آیا می‌دانید سندروم آشیانه خالی به چه معناست و به چه علت ایجاد می‌شود و چه کسانی را درگیر خود می‌کند؟

سندروم آشیانه خالی زمانی شکل می‌گیرد که فرزندان به دلایلی مختلف همچون تحصیل، اشتغال، استقلال، ازدواج، مهاجرت و ... خانه را ترک کرده و زندگی مستقلی برای خود تشکیل می‌دهند. در این حالت پدر و مادر دچار غم و اندوه شده و مدتی افسردگی را تجربه می‌نمایند. هر چند که اغلب پدر و مادرها از همان دوران کودکی فرزندان خود را تشویق می‌کنند تا مستقل باشند و خود را برای بزرگسالی آماده نمایند با این حال فرزندان هنگام رسیدن به این مرحله و ترک خانه والدین خود را دچار غم و اندوه کرده و تا مدتی زندگی آنان را دچار افسردگی می‌نمایند. اگر خواهان کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید می‌توانید تا انتهای این نوشتار ما را همراهی نمایید.

سندروم آشیانه خالی به چه معناست؟

به احساس تنهایی که اغلب والدین پس از ترک خانه توسط فرزندان تجربه می‌نمایند سندروم آشیانه خالی اطلاق می‌شود. پدر و مادرانی که تعامل بیشتری با فرزندان خود داشته و یا اوقات بیشتری را با فرزندان خود گذرانده‌اند بیشتر این حس را تجربه خواهند کرد چرا که با ترک خانه توسط فرزندان مجبورند تعامل کمتری با آنها داشته باشند، زمان کمتری با آنها سپری کنند و کمتر آنها را ببینند. والدینی که بیشتر روز خود را با فرزندانش سپری می‌کردند با ترک خانه توسط آنان، نمی‌دانند که در طول روز چه کاری انجام دهند و حتی در برخی موارد چگونه دوری فرزندان خود را تحمل نمایند. تمامی این عوامل دست در دست هم می‌دهند تا مفهومی به نام سندروم آشیانه خالی شکل بگیرد. سندروم آشیانه خالی هم پدران و هم مادران را درگیر حس تنهایی، غم و اندوه می‌کند. اما شدت آن در مادران بیشتر از شدت آن در پدران است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع بیماری های اینترنتی

سندروم آشیانه خالی چه نشانه‌هایی دارد؟

باید گفت که سندروم آشیانه خالی را به عنوان یک اختلال نمی‌شناسند بلکه شرایطی آزار دهنده و ناراحت کننده است که نیاز به اقداماتی برای کاهش و مقابله کردن دارد چرا که احساس غم و اندوهی که پس از ترک خانه توسط فرزندان در پدر و مادر شکل می‌گیرد کاملاً طبیعی است و نباید آن را جز انواع اختلالات به شمار آورد. بنابراین از نشانه‌های سندروم آشیانه خالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

احساس تنهایی

احساس تنهایی به این دلیل در پدر و مادر شکل می‌گیرد که چون سالیان دراز هر روز با فرزندان خود تعامل داشته‌اند و اکنون با ترک خانه توسط فرزندان این تعامل کمتر شده است بنابراین خود را تنها و به دور از فرزندان احساس می‌نمایند.

احساس پریشانی

گاهی اوقات پدر و مادرانی که دچار سندروم آشیانه خالی شده‌اند دوره‌ای از پریشانی را تجربه می‌نمایند چرا که احساس می‌کنند در نبود فرزندان زندگی معنا و مفهوم خود را از دست داده است.

احساس افسردگی

از دیگر نشانه‌های سندروم آشیانه خالی ایجاد حس افسردگی در پدر و مادرانی است که فرزندانش خانه را ترک کرده‌اند. کاهش انگیزه در انجام برخی از کارها، گریه‌های شدید و طولانی مدت نیز گاهی گریبانگیر پدر و مادرانی می‌شود که دچار سندروم آشیانه خالی شده‌اند.

کاهش ارتباطات اجتماعی

پدر و مادرانی که دچار سندروم آشیانه خالی شده‌اند در برخی مواقع در زمینه ارتباطات اجتماعی و حتی در زمینه‌های کاری نیز دچار مشکلاتی می‌شوند به نحوی که ارتباطات خود را با دیگران کاهش داده و مدت مدیدی را تنها سپری می‌کنند. ابتلا به سایر اختلالات خٌلقی هم از دیگر نشانه‌های ابتلا به سندروم آشیانه خالی است.

چرا سندروم آشیانه خالی ایجاد می‌شود؟

چگونگی ارتباط و نحوه رفتار فرزندان و والدین با یکدیگر در ایجاد سندروم آشیانه خالی نقش بسیار موثری دارد. زمانی که والدین با فرزندان رابطه خوبی ایجاد نمایند می‌توانند در مواجهه با سندروم آشیانه خالی بسیار موفق عمل نمایند و به راحتی آن را پشت سر بگذارند. اما چنانچه ترک خانه با تعارض، دعواهای شدید و ... همراه باشد ارتباط بین فرزندان و والدین کاهش یافته و حمایت والدین از فرزندان کم می‌شود.

والدین به این دلیل که با ترک خانه توسط فرزندان کنترل خود روی آنان را از دست می‌دهند حس ناخوشایندی پیدا می‌کنند. پدر و مادرانی که دائماً برای زندگی فرزندان خود تصمیم گرفته و برای زندگی آنان برنامه ریزی می‌کرده‌اند با ترک خانه توسط آنان به یک باره کنترل خود روی آنان را از دست می‌دهند و نتیجه آن می‌شود که نگرانی‌های ناخوشایند به سراغ آنان می‌آید و زندگیشان را مختل می‌سازد. بنابراین اضطراب و نگرانی والدین در مورد فرزندان آنان را به سمتی می‌کشاند که علایم سندروم آشیانه خالی را در خود بروز دهند. هر چند که نگرانی والدین در مورد زندگی و آینده فرزندان امری طبیعی است اما چنانچه به توانایی فرزندان برای داشتن یک زندگی مستقل و نیز آموخته‌های آنها اعتماد نشود با گذشت زمان این نگرانی به اختلالاتی همچون اختلال اضطرابی تبدیل می‌شود که زندگی والدین را تحت الشعاع قرار داده و از داشتن یک زندگی شاد محروم می‌سازد.

بیشتر بخوانید: استئوما چیست؟

سندروم آشیانه خالی چگونه درمان می‌شود؟

همانطور که پیشتر بیان شد نگرانی در مورد آینده فرزندان در بین والدین امری طبیعی است و نمی‌شود وجود این مسئله را انکار کرد. با این وجود چنانچه این نگرانی از حد طبیعی خود فراتر رود و یا احساس غم و اندوه از ترک خانه توسط فرزندان به اندازه‌ای باشد که زندگی روزمره را مختل سازد باید به فکر درمان بود. از جمله راه‌های درمان سندروم آشیانه خالی که به والدین البته در صورت نیاز پیشنهاد می‌شود به شرح زیر است:

 مشورت با یک متخصص

یکی از بهترین راهکارها برای درمان سندروم آشیانه خالی مشورت کردن با یک متخصص است. والدین می‌توانند احساسات خود را با یک متخصص در میان بگذارند که به این روش روان درمانی گفته می‌شود. روان درمانی به پدر و مادرانی که دچار سندروم آشیانه خالی هستند کمک خواهد کرد تا احساسات خود را درک و مدیریت نمایند.

استفاده از برخی داروها

گاهی اوقات ممکن است پزشک متخصص جهت درمان سندروم آشیانه خالی داروهایی را تجویز نماید. این داروها اغلب برای کنترل نشانه‌های افسردگی که ناشی از سندروم آشیانه خالی هستند، تجویز می‌شوند.

برخورداری از حمایت اجتماعی

والدینی که از سندروم آشیانه خالی رنج می‌برند می‌توانند در زمان ناراحتی، اضطراب و تنش و نیز دوری از تنهایی خود را از حمایت اجتماعی برخوردار سازند. به این معنا که با دوستان نزدیک و صمیمی خود دیدار نمایند و یا به مشاوره کنترل استرس مراجعه کنند.

آموزش‌های فردی

در برخی از موارد می‌توان به والدین راه‌های کاهش اندوه و استرس را آموخت و از آنان خواست زمانی که اندوه و ناراحتی فراوان به سراغشان می‌آید از این راهکارها استفاده نمایند. به عبارت دیگر خود، حال خود را بهبود بخشند.

انجام فعالیت‌های متنوع

والدینی که از سندروم آشیانه خالی رنج می‌برند باید سعی کنند زمان و وقت خود را که در گذشته برای فرزندان صرف می‌کردند با فعالیتهای مختلف و متنوع پر نمایند. انجام کار مورد علاقه می‌تواند ناراحتی و اضطراب ناشی از سندروم آشیانه خالی را به میزان زیادی بهبود بخشد.

مثال کاربردی جهت بهبود احساس ناشی از سندروم آشیانه خالی

برای درک بهتر کاری که جهت بهبود حس ناشی از سندروم آشیانه خالی باید انجام شود مثال کاربردی زیر ارائه می‌گردد:

در ابتدا بهتر است پدر و مادر زمانی را که قبلاً به فرزندان خود اختصاص می‌دادند را محاسبه کنند و سپس آن را به قسمتهای مختلف زندگی خود اختصاص دهند. مثلاً می‌توانند کارها  و فعالیتهایی که قبل از بچه دار شدن انجام می‌دادند انجام دهند. به تحصیل بپردازند، در یک انجمن خیریه عضو شوند و به صورد داوطلبانه کارهای خیر انجام دهند، ورزش کنند، کتاب بخوانند، با هم سن و سال های خود معاشرت بیشتری داشته باشند، چیزهایی که در گذشته دوست داشتند یاد بگیرند و به خاطر مشغله‌ها و گرفتاری‌های فراوان فرصت آموختن آنها را نداشته‌اند بیاموزند، هر آنچه که دوست دارند و از ذهنشان می‌گذرد را بنویسند، به مسافرت بروند، در جمعهای خانوادگی شرکت کنند و کارها و فعالیت هایی از این دست.

نکته پایانی

پدر و مادران بعد از ترک خانه توسط فرزندان نقش جدیدی می‌پذیرند بنابراین برای داشتن یک زندگی بهتر باید سعی نمایند با شرایط و نقش جدید خود کنار بیایند. حتی گاهی بهتر است والدین قبل از ترک خانه توسط فرزندان خود را برای مقابله با سندروم آشیانه خالی آماده نمایند و برنامه ریزی‌های لازم را ترتیب دهند. در ضمن والدین باید به این نکته بسیار مهم نیز توجه کنند که ترک خانه توسط فرزندان به معنای جدایی همیشگی با آنها نیست. باید با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند. ارتباطی که فقط اندکی شکل آن تغییر پیدا کرده است. حتی گاهی چنانچه نشانه‌های سندروم آشیانه خالی حاد شد می‌شود از فرزندان خواست هفته‌ای یک بار به خانه پدری خود برگردند و همانند گذشته یک شب را در منزل پدر و مادر  و در کنار آنان سپری نمایند. این کار هم برای فرزندان خوب و مفید است و هم برای والدین. چرا که باعث ارتباطی صمیمی، گرم و دوستانه می‌شود و حال هر دو طرف یعنی والدین و فرزندان را خوب می‌کند. در ضمن والدین هرگز نباید این نکته را از یاد ببرند که نگرانی بیش از حد در مورد فرزندان نه تنها زندگی خود آنان را مختل و پر تنش می‌کند بلکه زندگی فرزندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و انرژی لازم برای مستقل شدن را از آنان می‌کاهد.