طبیعت گردی برای بسیاری از افراد جالب و لذت بخش است. این نوع سفرها علاوه بر هیجان انگیز بودن، باعث نشاط و بهبود خلق و خو می شوند. اما اگر به شیوه نادرست و غیرمسؤولانه انجام شوند، می توانند تاثیر منفی روی محیط زیست داشته باشند. به همین دلیل تصمیم داریم در این مقاله درباره حفظ محیط زیست در سفر صحبت کنیم. اگر خواهان اقامت در دل طبیعت هستید و می خواهید مدتی در جنگل، ساحل یا کویر بمانید، اصولی را که در اینجا به آن ها اشاره می کنیم، به خاطر بسپارید.

راه های حفظ محیط زیست در سفر

اگر سفر به گونه ای انجام شود که هیچ آسیبی به طبیعت نزند، به آن «سفر سبز» می گویند. سعی کنید با رعایت نکات زیر در راستای حفظ محیط زیست و سفر سبز گام بردارید:

- از مناطق شلوغ و پرطرفدار دوری کنید

بعضی از مقصدهای طبیعت گردی بسیار محبوب و شلوغ هستند، اما باید بدانید که استفاده بیش از حد از این مناطق نگران کننده است و تاثیر منفی زیادی روی محیط زیست دارد. علاوه بر این، شلوغی بیش از حد این مناطق به دلیل از بین بردن سکوت و آرامش طبیعت می تواند مانع لذت بردن شما شود. برای حل این مشکل می توانید یکی از دو راه حل زیر را انتخاب کنید:

- به مکان های متفاوت سفر کنید

پارک های ملی و جنگل های زیادی وجود دارند که هرگز به آنجا نرفته اید. بهتر است هر بار یکی از این مقصدهای طبیعت گردی را امتحان کنید.

- از سفر کردن در فصل های شلوغ سال بپرهیزید

اگر می‌خواهید مکان‌ های محبوب را ببینید، در صورت امکان در طول سال تحصیلی که مدرسه ها تعطیل نیستند یا در روزهای وسط هفته سفر کنید.

- محل اردو زدن خود را با دقت انتخاب کنید

حتی هنگام اردو زدن در مکان های مجاز هم باید به این نکته توجه کنید که آن محل برای مالک زمین و سایر افرادی که در آن منطقه زندگی می کنند یا از آن عبور می کنند، مهم است. به زمین زیر پای خود نگاه کنید. اگر علف های کوتاه و سبز سالمی می بینید، احتمالا در داخل مزرعه یک کشاورز هستید که جای مناسبی برای اردو زدن نیست. چادر زدن در زمین های خاکی یا بالای تپه به حفظ محیط زیست در سفر کمک می کند.

بیشتر بخوانید: چگونه زمین را نجات دهیم؟

با محیط زیست مهربان باشید

برای حفاظت محیط زیست در سفر باید به محل راه رفتن‌تان توجه کنید. قدم زدن روی پوشش گیاهی جنگل ها گیاهان و خاک را از بین می برد و فرسایش را افزایش می دهد. این کار همیشه قابل اجتناب نیست، اما اگر به فکر حفظ محیط زیست در سفر هستید، به توصیه های زیر عمل کنید:  

- در مناطقی چادر بزنید که برای این کار در نظر گرفته شده اند. اگر جای خاصی مشخص نشده است، از چادر زدن روی خاک نرم یا پوشش گیاهی خودداری کنید.

- هنگام پیاده روی، به خصوص در مناطق شلوغ، فقط از مسیرهایی که از قبل وجود دارند، استفاده کنید و به دنبال مسیرهای جدید نباشید.

- اگر به صورت گروهی سفر می کنید، هنگام پیاده ‌روی یا چادر زدن پراکنده شوید تا با زیاد راه رفتن مسیرهای جدیدی ایجاد نکنید.

- شاخه های درختان را نشکنید و طناب چادر یا کیسه های زباله خود را به درختان گره نزنید.

زباله های خود را در طبیعت رها نکنید

این توصیه به توضیح زیادی نیاز ندارد. بعد از طبیعت گردی زباله های خود را رها نکرده و آن ها را به خانه برگردانید. ممکن است تصور کنید که ریختن کمی غذا داخل دریاچه خللی به حفظ محیط زیست در سفر وارد نمی کند. اما اگر هر گردشگر این کار را انجام دهد، آن محل به سرعت به منبع آلودگی تبدیل می شود.  رعایت نکات زیر می تواند در این زمینه کمک کننده باشد:

- اگر در حین کمپینگ چیزی شکست یا خراب شد، مثلا چادر شما در اثر طوفان پاره شد، تمام قطعات و تکه های آن را از سطح طبیعت جمع کرده و برای دور ریختن به خانه ببرید.

- ضایعات و باقیمانده های غذا بخش زیادی از زباله های طبیعت گردی را تشکیل می دهند. وقتی می خواهید به خانه برگردید، آن ها را در طبیعت رها نکنید. این کار نه تنها از جذابیت طبیعت برای سایر گردشگران می کاهد، بلکه باعث می‌شود حیوانات به پیدا کردن غذا در اطراف اردوگاه ها تشویق شوند و عادت کنند در مناطقی به دنبال غذا بگردند که در حالت عادی نباید در آنجا دیده شوند.

- اگر به هیچ عنوان نمی توانید باقیمانده مواد غذایی را حمل کنید، آن ها را دور از مسیرهای آبی و زیر زمین دفن کنید.

- قبل از خروج از خانه، بسته بندی مواد را به حداقل برسانید تا زباله های کمتری تولید کنید. به عنوان مثال، بیسکویت ها را به جای گذاشتن در بسته بندی پلاستیکی داخل یک ظرف قرار دهید.

فاضلاب را مسؤولانه دفع کنید

علاوه بر زباله هایی که باید از طبیعت خارج کنید، فاضلاب هم مورد دیگری است که اگر مراقب نباشید به طبیعت آسیب وارد می‌ کند. منظور از فاضلات آب خاکستری (آب حاصل از شست و شو) و فاضلاب دستشویی است.

آب خاکستری

آب خاکستری شامل هر نوع آب کثیف می شود که از شستن ظروف، صورت، دست‌ ها یا مسواک زدن منشاء می گیرد. مواد شوینده می توانند در خاک نفوذ کنند، باعث آلودگی مسیرهای آبی شوند و به حیات وحش آسیب برسانند. عمل به توصیه های زیر به کنترل آب خاکستری و حفظ محیط زیست در سفر کمک می کند:

- استفاده از صابون، شامپو، خمیردندان و شوینده ظروف را به حداقل برسانید، به خصوص زمانی که راه آسانی برای خلاص شدن از شر آب خاکستری وجود ندارد.

- از صابون ها و مواد شوینده زیست تخریب پذیر استفاده کنید. این امر به ویژه هنگامی که در حال پیاده روی و کمپینگ در مناطق حساس و آسیب پذیر هستید، مهم است. اغلب اوقات می توانید تا چند روز با پارچه ظروف خود را تمیز کنید یا از شن برای پاک کردن آن ها استفاده کنید. با این کار هم از حمل مقدار زیادی مواد شوینده خلاص می شوید و هم شوینده کمتری وارد خاک می کنید.

- هنگامی که از مواد شوینده، صابون یا خمیردندان استفاده می کنید، مطمئن شوید که حداقل 50 متر از مسیرهای آبی فاصله داشته باشد. به علاوه، مراقب باشید در مصرف شوینده ها زیاده روی نکنید.

- آب خاکستری را به طور پراکنده دفع کنید و اگر برای چند روز در جایی چادر می زنید، همه آن را فقط در یک نقطه رها نکنید.

فاضلاب انسانی

در حالت ایده آل باید جایی چادر بزنید که سرویس بهداشتی در آنجا وجود داشته باشد. هنگام چادر زدن در ساحل یا در مناطق دورافتاده پیدا کردن سرویس بهداشتی دشوار است. بنابراین، یا باید توالت قابل حمل داشته باشید یا فاضلاب های انسانی را به درستی دفن کنید. در صورت نداشتن توالت قابل حمل، نکات زیر را به خاطر بسپارید:

- برای دفن کردن فاضلاب از مناطقی که برای چادر زدن مشخص شده اند و مسیرهای پیاده روی فاصله بگیرید و حداقل 100 متر از مسیرهای آبی دور شوید.

- با یک بیلچه گودالی حفر کنید که حداقل 15 سانتی متر عمق داشته باشد. اگر زمین شنی است، عمق گودال باید به 50 سانتی متر برسد.

- پس از اتمام کار، روی گودال را کاملا بپوشانید.

- محصولات بهداشتی زنانه را داخل گودال رها نکنید. آن‌ ها را داخل کیسه بگذارید و همراه با زباله های دیگر از طبیعت خارج کنید.

- اگر توالت قابل حمل دارید، آن را در پارک یا جنگل خالی نکنید.

از حیات وحش بومی محافظت کنید

برای حفظ محیط زیست در سفر و حفاظت از حیات وحش به توصیه های زیر توجه کنید:

- مهم نیست که حیوانات چقدر زیبا باشند، در هر صورت شما نباید به حیوانات دست بزنید یا به آن ها غذا بدهید. ممکن است غذا دادن به حیوانات سرگرم کننده به نظر برسد، اما کار درستی نیست. چراکه به روده آن ها آسیب می رساند. از سوی دیگر، شما نمی دانید که حیوانی که می بینید سالم است یا خیر و حامل چه بیماری هایی است. غذا دادن به حیوانات باعث عادت کردن و وابستگی آن ها به غذای انسان می شود که این موضوع می تواند آن ها را مهاجم کرده و زمینه را برای ایجاد مزاحمت در محیط اردوگاه ها فراهم کند.

- غذای خود را به درستی نگهداری کنید. غذا یا کیسه های زباله را در اطراف چادر رها نکنید. این کار می تواند باعث دزدیده شدن غذا توسط بعضی از حیوانات شود.

- هنگام تماشای حیوانات، فضای کافی در اختیار آن ها قرار دهید. این شما هستید که وارد زیستگاه آن‌ها شده اید و اگر خیلی نزدیک شوید، ممکن است حیوانات دچار استرس شوند. اگر دوست دارید با حیوانات عکس بگیرید، از دوربین دوچشمی یا لنزهای بزرگ استفاده کنید.

به فکر سایر افراد هم باشید

وقتی درباره حفظ محیط زیست در سفر صحبت می کنیم، باید به رعایت حقوق سایر گردشگران هم اشاره کنیم. بیشتر افرادی که به طبیعت می روند، به دنبال سکوت و آرامش هستند و می خواهند برای مدت کوتاهی از مشغله های زندگی فاصله بگیرند. دوست دارند به صدای ورزش باد، آواز پرندگان یا موج های دریا گوش دهند، نه صدای بلند موسیقی یا همهمه دیگران را. وقتی به دل طبعیت می زنید، به فکر آرامش دیگران هم باشید و نکات زیر را رعایت کنید:

- سر و صدا را به حداقل برسانید و در مورد تاثیری که موسیقی بلند یا سر و صداهای گروهی می تواند روی سایر افراد داشته باشد، حساس باشید.

- سر و صدای بلند می تواند به حیات وحش آسیب برساند. بنابراین، هنگام چادر زدن در طبیعت سر و صدای اضافه ایجاد نکنید.

- هنگام خروج از طبیعت، محلی را که چادر زده اید تمیز کرده و تمام زباله ها را با خود ببرید تا دیگران با آن ها مواجه نشوند.

- اگر می خواهید از پهپاد استفاده کنید، قوانین مربوط به آن را رعایت کنید و هرگز آن را بالای سر مردم به پرواز در نیاورید. پهپادها باید حداقل 30 متر از مردم فاصله داشته باشند. به یاد داشته باشید که پهپادها پر سر و صدا هستند و می توانند روی حیوانات، به ویژه پرندگان، تاثیر منفی داشته باشند.

کمتر آتش روشن کنید

روشن کردن آتش، از مهم ترین نکاتی است که باید برای حفظ محیط زیست در سفر به آن توجه کرد. چه در تابستان و چه در زمستان، باید مطمئن شوید که اجازه آتش روشن کردن دارید یا خیر. روشن کردن آتش در بعضی از پارک ها و جنگل های حفاظت شده ممنوع است.

بسیاری از ما با تاثیر مخرب آتش ‌سوزی‌ هایی که از کنترل خارج شده‌ اند، آشنا هستیم. بارها پیش آمده که آتش روشن شده توسط گردشگران نیمی از پوشش گیاهی یک منطقه را از بین برده است. روشن کردن آتش برای بسیاری از مردم جالب است، اما با توجه به خطرات جدی آن بهتر است تا حد امکان از اجاق هایی که برای این کار در نظر گرفته شده اند، استفاده کرد. اگر مجبور شدید آتش روشن کنید، به نکات زیر توجه داشته باشید:

- در مورد قوانین روشن کردن آتش در محلی که برای طبیعت گردی انتخاب کرده اید، تحقیق کنید.

- همراه خودتان زغال و هیزم ببرید و برای روشن کردن آتش شاخه درختان را نشکنید. در بعضی از مناطق جمع آوری هیزم موجود در طبیعت ممنوع است. چون این چوب ها زیستگاه حیوانات بومی هستند.

- از محل های خاصی که برای روشن کردن آتش در نظر گرفته شده اند، استفاده کنید. اگر چنین جایی وجود ندارد، به جای اینکه اجاق جدیدی ایجاد کنید، از محل هایی که قبلا توسط دیگران درست شده اند، استفاده کنید.

- یک آتش کوچک درست کنید تا کنترل کردن آن برایتان راحت باشد.

- هرگز آتش را بدون مراقبت به حال خود رها نکنید. چون سریع تر از آنچه که فکر می کنید می تواند از کنترل شما خارج شود.

- هنگام ترک کردن محیط، با ریختن آب کافی روی آتش آن را خاموش کنید. برای این کار می توانید از آب خاکستری حاصل از شست و شو استفاده کنید.

کلام پایانی

طبیعت گردی یکی از بهترین تفریحاتی است که می توان برای استراحت کردن و دوری از هیاهوی زندگی مدرن امروزی به آن پناه برد. اما برای اینکه در سال های آینده هم امکان لذت بردن از طبیعت وجود داشته باشد، باید رد پای خود را در آن به حداقل برسانیم و طبیعت گردی مسؤولانه را یاد بگیریم. اگر اکنون مراقب نباشیم، این فقط محیط زیست نیست که آسیب می بیند، بلکه سلامت روحی و جسمی ما و نسل های آینده هم به خطر می افتد.