکتاپ اینتل که شماره مدل آن‌ ها به حرف F منتهی می‌شود هم فاقد گرافیک هستند. در این زمینه باید به پردازنده‌های سری X اینتل که انتهای شماره مدل آن‌ها حرف X هست هم اشاره کنیم. به دلیل اینکه این پردازنده ‌ها فاقد واحد پردازش گرافیکی هستند، با قیمت پایین‌تری به فروش می‌رسند.

کارت گرافیک AMD

هم اکنون به بخش اصلی و جذاب مطالب مورد نظر می‌رسیم؛ بنابراین از شما خواننده گرامی تقاضا داریم که در ادامه نیز ما را همراهی کنید! به طور کلی واحد پردازش گرافیک یا همان GPU ‌عنوان ابزاری است که برای رندر گرفتن (پردازش و خروجی گرفتن) تصاویر در سیستم‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. این قطعه که از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین سخت افزار برای تجربه با کیفیت بصری از گیم است، به صورت عمده توسط دو شرکت سردمدار انویدیا (Nvidia) و ای ‌ام‌ دی (AMD) به صورت گسترده توسعه و تولید می‌شود.

شرکت AMD

اگر بخواهیم توضیح کوتاه و مختصری از این شرکت را برای شما عزیزان بازگو کنیم، باید با این جمله شروع کنیم که ای‌ام‌دی (AMD) تولید کننده طیف وسیعی از ریزپردازنده‌ها، چیپست‌، مادربرد، پردازنده‌های منطقی و پردازنده‌های گرافیکی برای مخاطبان سرورها و کامپیوترهای پیشرفته تا کاربران عادی است. کارت گرافیک‌های بر پایه AMD در حال حاضر دومین تولید کننده و توزیع‌ کننده پردازنده‌های با معماری x86 در جهان بوده و تنها شرکتی است که به‌ عنوان رقیب جدی اینتل در این بازار شناخته شده است. این شرکت در بازار پردازنده‌های گرافیکی نیز سهم بزرگی دارد. به همراه رقیب جدی‌اش یعنی انویدیا، بازار پردازنده‌های گرافیکی را تحت سلطه دارد.

برند (Brand)

ای‌ام‌دی پس از سریRadeon RX 5700 ، ترفند خاص و جدیدی را جهت نام‌گذاری محصولات خود در پیش گرفت. RX 5700 XT و RX 5700 نخستین کارت‌های گرافیکی هستند که از طرح جدید نام‌گذاری استفاده می‌کنند. در این مطلب ما نیز به بررسی جدیدترین شیوه نام‌گذاری می‌پردازیم. این طرح نام‌گذاری بعد از ذکر نام AMD با اسم برند زیر مجموعه آن که رایزن (Ryzen) است آغاز می‌شود. رایزن نام تجاری ریزپردازنده‌های جدید شرکت ای‌ام‌دی است که در سال ۲۰۱۷، نخستین مجموعه از این پردازنده‌ها بر پایه ریزمعماری ذن (Zen‎) تولید گردیده‌اند. نخستین محصولات برند رایزن بر پایه فناوری ۱۴ نانومتری بصورت رسمی در تاریخ ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶ معرفی گردید. این نام‌گذاری، در سری جدید کارت گرافیک‌های ای‌ام‌دی با ذکر پیشوند (Prefix) RX نیز همراه است.

نسل پردازنده گرافیکی (Generation)و عملکرد (Performance)

در ادامه مطالب قبلی و پس از اسم برند و پیشوند سری جدید این کارت‌ها، به یک پارت عددی تشکیل شده از سه قسمت روبرو می‌شویم. عدد اول این قسمت نشان دهنده نسل چیپست پردازنده گرافیکی است که در حال حاضر در نسل ششم از پردازنده‌های گرافیکی رادئون هستیم. عدد بعدی بیان‌گر سطح عملکرد پردازنده است که بسته به کاربرد خریدار می‌تواند متفاوت باشد. این عدد می‌تواند ارقامی بین ۴ تا ۹ به خود بگیرد. این ارقام به ترتیب معانی زیر را دارند: رقم ۴ بیسیک، ۵ و ۶ میان رده (Mid-range) مناسب برای p۱۰۸۰، ارقام ۷ و ۸ بالا رده (High-end) مناسب برای p ۱۴۴۰ و رقم ۹ حرفه‌ای (Enthusiasts) مناسب برای p2160.

پسوند (Suffix)

نام گذاری سری جدید کارت‌های گرافیک، به اسم برند و پیشوند خلاصه نمی‌شوند؛ به طوری که در قسمت انتهایی نام گذاری‌های AMD امکان آوردن پسوند هم وجود دارد. بد نیست به این نکته هم اشاره داشته باشیم که عدم ذکر این پسوند معرف کارت گرافیک‌های استاندارد و معمولی است. خوشبختانه نام گذاری سری‌های جدید ای ‌ام‌ دی به پیچیدگی پردازنده‌های گرافیکی انویدیا نیست و تنها پسوند فعال حاضر، XT است. همان طور که احتمالاً می‌دانید پسوند XT بیان‌گر تاپ مدل‌ها با عملکرد بهتر و سرعت کلاک بالاتر هستند.

اگر کارت گرافیک AMD Radeon دارید، محکم آن را بغل کنید و به انویدیا نه بگویید!

از همان اوایل که توسعه رابط برنامه نویسی DirectX 12 استارت خورد، ای‌ام‌دی وعده جهش کارایی بزرگی را به دارندگان کارت های گرافیک خود داد که البته ناگفته نماند که تردیدهای زیادی هم نسبت به آن ها وجود داشت. امروز این کمپانی خود تشریح کرد دارندگان کارت های گرافیک Radeon با DirectX 12 چه چیزی دریافت می‌کنند. AMD با هدف بهره گیری حداکثری از رابط برنامه نویسی نو ظهور DirectX 12، با سازندگان بازی ها و توسعه دهندگان موتورهای بازی، دست به همکاری های بزرگ و متنوعی زده است.

همچنین بر اساس گفته نایب رئیس ای‌ام‌دی (آقای روی تیلور) در این مورد، پیش بینی می‌شود DirectX 12 دنیای بازی‌ های رایانه ای و گیمینگ PC را متحول کند و پردازنده های گرافیکی Radeon کانون تجربه توسعه و لذت بردن از محتواهای عالی قرار گیرد. وی همچنین اشاره داشته که همکاری های این کمپانی با شرکای مهم و تأثیر گذار در صنعت بازی، تجربه عالی از گیمینگ با DirectX 12 را به دارندگان کارت های گرافیک Radeon ارائه می‌کند. در گذشته مایکروسافت تأکید داشته بود AMD از همکاران کلیدی و تأثیر گذار این کمپانی در توسعه DirectX 12 است و معماری ریزپردازنده گرافیکی GCN، نیروی شگرفی برای برای بهره گیری حداکثری از پتانسیل DirectX 12 دارد.

بیشتر بخوانید: پردازنده Ryzen 7 4800U، اینتل را به‌ شدت نگران کرده است

کارت گرافیک AMD یاNVIDIA ؟

شاید برای شما هم جای سؤال باشد که کدام یک از کارت‌های گرافیک مناسب‌تر و مقرون به صرفه‌تر است! اگر در دنیای بهترین کارت‌های گرافیک یک چیز درست باشد، آن است که نبرد بین کارت گرافیک AMD و انویدیا هرگز به پایان نخواهد رسید. اگرچه چنین بحث‌هایی در توییتر مسلماً جالب است. اما تصمیم‌ گیری در مورد خرید هرکدام از این کارت‌های گرافیک، می‌تواند برای مصرف ‌کننده یک دغدغه اساسی باشد. به‌ هر حال شما قرار است پول هنگفتی را برای یک کارت گرافیک که جزء مهمی از قطعات کامپیوتر است بپردازید.

همین موضوع دلیلی محکمی بر این خواهد بود که کاربران از بین این دو، بهترین انتخاب خود را انجام دهند. به‌ هر حال، هیچ‌ کس در واقع به جنگ این دو برند نیازی ندارد. اما مردم سراسر دنیا برای حل نیازهای خودشان مخصوصاً در جامعه امروزی، به یک کارت گرافیک قابل ‌اطمینان و قدرتمند و همچنین مناسب از نظر قیمتی نیازمند هستند. به طور سنتی، کارت‌های گرافیک ای ام دی همیشه به‌ عنوان مقرون ‌به ‌صرفه‌ترین کارت گرافیک بازار شناخته ‌شده است. این امر تا به امروز تا حدی صدق می‌کند.

مقایسه کارت گرافیکAMD وNvidia از نظر قیمت

از گذشته‌های دورتر و همان گونه که در قسمت قبلی نیز اشاره کردیم، کارت‌های گرافیک ای‌ام‌دی به خوش قیمت بودن‌شان شناخته می‌شدند به طوری که اغلب کاربران از آن‌ها به عنوان محصولاتی مقرون به صرفه یاد می‌کنند. حتی امروزه نیز این خصوصیت تا حد زیادی در محصولات AMD دیده می‌شود. خصوصاً در کارت گرافیک‌های میان‌رده مثل Radeon RX 5500 XT که علی‌رغم برچسب قیمتی 199 دلاری، عملکردی فوق‌العاده را ارائه می‌دهند. اگر بودجه‌تان در این حدود است، AMD با این کارت گرافیک به صورت کاملا سخاوتمندانه به شما VRAM بالایی ارائه می‌دهد که می‌تواند تجربه بسیار خوبی را در بازی کردن برای‌تان به ارمغان آورد. در واقع می‌توان گفت این محصول در برابر GTX 1650 که مدل هم‌رده آن محسوب می‌شود، انتخاب معقول‌تری خواهد بود.

در عین حال چنانچه اندکی بیشتر بر روی این موضوع تمرکز کنیم و کارت گرافیک‌های گران‌قیمت‌تر را مورد نقد و بررسی قرار دهیم، شرایط تا حدی تغییر خواهد کرد. البته در مجموع باید گفت که در مقایسه کارت گرافیک amd و geforce از نظر قیمت، شرکت ای ام دی هنوز هم تا حدی موفق‌تر ظاهر می‌شود. کارت گرافیک Radeon RX 6900 XT که 999 دلار قیمت دارد، هزینه بسیار کمتری را نسبت به کارت گرافیک GeForce RTX 3090 و 1499 دلاری انویدیا طلب می‌کند. حتی محصول AMD تا حدی از کارت گرافیک RTX 3080 که دارای برچسب قیمتی 1199 دلاری است، نیز مقرون به صرفه‌تر به حساب می‌آید.

مقایسه کارت گرافیک AMD و Geforce از نظر مصرف برق و بهره‌وری

سری جدید Navi و همچنین Big Navi بهره‌وری ای ام دی را بسیار بیشتر از قبل بهبود بخشیده است. لازم است بدانید که استفاده از چیپ‌هایی با قطعه 7 نانومتری FinFET که توسط TSMC ساخته شده و به کار بردن معماری جدید که تا 50 درصد عملکرد را به ازای هر وات بهبود می‌بخشد در سری Navi باعث شد که اختلاف رقبا کمتر و کمتر شود. اما سری Ampere از Nvidia کلاک (Clock) را افزایش داد که به قیمت تغییر در بهره‌وری آن تمام شد. در سمت دیگر سری Big Navi به لطف Infinity Cache توانست بهره‌وری را بیش از پیش بهبود بدهد. در نهایت حالا دری سری Big Navi و Ampere نتایج به هم بسیار نزدیک هستند.

خرید کارت گرافیک AMD

و اما در نهایت به عنوان سخن پایانی باید به این پرسش پاسخ داد که به راستی آیا AMD کارت‌های بهتری نسبت بهNvidia  تولید می‌کند؟ در واقع پاسخ دادن به این سوال و تعیین برتری یک شرکت در میان این دو شرکت بدون بررسی مدل به مدل عملاً غیرممکن است. چرا که هر دو شرکت انتخاب‌های مختلفی را در بازه‌های متفاوت قیمتی ارائه می‌دهند که می‌تواند مطابق با شرایط و محدودیت‌های بودجه طیف گسترده‌ای از مشتریان باشد. بنابراین توصیه می‌شود برای خرید گرافیک AMD ابتدا با کارشناسان مربوطه تماس گرفته و مشورت کنید.