مطمئنا در زندگی خود درگیر حالاتی مثل غمگین بودن طولانی‌ مدت، بی علاقگی به اموری که قبلا‌ً دوستشان داشتید، کاهش تمرکز، خستگی بیش‌ از حد و حالت‌هایی از این دست شده اید. همه ی این ها می ‌توانند نشانه‌ های افسردگی باشند. این بیماری، احساسات و افکار و رفتار ما را عوض می‌ کند. افسردگی می ‌تواند با مشکلات هیجانی و جسمی همراه باشد. اختلال افسردگی یک ضعف نیست که با چند روز مراقبت برطرف شود بلکه پیگیری و درمان طولانی مدت، مراقبت و پایش مداوم می ‌خواهد. اما نگران نباشید؛ همه ما می ‌توانیم افسردگی را شکست دهیم. هر چه ‌قدر زودتر به داد افسردگی برسیم، راحت‌تر می ‌توانیم آن را درمان کنیم و زمان بیشتری را از زندگی لذت می ‌بریم. اولین قدم برای درمان افسردگی و جلوگیری از افسردگی شدید، شناخت علائم افسردگی است.

افسردگی اتکایی

متاسفانه آمار ها نشان می دهند که روز به روز بر تعداد افرادی که در زندگی خود دچار افسردگی هستند اضافه می شود. اما نکته اینجاست که افسردگی تنها به یک مدل و یک نوع محدود نمی شود و انواع و اقسام افسردگی ها وجود دارد که می توان در رابطه با هر یک از آن ها کتاب های زیادی به تالیف درآورد اما در این مقاله قصد داریم تا در رابطه با نوعی از افسردگی به نام افسردگی اتکایی صحبت کنیم. به طور بسیار خلاصه و کلی این افسردگی به این صورت معنا می شود که مثلا زمانی که نوزاد برای مدت طولانی از جسمی که آن را دوست داشته، وابسته بوده و به آن تکیه می کرد جدا شود، مشکلات اجتماعی عاطفی، جسمی و فکری برای او ایجاد می شود. به این مشکلات اجتماعی عاطفی، جسمی و فکری کودکان در هنگام دوری طولانی از مادر یا مراقب اصلی، افسردگی اتکایی گفته می شود. در ادامه مقاله افسردگی اتکایی، علائم و همچنین عوامل تاثیرگذار بر آن بررسی می شوند.

افسردگی اتکایی (آناکلیتیک) چیست؟

در این بخش به جزییات بیشتری پیرامون این نوع از افسردگی خاهیم پرداخت، پس اگر علاقه مند هستید در این رابطه اطلاعات کافی داشته باشید تا انتها با ما همراه باشید. افسردگی اتکایی به نام دیگری نیز شناخته می شود که آن آناکلیتیک است این لغت از واژه Anaclitic به معنای بیان کننده تعلق یا احساس عشق نسبت به یک شی است. در روانکاوی این کلمه به معنی اتکا کردن است. اما سوالی که پیش می آید این است که  این کلمه چه نقشی در عبارت افسردگی اتکایی دارد؟

در حقیقا هر زمان که نوزاد از جسمی یا فردی که آن را دوست داشته و به آن اتکا می کرده جدا شود، دچار مشکلات اجتماعی عاطفی، جسمی و فکری می شود. این شی که کودک به آن وابسته بوده و آن را دوست دارد مادر یا سرپرست اصلی است. بر اساس تحقیقات انجام شده افسردگی اتکایی در نوزادان گذرا بوده و زمانی که دوباره مادر یا سرپرست اصلی در کنار نوزاد قرار گیرد، علائم آن از بین خواهند رفت. اما تاثیرات بلندمدت آن نامشخص هستند. در یک تحقیق قدیمی تر در سال 1967 انجام شده روی نوزاد حیواناتی از جمله پستانداران، خوکچه ها و موش ها مشخص شده که علائم افسردگی اتکایی در آنها نیز بروز می کنند.

علائم افسردگی اتکایی در نوزادان

همان طور که در بخش پیشین نیز گفته شد افسردگی انواع و اقسام متفاوتی دارد و علاوه بر تنوع آن هر کدام از این نوع افسردگی ها که علائمی با خود به همراه دارد هر کدام از آن ها از یکدیگر متمایز می باشند. افسردگی اتکایی علائمی به شرح زیر دارد که عبارتند از:

- کاهش اشتها و کاهش وزن

- اضطراب، غم و گریه

- بی احساسی صورت

- مشکلات رشد از جمله واکنش آهسته به محرک ها و حرکات کند

- منزوی شدن و پرهیز از برقراری ارتباط با محیط اطراف

- بی خوابی

ریشه تحقیقات در مورد افسردگی اتکایی

همیشه تا بوده همین بوده که برای هر پدیده ای اولین هایی وجود داشته اند و توانسته اند موضوعی را با تحقیق و تفحص کشف کنند. واژه افسردگی اتکایی برای اولین بار توسط رنه اشپیتز، در نظریه ای در سال 1945 مطرح شد. اشپیتز نظریه خود را با مطالعه ای بر روی 123 نوزاد 6 تا 8 ماهه که برای 3 ماه از مادر خود جدا شده بودند، بررسی کرد. در این میان او متوجه وضعیتی به نام سندروم Striking شد. در این مطالعه مشخص شد که کودکانی که طی 6 ماه گذشته خوشحال بودند، حالا گریه کرده، منزوی شده و از تعامل با افراد اطراف خود پرهیز می کردند.

در حقیقت بید گفت که زمانی که آنها تشویق به برقراری ارتباط می شدند با گریه یا جیغ زدن واکنش می دادند. اما پس از گذشت حدود 3 ماه آنها کاملا بدون واکنش بودن و حتی گریه و جیغ های آنها متوقف می شد. برخی از این نوزادان کاهش وزن پیدا کرده، بد خواب شده و بیشتر در معرض سرماخوردگی و اگزما قرار داشتند. یکی دیگر از عواملی که در این کودکان تحت تاثیر قرار می گرفت رشد آنها بود.

نحوه درمان افسردگی اتکایی

همه ی ما همیشه به دنبال درمان هستیم زیرا افسردگی می تواند ما را به گونه ای از پای درآورد که ادامه ی زندگی برایمان ناممکن و یا بسیار سخت باشد. در رابطه با این نوع از افسردگی نیز روش هایی وجود دارد احتمالا با بازگشت دوباره مادر یا سرپرست اصلی افسردگی اتکایی درمان و برطرف می شود. اشپیتز در تحقیقات خود متوجه شده که با بازگشت مجدد مادر یا سرپرست اصلی و ایجاد پیوند میان آنها، نوزاد به سرعت خوشنود شده و تعامل ایجاد می کند. این مساله تغییر قابل توجهی بر رشد نوزاد نیز دارد. اشپیتز برای بررسی بیشتر نظریه خود، در مطالعه ای دیگر رفتار نوزادان جدا شده ای که به مادر خود باز نمی گشتند را بررسی کرد. در این حالت نوزاد با گذشت زمان به جای بهبودی دچار یک سندرم پیشرونده شده که پس از 3 ماهگی به عنوان نقطه حساس در روند رشد برگشت ناپذیر بوده و حتی منجر به مرگ حدود یک سوم از نوزادان شد.

یکی از اصلی ترین و مهم ترین روش های درمانی که به شما کمک می کند تا حال خوبی داشته باشید ایجاد دگرگونی در نوع و سبک زندگی است. در حقیقت این تغییرات ابزاری ساده ولی قدرتمند در درمان افسردگی است. گاهی اوقات تمام چیزی که نیاز دارید همین است. حتی اگر به درمان ‌های دیگر نیز احتیاج داشته باشید، ایجاد تغییرات صحیح در سبک زندگی می‌ تواند افسردگی را سریع‌ تر رفع کند و از بازگشت آن جلوگیری کند. ورزش مداوم می ‌تواند در درمان افسردگی همانند دارو مؤثر باشد. ورزش نه تنها سروتین، اندروفین و دیگر مواد شیمیایی حس خوب در بدن را تقویت می‌کند، بلکه باعث رشد سلول‌ها و اتصالات مغزی نیز می‌شود، کاری که داروهای ضدافسردگی می‌کنند. لازم نیست حتما ورزش سنگین داشته باشید حتی یک قدم نیم ساعته روزانه نیز می‌تواند تفاوت قابل توجه‌ای ایجاد کند.

همیشه گوشه گیری اثرات بدی را بر افراد برجای گذاشته و از مواردی که می ‌تواند انزوا را کاهش دهد داشتن روابط و پشتیبانی اجتماعی قوی است ، انزوایی که عامل مهمی در افسردگی است. تماس منظم با دوستان و خانواده داشته باشید و به فکر رفتن به کلاس‌ها و گروه‌ها باشید. داوطلب شدن روشی فوق‌العاده برای دریافت پشتیبانی اجتماعی و کمک به دیگران و در عین حال کمک به خودتان است. مواد مغذی. خوب غذا خوردن هم برای سلامت جسم و هم ذهن مهم است. خوردن وعده‌های متوازن و کوچک در طول روز به حفظ انرژی و حداقل‌سازی نوسان خلق و خو کمک می ‌کند. درحالی که شما ممکن است به سمت غذاهای شیرین کشیده شوید، کربوهیدرات‌ها انتخاب بهتری هستند.

علاوه بر مواردی که گفته شد خواب مناسب یکی از گزینه ها و فاکتور های مهم در زندگی است که بر خلق و خوی شما تأثیر زیادی دارد. وقتی که خواب شما به اندازه کافی نخوابید، علائم افسردگی شما بدتر می ‌شود. محرومیت از خواب زودرنجی، دمدمی‌مزاجی، ناراحتی و خستگی ایجاد می‌کند. مطمئن شوید که هر شب به اندازه کافی می‌خوابید. افراد کمی هستند که با کمتر از هفت ساعت خواب در شب مشکلی نداشته باشند. برای هر شب حدود هفت تا نه ساعت خواب در نظر بگیرید. کاهش استرس برای کمک به مدیریت و کاهش استرس در زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید. استرس زیاد می‌تواند افسردگی شما را تشدید کند و ریسک افسردگی در آینده را نیز ایجاد کند. جنبه‌های مختلف زندگی خود را که باعث استرس شما می‌شود پیدا کنید، مثل بارکاری زیاد یا روابط بد، و راهی برای حداقل ‌سازی تأثیر آنها پیدا کنید.

پیدا کردن یک درمانگر مناسب

اول از همه که باید به دنبال یک روان درمان گر باشید و دومین مورد این است که باید در هنگام انتخاب درمان ‌گر دقت داشته باشیم زیرا ارتباط با یک درمانگر موضوع بسیار مهمی است. درمانگر مناسب، پشتیبان و مراقب شما در زمینه درمان و بهبود افسردگی شما است. راه ‌های بسیاری برای پیدا کردن درمان‌گر مناسب وجود دارد و صحبت با سایر کسانی که در این زمینه تجربه داشته‌اند، بهترین روش برای پیداکردن یک درمانگر خوب است. دوستان و خانواده شما ممکن است ایده‌های مناسبی در این زمینه داشته باشند و یا اینکه پزشک مورد اعتماد شما، می‌تواند یک درمانگر مناسب را به شما معرفی کند.

افسردگی اتکایی در بزرگسالان

علائم و نشانه های این افسردگی در کودکان و بزرگسالان متفاوت است و نباید به دنبال شباهت گشت. بزرگسالان مبتلا به افسردگی آناکلیتیک بیش از حد بر روابط بین فردی و خودمختاری تمرکز می کنند. در واقع از دست دادن یک رابطه یا درگیری بین فردی با بروز احساسات منفی زیر همراه هستند:

- احساس تنهایی

- گرایش به کمال گرایی

- ضعف

- ترس از رها شدن

- درماندگی

- نیاز به مطابقت با استانداردهای بالای دیگران

بیشتر بخوانید: درباره اضطراب و افسردگی نوجوانان چه می دانید؟

علل بروز افسردگی اتکایی

بنا به دلایلی مانند جدید بودن این نوع از افسردگی و همچنین عدم وجود مستندات کافی برای بررسی، تحقیقات زیادی در مورد افسردگی اتکایی در بزرگسالان انجام نشده است. یک مطالعه در سال 2002 جهت بررسی علت بروز این مساله روی 245 شرکت کننده انجام شد. در این مطالعه نحوه ارتباط دلبستگی نوزادان و بزرگسالان و افسردگی بررسی شد. بر اساس این مطالعه افراد دارای دلبستگی های ایمن، کمتر دچار افسردگی شدند. بزرگسالانی که سبک دلبستگی آنها اضطرابی بود بیشتر در معرض افسردگی آناکلیتیک قرار داشتند. به نظر می رسد که این سبک دلبستگی به نوع تربیت و پرورش کودک وابسته است. این دلبستگی ها شامل تمایل به دریافت تائید توسط دیگران در تلاش برای تقویت احساس عزت نفس پایین است.

این طور که به نظر می‌ آید دلبستگی ای که از روی اضطراب باشد همانند تمام سبک‌ های دلبستگی، براساس سبک فرزند پروری است. والدین در این رابطه با رفتارهای فرزند پروری متناقض که گاهی اوقات در حال پرورش است و گاهی از نظر عاطفی در دسترس نیست، ممکن است زمینه‌ای را فراهم کند که منجر به رشد سبک دلبستگی کودک به عنوان یک فرد بالغ می‌شود. این دلبستگی شامل تمایل به پذیرش توسط دیگران در تلاش برای تقویت احساس عزت نفس پایین است.

تحلیل افسردگی اتکایی

همان طور که می دانید هر روز به اطلاعات و معلومات افراد متخصص افزوده می شود و روانشناسان نیز از این گروه مستثنی نیستند، در حقیقت با افزایش آگاهی و یادگیری در خصوص دلبستگی ایمن می توان به درمان افسردگی اتکایی کمک کرد. زیرا افسردگی آناکلیتیک در بزرگسالان به صورت نهفته در بعضی از سبک های دلبستگی است. با خود تنظیمی، ارتباط هماهنگ با دیگران، فهم و همدلی می توان دلبستگی ایمن به وجود آورد. در واقع می توان دلبستگی ایمن را با روان درمانی، روانکاوی و ابزارهای ذهن آگاهی ایجاد کرد. اولین قدم برای این امر اقرار به تجربیات ناکارآمد در گذشته و نحوه اهمیت دادن به آنهاست. بر اساس یک تحقیق قدیمی تر در سال 2002، بزرگسالان دارای وابستگی ایمن می توانند راه های جدید و سالم برای برقراری ارتباط با دیگران ایجاد کنند.

جمع بندی و کلام پایانی در رابطه با افسردگی اتکایی

در پایان بهتر است به شما بگوییم که خیلی نگران نباشید زیرا امروزه به دلیل در دسترس بودن مراقبت های اجتماعی پیشرفته دنیای مدرن، احتمال بروز افسردگی آناکلیتیک در کودکان پایین است. اما ممکن است برخی از بزگسالان آن را تجربه کنند. درصورتی که احساس می کنید در معرض افسردگی اتکایی هستید به یک درمانگر (تراپیست) مراجعه کنید. درمانگر با بررسی سبک دلبستگی شما را تشخیص داده و روی بهبود آن کار می کند.