شاید پیش آمده باشد که با افرادی ملاقات کرده باشید که از در ارتباط با بقیه مشکل دارند؛ مثلا به نقطه ای که همه نگاه می کنند، نگاه نمی کنند. یا اگر کودک باشد در بازی کردن با بچه ها غیر عادی رفتار می کند و از انجام برخی بازی ها خودداری می کند.

این دسته افراد مبتلا به اوتیسم هستند؛ اوتیسم در واقع یک بیماری نیست و به صورت طیف ای از علائم است که در افراد متفاوت، با شدت های گوناگون خود را بروز می دهد. پس اگر در اطرافیان خود چنین فردی را دارید توصیه می کنیم تا آخر مقاله همراه ما باشید...

اوتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یا اوتیسم، اصطلاح گسترده ای است که برای توصیف گروهی از مشکلات عصبی و رشدی استفاده می شود. این شرایط با تفاوت در ارتباطات و تعامل اجتماعی مشخص می شود.ASD بدون در نظر گرفتن نژاد و قومیت، فرهنگ یا پیشینه اقتصادی در افراد سراسر جهان یافت می شود.

با توجه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، اوتیسم در پسران شیوع بیشتری نسبت به دختران دارد. متاسفانه آمار ها و گزارشات نشان می دهند که میزان افراد مبتلا به اوتیسم به مرور در حال افزایش است. برخی این افزایش را به عوامل محیطی نسبت می دهند.

علائم اوتیسم چیست؟

علائم ASD معمولاً در اوایل کودکی، بین سنین 12 تا 24 ماهگی به وضوح آشکار می شود. اما باز هم کیس های متعددی بودند که در زمانی زودتر یا دیر تر از این مدت تشخیص داده شدند. اولین علامت قابل تشخیص اوتیسم می تواند تاخیر در تکلم و رشد اجتماعی باشد.

DSM-5 علائم ASD را به دو دسته تقسیم می کند:

- مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی

- الگوهای محدود یا تکراری رفتار یا فعالیت ها

برای اینکه با اطمینان بگوییم فردی مبتلا به اوتیسم است بایستی علائمی در هر دو گروه را داشته باشد.

مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی در افراد مبتلا به اوتیسم

اوتیسم طیف گسترده ای از مشکلات ارتباطی را بیان می کند که بسیاری از آنها قبل از 5 سالگی ظاهر می شوند. در اینجا یک جدول زمانی کلی از آنچه ممکن است در سنین مختلف در افراد اوتیسمی با آن مواجه شوید آورده شده است:

از بدو تولد:

مشکل در حفظ تماس چشمی

تا 9 ماهگی:

پاسخ ندادن و عدم واکنش هنگامی که به اسم خود صدا زده می شوند

تا 9 ماهگی:

نشان ندادن حالات چهره منعکس کننده احساسات (مانند تعجب یا عصبانیت)

تا 12 ماهگی:

درگیر نشدن در بازی هایی که ساده نیازمند تعامل اجتماعی هستند

تا 12 ماهگی:

استفاده نکردن از دست، مانند تکان دادن دست و تمایل به ثابت نگه داشتن دست ها

تا 15 ماهگی:

به اشتراک نگذاشتن و صحبت نکردن در مورد علایق شخصی. مثلا کودک از نشان دادن اسباب بازی مورد علاقه خود به دیگران خودداری می کند.

در 18 ماهگی:

اشاره نکردن یا نگاه نکردن به جایی که دیگران اشاره می کنند

در 24 ماهگی:

مشکل در درک احساسات دیگران. یعنی کودک نمی تواند از روی حالت چهره فرد مقابل به ناراحت بودن، عصبانی بودن، ... او پی ببرد.

در 30 ماهگی:

کودک در بازی هایی که نیازمند نقش بازی کردن و تظاهر کردن هستند شرکت نمی کند. مثلا دختران اوتیسمی از عروسک های نوزاد به عنوان یک مادر مراقبت نمی کنند و تمایلی به انجام این کار ندارند.

در سن 60 ماهگی:

کودک بازی هایی که نوبتی انجام می شوند را شرکت نمی کند.

علاوه بر این، کودکان اوتیستیک ممکن است از ۳۶ ماهگی در بیان احساسات یا درک احساسات دیگران دچار مشکل شوند. با افزایش سن، ممکن است در صحبت کردن مشکل داشته باشند یا مهارت های گفتاری بسیار محدودی داشته باشند.

گاها کودکان اوتیستیک هنگام صحبت کردن می توانند لحن ای غیر معمول داشته باشند. مثلا با صدای بلند یا آواز خوان و یا روباتیک طور صحبت کنند. آنها همچنین ممکن است نشانه هایی از هایپرلکسیا را نشان دهند. هایپر لکسیا به شرایطی اطلاق می شود که کودک زودتر و به طور شگفت انگیزی فراتر از توانایی های مورد انتظارش شروع به خواندن می کند.

هیپرلکسی اغلب، اما نه همیشه، بخشی از اختلال طیف اوتیسم (ASD) است و معمولا بدین صورت شروع می شود که فرد در سن بسیار کم تمایل و علاقه بسیار شدیدی به یادگیری اعداد و حروف نشان می دهد.

الگوهای محدود یا تکراری در رفتار یا فعالیت ها

علاوه بر مسائل ارتباطی و اجتماعی که در بالا ذکر شد، اوتیسم شامل علائمی مربوط به حرکات و رفتارهای بدن نیز می شود. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

- حرکات تکراری مانند تکان دادن بازوها، چرخیدن یا دویدن به جلو و عقب.

- اجسام مانند اسباب بازی را با نظم حرکت می دهند و اگر این نظم به هم بخورد احساس ناراحتی می کند.

- به روال های سختگیرانه مانند به خواب رفتن و به مدرسه رفتن دلبستگی نشان می دهند.

- کلمات یا عباراتی را که از کسی می شنوند ممکن است بار ها و بار ها تکرار کنند.

- از تغییرات جزئی ناراحت می شوند.

- تمرکز شدید روی قسمت‌های خاصی از اشیا، مانند چرخ کامیون اسباب‌بازی یا موهای عروسک

- واکنش های غیرعادی به ورودی های حسی، مانند صداها، بوها و مزه ها

- توانایی های استثنایی، مانند استعداد بسیار در موسیقی یا قابلیت های شگفت انگیز در حافظه

افراد اوتیستیک می توانند علائمی را نشان دهند که تنها مربوط به جسم آنهاست؛ مانند:

- تاخیر در حرکت، زبان یا مهارت های شناختی

- تشنج

- علائم گوارشی، مانند یبوست یا اسهال

- نگرانی یا استرس بیش از حد

- ترس غیر معمول؛ یعنی کمتر یا بیشتر از افراد عادی

- رفتار های بیش فعالی و عدم تمرکز

- واکنش های احساسی غیر منتظره

- عادات یا ترجیحات غذایی غیر معمول

- الگوهای خواب غیر معمول

تحریک در افراد اوتیسمی به چه معناست؟

تحریک ها خود به خودی هستند و اغلب شامل گفتار یا حرکات تکراری هستند؛ مثلا فرد ممکن است دست بزند و کف دست های خود را چندین بار به هم بکوبد، شی خاصی را بمالد یا عبارت خاصی را مدام تکرار کند.

برای افراد اوتیستیک این تحریکات در زندگی روزمره ممکن است اختلال ایجاد کند و موجب آسیب های جسمانی شود اما فایده ای هم دارد. مثلا می تواند به عنوان یک مکانیسم مفید برای مقابله با اضافه بار حسی یا حرکتی در موقعیت های ناراحت کننده به کار برده شود.

انواع مختلف اوتیسم چیست؟

پزشکان از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، برای تشخیص انواع اختلالات روانپزشکی مانند اوتیسم استفاده می کنند. DSM-5 در حال حاضر اوتیسم را به 5 دسته تقسیم کرده است:

- وجود یا عدم وجود نقص ذهنی

- وجود یا عدم وجود اختلال زبانی و گفتاری

- مرتبط با یک بیماری ژنتیکی دیگر

- مرتبط با یک اختلال عصبی رشدی، روانی یا رفتاری دیگر

- وجود کاتاتونیا

قبل از طبقه بندی ذکر شده افراد اوتیستیک ممکن است تشخیص های دیگری از پزشک را به اشتباه دریافت کرده باشند؛ بیماری های مشابه با اوتیسم عبارتند از:

- سندرم آسپرگر

- اختلال رشد فراگیر

- اختلال فروپاشی دوران کودکی

علت ابتلا به اوتیسم چیست؟

علت دقیق ASD ناشناخته است. این بیماری نیز مانند بیماری های دیگر تابع عوامل ژنتیکی و محیطی است اما برخی از عوامل مشکوک در این زمینه عبارت اند از:

- داشتن حداقل یک فرد در بین اعضای خانواده مبتلا به اوتیسم

- جهش های ژنتیکی

- سندرم X شکننده و سایر اختلالات ژنتیکی

- فرزندان والدینی که در سنین بالا بچه دار شده اند

- وزن کم هنگام تولد

- عدم تعادل متابولیک

- قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سموم محیطی

-سابقه عفونت های ویروسی در مادر

- قرار گرفتن جنین در معرض داروهای والپروئیک اسید یا تالیدومید

بیشتر بخوانید: آزمایش LH و FSH چیست و چه کاربردی دارد؟

آزمایش های تشخیصی اوتیسم

غربالگری ها و آزمایشات ژنتیکی از مهم ترین ارزیابی هایی هستند که می توانند اوتیسم را شناسایی کنند. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می کند که همه کودکان در سنین 18 و 24 ماهگی تحت غربالگری ASD قرار گیرند. غربالگری می تواند به تشخیص زودتر ASD در کودکان کمک کند. تشخیص زودتر منجر به حمایت های بهتر و به موقع از فرد بیمار می شود.

توجه به این نکته مهم است که غربالگری یک تشخیص نیست. کودکانی که از نظر ASD غربالگری مثبت هستند لزوما مبتلا به اوتیسم نیستند. علاوه بر این، غربالگری ها همیشه همه کودکان اوتیستیک را شناسایی نمی کنند و بازده صد درصدی ندارند.

موارد دیگری که پزشک ممکن است از آنها برای تشخیص بهتر استفاده کند:

- آزمایش DNA برای بیماری های ژنتیکی

- ارزیابی رفتاری

- تست های دیداری و صوتی

- غربالگری کاردرمانی

- پرسشنامه های رشدی

تشخیص اوتیسم توسط مجموعه ای از افراد صورت می گیرد؛ در این تیم معمولا روانشناسان کودک، کار درمانگران، آسیب شناسان گفتار و زبان وجود دارند.

درمان اوتیسم

هیچ "درمانی" برای ASD وجود ندارد. در عوض، برای برخی از افراد اوتیستیک، درمان‌های حمایتی و ملاحظات دیگر می‌تواند به آنها کمک کند احساس بهتری داشته باشند یا علائم خاصی را کاهش دهند.

رفتار درمانی، بازی درمانی، کار درمانی، گفتار درمانی، فیزیوتراپی از جمله مواردی هستند که به عنوان روش های درمانی مفید برای اوتیسم شناخته می شوند. ماساژ، لباس‌ها و پتوهای سنگین و تکنیک‌های مدیتیشن نیز ممکن است به برخی از افراد اوتیستیک کمک کند تا علائم را مدیریت کنند. البته در نظر داشته باشید که یک روش خاص می تواند برای یک فرد به خوبی جواب دهد اما برای فرد دیگر بی فایده باشد.

آیا رژیم غذایی می تواند تاثیری بر اوتیسم داشته باشد؟

هیچ رژیم غذایی خاصی برای افراد اوتیستیک طراحی نشده است. با این وجود، برخی از حامیان اوتیسم در حال بررسی تغییرات رژیم غذایی به عنوان راهی برای به حداقل رساندن مسائل رفتاری و افزایش کیفیت کلی زندگی هستند. اساس رژیم اوتیسم اجتناب از افزودنی های مصنوعی است. مواد نگهدارنده، رنگ ها و شیرین کننده های مصنوعی در این دسته قرار می گیرند.

رژیم های پیشنهادی معمولا به غذاهای کامل و غنی تمرکز می کنند. گرچه برخی افراد رژیم های غذایی بدون گلوتن را ترجیح می دهند و معرفی می کنند؛ این طرفداران معتقدند که گلوتن باعث ایجاد التهاب و واکنش های نامطلوب بدن در برخی از افراد اوتیستیک می شود. این طرفداران معتقدند که گلوتن باعث ایجاد التهاب و واکنش های نامطلوب بدن در برخی از افراد اوتیستیک می شود.  

به طور کلی مواد غذایی زیر برای این افراد توصیه می شود: میوه ها و سبزیجات تازه، مرغ بدون چربی، ماهی، چربی اشباع نشده، مقدار زیادی آب.

اوتیسم در گروه های سنی متفاوت چه ویژگی ای دارد؟

از آنجایی که کودکان اوتیستیک از انجام برخی بازی ها خودداری می کنند و گاها به برخی ورزش ها به دلیل ایجاد حس ناامیدی در آنها علاقه نشان نمی دهند توصیه می کنیم در انتخاب ورزش و فعالیت به کودکان سخت نگیرید و اجازه دهید خودشان فعالیت دلخواهشان را انتخاب کنند.

یکی از بهترین ورزش ها برای این افراد شناست. شنا می تواند به این افراد که در پردازش حس ها و سیگنال هایی که به آن ها می رسد اختلال دارند، کمک کند. برای سنین بالاتر، برخی از بزرگسالان اوتیستیک به زندگی یا کار مستقل ادامه می دهند. برخی دیگر ممکن است در طول زندگی خود به کمک یا حمایت مداوم نیاز داشته باشند.

2 آوریل روز جهانی آگاهی از اوتیسم است. ماه آوریل در ایالات متحده به عنوان ماه آگاهی از اوتیسم نیز شناخته شده است. چراکه هنوز هم ممکن است افرادی وجود داشته باشند که تا آخر عمرشان ندانند که به اوتیسم مبتلا هستند بنابراین بهتر است افزایش آگاهی در جامعه محدود به یک روز یا یک ماه نباشد.

تفاوت بین اوتیسم و ​​ADHD چیست؟

اوتیسم و ​​ADHD گاهی اوقات با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. کودکان مبتلا به ADHD به طور مداوم مشکلاتی در زمینه بی قراری، تمرکز، و حفظ تماس چشمی با دیگران دارند. این دقیقا همان مشکلاتی است که در برخی از افراد اوتیستیک نیز دیده می شود. یک تفاوت عمده بین این دو بیماری این است که افراد مبتلا به ADHD کمبودی در مهارت های ارتباطی و اجتماعی ندارد. برای گرفتن یک تشخیص واضح بهتر است به پزشک مراجعه کنید.