آفت به هر نوع گونه از حیوان یا گیاه گفته می‌شود که برای انسان ها یا موادی انسان ها از آنها استاده می‌کنند ضرر ایجاده کرده و آنها را تخریب می‌کند. که مهم ترین آن ها زمین های کشاورزی و محصولات کشاورزی است. در حقیقت، آفت همیشه رقیب انسان بوده و هست و بشر هم همیشه به دنبال حذف آفات بوده است.

حذف آفات و نقش آنها بر روی محصولات

به طور کلی افزایش جمعیت یک آفت نشان دهنده تامین بودن نیازهاي آن می باشد و وقتی این حالت مشاهده شد ما باید به دنبال روش های حذف آفات بگردیم! چندین حالت برای حذف آفات گیاهی وجود دارد که این روش های به شکل زیر دسته بندی می شوند:

مبارزه به شکل طبیعی

این مبارزه بدون دخالت انسان صورت می‌گیرد و متاثر است از عوامل بیولوژیک و فاکتورهای هواشناسی. در واقع به زبان ساده ترمیتوان گفت که شرایط آب و هوایی گرم و خشک به گونه ای است که آفات محدود و کم می شوند و امکان زندگی ندارند. به عنوان مثال، مرکبات خوزستان عاري از تعداد زیادي از گونه هاي شپشک ها است. شرایط آب و هوایی گرم و خشک خوزستان یکی از عوامل محدود کننده این قبیل آفات می باشد.

مبارزه عملی یا کاربردی

این مبارزه حالت پیشرفته تری است برای از حذف کردن آفات و برای زمانی استفاده می شود که امکان حذف آفات با استفاده از روش طبیعی وجود ندارد و تعداد آفات اذیت کننده و خطرناک است. چندین مدل مبارزه عملی یا کاربردی داریم که به شرح زیر است:

- مبارزه به شکل زراعی

- مبارزه با ابزار آلات مکانیکی

- مبارزه ی فیزیکی

- مبارزه ی قانونی

- مبارزه ی بیولوژیک

- مبارزه به روش استفاده از مواد شیمیایی

-  مبارزه ی ترکیبی

راه هایی برای مراقبت و نگهداری مزارع جهت جلوگیری از آفت زدن

اولین نکته این است که باید توجه ویژه ای به شرایط آب و هوایی محل نگهداری گیاه با توجه به نوع و گونه آن داشته باشیم.

یعنی منبع نوری که به گیاه میرسد بررسی گردد، اگر نیاز به نور متوسط دارند برایشان نور متوسط و یا اگر گیاهانی سایه دوست هستند برایشان به میزان نیازشان نور فراهم کنیم. همچنین حواستان باشد که وسایل گرمایشی را در کنار گیاهان خود قرار ندهید چون موجب ایجاد فضایی مناسب برای باکتری ها و آفات می گردد.

در آبیاری گیاهان دقت کنید

واضح است که، کمبود آب باعث خشکی گیاهان می‌شود و گیاه بعد از مدتی از بین می‌رود این که هر گیاه به چه مقدار آب نیاز دارد بسته است به نوع و گونه ی گیاه و شرایطی مانند گرما، سرما وخشک و رطوبت محیطی که گیاه نگهداری می شود. ممکن است یک گیاه در گرمای تابستان دوام آورد و حتی میوه دهد اما گیاه دیگری بمیرد! پس دلیل نمی شود که بگوییم همه ی گیاهان میتوانند گرما را تحمل کنند و بالعکس. از طرفی آب زیاد ممکن است باعث پوسیدگی ریشه‌ها شود و این پوسیدگی مکان خوبی را برای پرورش قارچ‌ها به وجود می‌آورد که در دراز مدت باعث نابودی گیاه می‌شوند. برای شروع شستشو و تمیز کردن ابتدا به سراغ شاخ و برگ‌های تازه که رنگ آن‌ها روشن‌تر است بروید. یعنی همان‌هایی که به سرعت علامت‌های تخریب یا بیماری را بروز می‌دهند.

از گیاهان خود چشم برندارید!

هر ضرر و صدمه ای که ممکن است از طرف حشرات یا موارد دیگر به گیاهانتان وارد شود را جدی بگیرید. ویروس‌ها و باکتری‌ها، این توانایی را دارند که از طریق حشرات از گیاهی به گیاه دیگر منتقل شوند. گونه هایی از حشرات عامل انتقال ویروس‌ها از یک گیاه به گیاه دیگر هستند. حتی برخی بیماری‌ها می‌توانند از یک برگ آلوده به آفت و بیماری، به برگ‌های سالم گیاه سرایت کنند. در صورتی که برگ‌های آلوده کم بود و ظاهر گیاه را بد نما نکرده بود، آن برگ‌ها را جدا کنید. در حقیقت همیشه تلاش داشته باشید که گیاهان خود را همیشه تمیز نگه دارید.

استفاده درست از ضایعات برای ساخت کمپوست

کمپوست همان پسماندهای آلی تجزیه ‌شده است که و نسبتاً پایدار بوده و حاصل فرایند پوسش اند و پوسش یا کمپوست کردن عمل پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی، حیوانی یا زباله‌های شهری همچنین لجن فاضلاب است که در شرایطی متفاوت و با استفاده از روش‌های گوناگون انجام می‌گیرد.

برای تولید ‌کمپوست لازم است که ضایعات به میزان کافی و لازم تخریب شده و آن ساختار اولیه ای که دارند را به طور کامل از دست داده باشند. برای اینکه ضایعات به یک کمپوست خوب تبدیل شود، باید در محیطی که در بسته و مرطوب است و گرمای کافی دارد، قرار بگیرد. و به هیچ عنوان نباید از شاخ و برگ گیاهانی که آلوده هستند برای ساخت کمپوست استفاده کرد زیرا همان ها میتواند موجب ایجاد آفات شود.

از گیاهان دفع کننده حشرات و آفات استفاده کنیم

میتوانیم از برخی گیاهان برای دفع حشرات استفاده کنیم در واقع این خاصیت برخی از گیاهان است که می تواندد جهت دفع حشرات به کمک ما بیایند. مثلا گیاه اسطوخودوس ازآن دسته گیاهانی است که از انتقال آفات جلوگیری کرده و خاصیت دفع حشراتی مانند مگس، پشه، کک و کنه را دارا می باشد. رزماری، نعناع فلفلی و ماریگلند نیز چنین خاصیتی داشته و از نزدیک شدن حشرات به اطراف خود جلوگیری می کنند. شما می توانید این گیاهان را در کنارگیاهان دیگرتان قرار دهید و به این شکل از انتقال آفات به راحتی پیشگیری کنید.

از کودها و تقویت کننده‌های معتدل استفاده کنیم

حتما مراقب باشید که بیش از حد معمول و نیازی که گیاه دارد، کود به گیاه نرسانید، مثل هر چیز دیگری که استفاده ی زیاد از آن می تواند خطر آفرین باشد بیش از حد کود دادن نیز می تواند ریشه‌های گیاه را بسوزاند و جذب آب آن را کاهش ‌دهد و گیاه را در برابر خشکی در سرما و گرما دچار مشکلات فراوانی می‌کند و از طرفی اگر به اندازه کافی کود به گیاهی نرسد، ضعیف می‌شود. کمبود مواد مغذی باعث ریختن برگ‌ها و ضعیف شدن گیاه می‌شود و گیاهان ضعیف بیشتر در معرض انواع بیماری قرار می‌گیرد. به اندازه و بجا کود دهی کنید تا سلامت گیاه را تضمین کنید.

ضدعفونی کردن گیاهان در زمستان

تنها روشی که همواره جواب می دهد ضد عفونی کردن گیاهان است. شما حتی اگر از صابونی به نام صابون آفت کش برای جلوگیری از انتقال آفات به داخل گیاه استفاده کنید، ممکن است پس از مدتی این تاثیر خود را از دست بدهد و یا شما به درستی کار شست و شو را انجام نداده باشید، اما ضدعفونی کردن و سم‌ پاشی گیاهان خصوصا در فصل سرد زمستان و هر چند ماه یک بار می‌تواند راه حل بسیار درست و ایمنی برای از بین حشرات و جلوگیری از انتقال آفات به داخل باشد.

نکات مهم در هنگام انتقال گیاه و جلوگیری از انتقال آفات

ممکن است شما بخواهید گیاهی را جا به جا کنید و به محیطی جدید ببرید در این صورت از موقعیت مکانی قبلی گیاهتان مطلع شوید. گلبرگ‌های گیاه را به دقت بررسی کنید و از اینکه آنها سالم هستند مطمئن شوید. در صورت آلوده بودن حتما پیش از ورود آن به محیط جدید، آن را ضد عفونی کنید. هر چند وقت یک بار آلودگی گیاه را بررسی کنید تا از انتقال دادن بیماری و آلودگی بین گیاهان قبلی و جدید جلوگیری کنید.

هرس کردنتان باید به موقع باشد

هرس کردن زمان به خصوصی دارد درختان و درختچه‌ها را در اواخر زمستان و اوایل بهار هرس کنید. هرس کردن در اوایل زمستان می‌تواند باعث آلوده شدن گیاه شود. فواید هرس زودرس زمستان این است که مانع از گسترش بیماری در دیگر اندام‌های گیاه می‌شود، اما این هرس ممکن است در طوفان‌های زمستان باعث آسیب بیشتر گیاه شود. برای هرس کردن بهتر است از وسایلی که بسیار تیز هستند استفاده کنید تا مقدار سطح برش خورده تمیز و کم باشد. سعی کنید پس از بریدن شاخه‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی آن از مواد ضد آب بر روی بریدگی استفاده کنید و خوب آن نقطه را بپوشانید. این مواد را در مواردی استفاده کنید که احتمال پوسیدگی آن سطح و نابودی درخت و یا درختچه وجود دارد.

با هرس به موقع تلاش کنید تجمع زیاد شاخ و برگ  را، کم کنید. اگر شاخ و برگ بیش از حد در هم تنیده شوند، رطوبت را در خود حبس می‌کنند و محیط خوبی برای رشد قارچ‌ها به وجود می‌آورند، بیماری کپک پودری از این موقعیت استفاده کرده و در سراسر گیاه تکثیر می‌شود. با هرس کردن در زمان درست باعث می‌شوید که جریان هوا در شاخه‌ها بیشتر شود و این کار رطوبت محبوس شده را نیز کم می‌کند.

فاصله گیاهان از هم دیگر به گونه ای اصولی باشد

از آنجایی که گیاهان برای رسیدن به نور با یکدیگر رقابت می‌کنند پس ازمجتمع کردن گیاهان کنار هم خوداری کنید. اگر گیاهی با توجه به شرایط و مکان رشدش آفتاب خوبی دریافت نکند، ضعیف شده و در معرض انواع آفات قرار می‌گیرد و به راحتی از بین میرود اگر هم در چنین محیطی آلودگی باشد به سرعت منتشر می‌شود. جهت جلوگیری از انتشار بیماری سعی داشته باشید برگ و شاخه‌های آلوده را خیلی سریع از گیاه جدا کنید و در محلی دور از باغ معدوم کنید. به هیچ وجه شاخ و برگ آلوده را پای درخت و یا گیاهان قرار ندهید، این کار باعث انتشار دوباره بیماری می‌شود.

از همه ی این صحبت ها نتیجه میگیریم که با مراقبت میتوانیم از گیاهان خود در برابر حملات آفات دفاع کرده و محصولاتی سالم بدست آوریم. این توصیه ها را جدی بگیرید و تا حد امکان به کار ببرید.