سرطان یک بیماری است که از تکثیر غیر طبیعی سلول های بدن شروع می شود. بدن انسان از میلیون ها سلولی ساخته شده است که با هم دیگر گروه بندی شده اند تا بافت ها و اندام های مختلف را بسازند.

 ژن های داخل هر سلول به آن دستورهای لازم را صادر می‌ کنند. گاهی اوقات این دستورات در یک سلول مبهم یا دچار اختلال می شود و سلول رفتار غیر طبیعی دارد و پس از مدتی گروهی از سلول های غیر طبیعی می توانند در خون یا سیستم ایمنی گردش کرده یا تبدیل به توده یا تومور بدخیم یا سرطان شوند.

در واقع سلول های بدن در طی یک روند تنظیم یافته از بین می روند و سلول های جدید جای آن ها را می‌ گیرند گاهی اوقات این روند طبیعی از تنظیم خارج شده و سلول های فرسوده از بین نمی روند و تشکیل توده ای را می ‌نمایند که می‌ توانند تبدیل به تومور بدخیم یا سرطان شوند.

سرطان پستان یا همان breast cancer ، سرطانی است که در سلول های سینه ایجاد می شود. این نوع سرطان، پس از سرطان پوست یکی از شایع ترین سرطان های مربوط به زنان است.

سرطان پوست چیست؟

پس از سرطان پوست، سرطان پستان شایع ترین سرطان تشخیص داده شده در زنان در ایالات متحده است. سرطان سینه، تومور بدخیمی است که از بافت های سینه شروع می شود و می تواند خانم ها و یا آقایان را نیز درگیر کند، اما در زنان بسیار بیشتر مشاهده می شود.

در ابتدا این بیماری علائم و مشاهدات مشخصی ندارد اما خود فرد با لمس سینه متوجه وجود توده در آن می شود. این سرطان معمولا با درد همراه نیست و توده های آن معمولا خوش خیم هستند.

امروزه، حمایت موثر از آگاهی از سرطان پستان و تخصیص بودجه تحقیقات، به پیشرفت هایی در تشخیص و درمان سرطان پستان کمک کرده است. میزان زنده ماندن بیماران مبتلا به سرطان پستان افزایش یافته است و تعداد مرگ و میرهای مرتبط با این بیماری به طور مداوم در حال کاهش است، که عمدتا به دلیل عواملی مانند تشخیص زود هنگام، رویکرد جدید شخصی شده برای درمان و درک بهتر بیماری است.

انواع سرطان پستان

پستان از بخش ها و سلول های مختلفی تشکیل شده است و همین باعث شده تا انواع مختلفی از این سرطان وجود داشته باشد؛ نوع سرطان بستگی دارد به اینکه کدام نوع از سلول های پستان درگیر شده باشند.

بیشتر سرطان های پستان از مجراها یا لوبول ها آغاز می شوند. سلول های سرطانی مربوط، می توانند از طریق خون و لنف به دیگر بخش های بدن منتقل شوند و باعث اختلال دیگر بخش ها شوند. به این اتفاق در حین سرطان اصطلاحا می گوییم : سرطان متاستاز رخ داده است و تهاجمی است.

انواع سرطان های پستان در دو دسته قرار می گیرند:

1- سرطان های  تهاجمی:

سرطان های تهاجمی پستان در خارج از مجاری یا لوبول های پستان به بافت های اطراف پستان نیز گسترش می یابند.

2-  سرطان های غیر تهاجمی:

سرطان هایی هستند که در مجاری شیر یا لوبول های پستان وجود دارند.

که هر کدام نیز زیر گروه هایی دارند:

- سرطان های تهاجمی

- کارسینوم داکتال تهاجمی

- کارسینوم لوبولار تهاجمی

- بیماری پاژه نوک پستان

- سرطان التهابی پستان

- تومورهای فیلودس پستان

- سرطان پستان موضعی پیشرفته

- سرطان پستان متاستاتیک

- سرطان های غیر تهاجمی

- کارسینوم داکتال درجا (DCIS)

- کارسینوم لوبولار درجا (LCIS)

برخی زیر گروه های فرعی نیز وجود دارند که بر اساس ژن های بیان کننده سرطان هستند:

- سرطان پستان گیرنده هورمونی مثبت

- سرطان پستان HER2 مثبت

- سرطان پستان سه گانه منفی

از این بین، سرطان تهاجمی مجاری شیر پستان و لوبولی پستان، از بقیه شایع تر هستند و بقیه انواع سرطان پستان کثل بیماری پاژه شیوع کمتری دارند.

بیشتر بخوانید: سرطان رحم چیست و چگونه درمان می شود؟

علائم و نشانه های سرطان پستان

سرطان پستان عموما بدون علامت است و خود را نشان نمی دهد. اما گاهی علائمی دارد که در افراد مختلف با هم فرق می کند. علائمی که در ادامه به عنوان علائم این سرطان بیان می کنیم، به این معنا نیست که شما حتما به این بیماری مبتلا شده اید و شما باید به پزشک متخصص زنان مراجعه و تست هایی نظیر ماموگرافی انجام دهید تا مطمئن شوید.

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و یادتان باشد سلامتی شما خیلی مهم است! اگر هر علامتی، هر تغییری حس کردید فورا به پزشک مراجعه کنید و سلامتی تان را پشت گوش نیاندازید.

علائم و نشانه های سرطان سینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- تورم یا وجود توده در پستان یا بافت های اطراف 

- ضخیم شدن پوست پستان و بافت های اطراف آن

- پرتقالی شدن پوست پستان

- تغییر اندازه، شکل یا ظاهر پستان

- احساس درد در نوک پستان

- فرو رفتن نوک پستان به سمت داخل

- ترشح ماده ای غیر از شیر از نوک پستان مانند خون

- پوسته پوسته شدن ناحیه رنگدانه ای پوست اطراف نوک پستان (آرئول) یا کل پستان

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر توده یا تغییر دیگری در پستان پیدا کردید، برای ارزیابی سریع با پزشک مشورت کنید  تا مطمئن شوید مشکلی وجود ندارد.

پستان طبیعی چه شکلی دارد؟

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که :

اصلا منظور از تغییر در ظاهر پستان چیست؟

 پستان طبیعی چه نشانه ها و ویژگی هایی دارد؟

خب این سوال جواب دقیقی ندارد! چون پستان در افراد مختلف متفاوت است و در این قضیه ما یک حالت نرمال ثابت نداریم!

عوامل مختلفی بر ظاهر پستان تاثیر گذار هستند مثل شروع خون ریزی ماهانه، چاقی یا لاغری، بچه دار شدن و حاملگی، افزایش سن و البته مصرف برخی دارو های شیمیایی و گیاهی. حتی گاهی با مصرف خودسرانه عرقیجات و داروهای گیاهی که بر هورمون های جنسی تاثیر می گذارند ممکن است در ظاهر پستان تغییراتی ایجاد شود که شما را نگران کند! پس هیچ دارویی را بدون دستور پزشک متخصص و صرفا با توصیه افراد عادی، مصرف نکنید.

علل ایجاد سرطان پستان

پزشکان می دانند که سرطان سینه زمانی رخ می دهد که برخی از سلول های پستان شروع به رشد غیر طبیعی می کنند. این سلول ها سریع تر از سلول های سالم تقسیم می شوند و به تجمع خود ادامه می دهند و توده یا توده ای را تشکیل می دهند. سلول ها ممکن است از طریق سینه به غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن گسترش یابند (متاستاز دهند).

سرطان پستان اغلب با سلول های مجاری تولید کننده شیر (کارسینوم مجرای تهاجمی) شروع می شود. سرطان پستان همچنین ممکن است در بافت غده ای به نام لوبول (کارسینوم لوبولار تهاجمی) یا در دیگر سلول ها یا بافت داخل سینه شروع شود.

محققان عوامل هورمونی، شیوه زندگی و عوامل محیطی را شناسایی کرده اند که ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. اما مشخص نیست که چرا برخی از افرادی که هیچ فاکتور خطری ندارند به سرطان مبتلا می شوند، در حالی که سایر افراد با عوامل خطر رو به رو هستند هرگز به این بیماری مبتلا نمی شوند. به احتمال زیاد سرطان پستان ناشی از برهم کنش های پیچیده ترکیب ژنتیکی فرد و محیط زندگی او است.

سرطان پستان ارثی

محققین ژنتیک و سرطان تخمین می زنند که حدود 5 تا 10 درصد از سرطان های سینه با جهش های ژنی در نسل های مختلف یک خانواده مرتبط است.

برخی از ژن های جهش یافته موروثی که می توانند احتمال سرطان سینه در فرد را افزایش دهند، شناسایی شده اند؛ شناخته شده ترین آن ها ژن سرطان پستان 1 (BRCA1) و ژن سرطان پستان 2 (BRCA2) است که هر دو به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را افزایش می دهند.

اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه یا سایر سرطان ها را دارید، پزشک ممکن است برای کمک به شناسایی جهش های خاص در BRCA یا سایر ژن هایی که از طریق خانواده شما منتقل می شوند به شما انجام یک آزمایش خون توصیه کند.

همچنین شما می توانید به مشاور ژنتیک مراجعه کنید، تا سابقه سلامت خانواده شما را بررسی کند. یک مشاور ژنتیک همچنین می تواند درباره مزایا، خطرات و محدودیت های آزمایش ژنتیک به شما مشورت بدهد تا در تصمیم گیری به شما کمک کند.

فاکتور های خطر برای سرطان پستان

یک فاکتور خطر سرطان پستان، هر چیزی است که احتمال ابتلا به سرطان پستان را بیشتر می کند. اما داشتن یک یا حتی چند عامل خطر ابتلا به سرطان پستان لزوماً به این معنا نیست که به سرطان سینه مبتلا می شوید! بسیاری از زنانی که به سرطان سینه مبتلا می شوند، هیچ عامل خطر دیگری جز جنسیت و زن بودن ندارند.

عواملی که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند عبارتند از:

- جنسیت

زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند.

- افزایش سن

 با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می یابد.

- سابقه بیماری های پستان

اگر بیوپسی سینه انجام داده اید و سرطان لوبولار درجا (LCIS) یا هیپرپلازی غیرطبیعی پستان تشخیص داده است، احتمال ابتلا به سرطان پستان در شما افزایش می یابد.

- سابقه خانوادگی سرطان پستان

 اگر مادر، خواهر یا دخترتان به سرطان پستان مبتلا شده اند، به خصوص در سنین پایین تر، خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می یابد. با این حال، اکثر افرادی که به سرطان پستان مبتلا شده اند سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند.

- ژن هایی  که خطر سرطان را افزایش می دهند

جهش های ژنی خاصی که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند، می توانند از والدین به فرزندان منتقل شوند. شناخته شده ترین جهش های ژنی BRCA1 و BRCA2 نامیده می شوند. این ژن ها می توانند خطر ابتلا به سرطان پستان و سایر سرطان ها را تا حد زیادی افزایش دهند.

- قرارگیری در معرض تشعشعات مضر

 اگر در سنین کودکی یا نوجوانی تحت درمان پرتویی قرار گرفته اید، خطر ابتلا به سرطان پستان در شما افزایش می یابد. بهره گیری از تشعشعات در درمان بیماری ها، هم مضر است و هم مفید اما اگر مسائل ایمنی در استفاده از آن ها رعایت شود تا حدود زیادی از عوارض آن کاهش می یابد.

- چاقی

 چاقی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد.

- شروع پریود در سنین پایین تر

 شروع قاعدگی قبل از 12 سالگی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد.

- شروع یائسگی در سنین بالاتر

 اگر شما در سنین بالاتر یائسه شده اید، احتمال ابتلا به سرطان پستان بیشتر است.

- بارداری در سنین بالاتر

زنانی که اولین فرزند خود را پس از 30 سالگی به دنیا می آورند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان باشند.

- عدم باروری و بارداری

 خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که هرگز باردار نشده اند بیشتر از زنانی است که یک یا چند بارداری داشته اند.

- درمان هورمونی

زنانی که پس از یائسگی از داروهای هورمون درمانی، که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند، برای درمان علائم و نشانه های یائسگی استفاده می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند. با قطع مصرف این داروها، خطر ابتلا به سرطان پستان کاهش می یابد.

- نوشیدن الکل

 نوشیدن الکل خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد.

چگونه از سرطان پستان پیشگیری کنیم؟

مهم ترین عوامل خطر برای ایجاد سرطان پستان، سن و سابقه خانوادگی است که قابل کنترل و پیشگیری نیست؛ با این حال از برخی عوامل خطر می توان پیشگیری کرد. این موارد شامل پرهیز از استفاده طولانی مدت درمان های هورمونی، بچه دار شدن قبل از 30 سالگی، شیردهی، جلوگیری از افزایش وزن با ورزش و رژیم غذایی مناسب و محدود کردن مصرف الکل است.

زنانی که سابقه خانوادگی دارند در معرض خطر بسیار بالایی هستند و ممکن است از روش های شیمیایی پیشگیری از سرطان سینه بهره مند شوند. این روش ها شامل مصرف دارو یا مکمل برای جلوگیری از پیشرفت سرطان است. دسته ای از داروها به نام تعدیل کننده های گیرنده استروژن انتخابی (SERM) با جلوگیری از تأثیر استروژن بر برخی از بافت های بدن، از جمله بافت پستان، عمل می کنند. با این روش خطر ابتلا به سرطان پستان را تا 50٪ در زنان در معرض خطر کاهش پیدا می کند.

انجام چکاپ های منظم و تست ماموگرافی جهت تشخیص هر گونه تغییر اولیه در بافت سینه توصیه می شود. زنان بعد از چهل سالگی، باید سالی یک بار نسبت به انجام این تست اقدام کنند. زنانی که بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان هستند، باید زودتر نسبت به انجام ماموگرافی اقدام کنند.