از زمانی که به مدرسه می رفتیم، این شعار را می شنیدیم که آب مایه حیات است! و امروز و در این مقاله می خواهیم بگوییم که بله، قطعا آب مایه ی حیات و هستی بخش است! این مایع شفاف و بی بو و بی مزه که بدون آن حتی لحظه ای نمی توان زیست!

بسیاری می گویند که جنگ جهانی بعدی ما، جنگ آب خواهد بود؛ جنگ نفت و طلا و.. نه، جنگ آب! و این هیچ بعید نیست. در این مقاله می خواهیم راجع به فواید آب نوشیدن و اثر نوشیدن آب کافی بر بدن بیشتر بخوانیم، پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

آنچه در این مقاله خواهیم خواند:

- مزایای نوشیدن آب چیست؟

- جایگزین آب؟

- روزی چند لیتر باید آب بنوشیم؟

- نیاز ما به آب به چه عواملی وابسته است؟

- از کجا بدانیم آب کافی دریافت کرده ایم؟

مزایای نوشیدن آب چیست؟

اصلا همین که آب، مایه ی حیات است خلاصه ای روشن از اهمیت این ماده ی ارزشمند است، ماده ای که یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده ی بدن ما محسوب می شود و باید قدر آن را دانست؛ متاسفانه با خشکسالی های پیاپی و عدم بارش باران در اثر تغییرات آب و هوایی، هر روز ذخایر آب در کشور ما کم تر می شود و باید متوجه این مساله باشیم که آب، مخصوصا آب تصفیه شده، از طلا ارزشمندتر است! دسترسی به آب تصفیه شده با میزان سختی مناسب، می تواند آرزوی دست نیافتنی برای یک عده باشد، در صورتی که ما آن را به آسانی هدر می دهیم..

بدن ما روزانه به میزان مشخصی آب نیاز دارد که باید در اختیار او بگذاریم، نوشیدن آب به میزان کافی بسیار مهم است و می تواند تاثیر زیادی بر سلامت جسمی و روحی ما بگذارد. در ادامه به چند فایده ی آب نوشیدن اشاره می کنیم:

نوشیدن آب باعث کاهش وزن می شود

شاید باورش سخت باشد ولی باید بدانید که نوشیدن آب می تواند به کاهش وزن کمک کند. آب عملکرد متابولیسم بدن را بهبود می دهد و منجر به پاکسازی بدن و خارج کردن سموم از طریق ادرار می شود.

این تصور غلط که بین مردم جا افتاده که هنگام تشنگی به نوشابه های گازدار روی می آورند، کاملا غلط است. هنگام تشنگی، باید حتما آب نوشید؛ آب بهترین جایگزین برای نوشیدنی های گازدار است.

 نوشابه های گازدار حاوی مقادیر زیادی شکر هستند، که منجر به افزایش وزن می شوند؛ این در صورتی است که آب ضمن این که باعث رفع تشنگی و کاهش وزن می شود، به جلوگیری از هوس های غذایی و کاهش وزن نیز کمک می کند؛ در نتیجه آب باعث کاهش وزن می شود.

هر چه بیشتر آب بنوشید، سوخت و ساز بدنتان بالاتر می رود؛ این موضوع بالاخص در رابطه با نوشیدن آب سرد صدق می کند زیرا بدن شما برای گرم کردن آب  نیاز به سوزاندن کالری دارد!

نوشیدن آب، حدود نیم ساعت پیش از غذا نیز میزان کالری مصرفی در افراد، به ویژه افراد مسن را کاهش می‌ دهد. در مطالعه‌ ای نشان داده شده، افرادی که در حال رژیم لاغری بودند و پیش از غذا، ۵۰۰ میلی‌لیتر آب می ‌نوشیدند، ۴۴ درصد بیش از دیگر افراد در طول دوره‌ ی ۱۲ هفته‌ ای وزن کم کردند. به طور کلی، به نظر می رسد که نوشیدن مقدار کافی آب (به ویژه پیش از غذا) نقش قابل توجهی در کاهش وزن دارد، به خصوص اگر با رژیم غذایی سالمی نیز همراه شده باشد.

نوشیدن آب خستگی را کاهش می دهد

دو سوم بدن انسان از آب تشکیل شده است از این رو، کم آبی بر سطح انرژی بدن ما تاثیر می گذارد. کم آبی بدن باعث خستگی و بی حالی می شود و نوشیدن میزان کافی آب، به حفظ ضربان قلب و سطح فشار خون سالم کمک می کند.

90 % خون بدن ما از آب تشکیل شده است؛ خون حامل عنصر مهم دیگری برای ادامه ی زندگی یعنی اکسیژن است. نوشیدن آب باعث اکسیژن رسانی به سلول ها و اعضای بدن می شود و به این صورت هنگم مبارزه با خستگی به ما کمک می کند.

همچنین نوشیدن آب به سرکوب کردن هورمون های استرسی مانند سایتوکاین ها کمک می کند، و باعث بهبودی روحیه و خلق و خو می شود.

پس اگر احساس خستگی و بی حالی می ‌کنید، به جای خوردن قندهای مضر یا نوشیدنی های دیگر، آب بنوشید! کم آبی یکی از علل احساس خستگی است. میزان مناسب آب به قلب شما کمک می ‌کند که خون را بهتر در بدن به جریان بیاندازد و باعث سلامتی قلب و عروق می شود!

نوشیدن آب باعث تقویت سیستم ایمنی می شود

نوشیدن آب به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند؛ آب به تولید لنف کمک می کند و از این رو می تواند باعث حفظ سلامت سیستم ایمنی شود.

همچنین، سموم بدن ما از طریق ادرار دفع می شود، پس هرچه میزان بیشتری آب در اختیار بدن خود بگذارید، میزان بیشتری از سموم بدن شما را از طریق ادرار دفع خواهد کرد! از این رو بدن بدون سم می ماند و سیستم ایمنی بدن تقویت می شود.

آب بهترین درمان برای کاهش چین و چروک های پوستی است

در مقالات قبل تر نیز اشاره کرده ایم، نوشیدن میزان کافی آب تاثیر زیادی بر شفافیت پوست شما و کاهش عمق چین و چروک های آن دارد! برای امتحان می توانید 30 روز، روزی دقیقا 8 لیوان آب بنوشید و پوست خود را مقایسه کنید؛ از دیدن نتایج شگفت زده خواهید شد! نوشیدن آب به هیدراته ماندن پوست و تنظیم جریان خون کمک می کند و باعث افزایش شفافیت و درخشندگی آن می شود، حتی ممکن است در کاهش لک های پوستی نیز موثر باشد.

آب برای کلیه ها مفید است

کلیه ها در بدن ما، مسئول تنظیم فشار خون، تنظیم سطح آب بدن و تصفیه مواد زائد هستند. نوشیدن آب به عملکرد مؤثر کلیه ها کمک می کند و از بدن در مقابل تشکیل سنگ های کلیه محافظت می کند.

نوشیدن آب باعث بهبود حرکت مفاصل می شود

غضروف های استخوان از 80 درصد آب تشکیل شده است، غضروف ها را می توان در مفاصل و دیسک های ستون فقرات یافت. کم آبی بدن کیفیت جذب شوک در مفاصل را کاهش می دهد که منجر به شکنندگی استخوان و درد مفاصل در تمام طول عمر می شود. پس نوشیدن آب را هیچ گاه فراموش نکنید!

نوشیدن آب باعث کاهش استرس می شود

حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بافت مغز از آب تشکیل شده است. اگر بدن دچار کم آبی باشد، بدن و مغز تحت استرس قرار می ‌گیرند. اگر احساس تشنگی می‌ کنید به این معنی است که بدن به شما هشدار می دهد و باید برای رفع تشنگی خود، فقط آب بنوشید نه چیز دیگری. توصیه می کنیم برای پایین نگه داشتن سطح استرس همیشه یک لیوان آب روی میزتان و یک بطری آب همراه خود داشته باشید!

جایگزین آب

لازم است بدانید که ما بخش بزرگی از آب مورد نیاز خود را از طریق خوردن مواد غذایی دیگر تامین می کنیم، برای همین است که در طول روز ممکن است زیاد احساس تشنگی نکنید. بسیاری از میوه ‌ها و سبزی‌ ها مانند هندوانه و اسفناج دارای آب فراوان یعنی چیزی حدود بیش از ۹۸ درصد وزن ‌شان، هستند.

یکی از باورهای موجود در رابطه با میزان آب دریافتی بدن این است که نوشیدنی ‌های کافئین‌ دار مانند چای و قهوه را نباید حساب کرد!  زیرا کافئین ادرارآور است؛ اما مطالعات نشان می ‌دهند که این باور درست نیست، زیرا اثر ادرارآور این نوشیدنی ‌ها بسیار کم است.

گوشت، ماهی، تخم‌ مرغ و به ویژه میوه ‌ها و سبزیجات سرشار از آب، همگی دارای مقادیر قابل توجهی آب هستند. اگر شما چای یا قهوه بنوشید و مواد غذایی سرشار از آب هم بخورید، این احتمال وجود دارد که همین نوشیدنی‌ ها و مواد غذایی برای حفظ تعادل مایعات در بدن شما کافی باشند، البته این در صورتی است که زیاد عرق نکنید.

در نتیجه می توان گفت که جایگزین آب وجود دارد، اما هیچ چیزی نمی تواند کار خود آب را بکند! آب که به سادگی و ارزانی در دسترس است و باعث اضافه وزن هم نمی شود.

این نکته را هم بدانید که نوشابه های انرژی ‌زا، حاوی کافئین و مواد محرک دیگر هستند و برای جایگزینی آب توصیه نمی‌ شوند.

روزی چند لیتر باید آب بنوشیم

حتما به گوشتان خورده که به طور میانگین یک فرد میانسال باید روزانه حداقل 8-10 لیوان آب مصرف کند و این تاحدودی درست است. در واقع ما 80% از مایعات را از نوشیدن آب و 20% باقی مانده را از خوردن غذاها دریافت می کنیم. البته مقدار جذب آب بستگی به عوامل مختلفی مثل موارد زیر دارد:

- وزن بدن فرد

- سطح فعالیت، فعال، متوسط یا بی تحرک

- شرایط جسمی

- تعریق

در نهایت این خودتان هستید که مشخص می کنید چقدر آب نیاز دارید، نه مقالات و  کارشناسان! میزان آب مورد نیاز شما، بستگی به شرایط فیزیولوژیکی و محیطی و .... شما دارد. ممکن است یک فرد در یک شهر گرم سیر نظیر اهواز روزانه بیش از 8 لیوان آب بنوشید تا بتواند خود را سر پا نگه دارد، اما فرد دیگری در شهر سردسیری مثل ارومیه روزانه با 5 لیوان آب انرژی کافی برای ادامه ی کارهای خود را دریافت کند!

اما شما نکات زیر را رعایت کنید تا آب بیشتری بنوشید و تاثیرات فوق العاده ی آن را ببینید:

- در زمان تشنگی آب بنوشید.

- وقتی دیگر تشنه نیستید، نوشیدن آب را متوقف کنید.

- در هوای گرم و در زمان ورزش کردن، برای جبران مایعات از دست رفته ‌ی بدن به اندازه‌ی کافی آب بنوشید.

بیشتر بخوانید: عوارض زیاده روی در مصرف نوشابه رژیمی

برای پیشگیری از کم ‌آبی بدن، همیشه آب را به عنوان گزینه نخست برای نوشیدن در دسترس خود قرار دهید. موارد زیر کمک می ‌کند عادات نوشیدن درست در ما شکل بگیرد:

- هنگام خوردن هر وعده غذایی حتما یک لیوان آب بنوشید، نوشابه و دوغ جای آب را نمی گیرند!

- در حین و پس از ورزش آب بنوشید، اگر چنین نکنید بدن شما دهیدراته می شود!

- هر وقت گرسنه شدید، ابتدا آب بنوشید! شاید باورتان نشود ولی گاهی بدن تشنگی را به گرسنگی تعبیر می ‌کند.

البته نکته ی قابل توجه این است که افرادی که اختلال کارکرد کلیه دارند، نباید در نوشیدن مایعات زیاده‌ روی کنند و حتما باید مطابق توصیه پزشک معالج خود اقدام نمایند.

نیاز ما به آب به چه عواملی وابسته است

نیاز ما به آب، به عوامل متعددی بستگی دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

- ورزش

با هر تحرکی عرق می‌ کنیم و برای جبران آب از دست رفته از طریق عرق، بیشتر به نوشیدن مایعات نیاز پیدا می‌ کنیم. کسانی که برای مدت طولانی ورزش می ‌کنند یا ورزش سنگین یا قدرتی انجام می ‌دهند اگر فقط آب بنوشند (یعنی بدون نمک و املاح معدنی) ممکن است سدیم خون آن ها کاهش یابد، پس بهتر است از نوشیدنی ویژه ورزشکاران استفاده کنند. این نوشیدنی ویژه ورزشکاران با نوشابه ‌های انرژی ‌زا تفاوت دارد و فقط حاوی املاح و گاهی ویتامین است.

- محیط

هوای بسیار گرم یا مرطوب باعث تعریق زیاد می شود و برای جبران آن، به نوشیدن آب بیشتر نیاز داریم. در ارتفاعات بالا هم امکان بروز کم‌ آبی بدن بیشتر است.

- وضعیت کلی سلامت بدن

در شرایط تب، اسهال یا استفراغ، بدن آب بیشتری از دست می ‌دهد. در این موارد باید توصیه‌های پزشک معالج را برای نوشیدن آب یا مایعات بیشتر، مانند محلول  ORS، جدی بگیریم. مبتلایان به عفونت ادراری یا سنگ کلیه و مجاری ادراری هم به نوشیدن مایعات بیشتر نیاز دارند.

- زنان باردار یا شیرده

بانوانی که باردار هستند یا به نوزاد شیر می‌ دهند لازم است آب و مایعات بیشتری دریافت کنند. توصیه می ‌شود زنان باردار روزانه ۱۰ لیوان (۲.۴لیتر) و مادران شیرده روزانه ۱۳ لیوان (۳.۱ لیتر) آب یا مایعات دیگر، بنوشند.

از کجا بدانیم آب کافی دریافت کرده ایم

اگر شرایط زیر را داشتید، یعنی شما میزان کافی آب دریافت کرده اید:

- زیاد احساس تشنگی نمی‌ کنید

- ادرار بی ‌رنگ یا زرد روشن است

سخن پایانی

سخنی نیست جز اینکه، آب کم است و باید در مصرف آن مدیریت کنیم! کشور ما متاسفانه دچار خشکسالی است و باید به فکر آیندگان خود باشیم تا از این نعمت خدادای محروم نشوند. آب، میراثی است که از نفت و طلا پر ارزش تر است. یادتان نرود، آب مایه ی حیات است و نباید از آن غافل شوید!