می خواهیم در این مقاله در رابطه با بیماری بسیار جدید و شاید ناشناخته ای صحبت کنیم که بسیار جالب است و به شدت مطالعه این مقاله به شما پیشنهاد می شود. این بیماری در حقیقت نوعی بیماری شدیدا مسری و همراه با خارش بدن است. این بیماری پوستی به‌خاطر نوعی انگل خارش‌زا ایجاد می‌شود. درواقع، عامل آن بندپایی از گروه مایت‌ها یا هیره‌ها است. مایت‌ها یا هیره‌ها موجوداتی میکروسکوپی از شاخه بندپایان و رده‌ی عنکبوتیان هستند. تماس پوستی با فرد مبتلا به گال موجب انتقال این بیماری می‌شود. خارش بی‌وقفه پوست، یکی از نشانه‌های شاخص گال است. در این مقاله در مورد علت بیماری گال، علائم و انتقال آن، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری گال صحبت خواهیم کرد.

باید بدانیم که به طور دقیق این بیماری چیست و چگونه ایجاد می شود. همان‌طور که در بخش بالا گفته شد، این بیماری نوعی بیماری مسری و خارش‌آور است که به وسیله نوعی انگل در پوست ایجاد می‌شود. انگل‌هایی که این بیماری را ایجاد می‌کنند، نوعی بندپا با ۸ عدد پا هستند (برخلاف سایر حشرات که ۶ پا دارند). انگل‌های گال بسیار کوچک‌اند و طول آنها فقط یک-سوم میلی‌متر است. انگل‌های مذکور روی پوست تونل‌هایی ایجاد می‌کنند و با تخم‌گذاری در تونل‌ها باعث خارش شدید پوستی به‌ویژه در شب‌ها می‌شوند. انگل‌های انسانی گال مؤنث هستند و طول آنها ۰/۳ تا ۰/۴ میلی‌متر است. طول اندازه‌ی انگل‌های مذکر نصف این مقدار است. برای دیدن این موجودات باید از میکروسکوپ یا ذره‌بین استفاده کرد.

در حقیقت بر اساس تحقیقات و بررسی های به عمل آمده مشخص شده است که این انگل‌های پوستی قادر به پریدن یا پرواز کردن نیستند و فقط روی پوست می‌خزند. آنها در دمای زیر ۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد منفعل هستند، ولی باوجوداین در چنین دمایی برای مدتی طولانی زنده می‌مانند. گال در سراسر جهان شایع است. بیماری گال ممکن است در هر سن‌وسال و هر نوع نژادی از انسان‌ها رخ بدهد. گزارش‌ها حاکی از آن است که سالانه ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به گال مبتلا می‌شوند و این آمار کمی ترسناک و خطرناک است.

علت ایجاد بیماری گال

از آن جایی که علت هر بیماری مهم است و برای ما اهمیت دارد که بدانیم چگونه به وجود می آید در این بخش تصمیم داریم که به معرفی علت آن بپردازیم. در حقیقت بنا به تاریخ، قدمت گال در این دنیا ۲۵۰۰ سال است. بیمارستان ‌ها، خانه ‌های سالمندان و سایر مراکز این ‌چنینی برای شیوع گال بسیار مستعد هستند. در برخی کشورها مانند آمریکا، گال در افراد بی ‌خانمان بسیار زیاد دیده می ‌شود. البته سایر گروه‌ های اجتماعی و اقتصادی هم ممکن است به گال دچار بشوند.

آیا گال مسری است؟ چگونه در فرد ایجاد می‌شود؟

سوال بسیار مهمی که در رابطه با بیماری ها مطرح می شود و باید برای پاسخ دادن به آن بسیار دقیق عمل کرد و در رابطه با مطالعه کافی داشت همین مورد است که آیا این بیماری قابل سرایت است و یا فقط در صورت وجود شرایط بروز می کند. در واقع بر اساس بررسی های صورت گرفته شده گال به‌شدت مسری است و تماس مستقیم پوستی از راه‌های انتقال آن به‌شمار می‌رود. انگل‌های عامل گال نسبت به محیط خود بسیار حساس هستند. دربیشتر شرایط، انگل‌ها ۲۴ تا ۳۶ ساعت در بدن میزبان باقی می‌مانند. تماس پوستی مستقیم فرد مبتلا با فردی دیگر باعث انتقال گال می‌شود.

بیماری ها از آن جایی ترسناک می شوند که قابلیت انتقالشان بالا باشد.  در واقع متاسفانه می توان گفت که احتمال انتقال این بیماری تا حدی می‌تواند ازطریق دست دادن با فرد مبتلا، استفاده از ملحفه‌ی آلوده به این انگل و حتی تماس لباس با لباس فردی مبتلا ایجاد بشود. تماس جنسی هم راهی برای انتقال گال است. بسیاری از موارد انتقال گال ازطریق رابطه‌ی جنسی صورت می‌گیرد و خیلی‌ها تصور می‌کنند که گال یکی از انواع بیماری های مقاربتی است. راه‌های دیگری هم برای انتقال گال وجود دارد. برای مثال، وقتی مادری فرزندش را در آغوش می‌گیرد، احتمال سرایت گال وجود دارد. در مدرسه، تماس‌هایی که فرد با سایرین برقرار می‌کند، در سطحی نیست که موجب سرایت گال بشود.

گال چگونه گسترش می یابد؟

حال که متوجه شدیم سرعت انتقال این بیماری بسیار بالاست باید ببینیم که در صورت وجود یا عدم وجود چه شرایطی می توان فهمید که این بیماری بستر کافی برای گسترش را دارد یا نه. افراد مسن و ضعیف، به‌ویژه کسانی که در آسایشگاه‌ها و مراکز سالمندان زندگی می‌کنند، بیشتر درمعرض خطر ابتلا به گال و نگهداری انگل‌های در بدن خود هستند. وجود انگل در بدن آنها همراه با خارش یا نشانه‌ی مرئی خاصی نیست. در این مکان‌ها، گال به‌صورت گسترده‌ای میان افراد مختلف شیوع پیدا می‌کند. هر چند چنین مواردی به‌ندرت دیده می‌شود، اما امکان وقوع آنها وجود دارد.

در واقع بررسی ها حاکی از آن است که تمام افرادی که با این انگل در تماس باشند، حتی در صورت برخورداری از سلامت کامل، ممکن است دچار این بیماری بشوند. تماس پوستی با فرد مبتلا ازجمله عوامل قطعی دچار شدن به این بیماری است. درصورتی‌که تماس پوستی شدید با فرد بیمار ایجاد شود، رعایت نکات و توصیه‌های بهداشتی هم نمی‌توانند از ابتلا به گال جلوگیری کنند. تماس‌های معمولی که در اجتماع وجود دارد مثلا دست دادن با دیگران یا میزان تماسی که افراد در مدرسه و… دارند، نمی‌تواند موجب انتقال گال بشود، اما تماس شدید مثل رابطه‌ی جنسی یا در آغوش کشیدن باعث انتقال گال خواهد شد. در مکان‌های عمومی احتمال ابتلا و سرایت گال به افراد مختلف وجود دارد (مثلا آسایشگاه‌‌ها).

علائم و نشانه‌های گال چگونه است؟ تحریک پوستی به چه شکلی ظاهر می‌شود؟

مهم ترین و شاید بتوان گفت سخت ترین بخش ماجرا همین است که بخواهیم بفهمیم بر اساس چه علائمی ما به این بیماری دچار شده ایم و باید برای درمان اقدام کنیم. این بیماری به‌شکل تاول و برآمدگی‌های پوستی قرمز نمودار می‌شود و بعضی از قسمت‌های بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بین انگشتان، پشت آرنج و مچ دست‌ها ازجمله نواحی بدن است که تحت‌تأثیر گال قرار می‌گیرند. زانوها، دور کمر، ناف، زیربغل، نوک پستان، اطراف و پشت پاها، ناحیه تناسلی و باسن هم از سایر قسمت‌های در خطر هستند. برآمدگی‌های پوستی ناشی از گال بعضا خونی هستند، البته باید دقت داشته باشید که هر برآمدگی پوستی نشانه‌ی گال نیست.

در واقع بررسی ها نشان داده است این بیماری به این صورت است که نهایتا ۱۰ تا ۱۵ انگل زنده روی پوست‌شان وجود دارد، اما ممکن است همین تعداد از انگل‌ها باعث ایجاد تاول‌ها و جوش‌های زیادی بشوند. در نوزادان و کودکان برخلاف بزرگ‌سالان، علائم گال روی سر، گردن، صورت و کف دست‌ها و پاها دیده می‌شود. انگل‌های گال روی پوست افراد، تونل‌هایی ایجاد می‌کنند که ۲ تا ۱۵ میلی‌متر طول دارند و به‌شکل خطوط خاکستری، قهوه‌ای و قرمز روی پوست دیده می‌شوند. مشاهده تونل‌های ایجادشده از سوی انگل روی پوست می‌تواند کمی دشوار باشد. خیلی از اوقات، این خطوط مشابه خطوط و خراشیدگی‌های عادی هستند و نمی‌توان به تفاوت آنها با سایر خطوط و خراشیدگی‌ها پوستی پی برد. خاراندن پوست باعث ازبین‌رفتن تونل‌ها و شکل‌گیری زخم‌هایی روی سطح پوست می‌شود.

تشخیص گال چگونه است؟

حالا می خواهیم بدانیم که این بیماری چگونه تشخیص داده می شود و یا به اصطلاح ابتلا به این بیماری چه حسی در بیمار ایجاد می‌کند؟ باید بدانید که تا ۲ ماه بعد از ابتلا به گال، علائم و نشانه‌های آن خود را نشان نمی‌دهند. هر چند نشانه خاصی بروز پیدا نکرده است، اما بیمار همچنان می‌تواند ناقل گال باشد. وقتی نشانه‌های بیماری کم‌کم ظهور می‌کنند، بدن فرد شروع به خارش می‌کند که یکی از بارزترین علائم ابتلا به گال است. گال همراه با درد نیست. اما خارش ناشی از آن در طول هفته‌ها ممکن است شدیدتر و بی‌وقفه شود. شدت خارش‌ها در شب‌ها بیشتر هم می‌شود.

در واقع می توان اظهار داشت که در هفته‌های ابتدایی بیماری، خارش نامحسوس‌ است، اما به‌مرور شدید می‌شود؛ به‌نوعی که بعد از ۱ یا ۲ ماه تقریبا امکان خوابیدن در شب‌ها برای فرد وجود نخواهد داشت. شاخصه‌ی اصلی خارش در بیماری گال، بی‌وقفه بودن آن پس از چندین هفته است. سایر ناراحتی‌های پوستی مانند کهیر و اگزما هم دارای خارش و مشکلاتی هستند که بر خلاف گال به صورت افتان و خیزان، خارش و ناراحتی ایجاد می‌کند. این ناراحتی‌های پوستی هم ممکن است که مانع از خوابیدن راحت فرد بشوند، اما به‌ندرت مانند گال باعث می‌شوند تا فرد نصف‌شب از خواب بیدار بشود و دیگر نتواند بخوابد.

به غیر از تمام مواردی که در بالا گفته شد در واقع این بیماری با حساسیت های پوستی و خارش‌ های بسیار شدید همراه است. برای تشخیص این بیماری، پزشکان با آزمایش‌هایی به وجود انگل روی پوست پی می‌برند. با پوشاندن پوست با لایه‌ای از روغن‌ها معدنی و برداشتن لایه‌ای نازک از روی پوست، امکان معاینه‌ی پوست ازنظر وجود انگل‌ها، تخم انگل‌ها و سایر ذرات ریز بیماری‌زا وجود خواهد داشت. این فرایند معاینه دشوار است و کشف تونل‌هایی که انگل‌ها روی پوست ایجاد می‌کنند و تمییز دادن آنها از خراشیدگی‌ها کمی سخت است. بنابراین، گاهی‌اوقات، معاینه تعداد ۱۵ تونل یا حتی بیشتر فقط منجر به کشف یکی دو انگل یا تخم انگل می‌شود.

یک سری روش ها برای مشخص کردن نوع بیماری وجود دارد و معمولا  برای تشخیص دادن این بیماری نیازی به آزمایش برداشتن لایه‌ای از پوست، مشابه آنچه گفته شد، نیست. این موضوع برای زمانی صادق است که نشانه‌های جسمانی گال به‌وضوح دیده بشود. در مواردی هم که تشخیص سخت و دشوار است، از آزمایش‌هایی نظیر واکنش زنجیرهٔ پلیمراز (PCR) استفاده می‌شود. استفاده از این آزمایش چندان رایج نیست. این تکنیک ابزاری آسان برای تکثیر یک قطعه خاص از DNA است و برای اهدافی همچون تشخیص و نظارت بر بیماری‌ها و مطالعه‌ی عملکرد بخشی خاص از DNA استفاده می‌شود. روش دیگر شناسایی و تشخیص بیماری گال هم نمونه‌برداری از پوست است. این کار زمانی انجام می‌گیرد که پزشک به سایر مشکلات پوستی مشکوک باشد.

بیشتر بخوانید: در مورد آلرژی چه می‌دانید؟

درمان بیماری گال

یکی از بهترین راه ها استفاده از روش های درمان های خانگی است که به دلیل دخیل نبودن مواد شیمیایی بسیار طرفدار دارد و تقریبا همه ی افراد طالب اجرای آن هستند. درمان ‌های خانگی یا داروهایی که بدون نسخه در داروخانه ‌ها وجود دارند، کمکی به درمان بیماری گال نمی ‌کنند. برای درمان باید حتما به پزشک مراجعه کنید. ضمن اینکه مصرف آنتی بیوتیک هم در این‌باره بی‌اثر است زیرا مشکل ناشی از انگل است. موارد زیر می‌تواند در روند درمان مفید واقع بشود: استفاده از کرِم انگل‌کُش مثل پرمترین (permethrin) در شب‌ها مفید است. باید از این کرم‌ها برای نواحی زیر گردن به پایین استفاده کرد و بعد از اتمام شب، در صبحگاه، آنها را از روی پوست شست.

کرم ها و داوهای درمانی زیادی برای درمان این بیماری و سایر بیماری ها وجود دارند اما باید به کارایی دقیق آن ها توجه کرد و آن ها را به دقت مورد بررسی قرار داد زیرا بسیار مهم و حائز اهمیت هستند. کرم پرمترین در همه ‌ی افراد، جز نوزادان زیر دو ماه، مورداستفاده قرار می‌گیرد و دوره‌ی مصرف آن معمولا ۱ هفته است. پرمترین، بی‌خطرترین درمان برای گال به‌شمار می‌رود. کرم لیندان (lindane) هم برای درمان این بیماری مفید است. مصرف ۳۰ گرم از لوسیون ۱ درصد آن برای اعضای گردن به پایین به‌مدت ۸ ساعت مفید واقع می‌شود.

در حقیقت بررسی ها نشان داده است که مصرف این کرم روی پوست می‌تواند همراه با تشنج باشد. درنتیجه اگر پوست مرطوب یا حساس باشد (مثلا فرد بیماری پوستی داشته باشد یا پوستش خیس و همراه با جوش باشد) نباید از این کرم استفاده بشود. زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، افراد مسن، افراد دچار زخم‌های پوستی، کودکان زیر ۲ سال و کسانی که وزن‌شان کمتر از ۱۱۰ پوند (هر پوند معادل ۴۵۳ گرم) نباید از این کرم استفاده کنند. این کرم نوعی درمان درجه‌یک نیست و تنها در صورتی تجویز می‌شود که سایر روش‌های درمان مؤثر واقع نشده باشند. موارد زیادی از بیماران هم نسبت به کرم لیندان، از خود مقاومت نشان می‌دهند.

چگونه می‌توان از گال جلوگیری کرد؟

به عنوان آخرین نکته می خواهیم به شما یادآور شویم که برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری باید از برقراری تماس با افرادی که دچار این بیماری هستند کاملا خودداری کنید. برقراری تماس پوستی نزدیک یا ارتباط جنسی با افراد مبتلا و کسانی که با آنها در ارتباط هستند، امکان ابتلا را افزایش می‌دهد. بیماری گال قابل‌درمان است. برای بهبود یافتن باید داروهای مخصوصی را مصرف کرد. در موارد نادری، افراد نسبت به داروها، واکنش منفی نشان می‌دهند. کسانی هم که به گال نروژی مبتلا هستند، باید از ترکیبی از داروها استفاده کنند.