برای همه ما تا به حال پیش آمده است که درگیر بیماری ها و عوامل بیماری زا بوده باشیم. حتما گاهی پیش آمده که خود و یا افرادی را دیده باشیم که با یک بیماری در طولانی مدت زندگی کرده باشند. برخی بیماری ها، امکان دارد که در یک دوره طولانی فرد را دچار ضعف کند یا حتی این امکان وجود دارد که برخی از آن ها بر اثر قرار گرفتن در یک سری شرایط خاص بروز کند و پس از کوتاه مدت از بین برود. از جمله این بیماری هایی که در انسان وجود دارد اما طی یک سری شرایط خاص علائم خود را نشان می‌دهد و این علائم پایدار نیستند می توان بیماری سندروم رینود را نام برد.

بدن تمامی انسان های سالم یک سری واکنش ها در شرایط خاص از خود نشان می دهد، اما گاهی اوقات پیش می آید که این سری واکنش ها و یا پاسخ های بدن به این شرایط بیش از اندازه و افراطی باشد. سندرومی که ما بررسی می کنیم زمانی که بدن در برابر سرما یا فشارهای عاطفی قرار بگیرد شروع به ایجاد پاسخ های زیاد از حد می کند؛ نتیجه آن می شود که در رگ های خونی کوچک، اسپاسم غیر طبیعی رخ می دهد. در این واقعه جریان خون در رگ های دست یا پا کاهش چشم گیری پیدا می کند که در پی مواجهه با سرمای شدید و یا پس از فعالیت های شدید بدنی رخ می دهد.

پاسخ هایی که بدن برای قرار گرفتن در شرایط خاص از خود نشان می دهد همه برای در امان نگه داشتن ما و یا هشدار دادن نسبت به وجود شرایط خطر ساز است. اما گاهی اوقات همانطور که گفتیم پاسخ های اغراق آمیز بدن فرد را دچار آسیب می کند و به گونه ای خود این پاسخ ها خطر ساز می شوند. در این سندروم پاسخ به سرما، استرس یا فشارهای عاطفی در انگشتان پا، گوش، زانو، بینی یا نوک سینه که ممکن است سفید، آبی یا حتی کبود شوند، داده می شود. این بیماری به ندرت خطرناک است و در زنان بیشتر بروز می کند تا مردان، در زنان نیز در سنین ۲۰ تا ۴۰ سال شایع تر است.

علت بیماری رینود چیست؟

بروز هر نوع مشکلی در بدن علاوه بر اینکه علائم خاصی دارد دلایل مربوط به خود را نیز دارا می باشد. همچنین دلایلی ریسک ابتلا به برخی بیماری ها و مشکلات را افزایش می دهد. سندروم مورد بحث ما گاهی بر اثر حساسیت بیش از حد بروز پیدا می کند. از این بیماری دو نوع اصلی وجود دارد که شامل، سندروم رینود اولیه و سندروم رینود ثانویه است. سندروم اولیه بسیار شایع تر است و گاهی نیز پیش می آید که به صورت خود به خودی برطرف شود و علائم آن بسیار خفیف هستند. رینود ثانویه شایع نیست اما دارای علائم شدیدتری است و دلایل خاص تری دارد. اغلب پدیده سندروم رینود ثانویه با اختلالات خود ایمنی همراه می باشد.

بیماری مورد نظر ما دلایل متعددی دارد برای اینکه بروز پیدا کند و هم چنین ابتلا به این بیماری عوارضی را هم به همراه خواهد داشت که البته این عوارض به اولیه و ثانویه بودن آن وابسته است. همان گونه که همیشه در همه جا خوانده ایم و خود نیز نسبت به آن اطلاع داریم مصرف دخانیاتی همانند سیگار مضرات فراوانی دارد که یکی از این مضرات انقباض رگ های خونی است. پس، سیگار کشیدن، یکی از دلایلی است که رینود را به وجود می آورد. بیشتر افرادی که به بیماری های بافت همبند مبتلا هستند به سندروم رینود نیز مبتلا می شوند. بیماری هایی همچون لوپوس، آرتریت روماتوئید و سندروم شوگرن خطر ابتلا به رینود را افزایش می دهند.

بسیاری از افراد شاغل، گاهی در طول روز کارهای تکراری و حرکات تکراری را برای مدت طولانی انجام می دهند، مثلاً افرادی که با رایانه سروکار دارند در طول روز عمل تایپ کردن را به کرات تکرار می کنند و یا افرادی که هنر نواختن پیانو را دارا می باشند. این عمل لرزش یا همان تکرار لرزش سبب می شود که عروق باریک پوست آسیب ببیند و این آسیب دیدگی ابتلا به سندروم رینود را به همراه دارد. علاوه بر این ها آسیبی که به دست یا پا وارد می شود مثل شکستگی، جراحی یا سرمازدگی یکی دیگر از دلایل می‌ تواند باشد و یا سندروم تونل کارپ که باعث فشار بر روی عصب اصلی ناحیه مچ دست می شود.

برخی از افراد نیز هستند که بطور همزمان از چند نوع بیماری رنج می برند، مثلاً برای درمان فشار خون بالا احتیاج به مصرف انواعی از داروهای خاص دارند، پس هنگامی که بیماری دیگری را در بدن خود احساس می‌کنیم همواره باید به این نکته توجه داشته باشیم که داروهای خود را با احتیاط  و حتما با تجویز پزشک مصرف کنیم. از جمله داروهای خاصی که دلیل بر وقوع بیماری رینود می شوند می‌توان به مسدود کننده های بتا برای فشار خون بالا، داروهای میگرن حاوی آرگوتامین و سوماتریپتان، داروهای مصرفی در درمان کمبود توجه / بیش فعالی، برخی از داروهای شیمی درمانی و یا مصرف خودسرانه داروهای سرما خوردگی که باعث تنگ شدن رگ های خونی می شود، اشاره کرد.

باید توجه داشته باشیم که، دلایل متعددی که نام بردیم همه برای نوع ثانویه است، زیرا همان گونه که گفتیم نوع اولیه آن گاه به صورت خود به خودی رفع می‌شود و علائم آزار دهنده ای را در بر ندارد. بیماری های عروقی که باعث تنگ شدن رگ های خونی می شوند سبب می شود تا رگ هایی که در دست و پا هستند دچار التهاب شوند و این گاه پیش زمینه ای است برای ابتلا به سندرم مورد نظر ما. این بیماری هم چنین به دلایلی خاص در برخی از افراد بیشتر بروز پیدا می‌کند، در زنان بیشتر از مردان به وقوع می پیوندد و افرادی که در آب و هوای سرد سیر زندگی می‌کنند نیز بیشتر درگیر هستند.

علائم بیماری رینود چیست؟

هر نوع بیماری ای که در بدن انسان ها بروز می کند دارای یک سری علائم و نشانه ها است که فرد بیمار را از وجود بیماری آگاه می کند تا هر چه سریع تر با شناخت علائم در صدد درمان آن برآید. این سندروم در یک دوره کوتاه مدت علائم را نشان می دهد و پس از اینکه شرایط خاص از بین رفت این علائم از بین می روند. از جمله این علائم، تغییر رنگ پوست است در واکنش به سرما یا استرس، به این صورت که مناطق آسیب دیده معمولاً سفید می شوند، سپس اغلب به رنگ آبی در می آیند و پس از جریان گرفتن دوباره خون در مناطق آسیب دیده، ممکن است به رنگ قرمز درآید.

این واکنش حتی پس از اینکه شرایط از بین رفت باز هم در یک مدت کوتاه وجود خواهد داشت. اما وجود علائم طولانی نخواهد بود بلکه بازگشت جریان خون به قسمت آسیب دیده ممکن است ۱۵ دقیقه طول بکشد و همین مدت زمان نیز علائم آزاردهنده را به همراه داشته باشد. گاهی نیز با قطع شدن این جریان خون، فرد بیمار، احساس سرما در انگشتان دست یا پا می کند و با بازگشت طبیعی خون پس از گرم شدن ممکن است، قسمت آسیب دیده، ضربان دار شود و یا فرد حس گزش داشته باشد و یا آن قسمت ها متورم شوند. گاهی نیز سبب عفونت اطراف ناخن های دست و پا می شود و بیشتر انگشتان را درگیر می کند.

هر بیماری که وجود دارد چه به صورت دوره ای باشد و چه به صورت همیشگی، میزان شدت و کاهشی را دارا می باشد. علائمی که تابه حال ذکر شد، به جز عفونت، جز علائم اولیه این بیماری محسوب می‌شوند. اگر این بیماری به طور صحیح درمان نشود می تواند در طول سالیان، علایم مختلفی را نیز بروز دهد، از جمله اینکه در نوک انگشتان به دلیل اینکه جریان خون وجود ندارد زخم هایی به وجود می آید. این سندروم گاهی فقط یک یا دو انگشت را درگیر می کند اما همواره به یک حالت بروز نمی کند. بیماری رینود در برخی از افراد همراه با دیگر بیماری ها می باشد به همین سبب نشانه ها گاهی اوقات اشتراکی هستند.

چگونه می توان از بیماری رینود پیشگیری کرد؟

خوشبختانه در این بیماری که ما راجع به آن بحث می کنیم، روش های پیشگیری وجود دارد و این راه ها ساده هستند و شامل نکاتی است که در رابطه با محافظت از شخص بیمار خلاصه می‌شود. از جمله این راه ها پوشش مناسب و گرم در فصول سرد است. باید همواره افراد مبتلا قبل از بیرون رفتن از خانه و در فضای باز قرار گرفتن زمانی که هوا سرد است، از پوشش هایی نظیر کلاه، جوراب و دستکش دو لایه و ماسک گوش و صورت استفاده کنند. مخصوصاً از دست ها، به دلیل اینکه نقاط حساسی برای این بیماری محسوب می شوند، باید مراقبت ویژه کرد. قبل از رانندگی در هوای سرد اتومبیل خود را توسط بخاری گرم کنید.

به طور کلی برای پیشگیری از این بیماری، تنها راه ، حفاظت از شخص بیمار است و اینکه خود بیمار باید تمام جوانب احتیاط را رعایت کند تا در فضای سرد قرار نگیرد. مکان های گرم، مناسب ترین مکان برای افراد مبتلا به این بیماری هستند، به دلیل اینکه این بیماری بیشتر انگشتان را تحت تاثیر قرار می دهد، افراد مبتلا باید در خانه در فصول سرد نیز جوراب بپوشند و یا به هنگام خواب از دستکش و جوراب استفاده کنند. احتیاط های بیشتری نیز باید در این مورد انجام شود به عنوان مثال هنگامی که می خواهند از یخچال یا فریزر غذایی را در بیاورند حتماً از دستکش استفاده کنند و همچنین استفاده از لیوان های عایق را فراموش نکنند.

سیگار کشیدن را به عنوان یکی از دلایل این بیماری نام بردیم و همان گونه که بارز است، ترک سیگار می تواند در پیشگیری از این بیماری کمک شایانی بکند. نوشیدن، نوشیدنی های گرم نیز می تواند علاوه بر اینکه حس خوبی در فصل سرما به فرد می دهد از ورود سرما به وجود انسان نیز جلوگیری کند. همچنین خود را در محل هایی که می دانید استرس به شما وارد می‌کند دور نگه دارید. از مصرف کافئین نیز باید بپرهیزید و آن را به مقدار محدود مصرف کنید. در نتیجه جامع می توان گفت که، اگر هسته اصلی بدن گرم باشد و بدن حس خوب گرما داشته باشد به راحتی می تواند خون را به اندام ها منتقل کند.

بیشتر بخوانید: افسردگی یا خستگی مزمن یا تنبلی ؟ کدام یک ؟!

راه های درمان بیماری رینود چیست؟

با وجود اینکه با پیشرفت زمان و علم و تکنولوژی عوامل بیماری زا بیشتر شده است و بیماری های مختلفی را هر روزه مشاهده می کنیم و یا حتی با برخی از بیماری ها برای اولین بار مواجه می شویم، باید خوشحال باشیم زیرا برای بیشتر بیماری هایی که امروزه وجود دارد، راه های درمانی نیز برای آن شناخته شده است. بنابراین تمامی بیماران با شناخت علائم بیماری خود می توانند به پزشک مراجعه کنند و به موقع از پیشروی بیش از حد بیماری خود جلوگیری کنند و درصدد بهبودی بر آیند.

در صورتی که علائم بیماری که در مورد آن بحث می کنیم در بدن شما وجود داشته باشد، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید تا مراتب درمان را به نحو شایسته و هرچه سریع تر طی کنید . در درمان این سندروم به طور کلی پیشگیری کردن اهمیت بسیار زیادی دارد اما بسته به شدت علائم، مصرف داروها تحت نظر پزشک نیز قابل توجه است. از جمله این داروها می توان به مسدود کننده های کانال کلسیم و گشاد کننده های عروق اشاره کرد، که این دو دارو سبب می شوند تا رگ های خونی شل شوند.

همان گونه که در این مقاله گفتیم نوع ثانویه به دلیل علائم شدیدی که دارد گاهی اوقات امکان دارد که به جراحی نیز منجر شود. این جراحی ها در مجموعه جراحی های اعصاب قرار می گیرد که پزشک، اعصاب ریز در اطراف رگ های خونی را از بین می برد تا علائم این بیماری کمتر بروز پیدا کند. روش دیگری نیز وجود دارد که باید آنرا در صورت وجود دوباره این بیماری به صورت مستمر تکرار کرد. پزشکان مواد شیمیایی بی حس کننده موضعی را برای مسدود کردن اعصاب در دستها و یا پاها تزریق می کنند. به طور کلی باید شیوه زندگی خود را برای درمان تغییر داد و به طور منظم ورزش را انجام داد.