ما در این نوشتار می­‌خواهیم در مورد یک مشکل که می­‌تواند منشأ ارثی داشته باشد و یا این که توسط یک عامل محیطی مثل خوردن یک نوع ماده غذایی خاص و آلرژی‌زا ایجاد شود صحبت کنیم و راه‌های درمان آن را بیان نماییم. آفت دهان و راه‌های درمان خانگی آن موضوعی است که در این نوشتار بدان پرداخته می‌شود. اگر خواهان کسب اطلاعات در این زمینه هستید می‌توانید تا انتهای این نوشتار ما را همراهی نمایید.

منظور از آفت دهان چیست؟

به زخم‌های کوچک، سطحی و خوش خیمی که گرد و یا بیضی شکل و به رنگ سفید و یا زرد هستند و معمولاً در بافت نرم داخل دهان، زیر زبان، لب ها و یا غشاء لثه ایجاد می­‌شوند را آفت دهان می­‌گویند. زخم‌های آفت دهان هرگز خارج از دهان ایجاد نشده و مسری نیستند اما می‌توانند بسیار دردناک و همراه با سوزش باشند به خصوص هنگامی که فرد مشغول به صحبت کردن و یا غذا خوردن است.

بیشتر بخوانید: ویتامین A و کمبود آن

چه عواملی باعث به وجود آمدن آفت دهان می­‌شوند؟

با آن که هنوز علت دقیق به وجود آمدن آفت دهان به درستی مشخص نشده است، با این حال متخصصان عوامل زیر را در به وجود آمدن آفت دهان موثر می­دانند:

- حساسیت داشتن به غذاهایی خاص (غذاهای حاوی گلوتن، غذاهای تند و غذاهای اسیدی)

- گاز گرفتن ناگهانی گونه و یا لب از داخل

- استرس

- تغییرات هورمونی

- هنگام ترک سیگار

- سرطان دهان

- وجود باکتری هلی­‌کوباکتر پیلوری

- تمیز کردن بیش از اندازه دندان ها

- استفاده از دهان شویه و یا خمیر دندان‌های حاوی لوریل سولفات سدیم

- کمبود ویتامین‌های گروه ب، آهن، اسیدفولیک و روی

- رادیوتراپی اطراف سر و گردن

- و آسیب هنگام استفاده از درمان­‌های دهان و دندان

لازم به ذکر است که آفت دهان ممکن است در مواقعی همچون زمانی که فرد دچار بیماری ایدز، سلیاک، بهجت و ... است نیز بروز کند. در واقع زمانی که فرد دچار بیماری است و یا این که در شرایط بدنی خاصی قرار دارد، احتمال ابتلا به آفت دهان افزایش می­‌یابد.

آیا آفت دهان انواع مختلفی دارد؟

آفت دهان دارای سه نوع است:

آفت مینور یا کوچک

شایع‌ترین نوع آفت است که به شکل دایره­‌ای می­‌باشد، بعد از یک یا دو هفته بدون آن که اثری از زخم باقی بماند برطرف می‌­شود، به شکل گروهی و یا خوشه‌­ای دیده می­‌شود، اندازه زخم‌های آن به اندازه نوک مداد است و اغلب روی لب، داخل گونه و روی لثه و یا زبان ایجاد می‌­شود.

آفت ماژور یا بزرگ

دارای لبه­‌های نامنظم است، 6 هفته طول می‌­کشد تا بهبود پیدا کند، معمولاً نزدیک لوزه‌ها ایجاد می­‌شود و دارای درد بسیار شدید است.

هرپتی فرم

اندازه آن به اندازه نوک سوزن است، در دسته‌ها 10 تا 100 دیده می‌شود البته در بزرگسالان، لبه‌های نامنظم دارد و بعد از دو هفته بدون آن که اثری از خود باقی بگذارد بهبود می‌یابد.

درمان‌های خانگی برای درمان آفت دهان

برای درمان آفت دهان که معمولاً اغلب آن ها بعد از یک یا دو هفته خود به خود بهبود می‌یابند روش های خانگی بسیاری وجود دارد که برخی از آن ها به شرح زیر می‌­باشند:

یخ برای درمان آفت دهان

مکیدن یخ که باعث تسکین درد و کاهش سوزش و نیز کاهش التهاب زخم می‌­شود یکی از راه‌های درمان خانگی آفت دهان است چرا که سردی آن باعث می‌شود جریان خون رسانی به آفت دهان کاهش یابد و در نتیجه تورم و درد آفت نیز کمتر شود.

ماست و پنیر محلی برای درمان آفت دهان

زمانی که فرد دچار آفت دهان می‌شود برای درمان هر چه سریعتر آن می‌تواند از ماست و یا پنیر محلی استفاده نماید چرا که ماست و پنیر محلی با خاصیتی که دارند می‌توانند روند بهبودی آفت دهان را افزایش دهند.

آب پرتقال برای درمان آفت دهان

از آنجایی که کمبود ویتامین C یکی از عوامل ایجاد آفت دهان است، بنابراین نوشیدن آب پرتقال تازه آن هم 3 یا 4 مرتبه در روز به علت وجود ویتامین C در آن می‌تواند برای درمان آفت دهان بسیار موثر باشد.

شیرِ نارگیل برای درمان آفت دهان

شیرِ نارگیل می‌تواند به عنوان یک دهان شویه طبیعی در بهبود آفت دهان موثر باشد. چنانچه شیر نارگیل با عسل مخلوط شود و مورد استفاده قرار بگیرد اثر آن دو چندان خواهد شد.

استفاده از مکمل‌های ویتامین ب برای درمان آفت دهان

استفاده از مکمل‌های زیر زبانی ویتامین‌های گروه ب، مقدار یک میلی گرم ویتامین B12 در هر روز به مدت 6 ماه، 300 میلی گرم ویتامین B1، 150 میلی گرم ویتامین B6 و 20 میلی گرم ویتامین B2 هم می‌­تواند در بهبود آفت دهان موثر باشد و هم می‌­تواند مانع از بازگشت مجدد آن شود.

استفاده از مکمل‌های آهن برای درمان آفت دهان

چنانچه فرد البته با تشخیص پزشک کمبود آهن داشته باشد و مدام نیز دچار آفت دهان شود می‌­تواند برای پیشگیری از ابتلا به آفت دهان و نیز درمان آن از مکمل‌های آهن استفاده نماید.

شیرین بیان برای درمان آفت دهان

از آنجایی که شیرین بیان به عنوان یک دهان شویه طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند در درمان آفت دهان موثر باشد. می‌توان از چای کیسه‌ای شیرین بیان استفاده کرد و به مدت 10 دقیقه آن را روی آفت دهان گذاشت و یا این که با نصف قاشق چایخوری عصاره شیرین بیان و یک چهارم فنجان آب گرم دهان شویه‌ای درست کرد و با آن 4 مرتبه دهان را شست و شو داد. البته خوردن یک تا دو عدد قرص شیرین بیان 200 میلی گرم نیز می‌تواند در کاهش درد ناشی از آفت دهان موثر باشد.

سرکه سیب برای درمان آفت دهان

با مخلوط سرکه سیب و آب گرم می‌توان یک دهان شویه طبیعی ساخت که می‌تواند در ناپدید شدن آفت دهان موثر واقع شود. چرا که سرکه سیب دارای اسید استیک است و می‌تواند در نقش یک آنتی بیوتیک طبیعی باکتری‌های بد و خطرناک را از بین برده و از طرفی رشد باکتری‌های خوب و مفید را افزایش دهد.

آب اکسیژنه برای درمان آفت دهان

با مخلوط یک چهارم فنجان آب اکسیژنه، یک قاشق چایخوری جوش شیرین، نمک و یک چهارم فنجان آب می‌توان محلولی ساخت و آن را با استفاده از یک گوش پاک کن روی آفت دهان مالید. از آنجایی که این محلول به عنوان یک دهان شویه قوی عمل می‌کند می‌تواند در از بین بردن آن موثر واقع شود البته به شرطی که تا یک ساعت بعد از استفاده از آن برای اثرگذاری بیشتر نه خورد و نه آشامید.

برگ ریحان برای درمان آفت دهان

جویدن 3 تا 5 برگ ریحان تازه آن هم دو مرتبه در روز می‌تواند در درمان آفت دهان موثر باشد. البته این کار باید تا رسیدن به بهبودی کامل ادامه پیدا کند.

پیاز برای درمان آفت دهان

پیاز خام چون سولفور دارد می‌تواند در درمان آفت دهان موثر واقع شود. بنابراین می‌توان پیاز را یا به شکل خام و یا همراه غذا به عنوان چاشنی استفاده کرد و از آن برای بهبود آفت دهان بهره برد.

چای برای درمان آفت دهان

چای سیاه به علت داشتن تانن یکی از بهترین گیاهانی است که می‌تواند برای درمان آفت دهان موثر واقع شود. برای درمان آفت دهان می‌توان چای کیسه‌­ای را مستقیم روی آفت گذاشت و یا این که چای سرد را به عنوان دهان شویه قرقره کرد.

استفاده از مکمل زینک (روی) برای درمان آفت دهان

از آنجایی که یکی از عوامل ایجاد آفت دهان کمبود روی است، بنابراین استفاده از مکمل روی می‌تواند برای پیشگیری از ایجاد آفت دهان و یا درمان آن موثر باشد البته به شرطی که در صورت استفاده زیاد با پزشک متخصص مشورت کرد.

گوجه فرنگی برای درمان آفت دهان

گوجه فرنگی فواید بی‌شماری دارد که یکی از آن ها درمان آفت دهان است. می‌توان گوجه فرنگی را در سالاد به صورت خام استفاده کرد و یا این که آب آن را روزی دو تا سه مرتبه قرقره کرد تا آفت دهان بهبود یابد.

جوش شیرین برای درمان آفت دهان

جوش شیرین چون خاصیت قلیایی دارد می‌تواند اسیدهایی را که هنگام آفت دهان باعث درد و سوزش می‌شوند را خنثی کرده و از بین ببرد. از طرفی جوش شیرین با از بین بردن باکتری‌ها می‌تواند بهبود آفت دهان را تسریع نماید. برای استفاده از جوش شیرین می‌توان یک قاشق چایخوری از آن را در نصف لیوان آب گرم حل کرد و محلول به دست آمده را به عنوان دهان شویه استفاده نمود.

آلوئه ورا برای درمان آفت دهان

ماده ژله­‌ای که درون برگ های آلوئه ورا وجود دارد، می‌تواند در تسکین درد و بهبود زخم های حاصل از آفت دهان موثر واقع شود. بنابراین با برش برگ های آلوئه ورا و مالیدن ماده ژله‌ای حاصل از آن روی آفت دهان، می‌توان روند بهبود آفت را تسریع کرد.

منیزیم هیدروکسید (شیرمنیزیم) برای درمان آفت دهان

منیزیم هیدروکسید مایعی ملین، شیری رنگ و آنتی اسیدی است که می‌تواند اسیدهایی را که موجب سوزن آفت دهان هستند را خنثی نماید. بنابراین برای درمان آفت دهان با استفاده از این روش یا می‌توان این ماده را مستقیم و با استفاده از یک گوش پاک روی آفت دهان آن هم 3 یا 4 مرتبه در روز مالید و یا آن که یک قاشق چایخوری از آن را با دیفن هیدرامین که یک ماده ضد آلرژی است مخلوط کرد و به عنوان دهان شویه استفاده نمود.

مریم گلی برای درمان آفت دهان

مریم گلی خاصیت بی‌نظیری دارد که آن هم در از بین بردن باکتری‌ها و ویروس ها و نیز کاهش التهاب‌هاست. برای استفاده از مریم گلی می‌توان دو قاشق چایخوری از آن را با یک فنجان آب جوش خیس کرد و بعد از سرد شدن محلول حاصل از آن را به عنوان یک دهان شویه قوی به کار برد.

آب نمک برای درمان آفت دهان

آب نمک محلول ساده و پرکاربردی است که حتی می‌تواند در درمان و بهبود آفت دهان موثر واقع شود. شست و شوی دهان با محلول آب نمک به مدت 30 ثانیه از طریق بالا بردن غلظت کلرید سدیم و نیز جمع کردن آب غشاء اطراف آفت دهان می‌تواند به بهبود زخم‌های حاصل از آفت دهان و نیز بهبود آبسه‌ها کمک نماید.

زردچوبه برای درمان آفت دهان

مخلوط مقداری پودر زردچوبه با یک قاشق غذاخوری گلیسیرین خمیری به وجود می­‌آورد که می‌تواند مستقیم روی زخم قرار گرفته و در درمان آفت دهان موثر واقع شود. البته می‌توان به جای گلیسیرین چنانچه در دسترس نباشد از آب استفاده کرد.

دمنوش گل همیشه بهار برای درمان آفت دهان

دمنوش گل همیشه بهار به عنوان یک دهان شویه مناسب می‌تواند برای درمان آفت دهان به کار رود. برای تهیه این دهان شویه می‌توان مقداری از گیاه خشک را در آب جوشاند و بعد از سرد شدن دهان را با آن شست و شو داد.  

روغن نعناع برای درمان آفت دهان

مالیدن مقداری روغن نعناع روی زخم‌های حاصل از آفت دهان می‌تواند منجر به کاهش درد و التهاب شود. تکرار این عمل روزی دو مرتبه و آن هم به مدت حداقل 15 تا 20 دقیقه می‌تواند در روند درمان موثر باشد. 

شاه توت برای درمان آفت دهان

با خوردن شاه توت که باعث کاهش درد و تحریک زخم های دهانی می‌شود می‌توان به بهبود آفت دهان کمک کرد.

روغن درخت چای برای درمان آفت دهان

روغن درخت چای را یا می‌توان به صورت مستقیم روی زخم ها قرار داد البته پیش از خواب و یا این که آن را با مقداری آب گرم و نمک مخلوط کرد و از آن یک دهان شویه ساخت که می‌تواند آفت دهان را درمان نماید.

دارچین برای درمان آفت دهان

با مقداری پودر دارچین و آب گرم می‌توان محلولی درست کرد که می‌تواند به عنوان یک دهان شویه برای درمان آفت دهان مورد استفاده قرار بگیرد.

دوغ برای درمان آفت دهان

دوغ به دلیل خاصیتی که دارد می‌تواند در درمان آفت دهان موثر واقع شود.

پاپایا برای درمان آفت دهان

میوه پاپایا نیز می‌تواند در بهبود زخم‌های حاصل از آفت دهان موثر باشد.

رب انار برای درمان آفت دهان

تانن موجود در رب انار چون خاصیت ضد عفونی کنندگی و ضد باکتریایی دارد برای رفع آفت دهان مناسب است.

فلفل تند برای درمان آفت دهان

از آنجایی که فلفل تند در هر خانه‌ای پیدا می‌شود روشی آسان و مناسب برای درمان آفت دهان است. برای استفاده از این روش کافی است مقداری فلفل تند را با آب مخلوط کرد و سپس آن را روی زخم قرار داد. البته ممکن است برخی به فلفل تند حساسیت داشته باشند که در این صورت پیشنهاد می‌شود از این روش برای درمان آفت دهان استفاده ننمایند و سایر روش هایی که بیان شد را امتحان کنند.

آب برای درمان آفت دهان

شست و شوی دهان با آب گرم و آب سرد به طور همزمان می‌تواند در درمان آفت دهان موثر واقع شود. برای استفاده از این روش کافی است ابتدا با یک لیوان آب سرد دهان را شست و شو داد و سپس بلافاصله با یک لیوان آب گرم این کار را تکرار کرد. با انجام این کار که البته روشی بسیار ساده و قابل دسترس است آفت دهان تا میزان زیادی بهبود می‌یابد.

تخم گشنیز برای درمان آفت دهان

برای استفاده از این روش کافی است مقداری تخم گشنیز را در یک فنجان آب جوشاند و بعد از سرد شدن، از آن به عنوان دهان شویه‌ای که می‌تواند آفت دهان را رفع نماید روزی 3 تا 4 مرتبه استفاده کرد.