آیا تا به حال نام این بیماری به گوشتان خورده است؟ شاید برایتان کمی موضوع طنز به نظر بیاید اما نام این بیماری کمی شبیه به نام شهر یا منطقه است تا نام یک بیماری مگر نه؟ بیماری سیفلیس از طریق تماس پوست یا غشای مخاطی با زخم‌های فرد مبتلا به سیفلیس انتقال می‌یابد و جالب است که بدانید این بیماری می‌تواند سال‌ها به صورت نهفته و غیرفعال در بدن بماند، در ادامه نخست به معرفی این بیماری خواهیم پرداخت. این بیماری معمولا از طریق رابطه جنسی منتقل می‌گردد. این بیماری با یک زخم بدون درد شروع شده که معمولا روی آلت تناسلی، راست روده یا دهان ایجاد می‌شود.

در حقیقت تحقیقات نشان داده است که پس از ایجاد عفونت اولیه و آلوده‌ شدن شخص به این بیماری، باکتری مربوط به این بیماری می‌تواند سال‌ها به صورت غیرفعال و خاموش در بدن فرد باقی بماند. در صورتی که بیماری سیفلیس در مرحله اولیه خود باشد، قابل درمان  بوده و گاهی اوقات حتی با یک بار تزریق پنی‌سیلین می‌توان آن را برطرف نمود. در صورتی که سیفلیس درمان نشود، می‌تواند آسیب‌های جدی به قلب، مغز یا سایر ارگان‌های بدن وارد کرده و جان بیمار را به خطر بیندازد. بیماری سیفلیس می‌تواند از طریق مادر به جنین نیز انتقال یابد.

علائم و نشانه های بیماری سفلیس

در حقیقت می توان گفت که مطالعات و بررسی ها نشان داده است که بیماری مورد بحث ما دارای مراحل مختلفی است که در هر مرحله علائم متفاوتی دارد؛ اما در روند پیشرفت این بیماری، ممکن است مراحل هم پوشانی داشته باشند، بنابراین علائم به وجود آمده در بدن بیمار همیشه در یک ترتیب مشخص به وجود نمی‌آیند. ممکن است شخصی به این بیماری مبتلا شود، اما تا چندین سال هیچ گونه علائمی در بدن او پدیدار نشود. در ادامه به بررسی علائم این بیماری در هر سطح خواهیم پرداخت:

سیفلیس اولیه:

برای اینکه بتوانیم این نوع را تشخیص دهیم باید به دنبال یک سری نشانه ها باشیم نخستین علامت بیماری این نوع از بیماری مورد بحث، ایجاد زخم کوچکی است که با نام شانکر شناخته می‌شود. این زخم در محلی به وجود می‌آید که باکتری از آنجا وارد بدن شده است. با اینکه در اکثر افراد مبتلا به این بیماری تنها یک شانکر به وجود می‌آید، شانکر معمولا سه هفته پس از قرارگرفتن در معرض باکتری سیفلیس به وجود می‌آید. بسیاری از افراد متوجه وجود شانکر در بدنشان نمی‌شوند زیرا این زخم علاوه بر اینکه با هیچ گونه دردی همراه نیست و شاید در نقاطی مخفی مانند داخل واژن یا راست روده ایجاد شود.

سیفلیس ثانویه:

همانطور که از نام این حالت پیداست در حقیقت چند هفته بعد از محو شدن شانکر، ممکن است راش‌های پوستی در قسمت میانی بدنتان ایجاد شود. این راش‌ها در نهایت به کل بدنتان، حتی کف دست‌ها و کف پاها نیز سرایت می‌کند. معمولا این راش‌ها بدون خارش هستند و ممکن است با ایجاد زخم‌های زگیل مانند در دهان یا ناحیه تناسلی همراه باشند. بعضی از بیماران ممکن است در این سطح از بیماری، ریزش مو، دردهای عضلانی، تب، گلودرد و تورم غدد لنفاوی را نیز تجربه کنند. این علائم ممکن است در طول چندین هفته از بین بروند یا اینکه به صورت مداوم حدود یک سال رفت و آمد داشته باشند.

سیفلیس نهفته:

ممکن است این بیماری در شما درمان نشود پس بدن شما وارد این مرحله می‌شود که در آن هیچ گونه علائمی از خود نشان نمی‌دهد. این مرحله می‌تواند تا سال‌ها ادامه پیدا کند. هنگامی که بیمار در این مرحله است، علائم و نشانه‌های بیماری ممکن است بازگشت نداشته باشند یا اینکه بیماری به مرحله سوم خود وارد شود. در مرحله سوم حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد افرادی که به سیفلیس مبتلا می‌شوند و آن را درمان نمی‌کنند، وارد مرحله سوم این بیماری می‌شوند. در مرحله سوم که مرحله آخر سیفلیس نیز هست، بیماری می‌تواند به مغز، اعصاب، چشم، قلب، رگ‌های خونی، کبد، استخوان‌ها و مفاصل آسیب وارد کند.

نوروسفلیس:

 در حقیقت این بیماری مانند دیگر بیماری های منتقل شونده در هر مرحله ‌ای می‌تواند در بدن گسترش یافته و در کنار سایر آسیب‌هایی که به بدن وارد می‌کند، باعث آسیب دیدگی مغز، اعصاب (نوروسفلیس) و چشم‌ها (سیفلیس چشمی) شود.

سیفلیس مادرزادی:

همانطور که از نام این حالت مشخص است در کودکانی که مادر آن‌ها به بیماری مبتلا است، ممکن است این بیماری از طریق جفت جنین (عضوی که با بند ناف به جنین متصل است) یا هنگام زایمان به آن‌ها منتقل گردد. اکثر نوزادانی که به سیفلیس مادرزادی مبتلا هستند هیچ‌ گونه علائمی از این بیماری ندارند، اگرچه در مواردی وجود راش‌های پوستی در کف دست یا کف پا گزارش شده است. از جمله علائمی که بعدها ممکن است به سراغ این بیماران بیاید می‌توان به ناشنوایی، تغییر شکل دندان‌ها و بینی زینی شکل اشاره نمود. در کودکان مبتلا به سیفلیس مادرزادی، زایمان زودرس، مرگ هنگام زایمان و مرگ پس از زایمان نیز مشاهده می‌شود.

چه زمانی برای بیماری سیفلیس به پزشک مراجعه کنیم؟

همه ی ما وقتی که علامت و نشانه هایی در بدن میبینیم سریعا نگران می شویم و به پزشک رجوع می کنیم در رابطه با این بیماری هم باید گفت که در صورت مشاهده هرگونه ترشح، زخم یا راش پوستی در بدن شما یا فرزندتان، به خصوص در ناحیه کشاله ران، با پزشک خود تماس گرفته و از او مشورت بگیرید.

علل شایع بیماری سفلیس

علت ایجاد بیماری مورد بحث ما، نوعی باکتری است. رایج‌ترین حالت انتقال این بیماری از طریق تماس با زخم فرد مبتلا حین رابطه جنسی است. باکتری‌های بیماری، از طریق زخم‌های کوچک، خراش‌های پوستی یا غشای مخاطی وارد بدن فرد می‌شوند. بیماری سیفلیس در مرحله اولیه، ثانویه و گاهی اوقات اوایل دوره نهفته خود مسری بوده و می‌تواند از فرد بیمار به فرد دیگری منتقل گردد. یکی دیگر از راه‌های نه چندان رایج انتقال بیماری سفلیس، تماس مستقیم و نزدیک محافظت نشده با شخصی است که در مرحله فعال و قابل انتقال این بیماری قرار دارد؛ به عنوان مثال هنگام بوسه یا هنگام بارداری و زایمان این بیماری نیز منتقل می‌شود.

لازم به ذکر است که بگوییم این بیماری از طریق استفاده از یک سرویس بهداشتی، وان حمام، لباس، دستگیره در، استخر و غذا خوردن در ظروف مشترک منتقل نمی‌شود. این بیماری پس از درمان کاملا در بدن شما از بین رفته و دیگر ظاهر نخواهد شد، اما همچنان این امکان وجود دارد که باکتری آن از طریق تماس با زخم سیفلیس یک فرد مبتلا وارد بدنتان شده و دوباره به آن مبتلا شوید.

چه عواملی باعث افزایش خطر ابتلا به سیفلیس می‌شود؟

- انجام رابطه جنسی پرخطر (بدون محافظت و رعایت مسائل بهداشتی

- رابطه جنسی با چندین شخص مختلف

- مردانی که با هم‌جنس خود رابطه جنسی دارند.

- افرادی که به بیماری ایدز مبتلا هستند.

عوارض بیماری سفلیس

بیماری مورد بحث ما در صورتی که رها شده و درمان نشود می‌تواند آسیب‌های شدیدی را به بدن شما وارد کند. این بیماری می‌تواند شانس ابتلای شما به ایدز را افزایش دادن و برای زنان در دوران بارداری مشکلات مختلفی به وجود آورد. درمان بیماری باعث جلوگیری از آسیب رساندن آن به بدنتان در آینده خواهد شد، اما نمی‌تواند آسیب‌هایی که تاکنون به بدنتان وارد شده است را از بین ببرد. در ادامه به عوارض و آسیب‌های این بیماری خواهیم پرداخت. مثلا غدد و برجستگی‌های کوچک: در مرحله نهایی سفلیس، غدد و برجستگی‌های کوچکی به نام گوم (Gumma) در پوست، استخوان‌ها، کبد یا سایر ارگان‌های بدن فرد مبتلا ایجاد می‌شود. معمولا گوم‌ها پس از درمان بیماری با آنتی‌بیوتیک از بین خواهند رفت.

مشکلات عصبی: این بیماری می‌تواند برای سیستم عصبی بدن شما مشکلاتی ایجاد کند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- سردرد

- سکته

- مننژیت (سرسام)

- از دست دادن شنوایی

- مشکلات بینایی، از جمله نابینایی

- زوال عقل

- از دست دادن احساس درد و دما

- ناتوانی جنسی در مردان

- بی اختیاری مثانه

مشکلات قلبی عروقی:

یکی از مشکلاتی که این بیماری در بدن شما به وجود می‌آورد، برآمدگی آئورت (مهمترین شریان بدن) یا سایر رگ‌های خونی بوده که به آن رگ برآمدگی یا آنوریسم نیز می‌گویند. همچنین این بیماری می‌تواند به دریچه‌های قلب شما نیز آسیب وارد کند.

ابتلا به ایدز:

افراد بزرگسالی که به بیماری‌ مقاربتی یا سایر زخم‌های تناسلی مبتلا هستند، به صورت تخمینی بین دو تا پنج برابر بیشتر از سایر افراد در خطر ابتلا به ایدز هستند. زخم ناشی از بیماری سیفلیس می‌تواند به راحتی خونریزی کرده و در نتیجه، بستر مناسبی برای ورود بیماری ایدز حین رابطه جنسی ایجاد کند.

مشکلات بارداری و زایمان:

اگر باردار و مبتلا به این بیماری باشید، می‌‍توانید بیماری را به جنین درون رحم خود منتقل کنید. این بیماری مادرزادی به شدت خطر سقط جنین، مرگ نوزاد هنگام زایمان یا چند روز پس از زایمان را افزایش می‌دهد.

روش‌های پیشگیری از ابتلا به سفلیس

متاسفانه در حال حاضر هیچ گونه واکسنی برای بیماری وجود ندارد و برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:

پرهیز از رابطه جنسی یا ازدواج:

همان طور که خودتان بهتر می دانید تنها راه مطمئنی که برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری وجود دارد، خودداری از انجام رابطه جنسی است. دومین راه امنی که برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد، داشتن رابطه جنسی تنها با یک نفر، به صورتی که هر دو نفر تنها با شریک خود رابطه جنسی داشته و هیچکدام از آن‌ها به سیفلیس مبتلا نباشند است.

استفاده از کاندوم لاتکس:

استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی، خطر قرار گرفتن در معرض این باکتری را کاهش می‌دهد، به شرطی که زخم در محلی باشد که توسط کاندوم پوشیده شود.

پرهیز از مصرف مواد روان‌ گردان:

سوء مصرف مشروبات الکلی و مواد روانگردان توانایی تصمیم گیری صحیح شما را کاهش داده و می‌توانند شما را به سمت رفتارهای جنسی ناامن سوق دهد.

اطلاع رسانی به شریک جنسی و اقدامات پیشگیرانه:

اگر تست دادید و نتیجه تست شما مثبت شد، تمامی شریک‌های جنسی شما در سه ماه تا یک‌ سال گذشته (از جمله شریک جنسی کنونی) باید از این جریان باخبر شده و تست این بیماری را انجام دهند؛ در صورتی که آن‌ها نیز به این بیماری مبتلا بودند می‌تواند آن را درمان کرده و دچار عوارض سنگین نشوند. هشدار دادن به شریک‌های جنسی، چه به صورت عادی و چه به صورت مخفیانه می‌تواند به جلوگیری از گسترش بیماری سیفلیس کمک کند. همچنین انجام این کار، افراد آلوده را به سمت مشورت با پزشک و انجام روند درمانی صحیح برده و از آنجایی که امکان ابتلا دوباره به این بیماری وجود دارد، با خبر دادن به شریک‌های جنسی شانس خود را برای ابتلای مجدد کاهش می‌دهید.

غربالگری زنان باردار:

متاسفانه مردم ممکن است بدون اینکه بدانند به این بیماری دچار شوند. با توجه به اثرات اغلب مرگباری که این بیماری روی جنین دارد، جامعه پزشکی در این زمینه پیشنهاد می‌کند که غربالگری ابتلا به سیفلیس برای تمامی زنان باردار انجام شود.

درمان سفلیس

خوشبختانه می توان اظهار داشت که بیماری مورد نظر ما، اگر در مراحل اولیه خود در بدن شناسایی شود، به راحتی قابل درمان خواهد بود. روش رایج و مورد استفاده در تمامی مراحل این بیماری، استفاده از پنی‌سیلین است. پنی سیلین یک ماده آنتی بیوتیک بوده که می‌تواند باکتری‌های عامل ایجاد سیفلیس در بدن شما را از بین ببرد. در صورت حساسیت به پنی سیلین، پزشک شما ممکن است یک آنتی بیوتیک دیگر یا حساسیت زدایی نسبت به پنی‌سیلین را برای شما تجویز کند.

با بررسی ها و مطالعات تحقیقات نشان داده است که اگر این بیماری در بدن شخص در مرحله اولیه، ثانویه یا اوایل دوره نهفته خود (کمتر از یک سال) باشد، پزشک برایتان یک بار تزریق پنی‌سیلین را تجویز می‌کند. در صورتی که این بیماری بیش از یک سال در بدن فرد باشد، به دوز بالاتری از دارو نیاز خواهد بود. تنها تجویزی که برای زنان باردار مبتلا به سیفلیس انجام می‌شود، پنی‌سیلین است. زنانی که بدن آن‌ها به این دارو حساسیت دارد، برای درمان ابتدا تحت فرآیند حساسیت زدایی پنی‌سیلسین قرار خواهند گرفت. حتی در صورتی که سیفلیس موجود در بدن شما در دوران بارداری درمان شود، پس از به دنیا آمدن نوزاد آزمایش سیفلیس از او گرفته شده و در صورت ابتلا، آنتی‌بیوتیک‌های لازم برایش تجویز خواهد شد.

بیشتر بخوانید: اختلال بولیمیا چیست؟

در واقع اولین روز شروع درمان ممکن است عکس‌العملی تحت عنوان واکنش پاریش-هرکس هایمز (واکنشی که بدن به اندوتوکسین نشان می‌دهد) را در بدن خود تجربه کنید. علائم و نشانه‌های این واکنش شامل تب، لرز، حالت تهوع، درد شدید و سردرد می‌شود. علائم به وجود آمده به دلیل این واکنش، معمولا بیش از یک روز در بدن نمی‌مانند.