سلامتی نعمتی است که فقط وقتی از آن محروم شویم، قدر آن را خواهیم دانست. انواع مختلفی از بیماری ها وجود دارند که شاید حتی اسمشان را هم نشنیده باشیم و همین موضوع باعث شده رفتار درستی با مبتلایان به این بیماری ها نداشته باشیم، به خصوص بیماری های پوستی.

بیماری های پوستی انواع مختلفی دارند و می توانند به علل متفاوتی ایجاد شوند. برخی از بیماری های پوستی، به علت خود ایمنی ایجاد می شوند و ممکن است سالیان سال زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. پسوریازیس یک نوع بیماری خود ایمنی پوستی است که در آن سلول های پوستی با سرعتی باور نکردنی رشد می کنند؛ همین رشد بیش از حد منجر به ایجاد پلاک های ضخیم و پوسته پوسته ی قرمزی می شود که گاهی ممکن است با خارش همراه باشند و احساس بدی برای فرد به دنبال داشته باشند.

آگاهی از انواع بیماری ها، علل به وجود آورنده ی آن ها و اینکه باید چه رفتاری با فرد مبتلا داشت خیلی مهم است. برای مثال ممکن است شما از این بیماری آگاهی نداشته باشید و فکر کنید مسری است و رفتار ناشایستی از شما در ارتباط با مبتلایان سر بزند.

به شما توصیه می کنیم این مقاله را تا انتهای بخوانید تا هرچه بیشتر راجع به بیماری پسوریازیس، علائم آن، علل به وجود آورنده ی آن و ... بیشتر بدانید.

آنچه در این مقاله می خوانیم

پسوریازیس چیست؟

علت ایجاد پسوریازیس

علائم پسوریازیس

انواع پسوریازیس

ریسک فاکتور ها در ابتلا به پسوریازیس

پسوریازیس زمینه ساز کدام بیماری هاست؟

درمان پسوریازیس

پسوریازیس چیست؟

بیماری پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که همان طور که از اسمش پیداست، بدن علیه خودش عمل می کند. این بیماری به نام های دیگری چون صدف پوستی یا صدفک هم شناخته می شود. البته این بیماری خیلی شایع نیست ولی همان میزان افرادی هم که درگیر آن هستند، مشکلات سخت و گاهی عذاب آوری را باید تحمل کنند.

این بیماری، یک نوع بیماری پوستی است که در آن لکه های پوسته پوسته شده ی قرمز و خارش دار ایجاد می شوند. این لکه ها بیشتر روی زانوها، آرنج ها، تنه و پوست سر دیده می شوند.

بیشتر بخوانید: علل بیماری زونا

پسوریازیس یک بیماری ناشایع و طولانی مدت (مزمن) است که درمان موثری برای آن شناخته نشده است. این بیماری معمولا چرخه هایی دارد و ممکن است مدتی عود کند و یا فروکش کند یا اصلا به سمت بهبودی پیش برود. در حال حاضر درمان هایی برای کمک به مدیریت علائم در دسترس هستند و فرد مبتلا باید سبک زندگی خود را تغییر دهد تا روند درمان او بهتر پیش برود. هدف اصلی درمان این است که سرعت رشد سلول ‌های پوست را کاهش دهد.

پسوریازیس، یک بیماری ژنتیکی است و به هیچ عنوان مسری و واگیردار نیست، پس اگر فردی را دیدید که به این بیماری مبتلا است، لازم نیست از او فرار کنید! سعی کنید با او مهربان باشید زیرا او فرقی با من و شما ندارد.

علت ایجاد پسوریازیس

دلیل اصلی بیماری پسوریازیس به وراثت باز می ‌گردد؛ به این صورت که فرد از هنگامی که متولد می شود ژن این بیماری را با خود دارد ولی ممکن است آن را بروز بدهد یا خیر. برخی از عوامل مانند عفونت، تحریکات موضعی، داروهای خاص، آسیب پوست، آب و هوا، سیگار، الکل و استرس می ‌توانند این بیماری را نمایان کند.

ساز و کار ایجاد این بیماری هنوز مشخص نیست اما چون یک بیماری خودایمنی است، نقص در سیستم ایمنی  و سلول های آن نظیر نوتروفیل ها و لنفوسیت ها است. در این بیماری سلول ‌های لنفوسیت T بیش از حد فعال هستند و باعث افزایش تولید سلول‌ های پوست، سلول ‌های T بیشتر و سایر سلول ‌های سفید خون، علی الخصوص نوتروفیل‌ها می ‌شوند. این عوامل باعث قرمزی پوست و ضایعات پوستی می ‌شو؛ رگ‌ های خونی موجود در مناطق آسیب‌ دیده پسوریازیس باعث ایجاد قرمزی در این ضایعات پوستی می‌ شود.

اغلب مبتلایان، در سن ۱۵ تا ۳۵ سالگی هستند. پسوریازیس به بخش‌های دیگر بدن منتشر نمی‌ شود.

علائم پسوریازیس

علائم اصلی پسوریازیس شامل ایجاد لکه های قرمز، پولکی و پوسته پوسته ای است. گاهی ممکن است این پوسته ها به راحتی بریزند و پوسته های نقره ای جایگزین آن ها شوند. همچنین احتمالاً باعث خارش شدید یا احساس سوزش می شوند.

علائم پسوریازیس شامل موارد زیر است:

- فلسی شدن پوست به همراه پینه ‌های زبر قرمز یا صورتی برآمده

- پوست خشک و ترک‌ خورده که ممکن است خونریزی کند

- خارش و سوزش و درد روی پوست

- ضخیم شدن و برآمدگی ناخن ‌ها

- تاول‌ های پر از چرک روی لکه‌ های قرمز پوست

این بیماری شباهت زیادی با اگزما دارد و برای تشخیص آن حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

علائم پسوریازیس در دوره عود بیماری ایجاد می شود و ممکن است در طول زمان های مختلف با دوره های بهبودی در طی پاک شدن شکل گیرند. دوره های بهبودی هر بار به طور متوسط ​​۱ تا ۱۲ ماه طول می کشد.

پیش بینی مدت زمان عود و دوره های بهبود

علائم می توانند از خفیف تا شدید متفاوت باشند که این بستگی به نوع پسوریازیس ایجاد شده هم دارد.

بنیاد ملی پسوریازیس، این بیماری را از نظر علائم در سه سطح رده بندی می کند:

- پسوریازیس خفیف که کمتر از ۳ درصد از بدن را درگیر می کند

- پسوریازیس متوسط که ​​۳ تا ۱۰ درصد از بدن را درگیرد می کند

- پسوریازیس شدید که بیش از ۱۰ درصد از بدن را درگیر می کند

پلاک های این بیماری ممکن است در هر جایی ایجاد شوند، اما معمولاً به صورت تکه های کوچکی در آرنج، زانو، کمر و پوست سر ایجاد می شوند.

انواع پسوریازیس

پسوریازیس انواع مختلفی دارد که با توجه به محل بروز آن در دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود. در ادامه به اختصار هر کدام از انواع پسوریازیس را شرح می دهیم:

پسوریازیس پلاکی (ولگاریس)

پسوریازیس پلاکی شایع ‌ترین نوع پسوریازیس محسوب می شود. پسوریازیس پلاکی، باعث ایجاد لکه‌ های پوستی خشک، برجسته و قرمز پوشیده شده با فلس‌های نقره ‌ای می‌ شود. پلاک ها ممکن است خارش دار یا حساس باشند و تعداد آن ها متغیر است و ممکن است در هر قسمتی از بدن ظاهر ‌شوند، حتی درون دستگاه تناسلی و بافت نرم درون دهان.

پسوریازیس ناخن

پسوریازیس ناخن ممکن است در ناخن دست یا پا ایجاد شود؛ در این نوع رشد ناخن غیر عادی شده و ناخن تغییر رنگ می‌ دهد و در مواقع حاد ناخن ضخیم شده و فرم آن از بین می ‌رود.

پسوریازیس قطره ‌ای (گوتات یا روده ای)

این بیماری در کودکان و نوجوانان ظاهر می‌ شود. دلیل اصلی بروز آن عفونت باکتریایی مانند «عفونت استرپتوکوکی گلو» است. در اثر این عفونت تکه ‌های خشک پوست در سراسر بدن تشکیل می ‌شود و اغلب بعد از مدتی از بین می ‌رود. ضایعات توسط پوسته نازکی پوشانده می ‌شوند و به ضخیمی پلاک‌ ها نیستند.

عوامی زیادی ممکن است باعث بروز این نوع شوند:

- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی

- عفونت های استرپتوکوکی

- ورم لوزه ها

- فشار خون

- آسیب به پوست

- داروهای خاصی از جمله داروهای ضد مالاریا، لیتیوم و بتا بلاکرها.

این نوع پسوریازیس، ممکن است بدون درمان بهبود یابد و دیگر عود نکند ولی باز هم امکان برگشت بیماری هست.

پسوریازیس معکوس (صدف پوستی)

این بیماری در بخش‌ هایی از پوست بدن ایجاد می شود که پر چین و چروک باشد. پلاک‌ های قرمز، صاف و خارش ‌آور در نواحی چین دار بدن مانند زیر بغل، کشاله ران، باسن، زیر سینه و نواحی اطراف دستگاه تناسلی ظاهر می ‌شوند. پوست ملتهب این قسمت با تعریق و اصطکاک وضعیت حادتری پیدا می ‌کند. یکی از عوامل به وجود آورنده ی این نوع پسوریازیس، عفونت قارچی است.

پسوریازیس پوست سر

پسوریازیس پوست سر ممکن است منجر به ایجاد ضایعات روی صورت، گوش و خط رویش مو هم بشود.

پسوریازیس پوسته‌ ای

نوع نادری از پسوریازیس است که در سطح وسیع یا حتی کوچک با التهاب بسیار شدید روی دست، پا و انگشتان ظاهر می ‌شود. به سرعت پیشرفت می کند و علاوه بر ضایعات پوستی، تارها یا پودرهای حاوی مایع نیز درون پوست دیده می‌ شود. علائمی مثل تب، لرز، خارش شدید و اسهال در این نوع از بیماری شایع است.

پسوریازیس اریترودرمیک

این نوع از بیماری احتمال شیوع کمتری دارد و می‌تواند تمام سطح بدن را با پوسته‌های قرمز بپوشاند که همراه با خارش و سوزش شدید است.

پسوریازیس مفصلی یا آرتریت پسوریاتیک

در این نوع پسریازیس، علاوه بر پوسته پوسته شدن و درگیری پوست، مفاصل دچار درد و تورم می شوند. گاهی نیز ممکن است با تغییر در ظاهر ناخن ‌ها همراه باشد. این بیماری می تواند هر کدام از مفاصل بدن را درگیر کند. گاهی ممکن است موجب سفتی و آسیب جدی مفاصل شود و در شرایط مزمن به تغییر شکل دائمی مفاصل منجر گردد.

ریسک فاکتور ها در ابتلا به پسوریازیس

بالاتر گفتیم که این بیماری به صورت ژنتیکی به فرد می رسد، ولی ممکن است بروز نکند. برخی عوامل باعث می شوند این ژن این بیماری در فرد به صورت فعال در آمده و علائم آن ایجاد شود. عوامل آغازگر بیماری در هر فرد مبتلا به پسوریازیس متفاوت خواهد بود، اما عوامل شایع شامل موارد زیر هستند:

- استرس و اضطراب

- آسیب به پوست

- عفونت های ویروسی و باکتریایی

- تغییرات هورمونی

- برخی داروها نیز ممکن است در بروز این بیماری موثر باشند:

- لیتیوم

- ضد مالاریا

- کینیدین

- ایندومتاسین

- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به پسوریازیس

- چاقی

- سیگار کشیدن

پسوریازیس زمینه ساز کدام بیماری هاست؟

پسوریازیس می تواند فرد را مسعتد ابتلا به برخی بیماری های دیگر کند. این بیماری ها عبارتند از:

- اختلالات چشم

- دیابت نوع 2

- فشار خون بالا

- بیماری قلب و عروقی

- سندروم متابولیک

- بیماری پارکینسون

- بیماری کلیوی

- مشکلات عاطفی و روانی

درمان پسوریازیس

همان طور که گفتیم، در درمان پسوریازیس هدف اصلی کاهش رشد سلولی است. این بیماری به طور صد در صد درمان نمی ‌شود ولی راه های درمانی می‌ توانند تا میزان زیادی علائم آن را کنترل کنند. انتخاب نوع درمان و البته اندازه نیاز به دارو با توجه به سن فرد و وضعیت بیماری تعیین می ‌شود.

درمان‌ های بیماری پسوریازیس به ۳ دسته‌ کلی تقسیم می ‌شوند:

- درمان‌های موضعی (Topical treatments)

- نور درمانی (phototherapy)

- درمان هدفمند (Systemic therapy)

در کنار درمان ‌های دارویی که با تجویز پزشک انجام می شود، با رعایت برخی نکات می توان بهبودی علائم بیماری را تسریع بخشید. البته که این موارد به تنهایی باعث درمان نمی شوند، اما کمک کننده هستند. این موارد عبارتند از:

- حمام کردن روزانه

- استفاده از مرطوب کننده‌ ها

- نور طبیعی خورشید

- کاهش وزن

- استفاده از مکمل ‌های غذایی

- رژیم غذایی سالم

- حفظ آرامش و دوری از استرس

- ترک سیگار

سخن پایانی

در این مقاله راجع به بیماری پسوریازیس خواندیم. این بیماری مسری نیست و شباهت زیادی با اگزما دارد. متاسفانه درمان قطعی برای آن وجود ندارد و می تواند از کودک تا سالمند را درگیر کند. برخی از عوامل مثل داشتن سابقه خانوادگی ابتلا شما را ایجاب می کند که قبل از وقوع واقعه، فکر درمان آن باشید! یعنی به طور منظم چکاپ شوید تا بدانید وضعیت شما چه طور است.